Morgunblaðið - 03.12.1993, Blaðsíða 52

ó2
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 3. DESEMBER 1993

„ /Wam/ncK, bað m>g ab b'thja. þig aa
opna. þe&sa. saltukruldcu -figrír stg-“
Með
morgimkaffinu
Nú er ég búinn að segja þér
allt um kynlíf, sonur sæll. Þú
gerir málin svo bara upp við
sjálfan þig.
Ég geri þjóðfélaginu heilmik-
ið gagn. Ég útvega til dæmis
lögreglu og starfsmönnum í
fangelsum atvinnu.
HÖGNI HREKKVÍSI
oSVlTAKRetYliP PU<SiR EKKl LEhlSUR-"
JMtotgtttöUifoib
BRÉF TEL BLAÐSINS
Kringlan 1 103 Reykjavík - Sími 691100 - Símbréf 691329
Um ábyrgð fjölmiðla
að gefnu tilefni
Frá Ólafi Ormssyni:
VAXANDI ofbeldi og stöðugar lík-
amsárásir á fólk á götum úti hér á
höfuðborgarsvæðinu er verulegt
áhyggjuefni. Það er eitthvað meira
en lítið að í okkar fámenna samfé-
lagi þegar slík tíðindi koma upp
meira eða minna allt árið um kring.
Nánast um hveija einustu helgi
ársins er getið um hrottalegar lík-
amsárásir, nauðganir og hvers kyns
ofbeldi þar sem hættulegum vopn-
um, t.d. hnífum, er beitt.
Skýringa er víða að leita, t.d. til
þeirrar upplausnar og þess agaleys-
is sem hvarvetna blasir við í þjóðfé-
laginu. Einnig að verulegu leyti tii
vaxandi vímuefnanotkunar, áfeng-
is- og eiturlyfjanotkunar og þeirrar
kreppu sem þjóðfélagið hefur geng-
ið í gegnum undanfarið og kemur
fram í auknu atvinnuleysi og sam-
drætti á vinnumarkaði.
Þegar harðnar á dalnum og erfið-
leikamir vaxa, misréttið vex og af-
koman versnar til muna er fylgifisk-
ur slíks ástands oft aukin tíðni hvers
kyns glæpaverka og einskis er svif-
ist þegar þarf að verða sér úti um
fjármuni.
Það eru líka aðrar hliðar á auk-
inni glæpatíðni og öllu alvarlegri.
Þar er ábyrgð fjölmiðla í nútíma-
þjóðfélagi ekki lítil. í íjölmiðlaheim-
inum hefur orðið gjörbreyting á liðn-
um áratug. Ég vil nefna þá þróun
alL', byltingu.
I sjónvarpsrekstri hefur nánast
öllu verið umtumað og að mínu áliti
til verri vegar og inná stórhættuleg-
ar brautir. Aður en ég vík nokkrum
orðum að dagskrárstefnu Stöðvar 2
er rétt að ijalla örlítið um nýjasta
fyrirbærið.
Fjölvarpið svokalláða er tengist
ótal erlendum sjónvarpsstöðvum og
íslenska útvarpsfélagið státar sig
af að hafa nú komið í loftið, þar sem
landsmönnum er gefínn kostur á
að tengjast fjölda erlendra sjón-
varpsstöðva, gæti reynst örlagarík-
ari ákvörðun en aðrar sem farnar
hafa verið í því skyni að gera sjón-
varpsskerminn allsráðandi á íslensk-
um heimilum um nána framtíð. Það
er að segja ef landsmenn bíta á
agnið sem auðvitað er alls ekki víst.
Sjónvarpsstöðvarnar sem ís-
lenska útvarpsfélagið gerist nú sér-
stakur erindreki fyrir em flestar
þekktar fyrir efni sem flokkast und-
ir hreina lágkúru eða léttmeti og
því miður í alltof mörgum tilfellum
ofbeldi af grófasta tagi. Það er nú
um það bil sjö ár síðan Stöð 2 hóf
starfsemi sína. Margir fögnuðu
þeirri ákvörðun þegar útvarps- og
sjónvarpsrekstur var gefinn fijáls á
Islandi og upp kom sú staða að rík-
isfjölmiðlarnir fengu loks sam-
keppni. Auðvitað gat það átt rétt á
sér að leyfa fleirum að reyna fyrir
sér í slíkum rekstri þótt upp kæmu
strax í upphafi efasemdaraddir sem
töldu að í okkar fámenna þjóðfélagi
væri einfaldlega ekki grundvöllur
fyrir ótal útvarps- og sjónvarps-
stöðvum. Það er iíka að koma á
daginn að þeir aðilar höfðu rétt fyr-
ir sér. Ríkisútvarpið Rás 1 og ríkis-
sjónvarpið bjóða einfaldlega upp á
bestu dagskrárnar og hafa yfír að
ráða kunnáttufólki til allra hluta.
í upphafí starfsemi Stöðvar 2
ríkti metnaður hjá brautryðjendun-
um, Jóni Óttari Ragnarssyni og fé-
lögum hans, í þá átt að styðja og
styrkja íslenska menningu með gerð
vandaðra íslenskra þátta.
Ég minnist sérstaklega vandaðra
þátta um íslenska listamenn, þátta
um íslenskar bókmenntir og íslenska
myndlistamenn og íslenska athafna-
menn.
Öllum áformum Jóns Óttars og
félaga var hrundið um koll þegar
vaidabaráttan hófst af alvöru um
hlutafé í Stöð 2 og til valda hófust
í íslenska útvarpsfélaginu nýríkir
kaupsýslumenn með allt annan bak-
hjarl en brautryðjendurnir. Hug-
sjónir Jóns Óttars og félaga hafa
einfaldlega orðið að víkja fyrir
taumslausri gróðahyggju.
Smátt og smátt hefur Stöð 2
verið að taka á sig mynd amer-
ískrar sjónvarpsstöðvar eins og þær
geta verið hvað ömurlegastar, eða
ef til vill myndbandaleigu sem legg-
ur kannski helst áherslu á ofbeldis-
myndir. Máli mínu til stuðnings vil
ég benda á þá staðreynd að á tíma-
bilinu frá 8. nóvember til 5. desem-
ber eru á dagskrá Stöðvar 2 tólf
kvikmyridir sem eru bannaðar börn-
um og rúmlega tuttugu sem eru
stranglega bannaðar börnum, hrein-
ar ofbeldismyndir, glæpamyndir.
Því miður er það staðreynd að þetta
eru myndimar sem unglingarnir
sækja sérstaklega í.
Þessi grein er fyrst og fremst
birt í því skyni að vara við ofbeldis-
myndum í sjónvarpi og reyndar hvar
sem þær birtast og þeirri hættu sem
af stafar og því miður er allt of
mikið af slíkum myndum á dagskrá
Stöðvar 2. Við verðum að beina
unglingunum og ungu fólki af braut
vaxandi ofbeldis og aukinnar vímu-
efnanotkunar. Fyrirmyndir unga
fólksins eru að mestu leyti fengnar
úr sjónvarpi.
Ég sakna þess að sjá ekki á dag-
skrá Stöðvar 2 uppbyggilegt efni,
þætti um fagurt mannlíf, þætti um
trúna og Jesú Krist, um góðmennsk-
una, bjartsýnina. í mannlífinu er
nefnilega mikið af fegurð og við
þurfum umfram allt i fegurra
mannlífi að halda hér á íslandi til
að sigrast á ljótleikanum og ofbeld-
inu sem eru orðin helsta söluvara
sjónvarpsstöðva og myndbanda-
leiga.
ÓLAFUR ORMSSON,
rithöfundur,
Eskihlíð 16a,
Reykjavík.
Víkveiji skrifar
Helgi Hallvarðsson skipherra
hjá Landhelgisgæzlu Islands
kom að máli við Víkveija vegna
pistilsins, sem birtist í Morgunblað-
inu síðastliðinn miðvikudag. Hann
vildi gera athugasemd við frásögn
góðkunningja Víkveija, sem lýst
var í téðum pistli og mótmælti því
að á nokkurn hátt hafi verið bruðl-
að með fjármagn Landhelgisgæzl-
unnar í sambandi við vígslu brim-
bijótsins í Bolungarvík.
I fyrsta lagi var ekki um Fokker-
vél Landhelgisgæzlunnar að ræða
í umræddri ferð samgönguráðherra
vestur af þessu tilefni — sagði Helgi.
í öðru lagi sagði Helgi að ástæður
þess, að ráðherrann kom siglandi á
varðskipi, hafí verið að varðskipið
hafi verið á leið út í Galtarvita til
þess að hitta þar fyrir vitavarðar-
hjónin vegna kosninganna um sam-
einingu sveitarfélaga. Því hafi verið
ákveðið að taka ráðherrann með
er haldið var frá ísafirði og skjóta
honum inn til Bolungarvíkur, þar
sem táknrænna hafi verið að hann
kæmi af hafi til vígsluathafnarinn-
ar. Þetta hafi verið í leiðinni. og
hafi ekki verið nokkur fyrirhöfn
fyrir skipið, enda fór ráðherrann
landleiðina til baka, en skipið hélt
áfrain að Gelti.
í þessu sambandi má geta þess
til gamans að sýslumaðurinn á
ísafirði skipaði skipherrann á varð-
skipinu, Sigurð Steinar Ketilsson,
hreppstjóra um stundarsakir, svo
að unnt væri að veita vitavarðar-
hjónunum á Galtarvita þau lýðræð-
islegu mannréttindi að kjósa um
sameiningu sveitarfélaga. Fór því
varðskipið að Galtarvita með kjör-
gögn, sva að hjónin gætu kosið.
xxx
Víkveiji hefur tilhneigingu til
þess að líta með velvilja til
alls vafa er varðar innflutning bú-
vara. Ljóst er að íslenzkur búfjár-
stofn er afskaplega viðkvæmur fyr-
ir sjúkdómum og er það vegna ein-
angrunar landsins. Islenzk húsdýr
hafa ekki ónæmi fyrir alvarlegum
búfjársjúkdómum, sem sést m.a. af
því að allir hestar, sem fluttir eru
utan veikjast meira eða minna fljót-
lega eftir að þeir koma á ákvörðun-
arstað og bannað er að flytja þá
aftur til landsins. Slys í þessu sam-
bandi geta haft ófyrirsjáanlegar
afleiðingar og nægir að minna á
innflutning búfjár . til landsins í
kringum 1930, sem ráðizt var í,
þrátt fyrir viðvaranir manna, sem
kunnáttu og þekkingu höfðu á
málum.
Að vísu er nú talað um afurðir,
en ekki lifandi. sauðfé, eins og þeg-
ar karakúlféð var flutt inn til lands-
ins og heilbrigðiseftirlit með mat-
vælaiðnaði erlendis er víða mjög
strangt og til fyrirmyndar. En í
þessi mál, sýnir sagan, verður að
fara með ýtrustu varúð. Það er of
seint að byrgja brunninn eftir að
barnið er dottið ofan í hann. Allur
vafi á því að reiknast innflutnings-
banni til tekna. Með þessu er Vík-
veiji þó ekki að halda því fram, að
banna eigi allan innflutning af ein-
tómri hræðslu við sjúkdóma, en
telur að hollt sé að minnast þess,
að áður hafa orðið stórslys í íslenzk-
um landbún^ði, er ekki var hlustað
á sérfræðinga í búfjársjúkdómum.
x x x
Athyglivert var að lesa fréttir í
Morgunblaðinu fyrir 75 árum
frá Rússlandi í sérprentuninni, sem
fylgdi Morgunblaðinu á fullveldis-
daginn. Þar er frá því skýrt, að í
september 1918 hafí allsheijarráð
Bolschevika sent út fyrirskipun
undirritaða af Lenin sjálfum, þar
sem svo er komist að orði, „að hér-
aðsráðin séu allt of miskunnsöm,
og að þau verði að vera miklu
strangari til að bjarga stjórnarbylt-
ingunni. Og hafi maður þó ekki sé
nema grun um, að einhver sé á
móti byltingunni, þá eigi að drepa
hann strax“.
Var einhver að tala um að munur
væri á Lenínisma og Stalínisma?