Morgunblaðið - 04.01.1994, Qupperneq 32

32
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 4. JANÚAR 1994
Morgunblaðið/Ámi Sæberg
Upphaf þjóðhátíðarárs
MATTHÍAS Á. Mathiesen, formaður Þjóðhátíðarnefndar, afhendir frú
Vigdísi Finnbogadóttur, forseta íslands, Davíð Oddssyni forsætisráð-
herra og Salóme Þorkelsdóttur, forseta Alþingis, merki þjóðhátíðarárs-
ins 1994 í viðhafnarútgáfu með ártölunum 1944—1994. Afhendingin
fór fram á fyrsta vinnudegi þjóðhátíðarársins en undirbúningur að
dagskrá er þegar hafínn. Er meðal annars búist við heimsókn er-
lendra þjóðhöfðingja til landsins í tilefni afmælisins auk fulltrúa er-
lendra ríkisstjóma og þjóðþinga.
Morgunblaðið/Sigurgeir
Samkomulagið handsalað
GRÍMUR Gíslason og Elías Björnsson takast í hendur við undirritun
samkomulags í Heijólfsdeilunni á gamlársdag.
25 þús. kr. eíngreiðsla til lausnar Herjólfsdeilu
Yinnuvika leng-
ist og laun hækka
SAMKOMULAG náðist í deilunni milli Heijólfs hf. og undirmanna á
Herjólfi á gamlársdag og felur það m.a. í sér að gerður var nýr heild-
stæður samningur við þjónustufólk og sérkjarasamningur við háseta.
Sérkjarasamningurinn tekur yfir öll atriði sem lúta að vinnu, s.s. vinn-
skyldu, vinnutima og launagreiðslum en orlofsgreiðslum, tryggingamál-
um og félagsmálum er vísað til samninga Sjómannafélags Reykjavík-
ur. Auk þess var samið um eingreiðslur sem samkvæmt upplýsingum
Morgunblaðsins nema 25 þúsund krónum. Grímur Gíslason, stjórnarfor-
maður Heijólfs, segir að þær hafi verið lagðar fram til að liðka fyrir
samningum. Samkomulagið verður borið undir skipveija eftir helgi.
Samningurinn felur í sér sam-
komulag um að inn í hann komi lið-
ur er nefnist hagræðingarálag. Inn
í það falla þættir sem áður var greitt
fyrir, s.s. verslunarfrídagur, meng-
Skemmdarverk
á Dalvík
Fjórir játe
FJÓRIR ungir menn hafa viður-
kennt við yfirheyrslur hjá Rann-
sóknarlögreglunni á Akureyri að
hafa brotið yífir 40 rúður á Dalvik
i síðasta mánuði.
Skemmdarverkin sem unnin voru
á Dalvík aðfaranótt 28. nóvember
síðastliðins voru umfangsmikil, yfir
40 rúður voru brotnar í húsum auk
þess sem bílrúður voru maskaðar.
Á miðvikudag handtók Rannsókn-
arlögreglan á Akureyri fjóra unga
menn, á aldrinum 15-18 ára á Dal-
vík og viðurkenndu þeir að hafa
unnið skemmdarverkin. Framkomn-
ar bótakröfur vegna tjónsins sem
þeir ollu nema um 300 þúsund kón-
um. Piltunum hefur verið sleppt
lausum.
unarálag og auk þess greiðsla fyrir
yfirvinnu háseta á laugardögum. Á
móti kemur að vinnuvika lengist um
einn dag á þann hátt að laugardagur
sem áður var frídagur verður virkur
dagur.
Grímur Gíslason segir samkomu-
lagið leiða til launahækkunar fyrir
skipveija frá því sem nú er en á
móti komi aukið vinnuframlag þeirra.
Hann segir stjóm Heijólfs afar
ánægt með samkomulagið. „Þama
rættist draumur manna í 17-18 ár,
eða allt frá því að skipið kom fyrst
hingað, að ná að gera heildstæðan
samning sem hentar þeim verkefnum
. sem unnin eru um borð í skipinu.
Það hefur verið unnið meira og minna
eftir farmannasamningum til þessa
sem henta engan veginn skipi sem
gengur hér á milli lands og Eyja á
dagvinnutíma, en nú náðist loks þessi
áfangi,“ segir Grímur.
Elías Bjömsson, formaður Sjó-
mannafélagsins Jötuns í Vestmanna-
eyjum, segir erfitt að meta launa-
hækkunina í krónum talið þar sem
hluti samninga feli í sér að skipveij-
ar fái fatnað frá Heijólfi sem upp-
bót, en hún sé þó nálægt því að vega
upp þá launaskerðingu sem skipveij-
ar urðu fyrir með úrskurði félags-
dóms.
VERKFALL SJOMANNA A FISKISKIPAFLOTANUM
Búist við daglegum
fundum á næstunni
GUÐLAUGUR Þorvaldsson
ríkissáttasemjari segist bú-
ast við að fundir í kjaradeilu
sjómanna og viðsemjenda
þeirra verði haldnir daglega
næstu daga, en fyrsti fundur
ríkissáttasemjara með deilu-
aðilum eftir að verkfall sjó-
Eiríkur sagðist telja að út-
gerðaraðili sem á þennan hátt
kæmi til móts við kröfugerð sjó-
manna ætti að fá lausn undan
verkfalli sjómanna, en af því hefði
ekki orðið ennþá. Hins vegar væri
verið að skoða málið núna en í
augnablikinu hafa ekki komið nein
viðbrögð frá Sjómannasamband-
inu.
„Það er ágætt að sjómannasam-
tökin eru með það á hreinu núna
að það kerfi sem þau sjálf hafa
margsinnis lýst stuðningi við er
að koma í andlitið á þeim. Þau
hefðu betur átt að sjá það fyrr að
þetta kerfi hentar hvorki sjómönn-
um né byggðum í landinu, og allt
er orðið stopp og vitlaust í landinu
út af þessu,“ sagði Eiríkur.
manna hófst var haldinn í
gær. Að sögn Guðlaugs var
þá rædd staða mála og
vinnubrögð varðandi samn-
ingaviðræðurnar. Verkfall
sjómanna sem hófst á mið-
nætti 1. janúar nær til á
sjötta þúsund sjómanna alls
Óttar Birting í Smugunni
Togarinn Óttar Birting sem
gerður er út af Skriðjökli hf. á
Fáskrúðsfirði er nú við veiðar í
Smugunni og verður þar til 25.
janúar. I áhöfn skipsins eru 24
íslendingar en skipið sem hefur
engan kvóta í íslenskri landhelgi
siglir undir Panamafána. Að sögn
Eiríks hefur það ekki verið rætt
hvort skipið eigi að stoppa vegna
verkfalls sjómanna, og ef til þess
kæmi að farið yrði fram á það þá
myndi sjómannafélagið á Fá-
skrúðsfirði veita skipinu undan-
þágu til að veiða áfram. „Þetta
er fyrsti túr skipsins sem nýbyijað
er að gera út og það yrði skemmd-
arverk sem yrði aldrei bætt aftur
ef það yrði stoppað núna,“ sagði
hann.
staðar á landinu nema á
Vestfjörðum, en einnig hef-
ur það áhrif á atvinnu á
sjötta þúsund starfsmanna í
fiskvinnslu.
Að sögn Hólmgeirs Jónssonar,
framkvæmdastjóra Sjómanna-
sambands íslands, er áætlað að
sjómannaverkfallið nái til á sjötta
þúsund sjómanna á landinu að
undanskildum Vestfjörðum, en
sjómenn þar felldu á félagsfundi
að grípa til verkfallsaðgerða.
Hólmgeir sagði að Sjómannasam-
bandið hefði farið þess óformlega
á leit við sjómenn á Vestfjörðum
að þeir sýndu samstöðu með sjó-
mönnum annars staðar á landinu,
og þá hefur stjórn Farmanna- og
fiskimannasambands íslands beint
þeirri áskorun til vestfirskra sjó-
manna að þeir sýni samstöðu sína
í verki með boðun samúðarverk-
—falls.
Helstu kröfur sjómanna við gerð
nýrra kjarasamninga eru þær að
skýr ákvæði verði í samningunum
varðandi samskipti útvegsmanna
og sjómanna um ráðstöfun afla
og það fiskverð sem greitt er til
sjómanna. Þá verði lokið við gerð
samninga fyrir þær veiðigreinar
sem ekki eru til samningar fyrir
og olíuverðsviðmiðun kjarsamn-
inganna verði endurskoðuð. Helsti
ásteitingarsteinninn er varðandi
meinta þátttöku sjómanna í kvóta-
kaupum útgerða, en í tengslum
við gerð kjarasamninga vorið 1992
var gerð sérstök yfirlýsing þar að
lútandi. Samkvæmt henni er út-
gerðarmönnum óheimilt að taka
af heildaraflaverðmæti til skipta
vegna kvótakaupa og allir fyrri
samningar í þá veru voru felldir
úr gildi frá 4. júní sama ár. Hólm-
geir sagði að þessi yfirlýsing væri
í fullu gildi enn í dag, en hins
vegar hefðu útgerðarmenn farið
framhjá henni og því væri þar um
ótvírætt brot viðsemjenda sjó-
manna að ræða. „Maður hélt að
þetta væri alveg afdráttarlaust en
það virðist þurfa eitthvað meira
til,“ sagði hann.
Akkur hf. á Fáskrúðsfirði semur við sjómenn
Sjómenn munu
aldrei taka þátt
í kvótakaupum
ÚTGERÐARFÉLAGIÐ Akkur hf. á Fáskrúðsfirði, sem gerir út
einn 300 tonna rækjutogara, og Verkalýðs- og sjómannafélag
Fáskrúðsfjarðar hafa gert með sér samkomulag þar sem Akkur
hf. lýsir því yfir að fyrirtækið muni aldrei láta sjómenn taka þátt
í leigu eða kaupum á fiskkvóta. Að sögn Eiríks Stefánssonar, for-
manns Verkalýðs- og sjómannafélag Fáskrúðsfjarðar, er þetta
eini samningurinn af þessu tagi sem gerður hefur verið við ein-
stakt útgerðarfyrirtæki, og er nú verið að reyna að leysa fyrirtæk-
ið undan verkfalli sjómanna.
Formaður Samtaka fiskvinnslustöðva um áhrif sjómannaverkfallsins
Fyrirtæki gætu átt erfitt
með að hefja rekstur á ný
Verkfallið nær til á sjötta þúsund starfsmanna í fiskvinnslu
STANDI verkfall sjómanna í þijár vikur eða lengur telur Arnar
Sigurmundsson, formaður Samtaka fiskvinnslustöðva, að það geti
orðið til þess að þau fiskvinnslufyrirtæki sem eiga í rekstrarerfið-
leikum geti ekki með góðu móti hafið starfsemi á ný nema aðstoð
komi til þess frá lánastofnunum. „Ég fæ hins vegar ekki séð að
slíkt fjármagn liggi á lausu um þessar mundir, og ef allt inn-
streymi fjármagns dettur út eftir stuttan tíma þá standa menn
einfaldlega fastir. Þá er ég að tala um fyrirtæki sem eru bæði í
útgerð og vinnslu,“ sagði Arnar.
Talið er að 6.500 ársstörf séu
í fískvinnslunni hér á landi, en í
desember og janúar er hins vegar
fæst fólk við störf. Arnar sagði
að því væri talið að verkfall sjó-
manna næði nú til á sjötta þúsund
starfsmanna í fiskvinnslunni, og
þá væri jafnframt miðað við að
um 10% af fískvinnslufólki væri á
Vestfjörðum þar sem ekki kemur
til stöðvunar vegna verkfallsins.
„Þegar allt er tínt til þá nær
þetta með einum eða öðrum hætti
til um 400 frystihúsa, söltunar-
stöðva, rækjuvinnslustöðva og
loðnubræðslna, þó stærstu fyrir-
tækin séu kannski í kringum 100.
Þetta fer að byija að bíta í vinnsl-
unni nú þegar líður á þessa viku
vegna þess að jólastoppin eru oft
þannig að þau ná langleiðina út
þessa viku,“ sagði hann.
Arnar sagði að þau fyrirtæki
sem undanfarið hefðu gengið í
gegnum miklar skipulagsbreyting-
ar mættu alls ekki við því að
stoppa, og ef verkfallið stæði í 3-4
vikur yrði það farið að segja veru-
lega til sín. „Það verður líka að
hafa það í huga að síldarvertíðin
getur klárast í verkfallinu, en það
á eftir að veiða tæp 10 þúsund
tonn, eða innan við 10% af heild-
inni. Þetta kemur því kannski nið-
ur á nokkrum húsum og þetta
verður ekkert endurtekið. Nú er
reyndar ekki vitað hvort Ioðnan
er til staðar í veiðanlegu ástandi,
en það er viðbúið að langt verk-
fall geti haft það í för með sér
að menn klári ekki kvótana, og
ég vil ekki hugsa þá hugsun til
enda ef verkfallið yrði það lang-
vinnt að það það færi að hafa
áhrif á loðnufrystinguna. Ég held
þó að það komi ekki til því það
yrði allt komið á hliðina hér á landi
ef reyna myndi á það,“ sagði Arn-
ar.