Morgunblaðið - 04.01.1994, Blaðsíða 27

MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 4. JANÚAR 1994
27
komið að verulegu leyti í stað at-
vinnutækifæra í orkufrekum iðnaði
á íslandi, jafnt úti á landsbyggð-
inni sem á höfuðborgarsvæðinu.
• Stjórnvöld gætu gert það að
stefnu sinni að stórvirkjun vatns-
orku á Islandi væri háð þeim skil-
yrðum, að á móti hveiju 1 mega-
vatti (MW) í uppsettu afli, kæmu
1-2 „frumstörf" í hvers konar iðn-
aði sem t.d. virkjanir leiddu af sér,
en notkun orkunnar yrði ekki sér-
staklega til stóriðju.
• Þannig mætti til dæmis skapa
500-1.000 störf vegna útflutnings
á 8.000-10.000 MWh (megavatt-
stundir) af raforku (1.000-1.200
MW í uppsettu afli), með gagn-
kaupasamningum sem taka til inn-
flutts búnaðar til virkjananna
sjálfra.
• Þá eru ótalin þau störf sem
mætti skapa vegna sæstrengs,
afriðilsstöðva og annarra slíkra
þátta. Gott dæmi um eðlileg og
sanngjöm gagnkaupaviðskipti er
hugmynd að byggingu sæstrengs-
verksmiðju í Reykjavík sem gæti
skapað allt að 500 „frumstörf“ á
íslandi ef rétt er að málum staðið.
• Útflutningur 1.000-1.200 MW
í uppsettu afli, gæti að öllu saman-
lögðu skapað 1.500-2.000 „frum-
störf“ verði gagnkaupamöguleikar
nýttir til hins ýtrasta.
• Með þessum hætti mundu
stjórnvöld marka einfalda og
áhrifaríka stefnu í orkumálum sem
gæti valdið straumhvörfum í upp-
byggingu fjölbreytts atvinnulífs
um állt land.
• Fjármögnun stefnunnar er inn-
byggð í gagnkaupahugmyndinni,
þar sem hvatinn til atvinnuupp-
byggingar á íslandi er í höndum
verktakanna, sem hafa beina fjár-
hagslega hagsmuni (vegna
ábyrgða) af því að uppfylla gagn-
kaupakvaðir gagnvart verkkaupa
(íslenska ríkinu).
Þeir möguleikar sem hér hefur
verið tæpt á eru einungis hluti
þess sem falist getur í gagnkaup-
um. Meginmálið í þessum viðskipt-
um er, að því orkumálin varðar,
að skapa fjölda starfa í tengslum
við útflutning á raforku. Frum-
störfin verða trúlega færri en við
stóriðju en margfeldisáhrif hvers
starfs líklega meiri. Reynslan ein
getur skorið úr um hver heildar-
áhrifin verða.
Sæstrengsleiðin
Að teknu tilliti til þess sem hér
hefur verið rakið get ég því ómögu-
lega fallist á fullyrðingar Jóns Sig-
urðssonar; „að sæstrengsleiðin sé
algjört óráð fyrir íslendinga". Þjóð-
in lætur ekkert plata sig í svona
málum. Mér finnst hins vegar al-
gjört óráð að reyna að fela áðra
nýtingarmöguleika á íslenskri raf-
orku fyrir þjóðinni. Það er alltaf
æskilegt að hafa val.
Samlíkingar Jóns Sigurðssonar
við tebændur finnast mér út í hött.
Skjótvirkur stíflueyðir
Eyðir stíflum fljótt • Tuskur • Feiti • Lífræn efni fij
• Hár / — \
• Dömubindi rS
• Sótthreinsar
einnig lagnir <§m
One Shot fer fljótt að stíflunni af því að það er
tvisvar sinnum Tilbúinn
þyngra en vatn.
Útsölustaðir: stíllu - eyíli y
Shell- og Esso
-stöðvar
og helstu byggingavöru-
verslanir.
Dreifing: Hringás hf.,
. sími 67787S - fax 67.7022 i
í samningum má girða fyrir slíkar
nýlendusamlíkingar sem Jón gerir
að umtalsefni.
Eg fæ heldur ekki skilið hvers
vegna Jón Sigurðsson telur það
vera neikvætt fyrir Islendinga að
hafa möguleika á að selja orku inn
á neytendamarkað í Evrópu. Orka
sú sem seld væri um sæstreng
væri að að stofni til forgangsorka.
í góðum vatnsárum væri hins veg-
ar verulegur fengur að því að geta
að auki selt þangað afgangsorku.
Ekki má heldur gleyma því ör-
yggi sem felst í.því að geta flutt
inn raforku komi t.d. til stórkost-
lega náttúruhamfara sem gætu
leitt til tímabundinna vandamála
við raforkuframleiðslu hérlendis.
Samkeppni um íslenska
raforku
Aðstandendur ICENET-verk-
efnisins hafa litið svo á að útflutn-
ingur á raforku geti farið ágætlega
með virkjun til stóriðju enda ná
áætlanir um orkusölu um sæstreng
einungis til um þriðja hluta hag-
kvæms nýtanlegs vatnsafls. Jón
Sigurðsson stefnir þessum mögu-
leikum hvorum gegn öðrum, að
raforka til útflutnings sé í sam-
keppni við raforku til stóriðju og
annars iðnaðar og sé það af hinu
illa.
Það er í sjálfu sér ágætt mál
að hvatt sé til heilbrigðrar sam-
keppni um íslenska raforku. Sagt
hefur verið af mætum mönnum
að samkeppni sé alla jafna til góðs
og vil ég trúa því. Ef svo er ætti
heilbrigð samkeppni í þessu efni
fremur að hvetja en letja erlenda
viðsemjendur okkar um stóriðju,
s.s. Atlantal-hópinn, til ákvarðana.
Skoðanakönnun IM-Gallup
ICENET-hópurinn fól IM-Gallup
að framkvæma skoðanakönnun
meðal þjóðarinnar í nóvember síð-
astliðnum.
Spurt var þriggja spurninga:
1. Ertu hlynnt(ur) eða andvíg-
(ur) því að gert verði stórátak í
virkjun íslenskra orkulinda til raf-
orkuframleiðslu ef orkusölusamn-
ingur hefur verið tryggður?
2. Ertu hlynnt(ur) eða andvíg-
(ur) útflutningi á raforku?
3. Ertu hlynnt(ur) eða andvíg-
(ur) útflutningi á raforku, ef slikur
útflutningur skapar framtíðarstörf
í iðnaði eins og t.d. kapalfram-
leiðslu?
Af 1.090 manna úrtaki þar sem
náðist í 760 einstaklinga, tóku 694
afstöðu, eða 91,3%.
Rúmlega 86% þeirra sem af-
stöðu taka eru mjög eða frekar
hlynnt útflutningi á raforku.
Ef hins vegar spurningar 2 og
3 eru teknar saman sést að út frá
þeim forsendum að raforkuútflutn-
ingur skapi störf í iðnaði eru a.m.k.
92% landsmanna hlynnt raforkuút-
flutningi.
Læt ég nú staðar numið að sinni
en óska Jóni Sigurðssyni farsældar
í starfi á nýju ári og vona að hann
láti sem mest í sér heyra um orku-
mál jafnt sem önnur mál. Jafn-
framt vænti ég þess að þau rök
sem ég færi hér í þessari grein
megi milda nokkuð viðhorf hans
til útflutnings á raforku. Það væri
vissulega fengur að því að fá slík-
an mann til að útvíkka gagnkaupa-
hugmyndina svolítið betur til hags-
bóta fyrir land og þjóð.
Höfundur er samskiptastjóri
sæstrengsverkefnisins ICENET,
samstarfsvcrkefnis Reykjavíkur-
borgar og bollensku
fyrirtækjanna PGEM, EPON og
NKFKabel.
SPARISJOÐABANKI
ISLANDS HF.
I C E B A N K
L T D.
Sparisjóðabanki íslands hf.
tok til starfa I. janúar 1994.
Sparisjóðabanki íslands hf. tók við hlutverki Lánastofnunar sparisjóðanna hf.
1. janúar 1994. Sparisjóðabankinn annast fjölþætta starfsemi sem lýtur að sameigin-
legum hagsmunum allra sparisjóðanna.
Meðal verkefna Sparisjóðabanka íslands hf. má nefna:
• Að jafna árstíðabundnar sveiflur í starfsemi sparisjóðanna.
• Að veita sparisjóðum lán og ábyrgðir sem gera þeim kleift að taka að sér umfangsmeiri
verkefni en ella. Oftar en ekki tengjast þessi verkefni fjármögnun atvinnuveganna.
• Að veita sparisjóðunum þjónustu á sviði gjaldeyrismála og erlendra viðskipta.
• Að stuðla að'auknu rekstrarhagræði í starfi sparisjóðanna.
Sparisjóöabanki íslands hf. -
traustur hlekkur í samstarfi sparisjóðanna.
SPARISJÓÐABANKI
ÍSLANDS HF.
ICEBANK LTD.
Rauðarárstíg 27 Sími 623400