Morgunblaðið - 11.10.1994, Qupperneq 23

Morgunblaðið - 11.10.1994, Qupperneq 23
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 11. OKTÓBER 1994 23 LISTIR Ur heimi skáldskaparins BRÍET Héðinsdóttir í hlutverki Karenar Blixen í Dóttir Lúsífers. LEIKLIST Þjóðlcikhúsið DÓTTIR LÚSÍFERS Höfundur: William Luce. Þýðing: Ólöf Eldjárn. Lýsing: Ásmundur Karlsson. Leikmynd og búningar: Hlín Gunnarsdóttir. Leiksljóri: Há- var Sigurjónsson. Frumsýnt á Litla sviðinu 8.10. KAREN Blixen skilgreindi sjálfa sig oft sem norn, sem „dóttur Lúsí- fers“ sem hefði gengist hinum fallna ljósengli á vald gegn því að hennar sára lífsreynsla umbreyttist í sögur handa öllum heiminum að lesa. Norn- in var hið eina kvenhlutverk sem bjó yfir sköpunargáfu, að mati Karenar Blixen, og þar af leiðandi það eina kvenhlutverk sem hún taldi hæfa sjálfri sér, segir Soffía Auður Birgis- dóttir í grein sem hún ritar í leikskrá. Leikritið er eintal Karenar Blixen í tveimur þáttum og gerist fyrri þátt- urinn á gamlárskvöld 1958 og hinn síðari í apríl 1959. í millitíðinni hefur Karen farið sína fyrstu og einu ferð til Bandaríkjanna. Hún er öldruð og iasburða og stiklar á stóru í lífi sínu; yijar sér við endurminningarnar þar sem sterkustu og heitustu myndirnar eru frá Afríku. Hún staldrar við at- burði sem hafa haft afgerandi áhrif á líf hennar; sjálfsvíg föður hennar, hjónabandið með Bror von Blixen, sem smitaði hana af sýfilis, dvölina í Afríku, ástarsambandið við Denys Finch-Hatton, dauða hans, gjaldþrot- ið í Afríku, heimkomuna og hvernig ritlist hennar spratt upp úr öllu mót- lætinu. Það var ekkert eftir. Hún var peningalaus, ómenntuð, kvenkyns, og átti ekki margra kosta völ. Frásögnin er heillandi; það er mik- ið af kaidhæðni Karenar Blixen í verkinu, sem er ákaflega vel skrifað. í fyrri hlutanum er hún að pakka niður í koffort, því tveimur dögum seinna er hún að leggja upp í ferð til Bandaríkjanna, þar sem hana langar virkilega til að hitta Marilyn Monroe. Hún dregur hveija spjörina á eftir annarri út úr skápnum. Allar hafa þær nafn og tengjast atburði sem Karen segir frá. En þótt frá- sögnin byggi á atburðum sem hafa haft afgerandi áhrif á líf hennar, verið eins konar vendipunktar, flæðir hún fram, eins og Karen stökkvi úr einu í annað. Ekki svo að skilja að verkið sé sundurlaust - heldur þvert á móti. Hún hefur alltaf lokið við að segja það sem hún ætlaði að segja og það er unaður að hlusta á þennan texta. Það skemmir hreint ekki fyrir að Bríet Héðinsdóttir er sú sem fer með hlutverk Karenar Blixen og leikur hennar er hreint út sagt stórkostleg- ur. Bríet leikur afburða vel á alla strengi þessarar stórbrotnu konu; eftirvæntingu út af Ameríkuferðinni, kaldhæðni þess sem hefur lifað af þótt örlögin hafi stöðugt reynt að leggja hana að velli, ástina sem hún hefur þorað að varðveita í minningu sinni, sársauka þess sem hefur elskað mikið og misst allt, reiði vegna kynja- misréttis, beiskju vegna ævarandi sjúkleika, þjáningu vegna afleiðinga af heldur ógeðfelldum kynsjúkdómi - en þrátt fyrir allt hefur hún haldið tilfinningum vináttu og hlýju í garð allra sem á meðvitaðan eða ómeðvit- aðan hátt hafa átt þátt í að gera líf hennar erfitt. Hún elskar enn lífíð og hefur ódrepandi áhuga á fyrirbær- um þess. Hún hefur hafið sig yfir daglegt amstur, búið sér til heim þar sem er gott að vera og þaðan getur hún vegið allt og metið upp á nýtt - úr heimi skáldskaparins. Leikmyndin er sérlega falleg. Þótt ljóst sé að húsgögn og innréttingar séu komin til ára sinna, er klassi yfir umhverfinu. Það er augljóst hvers konar einstaklingur býr í hús- inu. Búningarnir sem Blixen dregur út úr skápunum eru heilt safn dýrð- legra kjóla sem unun er á að horfa. Aftur á móti var ég ekki eins hrifin af búningunum sem hún klæddist í sýningunni. Mér fannst litirnir ein- faldlega draga lit úr andlitinu á Brí- eti - ef frá er talið bleikbrúnt sjal sem hún bregður stundum upp. Þá var eins og allir drættir skýrðust og hún var ekki eins óljós. Lýsingin var skemmtilega unnin og féll mjög vel að frásögninni, einkum þegar sagt var frá Afríku. Leikstjórnin er unnip af mikilli vandvirkni. Þagnir nákvæmar, þann- ig að spenna myndast í frásögninni, hreyfíngin á sviðinu er mjög góð og mér finnst lögnin á Blixen mjög góð. Það er auðvelt að líta á hana sem kaldhæðið hex og víst er að Bríet hefur leikið nokkur slík. Hér hefur hins vegar verið farin sú leið að mýkja Blixen við minningareldinn og hún verður svo mennsk og lítil og stór og veik og sterk. Þetta er sýning sem enginn sá sem ann góðu leikhúsi ætti að láta fram hjá sér fara. Þetta er ekki sýning, sem mað- ur hrópar húrra og vei yfir. Það er of mikill klassi yfir henni fyrir svodd- an upphrópanir - og þar er leikur Bríetar Héðinsdóttur þungavigtar atriði. Súsanna Svavarsdóttir Svipmynd- ir Páls Isólfssonar ÍSLENSK tónverk- amiðstöð hefur gef- ið út „Svipmyndir - lög fyrir pian- oforte" eftir Pál ísólfsson, safn verka frá ýmsum tímum í lífi tón- skáidsins sem hugs- aði þau til útgáfu undir heitinu „Svip- rnyndir". Páll entist ekki þeilsa til að búa til Svipmyndir til prentunar en Örn Magnússon píanó- leikari hefur fylgt verkinu úr hlaði. Meðal verka í safninu má nefna Lítinn vals sem var gjöf skáldsins til Jórunnar Viðar á 12 ára afmælisdegi hennar, Veislan á Sólhaugum - for- leikur úr samnefndu leikriti Ibsen, Öskumenúett og Saknaðarstef sem Páll skrifaði í minningu síns kærasta vinar, Davíðs Stefánssonar. Árið 1965 var, að beiðni tónskáldsins, gerð upptaka af stórum hluta þess- ara verka hjá Ríkisútvarpinu. Píanó- leikari var Jórunn Vlðar. Hér eru pólifónísk verk, tækifæris- verk, leikhústónlist, ljóðræn og dramatísk verk. Upphaf útgáfunnar má rekja til 100 ára fæðingarafmælis Páls ísólfssonar sem var í fyrra, en formlegur útgáfudagur safnsins 12. október er fæðingardagur skáldsins. Páll ísólfsson Örn Magnússon Kýldu á þetta tilboð - það er ekki spurning! Sláðu til! TÖLVA 06 PRENTARI FRA KR. 137.900,- Ótrúlegt verð á Digital tölvuni og HP DeskJet bleksprautuprenturuin. Tilboðsverð á tölvu og prentara frá kr. 137.900. Prentarasnúra og 500 blaða pappírspakki t a <> * HEWLETT PACKARD ---. 5 W P A iSLAUðl M*» ö L U A \>X Þekking - þróun - þjónusta ÖRTÖLVUTÆKNI Skeifunni 17 sími 687220 BACKMAN

x

Morgunblaðið

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.