Morgunblaðið - 26.11.1994, Qupperneq 6

6 LAUGARDÁGUR 26. NÓVEMBER 1994
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Halldór Ásgrímsson gagnrýnir efnahagsstefnu ríkisstjórnar á fiokksþingi Framsóknarflokksins
Stærsta skuldbreyt-
ing Islandssögunnar
er óumflýjanleg-
STÆRSTA skuldbreyting íslands-
sögunnar er óumflýjanleg, að mati
Halldórs Ásgrímssonar formanns
Framsóknarflokksins. Hann sagði
í yfirlitsræðu sinni á þingi flokks-
ins, sem sett var í gær, að með
skynsamlegri efnahagsstjórn væri
raunhæft að ná 3% hagvexti að
meðaltali á næsta kjörtímabili sem
væri meira en nóg til að eyða ríkis-
sjóðshalla og stöðva skuldasöfnun
ríkisins.
Halldór Ásgrímsson sagði í ræðu
sinni að þótt núverandi ríkisstjórn
hefði tekist að viðhalda árangri
síðustu ríkisstjómar í verðbólgu-
málum og verðlag væri stöðugt,
yrði hennar þó lengst minnst fyrir
fjöldagjaldþrot sem hefðu leitt
mikið atvinnuleysi yfir þjóðina.
Afleiðingin væri sívaxandi skulda-
söfnun heimilanna sem stæðu
frammi fyrir gjaldþrotum og upp-
lausn.
Með samvinnu ríkis, peninga-
stofnana, launþegahreyfingar og
fleiri aðila yrði að gera fólki kleift
að standa í skilum og í kjarasamn-
ingum yrði að leggja áherslu á að
bæta hag þeirra sem hefðu lægstu
launin og erfiðustu aðstöðuna. Rík-
isstjórninni hefði mistekist að við-
halda þeim grundvelli sem skuld-
bindingar heimilanna byggist á og
því verði að skapa nýjan.
Halldór sagði að ekki mætti
hækka skatta á næsta kjörtímabili
en óraunhæft væri að lofa veru-
legri skattalækkun nema til lægst
launuðu hópanna. Gera þyrfti ýms-
ar lagfæringar á skattakerfinu,
einfalda það, skattleggja allar
eignir jafnt og halda áfram há-
tekjuskatti. Með þessu móti megi
auðveldlega skapa svigrúm til
skattalækkana og félagslegra að-
gerða.
Trúnaðarbrestur
Halldór ræddi um þann trún-
aðarbrest sem myndast hefði milli
stjórnmálamanna og kjósenda víða
um heim, og birtist erlendis í minni
kosningaþátttöku og furðuflokkum
undir forustú stjórnmálamanna
sem þættust allra vanda geta leyst
og segðu öllum stríð á hendur. Hér
á landi væri skuldasöfnun heimila
og sundrung fjölskyldna helsta
ástæða þessa trúnaðarbrests og
hyggi að rótum lýðræðisins. „Það
er ekki nóg að setja upp samúðar-
svip og segja að ástandið muni
lagast í náinni framtíð. Við verðum
að sýna að við ætlum að lagfæra
ástandið og benda á raunhæfar
leiðir til úrbóta,“ sagði Halldór.
Hann sagði að leggja yrði meg-
ináherslu á atvinnumál á næstu
árum og skapa þannig möguleika
á að Iyfta skuldaokinu af heimilin-
um. Möguleikarnir væru mestir á
§órum sviðum: fiskvinnslu og öðr-
um matvælaiðnaði, ferðaþjónustu,
á sviði fræða og hugvits og nýt-
ingu fallvatna og jarðvarma.
Halldór sagði að mikilvægasta
verkefni sjávarútvegsins væri að
byggja upp fiskistofna og greiða
niður skuldir, auka alþjóðlegt sam-
starf og skapa stöðu og þrótt til
að reka öflugt markaðs- og þróun-
arstarf.
„Skattpíningarmennimir sem
halda að lífið kvikni með skattlagn-
ingu undir nafninu „auðlindaskatt-
ur“ eru á villigötum. Þær skoðanir
Morgunblaðið/Kristinn
FÓLK í fyrirrúmi eru einkunnarorð flokksþings Framsóknar-
flokksins og Halldór Ásgrímsson formaður flokksins lagði
áherslu á það í yfirlitsræðu sinni.
eiga mikinn hljómgrann innan
ríkisstjómarinnar og fara þar
fremstir núverandi fjármálaráð-
herra Friðrik Sophusson og fyrr-
verandi íjármálaráðherra Jón
Baldvin Hannibalsson. Ef þeirra
skoðanir verða ofan á verður þrek
og sókn lömuð einmitt þegar við
þurfum á hinu gagnstæða að
halda,“ sagði Halldór.
Áhersla á Norðurlönd
í umfjöllun um alþjóðamál lagði
Halldór áherslu á mikilvægi þess
að styrkja Norðurlandasamstarfið.
Á þeim vettvangi myndi hann
leggja áherslu á að koma upp sam-
eiginlegri skrifstofu Norðurlanda-
ráðs og ráðherranefndar þess í
Brussel og það gæti aukið áhrif
íslendinga og tryggt hagsmuni
landsins betur innan Evrópusam-
bandsins.
Þá varaði Halldór við of mikilli
áherslu á Evrópusambandið og
sagði að ella væri hætta á að
tengslin við Norður-Ameríku rofn-
uðu. Hann sagðist ekki telja neinar
líkur á að íslendingar gætu á þess-
ari stundu fengið þær undanþágur
í samningum við Evrópusambandið
sem hugsanlega gæti réttlætt að-
ild. Því hafnaði hann umsókn um
aðild því skaðlegt væri að fara í
slíkar viðræður nema líklegt mætti
teljast að hægt væri að ná viðun-
andi samningi. Þeir sem nú vildu
sækja um aðild þyrftu að svara
þeirri spurningu hvemig þeir vildu
ná þeim 5 milljörðum króna í ríkis-
sjóð sem talið væri að þyrfti til að
ganga í ESB.
Andlát
Tillögur framsóknarmaniia í velferðarmálum
GUÐRUN
M ARTEIN SDÓTTIR
að ljúka doktorsprófi
frá University of
Rhode Island í Banda-
ríkjunum er hún lést.
Hún hefur verið
lektór og síðar dósent
í hjúkrunarfræði við
Háskóla íslands frá
1980. Guðrún var
brautryðjandi í upp-
byggingu háskóla-
menntunar hér á landi
og sinnti fjölmörgum
trúnaðarstörfum í
þágu hjúkrunar.
Hún var gift Har-
aldi Þór Skarphéðins-
sugæsluhjúkrun frá Boston Uni- syni skrúðgarðyrkjumeistara og
versity 1980 og var í þann mund eiga þau fimm börn.
Andlát
GUÐRÚN Marteins-
dóttir, dósent í náms-
braut í hjúkranar-
fræði við Háskóla Is-
lands, lést á heimili
sínu í fyrradag. Hún
var 42 ára gömul.
Guðrún var fædd
15. janúar 1952 í
Óiafsfirði. Foreldrar
hennar era Ragnheið-
ur Bjarman og Mar-
teinn Friðriksson.
Hún lauk BS-prófi í
hjúkrunarfræði frá
Háskóla íslands árið
1977, MS-prófi í heil-
JON EINAR
GUÐJÓNSSON
JÓN Einar Guðjóns-
son, fréttaritari Rík-
isútvarpsins í Noregi,
er látinn eftir erfið
veikindi, fertugur að
aldri.
Jón Einar fæddist
1. janúar 1954, sonur
Guðjóns Einarssonar
og Halldóra Jóns-
dóttur. Frá fjögurra
ára aldri ólst hann
upp hjá frænku sinni,
Sigríði Jónsdóttur,
og manni hennar,
Kolbeini Helgasyni.
Jón Einar starfaði
sem blaðamaður, bæði
Alþýðublaðinu. Hann
fór síðan til náms við
blaðarnannaháskól-
ann í Ósló og settist
að í Noregi að námi
loknu með konu
sinni, Ingveld
Svendsen. Þau áttu
tvo drengi.
í Noregi starfaði
Jón Einar við ABC-
bankann og einnig að
útgáfumálum á veg-
um norsku Kaup-
mannasamtakanna.
Hann fréttaritari
Ríkisútvarpsins, Út-
á Vísi og varps og Sjónvarps, Noregi í 9 ár.
Ríkið leggi 3 milljarða
til kjarasamninga
UM 600 manns á öllum aldri eiga seturétt á flokksþingi Fram-
sóknarflokksins sem hófst á Hótel Sögu í gær.
Stofnuð verði
endurreisnarstöð
heimilanna
FYRIR flokksþingi Framsóknar-
flokksins liggja tillögur um að gerð-
ur verði samningur aðila vinnu-
markaðar og ríkisvaldsins um lífs-
kjarajöfnun og Húsnæðisstofnun
verði breytt í ráðgjafar- og endur-
reisnarstöð heimilanna. Þessi stofn-
un hafí það markmið að skuld-
breyta lánum einstaklinga með
ýmsum hætti og verði fjármögnuð
af lífeyrissjóðum, bönkum, ríkinu
og^ sveitarfélögum.
í ályktunardrögum um velferðar-
mál segir, að framlag ríkisvaldsins
til að greiða fyrir kjarasamningum
gæti verið að lágmarki þrír milljarð-
ar króna og er lagt til að það fram-
lag verði fjármagnað með því að
skattleggja peningalegar eignir
með sama hætti og aðrar eignir sem
gæti skilað 1,5-2 milljörðum króna.
Hátekjuskattur verði áfram lagður
á sem skili 3-400 milljónum króna.
Teknir verði upp samningar við
aðila vinnumarkaðar um uppstokk-
un á skattakerfinu mað það að
markmiði að lækka jaðarskatta,
einfalda skattkerfið, breikka skatt-
stofna, fækka undanþágum og
draga þannig úr skattsvikum. Þetta
gæti skilað 500-1.000 milljónum.
Þá verði stórátak gert til að koma
í veg fyrir skattsvik.
Hærri skattleysismörk
í ályktunardrögunum er lögð á
það áhersla að í komandi kjara-
samningum verði samið um að
skattleysismörk verði hækkuð. Per-
sónuafsláttur hjóna og sambýlis-
fólks verði millifæranlegur að fullu
og persónuafsláttur 16-20 ára ung-
linga í námi verði millifæranlegur
til foreldra með ákveðnum skilyrð-
um. Vaxtabætur og barnabætur
verði hækkaðar, lánskjaravísitala
verði afnumin, vægi launa í láns-
kjaravísitölu verði minnkað, orku-
kostnaður milli landshluta verði
jafnaður og vextir í bankakerfinu
lækkaðir.
í drögum að stjórnmálaályktun
segir að flokksþingið telji fjárfest-
ingar í atvinnulífinu lykil að upp-
byggingu atvinnulífsins.
Lögð er áhersla á að Byggða-
stofnun verði breytt í atvinnuþróun-
arstofnun. Að samstarf stofnlána-
sjóðanna verði stóraukið og Iðn-
lánasjóði breytt í áhættu- og styrkt-
arsjóð atvinnuveganna.
Þá er lagt til að markaðsstarf
hins opinbera verði sameinað Út-
flutningsráði og ráðnir verði 20
starfsmenn á vegum utanríkisþjón-
ustunnar til að vinna með atvinnu-
lífinu að markaðsmálum á erlendum
mörkuðum. Skattaívilnun verði
beitt í ríkara mæli til að hvetja al-
menning til að leggja fjármagn í
atvinnulífið. Leitað verði samninga
við lífeyrissjóði um að leggja 5-10%
af ráðstöfunarfé sínu sem áhættufé
í atvinnulífið og ríkissjóður leggi
að minnsta kosti milljarð króna á
ári til atvinnuþróunar.
Með þessum aðgerðum er stefnt
að því að auka hagvöxt um 2,5-3%
á næstu árum.