Morgunblaðið - 26.11.1994, Side 29

Morgunblaðið - 26.11.1994, Side 29
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 26. NÓVEMBER 1994 29 hug sinn um já eða nei. indvígur ESB og konur eru al- ír ástæðan sögð sú, að þær vinna > störfunum fækki með aðild. um ESB-aðild. Þar stendur hnífurinn í kúnni, því að atkvæði kristilegra þarf til, eigi stjómarskrárbreyting að ná fram að ganga. Sitja já-menn heima? Ásakanirnar á hendur nei-flokk- unum tveimur verða æ harkalegri. Stuðningsmenn aðildar saka þá um að verða til þess að fylgjendur ESB muni sitja heima, vegna þess að þeir viti að ekki verði tekið mark á at- kvæði þeirra í Stórþinginu. Vangaveltur hafa verið uppi um að stjóm Verkamannaflokksins segi af sér, en Gro Harlem Brundtland forsætisráðherra hefur vísað þeim á bug. Thorbjörn Jagland segir að það væri „Algert rugl“ að láta SV og Miðflokkinn taka á sig stjómar- ábyrgðina. ,;SV myndi segja Noreg úr NATO og SV og Miðflokkurinn myndu segja upp EES-samningnum. Það væri algert ábyrgðarleysi að láta stjórnartaumana í hendurnar á La- hnstein," segir hann. Þannig blasir ekkert annað en póli- tísk kreppa við, samþykki Norðmenn ESB-aðild með naumum meirihluta. Sumir spá því að fari svo, verði hörð átök um ESB-aðild allt fram til næstu þingkosninga 1997, án þess að botn fáist endanlega í málið. En Norðmenn hafa auðvitað ekki sagt já ennþá og það er alveg jafnlíklegt að þeir segi nei. Sókn ESB-sinna á seinustu dög- um hefur hins vegar orðið til þess að þrýsta á um umræður um máls- meðferðina í Stórþinginu. _ > Schlúter um þau kjör sem ESB byði Islandi Fáið aðeins skýr svör ef þið sækið um íhaldsmaðurinn Poul Schliiter, fyrrverandi forsætisráðherra Dana, segir Norðurlöndin í sameiningu geta orðið verulegt afl í Evrópu- sambandinu (ESB). Hann lýsir í viðtali við Krislján Jónsson andstöðu við öfluga mið- stýringu og hugmyndir um Bandaríki Evrópu, samvinnan eigi að vera náin en taka beri fullt tillit til hefða og þjóðarvitundar. flækir málin dálítið. Þess vegna verð- ur að huga að því hveiju sé hægt að breyta í skipulagi okkar þannig að við tryggjum að ákvarðanir og starf- ið allt verði svo markvisst að viðun- andi sé. Nú er það svo að fjögur norræn lönd munu hafa fleiri atkvæði í ráð- herraráðinu, 13, en sameinað Þýska- land sem er með 10. Við Norður- landabúar erum rúmlega 22 milljónir en Þjóðveijar um 80 milljónir. Það má því segja að þetta sé dálítið ólýð- ræðislegt en það á það líka að vera! “Þetta eru sjálfstæð ríki sem starfa saman en það getur vel verið að við ættum að huga að einhveijum skipu- vitað að halda uppi nánu sambandi við þær þjóðir og virða ákvarðanir þeirra.“ Fiskveiðihagsmunir íslendinga - Þú veist að íslendingar setja s einkum sameiginlega sjávarútvegs- ’ stefnu sambandsins fýrir sig. Við ótt- umst að Spánveijar og Portúgalar gætu þurrausið fiskimiðin. Forsætis- ráðherra Belgíu, Jean Luc Dehaene, hefur bent á að leysa mætti vandann með því að taka málið út fyrir sviga, bæta sérstöku ákvæði um þetta máí | við Rómarsáttmálann. Telur þú að ' slíkar lausnir kæmu til greina á vanda , íslendinga ef þeir legðu inn umsókn? Morgunblaðið/Kristinn POUL Schluter ávarpar afmælisgesti Vinnuveitendasambands íslands í gær. Sambandið hélt upp á 60 ára afmæli sitt í Borgarleikhúsinu. Magnús Gunnarsson, formaður sambandsins, sagði í ávarpi sínu að sú einangrun sem íslendingar þyrftu helst að óttast væri einangrun hugarfarsins. POUL Schluter, fyrrverandi forsætisráðherra Dan- merkur, flutti ávarp er Vinnuveitendasamband ís- lands hélt upp á 60 ára afmæli sitt í gær í Borgarleikhúsinu. Schluter hóf mál sitt á því að segja að Evrópu- menn af hans kynslóð gætu verið stoltir af tveim mikilvægum ákvörð- unum sem þeir hefði tekið; annars vegar stofnun Atlantshafsbandalags- ins og hins vegar Evrópubandalags- ins, sem nú heitir Evrópusambandið, ESB. Hið fyrra hefði tryggt frið og ör- yggi, hið síðara getið af sér stóra, opna markaðinn og stjómmálasam- starf. Hvorttveggja hefði verið sögu- legur sigur fyrir íbúa Vestur-Evrópu og bundið enda á þjóðadeilurnar sem valdið hefðu hörmulegum stríðum á fyrri hluta aldarinnar. Báðar stofn- anirnar hefðu einnig verið forsendur þess að Austur-Evrópubúar hefðu með friðsamlegri byltingu getað varp- að af sér oki kommúnismans. Schluter, sem nú á sæti á þingi ESB, sagði að senn yrði að taka af- stöðu til þess hvaða stefnu samstarf- ið ætti að taka næstu árin, það yrðu stórþjóðirnar að gera en einnig þær * smærri. Hann sagði að stefna ætti að ná- inni og kraftmikilli samvinnu. Mark- miðið ætti hins vegar ekki að verða Bandaríki Evrópu þar sem sterk alrík- isstjórn gæti ráðskast með fólk eða sameiginlegt þing sem gæti sett lög fyrir meira en 350 milljónir manna, „það yrði hræðilegt". Óttinn við skrif- ræði og miðstýringu væri skiljanleg- ur, taka yrði mið af þvf að sérhver Evrópumaður ætti sitt eigið föðurland með eigin sérkenni. Gagnkvæm virð- ing fyrir sögu og hefðum annarra aðildarþjóða væri skilyrði þess að samstarfið tækist. Víxlverkunar hefði alltaf og alls staðar gætt í menningarefnum. Dan- ir jafnt sem íslendingar sæju þess merki í sínum menningararfí og ástæðulaust væri að ganga út frá því sem gefnu að aukin samskipti við aðrar þjóðir hlytu að ógna menning- arlegu sjálfstæði smáþjóða. Schliiter sagðist ekki ætla að blanda sér í umræður íslendinga um hugsanlega umsókn um aðild að ESB en sagði að sér hefði nú einu sinni verið boðið að tala í afmælisboðinu og þess vegna hlyti hann að mega segja hug sinn til Evrópusamstarfsins. Ilann lagði áherslu á að smáþjóðir hefðu ótrúlega mikil áhrif í samband- inu, minnti á að núverandi forseti framkvæmdastjómarinnar væri frá Lúxemborgj þar sem íbúar eru litlu fleiri en á Islandi. Norðurlönd standi saman Sjálfur teldi hann að Norðurlöndin ættu að starfa saman innan sam- bandsins, í sameiningu gætu þau orð- ið þar öflug og haft mikil áhrif á mótun framtíðar álfunnar með vel rökstuddum málflutningi. Víst kæmu upp erfiðleikar í ESB-samstarfinu, þjóðirnar væru ólíkar og ættu að vera það. „Þegar öllu er á botninn hvolft er það mín reynsla af margra ára samstarfi að flestir aðrir Evrópu- menn eru því miður ekki alveg eins og við en þeir leggja sig alla fram við að vinna bug á vandanum," sagði Schliiter og uppskar fagnaðarlæti viðstaddra. Blaðamaður Morgunblaðsins ræddi við Schliiter og spurði hvort danskir stjórnmálamenn væru alltaf jafn varkárir og hann í ávarpi sínu þegar þeir ræddu kosti og galla ESB-aðildar við íslenska starfsbræður sína undir fjögur augu. „Það held ég. Þegar ég á einkasamtöl við íslenska vini í stjórnmálaheiminum segi ég það sama og ég gerði í ávarpinu. íslendingar ákveða þetta sjálfir en sé ég spurður álits legg ég áherslu á að við Norðurlandabúar verðum í ein- staklega góðri stöðu ef all- ar þjóðirnar ganga í sam- bandið. Þetta segir sig sjálft, við fáum mörg at- kvæði en auk þess er það ekki aðeins einn sem talar heldur fjórir eða fimm sem sitja við borðið og taka þátt í umræðunum. Það mun valda því að mun meira jafnvægi kemst á í stjórnmálum álf- unnar, annað hlutfall á milli Norður- og Suður-Evrópu. Það er gott fyrir okkur og ég tel að það sé einnig gott fyrir Evrópu.“ - Verða miklar breytingar gerðar á atkvæðavægi smáríkjanna í ESB á ríkjaráðstefnu sambandsins 1996? „Árið 1996 verður að taka afstöðu til þeirra mála sem menn sjá að þarf að leysa þegar aðildarríkin verða ekki 12 lengur heldur 20 eða jafnvel 24 eftir nokkur ár. Það er ljóst að þetta lagsbreytingum. Grundvallarforsend- una, að smáríki hafi hlutfallslega meiri áhrif, hana verðum við samt að halda fast við.“ - Er ekki hætta á því að stóru ríkin í sambandinu sniðgangi reglurn- ar, semji einfaldlega á göngunum ef hlutföllunum verður ekki breytt? „Það er mikið rætt núna um tveggja hraða Evrópu, rætt er um nokkra hringi utan um kjarna og þess háttar, kjarnahóp sem taki for- ystuna. Ég vil að komist verði hjá þessu. Það má segja að skipið sem sigli hægast skuli ekki ráða ferðinni í skipalestinni, ég er sammála því en hraðskreiðasta skipið á ekki heldur að fara fram úr meirihluta skipanna, það er einnig varasamt. Helst vildi ég að við fyndum lausn sem merkti að við héldum áfram á sama hraða, skiptum ekki liðinu í hópa og ég held líka að það verði niðurstaðan.“ - Hvað með norræna blokk í ESB, verður hún þá til og ef svo fer hvernig verður afstaða hennar gagnvart þeim norrænu ríkjum sem verða áfram fyrir utan? „Það væri hægt að mynda slíka blokk en það væri ekki æskilegt. Það sem mun gerast er að norrænu þjóð- irnar munu oft láta sömu skoðanir í ljós, það er mjög eðlilegt, við eigum svo margt sameiginlegt. En við mun- um ekki koma ávallt fram sem ein- hver eitilhörð blokk, það væri heldur ekki skynsamlegt að mínu viti. Hagsmunir okkar rekast nú stund- um á og þeir árekstrar eiga að koma í ljós. Verði ein eða tvær Norður- landaþjóðir ekki með eigum við auð- „Það verður að fínna skynsamlega - lausn á fiskveiðimálunum. Allir verða að horfast í augu við þá staðreynd að fískveiðamar eru fjöregg ykkar, 80% af vöruútflutningnum eru sjáv- arútvegsvörur. Enginn getur haft áhuga á því að efnahag ykkar sé stefnt í voða. . Hvernig lausnin á að vera í smáatr- iðum, það get ég ekki tjáð mig um og reyndar er ekki hægt að fá neitt svar við þeirri spurningu fyrr en ís- lendingar einhvern tíma sækja um aðild og byijað verður á raunveraleg- um samningaviðræðum. Þá verðið þið að semja við framkvæmdastjómina í Brussel en ég vil minna á að þegar upp er staðið er það ekki hún sem tekur ákvarðanimar, það era stjórnir aðildarríkjanna. Framkvæmdastjóm- in undirbýr niðurstöðuna en það eru ríkisstjórnirnar sem ákveða.“ - Ef íslendingar reyna að hlera menn, kanna hvaða möguleika þeir hafa, hverja eiga þeir þá að spyija, embættismenn í Brassel eða pólitíska ráðamenn aðildarríkjanna? „Þið eigið að gera hvorttveggja.“ - Hvorum myndir þú taka meira mark á? „Ija, ég vil aðeins segja að slíkar viðræður verða ekki raunhæfar fyrr en spurt er í alvöra. Ég held að íslend-.: ingar muni ekki fá mjög skýr eða’ bindandi svör fyrr en það gerist. Um Finnland, Svíþjóð og Noreg má segja að öll löndin hafí fengið sérkröfum á nokkrum sviðum fram- gengt. Það ætti ísland einnig að fá og í því sambandi verður að taka fullt tillit til þess að fiskveiðamar eru algert úrslitaatriði." Ótrúlega mikil áhrif smá- þjóðanna

x

Morgunblaðið

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.