Morgunblaðið - 04.01.1995, Blaðsíða 14

14 MIÐVIKUDAGUR 4. JANÚAR 1995
MORGUNBLAÐIÐ
4
i
FRÉTTIR: EVRÓPA
VIÐSKIPTI
Gjör dyrnar breiðar . . .
STARFSMENN flugvallarins í rískum borgurum. Frá og með
Vínarborg setja upp nýtt skilti, áramótum eignast Austurríkis-
sem heimilar öllum borgurum menn, Finnar og Svíar sameigin-
Evrópusambandsríkja að fara um legan ESB-borgararétt með íbú-
vegabréfaskoðunarhliðin, sem um aðildarrikjanna, sem fyrir
áður voru eingöngu ætluð austur- voru.
Innflutningshömlur á áfengi í Finnlandi
Vextir Seðlabankans hækka um 0,3 prósentustig
Aðhaldsaðgerðir gegn
gjaldeyriskaupum
SEÐLABANKINN hefur hækkað
vexti sem gilda í vissum tegundum
viðskipta hans við innlánsstofnanir
um 0,3 prósentustig. Hækka for-
vextir reikningskvóta úr 4,7% í 5%
og ávöxtun í svonefndum endur-
kaupasamningum um ríkisvíxla úr
5,4% í 5,7%. Þá hefur bankastjórn
Seðlabankans ákveðið að tímalengd
endurkaupasamninga vegna ríkis-
verðbréfa annarra en ríkisvíxla
verði aðeins 30 dagar en áður var
heimilt að selja þessi bréf gegn
endurkaupasamningi í 30 til 90
daga að vali viðskiptabanka eða
sparisjóðs.
Auk þessara breytinga hefur
ávöxtunarkrafa Seðlabankans í við-
skiptum með ríkisvíxla og ríkisbréf
á Verðbréfaþingi íslands farið
hækkandi að undanförnu. í byrjun
desember var ávöxtun þriggja mán-
aða ríkisvíxla 5,36% en hafði hækk-
að í 6,1% í gær á þinginu.
Breytingarnar á vöxtum Seðla-
bankans taka mið af þeim breyting-
um sem orðið hafa á skammtíma-
vöxtum erlendis, að því er fram
kemur í frétt frá bankanum. „Við
þau skilyrði sem ríkja munu frá
næstu áramótum, þ.e. fullt frelsi til
fjármagnsflutninga milli landa,
verður samanburður skammtíma-
vaxta hér á landi og erlendis mikil-
vægari en áður og þvi nauðsynlegt
að peningamarkaðsvextir séu lag-
aðir að því sem gerist erlendis.
Breytingar á skammtímavöxtum
hér á landi stuðla að jafnvægi fjár-
magnsstrauma til og frá landinu,"
segir ennfremur.
Ekki stórkostleg breyting um
áramótin
Birgir ísleifur Gunnarsson, seðla-
bankastjóri, sagði í samtali við
Morgunblaðið að ákveðið hefði ver-
ið að stytta tímamörk endurkaupa-
samninga um spariskírteini og
húsbréfa úr 90 dögum í 30 daga.
„Þetta er aðhaldsaðgerð sem gerð
er í þeim tilgangi að draga úr
gjaldeyriskaupum hjá Seðlabank-
anum.
Bankar og sparisjóðir hafa verið
að selja húsbréf og spariskírteini
til að ijármagna gjaldeyriskaup,
aðallega í tengslum við framvirka
samninga."
Birgir sagðist aðspurður ekki
telja að nein stórkostleg breyting
yrði nú um áramótin þegar fjár-
magnshreyfíngar til útlanda yrðu
að fullu fijálsar. „íslenskir aðilar
hafa á síðastliðnu ári haft rúmar
heimildir til að fjárfesta í skamm-
tímabréfum.
Þannig hafa bankar haft fullt
frelsi til að fjárfesta í skammtíma-
bréfum, verðbréfasjóðir hafa mátt
kaupa fyrir 175 milljónir og ein-
staklingar fyrir 1 milljón."
Vonast til að
ferðamenn
sýni sjálfsaga
Helsinki. Reuter.
Fjórir lífeyris-
sjóðir sameinaðir
í SKÝRSLU bankaeftirlits Seðlabanka
Islands, sem unnin er úr ársreikningum
lífeyrissjóðanna er að finna nokkrar tölur
um stærð og kennitölur hinna fjögurra
sjóða sem hér segir frá rekstri þeirra á
árinu 1993 og stöðu í árslok 1993:
Hrein eign Fjöldi
til greiðslu virkra
lífeyris, sjóðs-
þús. kr. félaga
Hrein Kostnaður Lifeyris-
raun- í % af greiðslur
ávöxtun eignum í % af ið-
gjöldum
Sameinaði lífeyrissjóðurinn 10.717 3.754 7,21% 0,41 40,1
Lsj. bókagerðarmanna 2.227 1.026 6,59% 0,37 31,1
Lsj. fél. garðyrkjumanna 185 101 5,85% 1,21 17,0
Lífeyrissjóður múrara 950 250 7,25% 0,46 85,0
Samtals: 14.079 5.131
FINNSK stjómvöld vonast til að
finnskir ríkisborgarar, sem ferðast
til útlanda, sýni sjálfsaga og taki
ekki með sér meira áfengi inn í
landið en áður, þótt dregið verði
mjög úr landamæraeftirliti í þeim
tilvikum, sem menn eru að koma
frá öðrum Evrópusambandsríkjum.
Finnar, sem gengu í Evrópusam-
bandið um áramót, fengu tveggja
ára aðlögunartíma til að afnema
hinar ströngu takmarkanir sem
gilda um innflutning ferðamanna á
áfengi. Reglurnar eru svipaðar og
á íslandi og mega ferðamenn ekki
koma með meira en einn lítra af
sterku áfengi til landsins.
Dregið úr landamæraeftirliti
Hins vegar verður landamæra-
eftirlit lítið sem ekkert gagnvart
Finnum og öðrum ESB-borgurum,
sem koma til Finnlands frá ESB-
ríkjum. Að sögn Juha Niskanen hjá
embætti ríkistollstjóra hafa þau boð
verið send út í tollumdæmin að toll-
• FLESTIR eru sammála um að
nýtt ár hafi hafizt í vikunni, en
hart er deilt víða um lönd um
það hvenær aldamótin séu. A
gamla árinu lagði brezkur Evr-
ópuþingmaður, Sir James Scott-
Hopkins, fram fyrirspurn um það
hvenær framkvæmdastjórn ESB
teldi nýja öld — og nýtt árþúsund
— hefjast, þar sem margir um-
bjóðendur sínir hygðust halda
upp á aldamótin 1. janúar árið
2000, en brezk stjórnvöld telji
nýtt árþúsund hefjast ári síðar.
í svari framkvæmdastjórnarinn-
ar kom fram að hún væri sam-
mála brezku stjórninni í þessu
máli, enda gæti þriðja árþúsund-
ið ekki hafizt fyrr en full tvö
þúsund ár væru liðin frá fæðingu
Krists, þ.e. 1. janúar árið 2001.
• MATARVERÐ í austurrískum
verzlunum hefur lækkað mjögá
vörðum beri að halda að sér hönd-
um.
Niskanen segir að það verði und-
antekning fremur en regla að skoð-
að verði í farangur ferðamanna og
slíkt eigi ekki að gera nema menn
hafi ástæðu til að ætla að einhver
hyggist flytja ólöglegt magn áfeng-
is inn í landið.
Frestur til að afnema
ríkiseinokun
Finnar hafa einnig fengið tveggja
ára frest til að afnema ríkiseinokun
I smásölu á áfengi. Stjómvöld hafa
hins vegar tilkynnt að ríkiseinka-
réttur á innflutningi og heildsölu
áfengis verði afnuminn fljótlega,
enda hefur EFTA-dómstóllinn gefið
það álit að einkarétturinn bijóti í
bága við samninginn um Evrópskt
efnahagssvæði.
Ríkiseinkasala Finna, ALKO,
skilaði ríkissjóði nærri 137 milljörð-
um íslenzkra króna á fyrstu níu
mánuðum síðastliðsins árs.
fyrstu dögum ársins, eftir að
Austurríki gekk í Evrópusam-
bandið. I sumum tilfellum hefur
verð matvæla lækkað um helm-
ing. Austurrískir matvælafram-
leiðendur standa nú frammi fyrir
stóraukinni samkeppni.
• HÆST launuðu embættis-
menn Evrópusambandsins fá nú
u.þ.b. 1,1 milljón íslenzkra króna
í mánaðarlaun. Svona þykkt lau-
naumslag fá þó ekki nema fram-
kvæmdasljórar stjórnardeilda
framkvæmdasljórnarinnar og
aðrir hæst settu embættismenn-
irnir. Lægstu mánaðarlaun, sem
embættismaður með háskólapróf
getur haft hjá ESB, eru 295.000
krónur. Embættismenn ESB
njóta auk þess ýmiss konar fríð-
inda, til dæmis hvað varðar
álagningu tekjuskatts.
UM áramótin tók gildi sameining
Lífeyrissjóðs bókagerðarmanna, Líf-
eyrissjóðs Félags garðyrkjumanna
og Lífeyrissjóðs múrara við Samein-
aða lífeyrissjóðinn. Samningar tók-
ust við tvo fyrst nefndu sjóðina um
miðjan október og skömmu síðar
bættist Lífeyrissjóður múrara í hóp-
inn. Tilgangur sameiningarinnar er
að skapa stærri og öruggari ein-
ingu, auka áhættudreifingu, skapa
möguleika til lægri rekstrarkostnað-
ar og betri ávöxtunar á sjóðunum
þegar til lengri tíma er litið.
Sameinaði lífeyrissjóðurinn tók
til starfa 1. júní 1992 með samein-
ingu Lífeyrissjóðs byggingarmanna
og Lífeyrissjóðs málm- og skipa-
smiða. Var strax í upphafi gert ráð
fyrir því að fleiri lífeyrissjóðir gætu
komið til samstarfs við hann og
orðið aðilar.
Stefnt er að því til lengri tíma
litið að rekstrarkostnaður fari ekki
yfir 0,3% af heildareign. Hins vegar
er búist’við auknum kostnaði fyrst
í stað meðan sameiningin fer fram.
Fara þarf mjög ítarlega yfir allt
bókhald af löggiltum endurskoð-
endum, meta allar eignir og úti-
standandi kröfur og gera trygg-
ingafræðilega úttekt.
Lil
Hæsta verð
aahi
heiminum
fjögur ár
London. Reuter.
Ál seldist á hæsta verði sem feng-
izt hefur í rúm fjögur ár í gær.
Tonnið seldist á 2,042 dollara í
gær miðað við 1.980 dollara á
föstudag. Verðið hefur ekki verið
eins hátt síðan í október 1990 og
kunnugir telja að þess verði ekki
langt að bíða að það fari yfir 2,200
dollara tonnið.
Alls varð 75% hækkun á verði
áls í fyrra. Sérfræðingar segja að
eftirsókn eftir áli hafi aukizt vegna
aukinnar notkunar þess í bílaiðn-
aði.
Sjóðfélagar lífeyrissjóðanna
tveggja sem sameinast Sameinaða
lífeyrissjóðnum greiða iðgjöld sín
þangað frá og með 1. janúar. Verða
sjóðirnir þrír deildir í Sameinaða
lífeyrissjóðnum á árinu 1995. í árs-
lok 1995 fer síðan fram trygginga-
fræðilegt mat á deildunum og sjóðn-
um sjálfum samhliða því að eignir
sjóðanna verða metnar af löggiltum
endurskoðendum. Skuldbindingar
og eignir verða metnar saman og
réttindi aukin eða skert hjá hveijum
aðila fyrir sig á grundvelli þessa
mats. Sameinaði lífeyrissjóðurinn
er og verður áfram eftir sameiningu
ijórði stærsti lífeyrissjóður landsins
þegar litið er á hreina eign til
greiðslu lífeyris. Nemur hún sam-
tals rösklega 14 milljörðum króna.
Smáey kaupir 6%
í Skagstrendingi
FYRIRTÆKIÐ Smáey hf. í
Vestmannaeyjum hefur keypt
um 6% hlutafjár í Skagstrend-
ingi hf. á Skagaströnd af nokkr-
um smærri hluthöfum. Alls er
um að ræða bréf að nafnvirði
9,5 milljónir króna og voru þau
seld fyrir um 22 milljónir, sam-
kvæmt upplýsingum Morgun-
blaðsins. Aðaleigandi Smáeyjar
er Magnús Kristinsson, fram-
kvæmdastjóri hjá Bergi-Hugin
hf.
Smáey hf. er þar með orðinn
fjórði stærsti hluthafi Skag-
strendings. Höfðahreppur á um
25,5% hlutafjárins, 10% eru í
eigu Skagstrendings sjálfs og
8,9% í eigu Hólaness.
Bergur-Huginn hf. og Skag-
strendingur hf. höfðu fyrir þessi
hlutafjárkaup efnt til samstarfs
um stofnun Strandbergs hf.
Stefnt er að því að þetta félag
hefji Ioðnufrystingu á Seyðis-
firði í frystitogurum fyrirtækj-
anna tveggja, Vestmannaey VE
og Arnari og Örvari HU.
Ráðgert er að frysta 1.500
til 2.000 tonn af loðnu meðan
mest verðmæti eru fólgin í
hrognafyllingunni. Byggð verð-
ur loðnuflokkunarstöð við verk-
smiðjuna Vestdalsmjöl en hrá-
efnið verður keypt jöfnum hönd-
um af loðnuflotanum.
Aldamótin verða
1. janúar 2001ÍESB
i
i
i
i
i
i
i
i
i

i
c
i
i
<
c
I
<
<
<
í
H