Morgunblaðið - 04.01.1995, Blaðsíða 23

MORGUNBLAÐIÐ
MIÐVIKUDAGUR 4. JANÚAR 1995 23
AÐSENDAR GREIINIAR
Aramót
í sjónvarpinu
ÁRAMÓT eru tími
blendinna tilfínninga.
Við finnum fyrir óljós-
um trega gagnvart því
ári sem er að líða, en
á sama tíma byltist
eftirvænting, fyrir ár-
inu sem er að ganga í
garð, um í brjóstum
okkar. Til að draga úr
þeirri spennu sem tog-
streita þessara tilfinn-
inga leggur á okkur,
reynum við gjaman að
láta sem tíminn sé ekki
til. Við fáum útrás á
mismunandi hátt, hlæj-
um og syngjum og
sleppum jafnvel fram af okkur beisl-
inu, en flest eigum við það sameigin-
legt að bíða í ofvæni eftir þeirri al-
gleymissprautu sem „Skaupið" á að
vera. „Skaupið" 1994 gerði endan-
lega út um þá drauma. Einna helst
lítur út fyrir að þessir þjóðkunnu
„húmoristar“, sem ráðnir voru til
að sjá um verkið, hafi ekki áttað
sig á að það var áramótaskemmtun
landsmanna sem þeir voru ráðnir
til að sjá um, en ekki einhver per-
sónuleg blóðhefnd. En Ríkissjón-
varpið stóð vel fyrir sínu þessi ára-
mót og gaf landsmönnum einstakt
tækifæri til að skoða skapgerðarein-
kenni þeirra sem láta öfund, afbrýði-
semi og illvíga rætni ráða gerðum
sínum.
Teflt var fram tveimur liðum og
fer ekki á milli mála hveijir fóru
með sigur af hólmi í þeirri hæfileika-
keppni. Annars vegar höfum við
meistara Verdi sem byggði óperu
sína „Ótello“ á samnefndu leikriti
eftir snillinginn Shakespeare og sem
sýnd var á nýjársdag. En eins og
flestir vita fjallar verkið um mann
sem haldinn er óslökkvandi öfund
og hatri á öllum þeim sem kunna
að elska og njóta lífshamingju. Þetta
hatur brennur í æðum hans og hann
fínnur sig knúinn til að leggja líf
þeirra í rúst og er ekki í rónni fyrr
en það hefur tekist. Hvorki fyrr né
síðar hefur nokkrum manni tekist
að koma slíkum persónuleika jafn-
vel til skila og Shakespeare gerði
fyrir meira en 400 árum. Svo vel
málaði hann þessi myrkustu djúp
mannssálarinnar að enn í dag vita
menn nákvæmiega hvað við er átt
þegar „Jagó“ er nefndur á nafn.
Og þá erum við komin að hinu liðinu.
Það lítur helst út fyrir að þar
hafi Jagóamir setið við stjórnvölinn.
Þeir hefðu betur mátt ganga í
smiðju Shakespeares og skoðað
hvernig Jagó fór að, þá hefðu þeir
ekki opinberað svo gersamlega sína
eiturgrænu sál. Það er alltaf óþægi-
legt að verða vitni að slíkri lágkúru.
Kannski voru höfundarnir að reyna
að slá á „karnivaliska" strengi, en
þá hefðu þeir átt að bretta upp erm-
arnar og gera það af fullri alvöru,
ekki þennan hálfvelgings „kúk-og-
piss húmor“. Það er enginn vandi
fyrir þá að finna forskrift fyrir
karnivalisma í höfundarverki Ra-
belais „Gargantúi og Pantagrúll"
sem kom út í frábærri þýðingu Erl-
ings E. Halldórssonar fyrir um það
bil ári.
Nú eru kannski þeir, sem slökkt
höfðu á dómgreindinni
þarna um kvöldið, fam-
ir að spytja sig; hvað
það hafi verið sem fór
svona fyrir btjóstið á
manneskjunni? Það er
þá best að maður reyni
að gera grein fyrir því.
í fyrsta lagi var það
þessi undarlega rætna
árás á fyrrverandi
borgarstjóra Árna
Sigfússon og á mennta-
málaráðherrann Ólaf
G. Einarsson. Þessir
menn eru auðvitað full-
færir um að vetja sig
sjálfir og stendur það
ekkert upp á mig að gera það. En
ég leyfi mér að hafa skoðun á mál-
inu. I öðru lagi skil ég ekki hvernig
hægt var að dauðhreinsa skopið úr
Þjóðhátíðarþættinum, eins „nátt-
úrulegur" og efniviðurinn var.
I öllum samfélögum sem vilja
telja sig til siðmenntaðra þjóða er
það ekki til siðs að sparka í hinn
sigraða. Rómvetjar skemmtu sér við
það til forna og annað slagið verðum
við vör við slíkt háttalag gegnum
fréttaflutning af ofbeldisverkum
unglinga í miðbæ Reykjavíkur um
helgar. Flest fordæmum við slíka
hegðun. Það er ekki þar með sagt
að ekki megi gera grín að kosninga-
baráttunni síðastliðið vor og eitt af
því fáa sem skoplegt var í þættinum
var þegar Árni þarði upp á hjá Ingi-
björgu Sólrúnu. Hefði það bara ekki
verið fyndnara ef hún hefði boðið
honum inn í staðinn fyrir að skap-
illskast þarna í dyragættinni. Það
lítur helst út fyrir að höfundar
„Skaupsins“ séu ekki enn búnir að
átta sig á því að kosningarnar eru
löngu afstaðnar og því vaknar sú
spurning hvað fyrir þeim hafi vak-
að. Þar sem varla er hægt að væna
þá um öfund eða afbrýðisemi í garð
hins sigraða, getur maður helst lát-
ið sér detta í hug ótti við hann.
Gæti þessi ótti verið af völdum þess
strandhöggs sem hann gerði á for-
skot R-listans á síðustu vikum kosn-
ingabaráttunnar? Þá er hann lífseig-
ur. Eitt var samt áberandi í „Skaup-
inu“ og það var hin hrópandi þögn
um nýja meirihlutann í Reykjavík.
Getur verið að við höfum fengið
yfir okkur heilagan anda eða á full-
yrðing Árna, um að „nýja hreinsun-
ardeildin" hafi ekki fundið neinn
skít í skotunum, sér stoð í veruleik-
anum? Ég held það væru mistök að
reyna að þagga niður í Árna, hann
er þó altént eina merkjanlega lífs-
markið um að til sé starfandi borg-
arstjórn í Reykjavík. Hvernig skyldi
æskufólkinu líða sem taldi sig vera
að kjósa „nýtt lifandi afl“?
Þó höfundarnir hafi kannski ekki
verið búnir að átta sig á umskiptun-
um í Reykjavík, höfðu þeir meðtek-
ið hveijir sitja í ríkisstjórn, enda
haft til þess hátt á fjórða ár. Hvað
Ólaf G. varðar virðist „hið græn-
eygða skrímsli, sem nagar eigið
hjarta“, afbrýðisemin, hafa ráðið
ferðinni. En hvað er hann líka að
vasast í menntamálum, þegar allir
vita að það er bara einn maður á
landinu sem hefur leyfi til að hafa
skoðun á þeim. Ég efast um að
Jagóana má þekkja úr
á því, segir Ragnhildur
Kolka, að þeir reyna að
dylja blettina, með því
að varpa skít á aðra.
almenningur í landinu sé mikið að
fylgjast með embættisfærslum
menntamálaráðherra, en þó er þar
tvennt frá síðasta ári, sem er minn-
isstætt. Sem nemi í Háskóla íslands
minnist ég sérstaklega opnunar
Þjóðarbókhlöðu, sem að stórum
hluta var harðfylgni Ólafs G. að
þakka. Hitt málið hefði hæglega
getað ratað inn í „Skaupið". Ekki
það að embættisfærsla Ólafs hafi
verið svo brosleg, heldur aðdrag-
andinn að henni. Kannski voru höf-
undar „Skaupsins" ekki á landinu
síðasta sumar þegar skólastjórafé-
lag Suðurlands setti fram þá sér-
kennilegu kröfu að skipaður yrði í
embætti skólastjóra þar í umdæm-
inu, maður með lágmarks menntun
þegar annar umsækjandi, með
margfalda menntun á við hann,
hafði orðið fyrir valinu. Þótt húmor-
inn í þessu sé kannski ekki við allra
hæfi, þá hefði í það minnsta mátt
gera sér mat úr þversögninni. Það
hlýtur að vera skýring á því hvers
vegna þeir misstu af svo gráupp-
lögðu efni. En það var líka svo ótal
margt annað sem virtist fara fram
hjá þeim. Auðveldara er að tína það
til sem hægt var að hlæja að. Fyr-
ir utan atriðið með Ingibjörgu Sól-
rúnu má nefna „regnkápu Dana-
drottningar“, „færeyska þjóðhátíð-
argestinn" sem þó er orðinn nokkuð
slitinn á jöðrunum, „málfar dömu-
bindanotandans“ sem útskýrir
kannski hvers vegna Ólafur G. sér
ástæðu til að stokka upp í mennta-
kerfinu og að endingu mátti brosa
út í annað að „einkaviðtali við sið-
spillta bóndakonu". Alger skortur
á skopskyni virtist há þjóðhátíðar-
umfjölluninni og biturð, rætni og
einsýni réð ferðinni hvað stjórnmál-
in varðar.
Það fer betur á, að fólk sem gef-
ur sig út fyrir að vera húmoristar,
fjalli um hluti sem eru í nokkurri
tilfinningalegri fjarlægð, það eykur
á yfirsýnina. Frábærir rithöfundar
eins og George Mikes, sem skrifað
hefur skoplegar ferðabækur um
ljölda landa og þjóða, missti flugið
þegar hann vildi skoða húmorinn í
ánauð íbúa austantjaldslandanna.
Hann var landflótta Tékki og málið
honum einfaldlega of skylt. Það er
ekkert að því að menn viðurkenna
á sér auma bletti, öll eigum við þá.
En Jagóana má þekkja úr á því að
þeir reyna að dylja blettina, með
því að varpa skít á aðra. Vonandi
ber Ríkissjónvarpið gæfu til að velja
betur næst. Sjálf bið ég ekki um
annað en smá húmor þetta eina
kvöld ársins, sem ég sest örugglega
niður til að horfa á sjónvarp.
Höfundur er meinatæknir
og nemi í HI.
Ragnhildur Kolka
Kennsla hefst \
miðvikudaginn 11. ianúar.
Framhaldsnemendur
mæti á sömu tímum
og íyrir iól.
Ballettskóli
Eddu ^
cheving
Skúlatúnl 4
Félag íslenskra listdansara.

Innritun í síma 38360.
Afhending skírteina
í skúlanum,
hriðjudaginn 10. jan. frá
kl. 17-10.
Bætum kjör
kennara
UM ÞESSAR mund-
ir eru forystumenn
kennara í viðræðum
við vinnuveitanda sinn,
ríkið, um nýjan kjara-
samning. Kennurum
hefur verið tjáð að
launahækkun þeim til
handa myndi leiða til
mikils ófarnaðar fyrir
gjörvallt samfélagið.
Störf kennara
snerta meirihluta
heimila þessa lands.
Ekkert utan veggja
heimilisins ræður jafn
miklu um þroskabraut
barna okkar og skól-
inn. Við felum skólanum það dýr-
mætasta sem við eigum, sem for-
eldrar og sem þjóð, og krefjumst
þess að hlúð sé að hveijum sprota.
Sameiginlega berum við ábyrgð á
því að búa skólanum þau skilyrði
að hann geti rækt menntunar- og
uppeldishlutverk sitt með sóma.
Óll rök hníga að því að velunnar-
ar skólans og skattgreiðendur séu
að verulegu leyti einn og sami hóp-
urinn, hópur fólks sem veit að
auknu fé til skólamála er ekki á
glæ kastað. Stjórnmálamenn verða
að láta af því skammtímasjónar-
miði að ríkið þoli ekki aukin út-
gjöld á nokkru sviði, heldur for-
gangsraða og móta stefnu sem er
líkleg til að auka velferð þegar til
lengri tíma er litið og þora að fylgja
henni eftir. Óhjákvæmilegt skref í
þróun skólamála á íslandi er að
bæta kjör kennara, enda er um
annað og meira að tefla en þeirra
einkahagsmuni. Kröfur til kennara
framtíðarinnar munu síst minnka
og því er mikilvægt að skólunum
takist að laða til sín hæft fólk sem
er tilbúið að gera kennslu að fram-
tíðarstarfi. Samtök kennara eru
ekki að fara fram á að kennara-
starfið verði eftirsóknarvert vegna
launanna einna saman, heldur að
hlutur þess verði réttur
svo að ungt fólk geti
litið á það sem raun-
hæfan kost í náms- og
starfsvali.
Kröfur kennara-
samtakanna fela í sér
að bytjunarlaun kenn-
ara hækki um nálægt
4500 kr. og að launa-
flokkahækkanir fyrstu
starfsárin nemi um
12,5%. Á mælistiku
þjóðarsáttanna kann
einhveijum að vaxa
síðarnefnda hækkunin
augum. Minnumst
þess þá að einmitt á
svokölluðu þjóðarsáttatímabili voru
sett ný lög um Lánasjóð íslenskra
námsmanna sem fela í sér að end-
urgreiðsluhlutfall námslána miðað
við tekjur nær því tvöfaldaðist.
Þannig mun hinn dæmigerði kenn-
Störf kennara snerta
meirihluta heimila
landsins. Lárus H.
Bjarnason telur það
óhjákvæmilegt skref í
þróun skólamála að
bæta kjör kennara.
ari sem hefur störf á næstu árum
verða að greiða 7% heildarlauna
si'nna í afborganir námslána stóran
hluta starfsævinnar. Launahækkun
um 12,5% mun rétt svo duga til
þess að halda óbreyttum launum
eftir skatt þegar matarskuldir
námsáranna koma til greiðslu, ör-
fáum árum eftir að námi lýkur.
Höfundur er kennari í
Menntaskólanum við Hamrahlíð.
1 SÖMCSMIÐJAM
AUGLYSIR:
a., * ,. iært að *ynSfo/ 9
ð»B* ungir sem aldnir,
ungir;
laglausir sem lagvísir.
Innritun cr hafin.
Kennsla hefst mánndaqinn
16. janúar!995.
Hópnámskeið
□ Byrjendanámskeið
□ Framhaldsnámskeið
□ Söngleikjahópar (byrjendur, framhald)
□ Barna- og unglingahópar
□ Söngkennsla/raddþjálfun (4 í hóp)
Möguleiki á að Ijúka l-lll stigi í söng.

WBBMBMÞ
Kórhópur sem syngur „gospel"
ásamt tónlist af ýmsum toga.
Einsönqsitálll (kLsskkt og sönqleikja)
Klassískt nám, en einnig er boðið upp á
kennslu fyrir þá sem ætla að leggja fyrir
sig aðrar tegundir tónlistar.
Upplýsingar og innritun í síma: 612455 Fax: 612456 eða á skrifstofu
skólans, Skipholti 25, Reykjavík, alla virka daga frá kl. 10 - 18.
SÖniGStVHÐJAIU Skipholti 25 faiBRB