Morgunblaðið - 24.01.1995, Qupperneq 23

Morgunblaðið - 24.01.1995, Qupperneq 23
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 24. JANÚAR 1995 23 Greinagott og fróðlegl BÓKMENNTIR Pcrsónusaga JÓN SIGURÐSSON FORSETI Ævisaga í hnotskurn. Hallgrímur Sveinsson tók saman. 48 bls. Útg. Vestfirska forlagið. Prentun: ísprent hf. ísafirði. Verð kr. 1.490. HALLGRÍMUR Sveinsson er kennari. Hann er líka bóndi á Hrafns- eyri. Bók hans ber svipmót hvors tveggja. Fyrst horfir hann af heima- hlaði; stiklar á stóru í sögu byggðar- lagsins frá landnámi til foreldra Jóns Sigurðssonar, en þeim tileinkar hann bók sína. Þar næst segir hann frá uppruna forsetans, æskuheimili, námi og öðrum undirbúningi hahs undir lífið. Höfundur tekur fram í inngangi að hann byggi á rannsóknum ann- arra; ný sannindi komi ekki fram í ritinu, það sé ætlað fólki á öllum aldri sem vilji fræðast um forsetann en leggi ekki í að fara í gegnum þyngri rit. En þar sem höfundur er einnig kennari verður að teljast eðli- legt að rit hans skuli saman sett að hætti kennslubóka. Kaflar eru stuttir og efni hvers um sig greinilega af- markað, textinn vafningalaus og gagnorður og aðalatriði víða dregin saman undir fyrirsögninni til áherslu. Myndefni er f|'ölbreytt, myndatextar ljósir og skýrir og hönnunin vekur athygli til jafns við lesmálið. Þá eru til hliðar við megintextann birtar Jón Hallgrímur Sigurðsson Sveinsson smágreinar um menn og málefni sem með einum eða öðrum hætti tengjast sögu forsetans. Getið er fræðistarfa hans. Og stjórnmálabarátta hans er að sjálfsögðu rakin. Eigi að síður er hér á ferðinni persónusaga fyrst og fremst. Minnt er á hvernig landar í Höfn tóku snemma að líta á forset- ann og konu hans sem opinberar persónur og heimili þeirra sem sam- komustað. Því þótti sjáifsagt að koma óboðinn á heimili þeirra og þiggja veitingar þegar þau höfðu opið hús fyrir íslendinga, auk þess sem Jón Sigurðsson varð að sinna endalausu kvabbi að heiman. Ekki tengdist það þingmennsku hans nema óbeint. En varla hefur það spillt fyrir honum þegar til kosninga dró. Telur höfundur að Jón Sigurðs- son hafi verið fyrstur íslenskra stjórnmálamanna sem kenna megi við fyrirgreiðslu, og kann það að vera rétt. Hverju íslendingar launuðu svo fyrirgreiðsluna? Það gat verið duttl- ungum háð. Treglega gekk t.d. að safna fé handa forsetanum þegar LISTIR reynt var. Á sama tíma töldu blá- snauðir Frónbúar sig hafa ráð á að leggja fram álitlegar fjárhæðir til kristniboðs í Kína og til að reisa standmynd af Lúther í Þýskalandi! En forsetinn horfði framhjá smá- munum. Markmið hans voru stór. Landar hans litu líka til hans sem leiðtoga þótt þeir væru honum ekki alltaf sammála. Mikið hefur verið skrifað um Jón forseta, þar með taldar nokkrar bækur. Hefur höfundur notast við þær flestar ef ekki allar. Margt hvað tekur hann orðrétt eftir öðrum. Sam- antekt hans er þó hvergi handahófs- kennd. Þvert á móti er auðséð að fylgt er tiltekinni línu. Hrafnseyrar- bóndinn hyggst ekki breyta þeirri mynd sem þjóðin hefur gert sér af Jóni Sigurðssyni. Þau mörgu brot sem hann hefur viðað að sér raðast því vel saman. Og kennarinn minnir á sig með því að leggja fyrir lesend- ur próf sem fylgir á sérstöku blaði. Þarna er ekki mikið um varnagla og fyrirvara en jafnlítið um óþarfar fullyrðingar. Þó má segja að höfund- ur fullyrði of mikið þegar hann segir (hann er þá að skýra frá utanför Jóns til háskólanáms í Kaupmanna- höfn); «... heita mátti að allir íslensk- ir námsmenn leituðu þangað til náms eftir stúdentspróf, um langan aldur.« Rétt er að sönnu að þeir sem á ann- að borð sigldu til háskólanáms héldu langflestir til Hafnar. En hinir voru líka margir sem hvergi fóru þar eð próf frá latínuskóla veitti rétt til prestsembættis allar götur þangað til Prestaskólinn var stofnaður 1847. Margir lifðu og dóu í prestskap án þess að komast nokkru sinni út fyrir landsteinana. Bók þessi kemur ekki í stað eldri rita. Gildi hennar er eigi að síður ótvírætt þar sem hún er öðruvísi og skírskotar til annars konar lesenda. Alltént má ætla að hún komi að ti- lætluðum notum í bókasöfnum grunnskólanna. Erlendur Jónsson Guði einum TÓNLIST Digrancskirkja ORGELTÓNLEIKAR Ragnar Bjömsson flytur Litlu orgel- bókina eftir J.S. Bach á orgel Björg- vins Tómassonarí Digraneskirkju. Sunnudagur 22. janúar 1995. DAS Orgelbúchlein telst í heild til stærri orgelverka meistarans en á titilsíðu-greinir Bach frá því mark- miði að bókin eigi að vera organist- um kennslubók í ýmsum aðferðum á útsetningum sálmalaga og einnig til þjálfunar á pedaltækni. Ýmsar útgáfur eru til og ber þá ekki sam- an hversu mörg kóralforspilin eru, eða allt að 56. Ragnar lék 44 sálm- forleiki og svo sem venja er, eftir kirkjuárinu, frá jólaaðventu til hvítasunnu. Þessi röð er fræði- mannaverk, því Bach sjálfur raðar verkunum með allt öðrum hætti, þ.e. í stafrófsröð, eins og vera ber í kennslubók. Röðunin eftir kirkjuárinu stenst ekki að öllu leyti, því um tíu sálm- forleikir tengjast ekki beint ákveðn- um tímabilum kirkjuársins. Vissu- lega mótast margar útfærslur meistarans eftir innihaldi sálmanna og þar hafa margir kirkjunnar menn viljað sjá Bach sem prógram- smið. Aðrir sem hafa frekar horft til raddfærslutækni meistarans, benda á fjölbreytilegan tematískan leik hans, meðferð hans á hljóm- leysingjum og ótrúlega skemmti- lega leikni hans í krómatískum út- færslum. Nokkur sálmforspil byggja á keðjuskipan (Canon) sál- malaganna og í jólasálmforleiknum, In dulci jubilo, eru innraddirnar í 24 töktum forspilsins einnig í keðju. Auk þessa, er samskipan radda með þeim snilldarbrag, að enn er leikni meistarans undrunar- og aðdáunar- efni. Það er ekki hlaupið að því að leika alla sálmforleikina á einum tónleikum og sú aðferð að raða þeim eftir kirkjuárinu gefur verkinu skýrari formstöðu en ef þeir væru leiknir eftir stafrófsröð. Nokkurs óróleika gætti í leik Ragnars í upp- hafi tónleikanna en er á leið náði hann sér á strik og hin klassíska útfærsla og jafnvægi blómstraði, nokkuð sem rekja má til kennara Ragnars, Páls ísólfssonar, er bar okkur íslendingum og gaf úr mal sínum það er Straube hafði lagt honum til ferðar heim. Ekki eru tök á því að fjalla um öll forspilin en Kristur er upprisinn (nr. 4, röðin hjá Griepenkerl), Gamla árið er liðið (nr. 10), Sjá himins opnast hlið (nr. 35), Jesu meine Freude (nr. 31) og Wenn wir in höchsten Nöthen sein (nr. 51) voru glæsilega flutt af Ragn- ari Björnssyni. Þessir tónleikar marka nokkur þáttaskil varðandi íslenska kirkjusögu, því nú reyndi á nýja orgelið hans Björgvins Tóm- assonar, sem konsertorgel og verð- ur ekki annað sagt en það fari því vel, að tónklæða Digraneskirkju með snilldarverkum tónbókmennt- anna og er víst, að unnendur kirkjutónlistar munu eignast þar í kirkju stundir íhugunar og sam- veru við fótskör almættisins í hljómflæði fagurgöfgaðrar tónlist- ar, undir kjörorði Jóhanns Sebast- ians, „Guði einum“. Jón Ásgeirsson LYFJAVERSLUN ÍSLANDS HF. Sala hlutabréfa í eigu ríkissjóðs Ríkissjóður íslands hefur ákveðið að selja eftirstöðvar af hlutafjáreign sinni í Lyfjaverslun íslands hf., alls 50% hlutafjár félagsins eða sem nemur 150 milljónum króna að nafnverði. Salan er þáttur í áformum ríkisstjómarinnar um einkavæðingu. Skilmálar sölunnar: 1. áfangi: Sala á föstu gengi. Á tímabilinu frá 26. janúar lil 1. fcbrúar 1995 verða hlutabréfin seld á föstu gengi og sala til hvers aðila verður að lágmarki 30.000 krónur að söluverði og að hámarki 500.000 kr. að söluverði. Þeir sem keyptu hlutabréf félagsins í nóvembcr 1994 mega aðeins kaupa í þessari lotu að því marki sem þeir nýttu sér ekki leyfileg hámarkskaup á þeim tíma. Við kaup gegn staðgreiðslu verða gefnar út kvittanir fyrir greiðslu en hlutabréfin verða send kaupendum með ábyrgðarpósti nokkrum vikum síðar. Á þessu tímabili verða boðin sérstök greiðslukjör: Heimilt verður að greiða hlutabréf að hámarki 250.000 kr. að sölu- verði með fimm jöfnum, vaxtalausum greiðslum á tveimur árum, fimmtung við kaup og síðan fímmtung hverju sinni á sex mánaða fresti. Gefið verður út skuldabréf fyrir eftirstöðvunum. Stimpilgjald, 0,5% af fjárhæð skuldabréfsins, greiðist af kaupanda, svo og kostnaður við innheimtu greiðslna af skuldabréfinu. Hlutabréf sem keypt eru með þessum greiðslukjörum verða geymd hjá ríkisféhirði og afhcnt þegar skuldabréfin hafa verið greidd að fullu. Þeir sem keyptu hlutabréf félagsins í nóvember 1994 og nýttu sér greiðslukjör sem þá voru í boði mega aðeins neyta greiðslukjara við kaup í þessari lotu að því marki sem þeir nýttu sér ekki leyfileg greiðslukjör á þcim tíma. Sala hlutabréfanna í 1. áfanga verður með þessum hætti: Kaupendur verða afgreiddir í þcirri röð sem þeir koma á hvem sölustað (fyrstur kemur - fyrstur fær). Ekki verða teknar pantanir áður en sala hefst og ekki verður selt í gegnum síma eða fax. Hver kaupandi má að hámarki kaupa fyrir fjóra aðila í einu, gegn framvísun fullnægjandi umboða. Vilji hann kaupa fyrir fleiri aðila, verður hann að fara aftast í röðina á afgreiðslustaðnum, ef hún er einhver. Ljúka verður greiðslu, undirritun kaupsamnings og skuldabréfa á staðnum og án tafar. Sýnishorn af umboði: Ég undirrituð, Jóna Jónsdóttir, kt. 123456-7899, Aðalgötu 1, 134 Efstakaupstað, veiti hérmeð Gunnari Gunnarssyni, kt. 112233-4459, Breiðstræti 1, 134 Efstakaupstað, umboð til að kaupa fyrir mína hönd hlutabréf í Lyfjaverslun íslands hf. að fjárhæð 250.000 að kaupverði og rita fyrir mína hönd undir kaupsamning og skuldabréf vegna þessara kaupa. Vottar að dagsetningu, undirritun og fjárræði: Sveina Sveinsdóttir, kt. 010203-0409. Helgi Helgason, kt. 102030- 4059. 2. áfangi: Tilboðssala. Fram til 17. febrúar 1995 verður leitað tilboða í kaup á öllum þeim hlutabréfum sem óseld kunna að vera eftir að almennri sölu lýkur 1. febrúar 1995. Nánar er greint frá tilhögun tilboðssölunnar með sérstakri skilmálalýsingu sem er fáanleg hjá Kaupþingi hf. og er í nokkru breytt frá þeirri útgáfu sem samþykkt var áður en sala hlutabréfanna hófst í nóvember 1994. Útboðsgögn, söluaðilar, umsjón með útboði og skráning Sölulýsing og önnur gögn um Lyfjaverslun íslands hf. liggja frammi hjá Kaupþingi hf. sem hefur umsjón með sölunni. Almennar upplýsingar um sölutilhögun og Lytjaverslun íslands hf. liggja frammi hjá öðrum verðbréfafyrirtækjum og í afgreiðslum Búnaðarbankans og sparisjóðanna sem einnig annast sölu bréfanna. Hlutabréf Lyfjaverslunar ísland hf. eru skráð á Verðbréfaþingi íslands. Kaupþing hf. löggiIt verðbréfafyrirtceki

x

Morgunblaðið

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.