Morgunblaðið - 21.02.1995, Blaðsíða 26

26 ÞRIÐJUDAGUR 21. FEBRÚAR 1995
MORGUNBLAÐIÐ
LISTIR
Morgunblaðið/H. Hannes Guðmundsson
ELSA Waage syngnr „Panis angelicus" eftir C. Franck með aðstoð kvennakórsins „II conserto delle dame.“
„Ave Maria"
Sigvalda Kaldalóns.
reite dich, Zion eftir J.S. Bach
við undirleik píanistans Gar-
ardo Chimini. Þá tók við hvert
verkið á fætur öðru og hlýnaði
viðstöddum íslendingum örugg-
lega um hjartarætur þegar Elsa
söng Ave Maria Sigvalda okkar
Kaldalóns, en einnig var unun
að hlusta á hana fara með Ave
a
Frá Guðlaugi L. Arnar á Italíu.
í JANUAR síðastliðnum voru
haldnir tónleikar til styrktar
MS-sjúklingum á Ítalíu. Tón-
leikarnir voru haldnir í kirkju
di San Crispino í Porana di Pizz-
ale skammt frá Pavis. Tónleikar
sem þessir hafa verið haldnir
árlega um nokkurt skeið og eru
studdir af stórfyrirtælyum jafnt
sem einstaklingum. Það er kona
að nafni Anna Meroni sem
stendur að baki tónleikanna en
hún er einn af styrktaraðilum
Scala-óperunnar í Mílanó. Hún
hefur ennfremur samið bók á
vegum Museo di Scala eða
Scala-safnsins um uppbyggingu
óperuhússins eftir seinni heims-
styrjöldina en eins og margir
eflaust vita skemmdist Scala
mikið í stríðinu. Hún er því vel
kunnug í söngheiminum og
þekkir góða listamenn þegar
þeir eru á ferð, en hún sér um
val á aðalsöngvara styrktartón-
leikanna ár hvert.
Að þessu sinni var það hin
íslenska mezzosópran söngkona
Elsa Waage sem kvödd var til
leiks og megum við vera stolt
af, enda afbragðs söngkona á
ferð.
Tónleikarnir sem báru yfir-
skriftina Hallelujah voru mjög
skemmtilega uppbyggðir og
hófust þeir með einsöng EIsu
Waage þar sem hún söng Be-
erlendri grund
Maria F. Schuberts, jafnt sem
DueLieder op. 91 eftir Brahms
að ógleymdri bráðskemmtilegri
syrpu af amerískum negrasálm-
um.
í fjórum verkanna naut Elsa
stuðnings kvennakórsins II con-
serto delle dame, sem er að
mestu samsettur af einsöngvur-
um. Þar naut hin kraftmikla
rödd Elsu sín ekki síður og var
óneitanlega gaman að heyra
hvað gestum tónleikanna fannst
mikið til um söng og framkomu
hinnar íslensku söngkonu. Enda
hlaut hún mikið lof fyrir.
Eftir tónleikana var gestum
boðið upp á veitingar í kastala
Meroni-fjölskyldunnar en kirkj-
an tilheyrir kastalanum sem
verið hefur í eigu sömu fjöl-
skyldunnar frá upphafi og hef-
ur fjölskyldan gjarnan lagt
fram sali kastalans til menning-
arviðburða sem þessa.
Á milli verkefna hefur Elsa
nú í vetur og fyrravetur unnið
talsvert með rússneskum pían-
ista, Miza Bachturize, sem starf-
ar við Scala-óperuna, en einnig
notið leiðsagnar tenórsins
Franco Castellana. Framundan
eru annasamir tímar hjá Elsu
Waage en næst liggur leið henn-
ar til Þýskalands. En hver veit
nema íslendingar fái aftur að
njóta söngs hennar með vorinu.
Matta litla
o g ljónið
KVIKMYNPIR
Bíóborgin
LEON ★ ★
Leikstjóri Luc Besson. Aðalleik-
endur Jcan Reno, Gary Oldman,
Danny Aiello, Natalie Portman.
Kvikmyndatökustjóri Thierry Ar-
bogast. Tónlist Eric Serra. Lög
með Björk Guðmundsdóttur,
Sting, ofl. Bandarisk. SPI1994.
LEON (Jean Reno) er til fyrir-
myndar, eða hvað? Teygar kúa-
mjólk, fer mjúkum höndum um
stofublómin, ræktar líkamann af
eljusemi og ástundun, hefur and-
styggð á reykingum, blóti og
ragni. Bak við luralegt rónayfir-
bragðið blundar göfug sál sem
má ekkert aumt sjá, tekur að sér
nágranna, hana Matthildi litlu
(Natalie Portman), tólf ára telpu-
hnokka, þegar fjölskylda hennar
er skotin í tætlur. Valmennið er
þó ekki allt þar sem það er séð,
heldur kaldrifjaður leigumorð-
ingi. Virðist meira að segja
stunda iðju sína frekar af annar-
legum hvötum en fyrir blóðpen-
ingana, sem hann hirðir lítt um
en lætur dankast hjá vini sínum
og umboðsmanni í manndráps-
bransanum (Danny Aiello).
Matta litla á líka sínar vondu
hliðar. Þó henni þyki ósköp vænt
um tuskubangsann sinn, sé skörp
og skemmtileg hnáta, er hún
tæpast á sama róli og jafnaldrar
hennar, heldur hraðlygin og
ómerkileg og á sér þá ósk heit-
asta að hella sér út í aflífunarvið-
skiptin. Ekki þegar hún er orðin
stór, heJdur strax. Þó ýmsu sé
vanur líst Leon ekki nógu vel á
blikuna í fyrstu en honum fer
að þykja vænt um Matthildi og
er von bráðar farinn að príla með
barnið uppá húsþök og kenna því
undirstöðuatriðin í sinni slátrun-
ariðn. M.a. með því að freta á
blásaklausa skokkara í Central
Park.
Þegar farin eru að myndast
hlý og notaleg fjölskyldubönd hjá
Matthildu litlu og morðvargnum
dynja náttúrlega ósköpin yfir svo
myndin endar ekki vel og hjart-
næmlega. Sú stutta finnur hjá
sér óviðráðanlega hvöt til að
hefna hans litla bróður, færist
fullmikið í fang og fá þau skötu-
hjúin á sig hálft þriðja hundrað
sérsveitarmanna.
Minna má ekki gagn gera hjá'
ofurofbeldismanninum Besson en
Leon er fyrsta mynd Frakkans í
Vesturheimi. Hann á að baki
eina, góða mynd, La Femme Nik-
ita, bætir ekki annarri slíkri í
safnið hér, aðeins tónlist Eric
Serra stendur uppúr. Hún var
líka það eina minnisstæða við
The Big Blue, fyrir utan leiðind-
in. Söguþráðurinn er ótrúlega
ómerkilegur, býður ekki uppá
beysna framvindu nema í upp-
hafi og endi, þegar blóðsúthell-
ingarnar eru í algleyming. Þá er
Besson í essinu sínu og átakaatr-
iðin fagmannlega útfærð, líkt og
hans er von og vísa. Þar kemur
við sögu Gary Oldman í hlutverki
gjörspillts yfírmanns í fíkniefna-
lögreglunni, forfallins eitrurlyfja-
neitanda. Oldman er mikið riðinn
við hlutverk hálfóðra manna og
alóðra, það var hressandi til að
byija með, nú ofleikur hann til
ama. Ætti að íhuga Harvey Keit-
el í Bad Lieutenant. Aiello kemur
lftið við sögu. Reno sýnir álíka
mörg svipbrigði og Chuck Norris
í Barddock: Missing in Action
III. Torræður náungi, fasið og
útgangurinn á fransmanninum í
New York minnir á Kaspar Haus-
er með morðæði.
Miðbikið, sem segir mest frá
samskiptum Leons og Matthild-
ar, drepur niður spennuna, hér
fer mannskapurinn að taka sig
fullalvarlega, áhorfendum til
bölvunar. Handritið gjörsamlega
útí hött. Einkum þegar hjúin fara
í látbragðsleik, eitthvert kindar-
legasta atriði sem sést hefur
lengi, og Reno karlgreyinu sagt
að leika. Hefði betur látið það
ógert. „Harðjaxlar hirða ekki um
dans,“ sagði Mailer. Besson læt-
ur best að ganga af göflunum
og heldur sér vonandi eingöngu
við ofbeldið í næstu mynd, þá
getum við átt von á annarri
gæðamynd á borð við Nikitu
frekar en vonbrigðum.
Ekki má gleyma Natalie litlu
Portman, hún ræður furðu vel
við sitt undarlega hlutverk, hana
Matthildi, sem vill vera eins og
hún stóra frænka, sem heitir
Nikita...
Sæbjörn Valdimarsson
Kjarvalsstaðir enn og aftur
MYNDLIST
Andstæðar skoðanir
í ANNARRI grein sinni um sömu mál (sjón-
menntavettvangi 18. febr. sl.) víkur kollegi
minn Bragi Ásgeirsson aftur að stöðu for-
stöðumanns Listasafns Reyjavíkur og Kjarv-
alsstaða. Þar sem hann nefnir til grein mína
um sama efni og finnur ábendingar mínar
þar léttvægar, tel ég nauðsynlegt að hnykkja
enn og aftur á fáeinum atriðum.
Kveikjan að athugasemdum mínum um
þetta mál var sú fuilyrðing Braga að „hvar-
vetna í menningarríkjum er viðhöfð sú regla,
að skipta helst um forstöðumenn að loknu
kjörtímabili þeirra og enginn situr lengur en
tvö kjörtímabil. Kjörtímabilið er yfirleitt fjög-
ur ár ...“ (Grein B.Á. 4. febr. si.)
Þetta taldi ég einfaldlega ekki sannleikan-
um samkvæmt, og rakti mörg dæmi hins
andstæða. Þau dæmi voru einkum af þekktu
safnafólki við bandarísk söfn, en hér væri
hægt að bæta við nokkrum lista af safnstjór-
um í Þýskalandi, Bretlandi, Frakklandi, Aust-
urríki og jafnvel frá Norðurlöndunum, en
væri óþarfa málalenging. Þrátt fyrir þetta
segir Bragi skrif mín „á engan hátt hrekja
þá staðhæfmgu mína [B.Á.] að kjörtímabil
listráðunauta og forstöðumanna listasafna
sé yfirleitt íjögur ár..." (B.Á. 18. febr.) Hitt
er mikilvægara að lesendum hefur ekki enn
verið bent á neitt það listasafn sem gæti
verið Reykvíkingum verðug fyrirmynd, og
þar sem hin svonefnda fjögurra ára regla er
í heiðri haldin. Án slíkra dæma eru þessi
skoðanaskipti komin í sjálfheldu.
Bragi heldur fast við andstöðu sína við að
pólitískt kjörin nefnd (menningarmálanefnd
Reykjavíkurborgar) fari með yfirstjóm Kjar-
valsstaða, sem eru reknir fyrir skattfé borgar-
anna. Þetta er athyglisverð afstaða, sem ég
er alfarið ósammála; ég tel grundvallaratriði
í öllum rekstri að eigendumir (í þessu tilviki
reykvískir skattborgarar) eða fulltrúar þeirra
(í þessu tilviki nefnd á vegum borgarstjóm-
ar) beri endanlega ábyrgð á því starfí, sem
fjármunir þeirra (í þessu tilviki skattfé) er
notað í.
Hugmyndin um sérstakan forstöðumann
safnsins og annan forstöðumann við hlið
hans er einfaldlega afturhvarf til fortíðar
(þetta var jú stjómarform Kjarvalsstaða allt
til 1989), sem ég efa að eigi sér nokkum
hljómgrunn, hvort sem er meðal listunnenda
eða listamanna.
Loks vil ég nefna lítillega ásökun, sem
Bragi ýjar að þegar hann spyr „... við hvað
það jaðri að útiloka ýmsa af snjölíustu málur-
um sinnar kynslóðar frá því að sýna á Kjarv-
alsstöðum?“. (B.Á. 18. febr.) Þetta hefur
heyrst áður, en þó alltaf með sama hætti:
Engin dæmi, engin nöfn, engar beinar kæmr
sem hægt væri að vísa til menningarmála-
nefndar eða æðri stjórnvalda Reykjavíkur.
Slíkar dylgjur duga ekki sem umræðugrund-
völlur; því er rétt að skora á þá sem vilja
að koma fram með beinar kvartanir í þessu
sambandi, sem síðan er hægt að taka á -
að öðrum kosti dæmast slíkar ásakanir bull
eitt og ómarktækt tuð.
Þegar Bragi segir að ég sé að taka upp
þykkjuna fyrir vin minn og fyrrum vinnuveit-
anda á Kjarvalsstöðum, Gunnar Kvaran (B.Á.
18. febr.), má skilja orð hans svo að skoðan-
ir mínar á málefnum Kjarvalsstaða og Lista-
safns Reykjavíkur séu sakir vinskapar varla
marktækar. Til er orðtækið „ástin er blind“,
sem og samsetningin „blint hatur“, en ég
hef hvergi séð því haldið fram að vinátta eða
kunningjasambönd svipti menn dómgreind
eða réttsýni. Ef það reyndist rétt kynni að
reynast erfítt að fjalla málefnalega um nokk-
ur mál hér í landi kunningjaþjóðfélagsins,
og við kollegarnir værum tæpast nothæfir
til núverandi starfa hér við blaðið sakir sam-
anlagðs kunningsskapar við mikinn hluta
myndlistarmanna í landinu.
Látum þetta vera lokaorð mín um málefni
Listasafns Reykjavíkur og Kjarvalsstaða af
þessu líflega tilefni, þó þau verði tæpast síð-
ustu orðin i þessum skoðanaskiptum. Rétt-
kjörin stjórnvöld munu innan tíðar ganga frá
ráðningu forstöðumanns safnsins; vonandi
munu allir virða þá niðurstöðu svo að starf-
semi þess megi halda áfram vera öflug - og
vonandi umdeilanleg - um ókomin ár.
Eiríkur Þorláksson