Morgunblaðið - 26.02.1995, Blaðsíða 9

MORGUNBLAÐIÐ
undir), svín, hörpudiskur, sveppir,
blandaðir sjávarréttir, hnetur,
blandað grænmeti, tómatar og
gulrætur, sellerí, bambus, sæeyru,
söl og engifer. Var þetta allt afar
ljúffengt og á eftir voru bomar
fram ýmsar tegundir af hráu kjöti,
og hver og einn fékk lítinn pott á
fæti sem kveikt var undir á alveg
sérstakan hátt. Var svo beðið eftir
að suðan kæmi upp og gat þá
hver og einn soðið ketið svo sem
honum þóknaðist. Við bættust
súpa og ávextir. Svo mikill var
maturinn iðulega, að hann komst
naumast fyrir-á kringlóttu hreyf-
anlegu borðplötunni og
voru þá matarbakkarnir
einfaldlega settir ofan á
þá sem fyrir voru. Með
þessu var drukkinn bjór
úr stórum flöskum og
sýndist mér það alltaf
sama tegundin, sem
hafði þá náttúru að eng-
inn fann fyrir minnstu
áhrifum þótt mjög þyrst
værum í hitunum, og þrátt fyrir
að hann ætti að vera 11%, en þó
væntanlega og mjög skiljanlega
af annarri mælieiningu en í vestr-
inu.
Slíkar trakteringar eru ágætar
inn á milli, en tvisvar á dag er
full mikið, enda var sumum um
og ó með tilliti til þvervegarins.
Svo mikið var haft fyrir okkur,
að stundum gleymdust hrísgijón-
in, sem þó verða að teljast þjóðar-
réttur Kínverja og voru menn ekki
par hrifnir af því. Fljótlega tókum
við eftir að fylgdarliðið, sem
snæddi yfirleitt sér, fékk hins veg-
ar meira en nóg af gijónum á diska
sína, og kom þá í ljós við eftir-
grennslan, að litið er á gijónin sem
of almenna fæðu fyrir fína gesti!
Nú hafði maður einmitt hlakkað
til að fá fjölbreytta hrísgijónarétti
í ljósi þess að afbrigðin teljast yfir
þijú þúsund í landinu. Ekki verður
annað sagt en að konurnar hafi
staðið sig ljómandi vel í ferðinni
og þær héldu stundum uppi fjörinu
aftan til í rútubílunum og var þá
stundum mikið brosað frammí.
Þetta var líka hátturinn hjá karl-
peningnum hér áður fyrr og hér
virðast enn ein forréttindin hafa
fallið- og er það vel.
Samgönguleið milli
austurs og vesturs
Þar sem Chengdu er miðstöð
silkiiðnaðar, er rétt að víkja aðeins
að Silkiveginum nafnkennda, eða
kannski frekar alræmda, því hann
lá yfír eyðimerkur, stórgrýti, og
fjalllendi og mun hafa verið ein
illræmdasta þrekraun
dauðlegum mönnum og
aðeins fær mestu
hörkutólum, enda báru
ófáir beinin í glímunni
við hann. Landafræði-
lega liggur vegurinn
nokkuð ofar og upphaf
hans taldist vera á síð-
asta dvalarstað okkar,
Xian og í annarri borg dálítið aust-
ar er nefnist Luoyang, en þær eru
báðar fyrrum höfuðborgir Han-
ættarinnar.
Vegurinn var opnaður fyrir
meira en 2000 árum og var verzl-
unarleið milli Kína Han-keisar-
anna og lýðveldisins í Róm, en
bæði risu þau upp í lok 3 aldar
f.Kr. Þetta voru hin ótvíræðu stór-
veldi sitt hvoru megin á því mikla
landflæmi, sem nefnist Evrasía.
Jafnfranit var vegurinn eina sam-
gönguleiðin milli austurs og vest-
urs þar til sjóleiðin um Indlands-
haf var uppgötvuð og menn fóru
að hagnýta sér hana í lok fimmt-
ándu aldar. Að sjálfsögðu var silk-
ið eftirsóttasta varan og vitað er
að það átti þátt í að grafa undan
efnahag rómverska ríkisins, en
örva um leið framleiðsluna í hei-
malandinu.
Silkið var verðmætt og varan
létt í flutningi sem var forsenda
hinna löngu flutninga. Hefur vakið
furðu margra, að skipulag vöru-
flutninganna var mjög úthugsað
og þannig fylgdu sendingunum
fullkomin fylgibréf nákvæmlega
eins og gerist á vorum dögum!
En það var til fleiri athafna sem
hin forna vegagerð kom til góða
og þannig hagnýttu sér Silkiveg-
inn frægir herkonungar svo sem
Han Wudi, Dareios, Alexander
mikli, Tang Tai-zong, Gengis
Kahn og Timur, svo þeir kunnustu
séu nefndir. Leiðin lá fyrst í norð-
vestur, náði Gula fljótinu í borg-
inni Lanzhou, fylgir Gansu-fordyr-
inu, heldur svo áfram um jaðar
eyðimarkanna og fjallaklasa og
kvíslast í suður og norður um vin-
ina Dunhuang, rennur svo saman
aftur löngu seinna í Kashgar.
Leyndarmál silkisins
Við vitum að uppruni
og tilurð hins eftirsótta
silkis var mikið leyndar-
mál framan af og vest-
rænum mönnum ómæld
ráðgáta, og þannig lét
skáldið Virgil sér detta
í hug í upphafi tímatals
okkar að um væri að
ræða náttúruefni, sem kembt væri
af tijánum. Það var svo ekki fyrr
en á sjöttu öld að munkar sem
komu úr austrinu og náðu fram
til Konstantínópel upplýstu að um
væri að ræða lirfur silkiormsins.
Og um miðja næstu öld tókst að
smygla silkiorminum til vesturs-
ins, en þá hafði hann verið þekkt-
ur í Kína um þúsundir ára!
Þjóðsagan segir að prinsessa
nokkur hafí falið egg silkiormsins
í myndarlega uppsettu hári sínu,
en á þeim árum var tilvera silki-
ormsins rikisleyndarmál. Vegur-
inn býr trútt um talað yfir mikilli
sögu og um hann fóru í upphafi
hirðingjar á hestum og úlföldum,
sem fluttu með sér kindur og geit-
ur og höfðu dularfulla hæfileika
til að leita uppi vatn hvar sem það
var á annað borð að finna, ofan
jarðar sem neðan, en vatn þýddi
líf. Álitið er að Kínveijar hafí ein-
ungis flutt silkið til Pamír, á landa-
mærum Rússlands og Afganhist-
an, en þar tóku við atorkusamir
miðlarar, sem með dijúgum hagn-
aði einokuðu flutningana áfram til
Antiochia eða um Palmyra til
Damaskus eða Gaza.
Hér skal allri landafræði ýtt til
hliðar, en þetta áréttar ómælda
þýðingu silkisins sem verslunar-
vöru og skýrir hið ofurmannlega
harðræði er menn lögðu á sig til
að flytja það til Vesturlanda. Heil
mannkynssaga er tengd silkinu og
sömuleiðis hinni hrikalegu leið trl
austursins, en þangað héldu marg-
ir í ævintýraleit og til að kynna
sér hina framandi og dularfullu
menningu. Auðvitað
urðu til þjóðsögur um
veginn og ein af þeim
fallegri er um hestinn
fljúgandi og hvað fornar
sagnir snertir hafa þær
birst ein af annarri ljós-
lifandi á síðustu áratug-
um öllum til mikillar
furðu. Og þó að trúa
beri þjóðsögunni um hinn fljúgandi
hest af nokkurri varúð, þá skeði
það að árið 1959 fannst lítil stytta
(34x45 sm) í Gansu (sbr. Gansu-
fordyrið) sem menn hafa tímasett
frá annarri öld. Öll er styttan svo
undursamlega falleg, að hver sá
er býr yfir formkennd missir mál-
ið, en hana sá ég á Þjóðminjasafn-
inu í Kyoto í Japan fyrir nokkrum
árum, hvernig sem hún er nú
þangað komin. Það er merkilegt
að vera stöðugt að bera söguna
augum, sem maður áður hafði ein-
ungis lesið sitthvað og samhengis-
laust um, og felur í sér snöggtum
meiri lífsmögn.
Maður hefur árþúsundir í beinu
sjónmáli, ekki aðeins á söfnum
heldur er áveitan mikla í nágrenni
Chengdu mannvirki sem á sér jafn
langa sögu og Silkivegurinn, og
hefur verið jafn mikilvæg undir-
staða lífs í héraðinu og fiskurinn
okkur íslendingum, en með öllu
stórtækari árangri hvað fólksfjölg-
un snertir. Hér hafa menn látið
hundrað blóm gróa og þúsund
blóm vaxa.
Ferðalangur-
inn hefur það
á tilfinning-
unni að borg-
arbúar sé ut-
an dyra að
viðra hjól-
hesta sína
Heil mann-
kynssaga er
tengd silkínu
og sömuleiðis
hinni hrika-
legu leið til
austursins
Sjábu hlutina
í víbara samhengi!
- kjarni málsins!
SUNNUDAGUR 26. FEBRÚAR1995 B 9
Eitt ár í alþjóðlegum
framhaldsskóla í Danmörku
Ert þú á aldrinum 14-18 ára? Hefur þú áhuga á að stunda nám í
eitt ár í skóla við ný og spennandi verkefni og þar sem þú getur
eignast nýja félaga frá Evrópu? Þá er Den Internationale
Efterskole fyrir þig!
Nútímaleg kennsla ★ Próf á grunn- og menntaskólastigi * Fjölbreytt
tómstundastarfsemi: Blak, körfubolti, fótbolti, leiklist, tónlist *
Námsferðir um Evrópu og Asíu.
Den Internationale Efterskole i Juelsminde tekur á hverju ári við
nemendum frá Danmörku og öðrum Norðurlöndum og Evrópu.
Möguleiki á námsstyrk. Kynningarfundur í Reykjavík í mars!
Byrjar 1. ágúst! Enn laus pláss! Skrifið eða hringið!
Den Internationale Efterskole, Tástrup Valbyvej 122, DK 2635 Ishj.
Sími: 00 45 43995544. Símbréf: 00 45 43995982.
OPIÐ ALLA DAGA
12-19
Á Hönnunardögum 1995
i
er leitast við að gefa þver-
skurð af áhugaverðri íslenskri
hönnun og framleiðslu á
henni. Sýningamar spanna
ólík svið hönnunar og fela í
sér kjörið tækifæri fyrir fyrir-
tæki, lærða og leika, til að
fylgjast með því nýjasta í
íslenskri hönnun.
HAFNARHÚS
Húsgagnaarkitektar
Framleiðendur húsgagna
og innréttinga
Form ísland
GEYSISHÚS
Textílhönnuðir
Leirlistamenn
Gullsmiðir
GAMLA
MORGUNBLAÐS-
HÚSIÐ
Iðnhönnuðir
IÐNÓ
Arkitektar
Landslagsarkitektar
Fataiðnir
KRINGLAN
Grafískir hönnuðir
mmm
24.febr.-5. mars