Morgunblaðið - 24.03.1995, Side 14

14 FÖSTUDAGUR 24. MARZ 1995
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Skoðanakönnun Félagsvísindastofnunar fyrir Morgunblaðið
Sjálfstæðisflokkur tap-
ar - Framsókn vinnur á
Könnun Félagsvísindastofnunar 18.-21. mars 1995:
Fylgi stjórnmálaflokka eftir landshlutum
Alþýðufl. Frams.fl. Sjálfst.fl. Alþýðubl. Kvennal. Þjóðvaki Aðrirfl.
SJÁLFSTÆÐISFLOKKURINN nýt-
ur nú stuðnings 35% kjósenda, sem
er nærri því fimm prósentustigum
minna fylgi en flokkurinn naut í síð-
asta mánuði. Framsóknarflokkurinn
vinnur hins vegar á í kosningabarátt-
unni og hefur nú yfir 20% fylgi. Al-
þýðubandalagið, Þjóðvaki og Alþýðu-
flokkurinn eru á svipuðu reiki, með
stuðning um 12% kjósenda, og
Kvennalistinn sækir dálítið í sig veðr-
ið. Þetta er meðal niðurstaðna skoð-
anakönnunar, sem Félagsvísinda-
stofnun Háskólans gerði í vikunni
fyrir Morgunblaðið.
Fylgi Sjálfstæðisflokksins er 35%
meðal þeirra, sem afstöðu taka í könn-
uninni. í síðustu könnun Félagsvís-
indastofnunar, sem gerð var í byijun
marz, naut flokkurinn 38,1% stuðn-
ings og er fylgistapið á mörkum þess
að vera tölfræðilega marktækt. í síð-
ustu þingkosningum hlaut Sjálfstæð-
isflokkurinn 38,6% atkvæða. Hinn
stjómarflokkurinn, Alþýðuflokkurinn,
fær nú 11,6% fylgi, sem er dálítil
aukning frá síðustu könnun, þegar
fylgið var 10,7%, en ekki marktæk.
Þeim fækkar sem
segjast hlutlausir
í afstöðu til ríkis-
stjórnarinnar
Af stjómarandstöðuflokkunum
bætir Framsóknarflokkurinn mestu
við sig; fær nú stuðning 20,4% þeirra,
sem afstöðu taka, en fékk í síðustu
könnun 17,5%. Fylgisaukningin er
marktæk og hefur Framsókn nú
meira fylgi en í síðustu kosningum,
er flokkurinn fékk 18,9% atkvæða.
Fylgi Þjóðvaka breytist lítið frá síð-
ustu könnun; var þá 11,3% en er nú
12,1%. Kvennalistinn sækir í sig
veðrið að nýju og nýtur nú stuðnings
6,5% þeirra sem taka afstöðu, miðað
við 5,2% í síðustu könnun. Kvenna-
listinn hefur þó ekki náð kjörfylginu
í síðustu kosningum, sem var 8,3%.
Fylgistap Alþýðubandalagsins frá
síðustu könnun er 2,8 prósentustig,
sem er tölfræðilega marktækt.
Flokkurinn nýtur nú stuðnings 12,9%
kjósenda, en hlaut 14,4,% fylgi í sein-
ustu kosningum.
Þegar litið er á stuðning við flokka
í hveijum landshluta fyrir sig kemur
ýmislegt athyglisvert í ljós, þótt hafa
beri í huga að skekkjumörk séu
stærri þegar úrtakinu er skipt upp
eftir landshlutum. Þannig hefur
Sjálfstæðisflokkurinn tapað mestu
fylgi í Reykjavík miðað við síðustu
könnun; fær nú 39,3% fylgi í höfuð-
borginni en hafði í byijun mánaðar-
ins 47,6%. Framsóknarflokkurinn
bætir hins vegar verulega við sig í
Reykjavík og hefur nú 14,1% fylgi
þar, en hafði 5,2% í síðustu könnun.
í Reykjaneskjördæmi er fylgistap
Alþýðubandalagsins mest áberandi.
Flokkurinn fær nú 8,8% fylgi þar,
en fékk 15,5% í seinustu könnun.
Þjóðvaki bætir hins vegar verulega
við sig í kjördæminu; fékk 12,9% í
síðustu könnun en nýtur nú 18,9%
fylgis.
Á landsbyggðinni minnkar fylgi
Framsóknarflokksins lítillega og
hafa bæði Framsóknarflokkur og
Sjálfstæðisflokkur tæplega 31% fýlgi
þar. Fylgi annarra breytist lítið.
Félagsvísindastofnun spurði einnig
um stuðning við ríkisstjómina að
þessu sinni. Fylgismönnum stjómar-
innar hefur fjölgað lítillega frá því
að síðast var spurt, í febrúar síðastl-
iðnum. Þeir em nú 40,3% þeirra, sem
svara, en andstæðingum hefur líka
fjölgað og em þeir nú 44%. Munurinn
liggur í því að 15,7% segjast nú hlut-
lausir, en hlutlausi hópurinn var
20,6% í febrúar. Þá vom 37,5%
hlynntir stjóminni og 41,9% sögðust
henni andvígir.
Framkvæmd og heimtur
Könnunin var gerð dagana 18.-21.
marz síðastliðinn. Stuðzt var við
slembiúrtak úr þjóðskrá, sem náði
til 1.500 manna á aldrinum 18-75
ára, af landinu öllu. Viðtöl vom tek-
in í síma og fengust svör frá 1.067,
sem er 71,1% svarhlutfall. Nettósvör-
un — þegar dregnir hafa verið frá
úrtakinu þeir, sem em nýlega látnir,
erlendir ríkisborgarar eða búsettir
erlendis — er 72,5%, sem telst vel
viðunandi í könnunum sem þessari.
Að mati Félagsvísindastofnunar
endurspeglar úrtakið þjóðina, á áður-
nefndu aldursbili, allvel.
Að vanda vom þtjár spurningar
lagðar fyrir svarendur til að fækka
óákveðnum. Með þessu móti fer hlut-
fall óákveðinna úr 19,5% eftir fyrstu
tvær spurningamar niður í 6,4%.
Alls segjast 6,3% skila auðu eða kjósa
ekki og 6,6% neita að svara.
Hvopt mundin þú segja að
þu værir stuðningsmaður
ríkisstjórnarinnar eða
andstæðingur?
Hlutfall þeirra sem svara
Feb.1995 Mars 1995
stæðingar
Stuðnings-
menn
Fylgi stjórnmálaflokka í kosningum 1991 og í
skoðanakönnunum frá þeim tíma
6.-8. 18.-21.
mars mars
Suðurlandslistinn 0,9 0,7
Náttúrulagaflokkurinn 0 0,7
’93 1994’95MA '91 '92 ’93 1994 '95 M A ’91 ’92 '93 1994'95 MA '91 ’92 '93 1994 '95 MA '91 '92 '93 1994'95 MA '94 '95 MA
Niðurstöðurnar gefa vísbendingar um gengi í kosningabaráttunni og líkleg slj órnarmynstur
NIÐURSTÖÐUR skoðana-
könnunar Félagsvísinda-
stofnunar, sem gerð var
í byijun þessarar viku,
eru vísbending um það hvernig
flokkunum hefur tekizt upp í kosn-
ingabaráttunni það sem af er, en
tæplega er hægt að segja að barátt-
an hafi hafizt af fullum krafti fyrr
en upp úr mánaðamótunum. Hún
gefur sömuleiðis einhveija hugmynd
um hvaða stjómarmynstur eru líkleg
eftir kosningar, verði úrslit þeirra á
svipaðan veg.
Niðurstaðan hlýtur að vera sjálf-
stæðismönnum umhugsunarefni,
ekki sízt í því ljósi að þess eru nán-
ast engin dæmi að Sjálfstæðisflokk-
urinn hafi komið betur út úr þing-
kosningum en síðustu könnunum
fyrir kosningar. Athygli vekur að
flokkurinn heldur sínu á landsbyggð-
inni frá seinustu könnunum, en fylg-
ið dalar mest í höfuðvígi hans,
Reykjavík.
Óleyst kennaraverkfall kemur
niður á Sjálfstæðisflokknum
Hugsanlega kemur það niður á
Sjálfstæðisflokknum að kennara-
verkfallið er enn óleyst og farið að
reyna á taugar þjóðarinnar. Það er
óskemmtilegt fyrir forystumenn
flokksins í embættum fjármálaráð-
herra og menntamálaráðherra að
vera vörzlumenn peninganna, sem
kennarar knýja nú á um að fá í
launahækkun, og þurfa að segja nei
og aftur nei svona rétt fyrir kosning-
ar.
Góð útkoma í könnunum hefur
orðið til þess að margir stuðnings-
menn Sjáifstæðisflokksins hafa verið
bjartsýnir og svolltið værukærir und-
anfarnar vikur. Ekki er ósennilegt
að sjálfstæðismenn taki nú við sér
Aðeins einn kostur á
tveggja flokka stjóm
Aðeins Framsóknarflokkur og Sjálfstæðis-
flokkur gætu myndað tveggja flokka stjóm,
ef kosningaúrslit yrðu svipuð og niðurstöður
könnunarinnar. í umfjöllun Olafs Þ. Steph-
ensen kemur fram að fjóra flokka þyrfti til
að mynda vinstri stjóm.
og kryddi dálítið ijómalöguðu kosn-
ingabaráttuna, sem rekin hefur ver-
ið að undanfömu.
Allt að vinna lyá Alþýðuflokki
Alþýðuflokkurinn stígur enn upp
á við, og þótt flokkurinn bæti litlu
við sig frá einni könnun til annarr-
ar, er óravegur frá 5,8% fylgi flokks-
ins í október til tæplega 12% stuðn-
ings, sem hann nýtur nú. Kosninga-
barátta krata hefur líka verið öflug,
enda má segja að þeir hafi haft allt
að vinna, en engu að tapa.
Framsóknarmenn virðast líka
vera að ná sér á strik. Athygli vek-
ur að fylgi þeirra í höfuðborginni
hefur rokið upp, og eru satt að segja
ekki neihar augljósar skýringar á
þvl. Kosningabarátta flokksins og
áherzlur flokksformannsins hafa þó
borið aukinn keim af fijálslyndum
sjónarmiðum, sem eiga fylgi að
fagna í þéttbýli, fremur en dyggri
varðstöðu um hagsmuni landbúnað-
arins. Eitthvað af fylgistapi sjálf-
stæðismanna I Reykjavík gæti hafa
skilað sér hjá Framsóknarflokkn-
um.
Fylgistap lyá Ólafi Ragnari
Fylgisaukning Alþýðubandalags-
ins virðist vera á enda í bili og er
fylgi flokksins nú á svipuðu róli og
það var í janúar. Ólafur Ragnar
Grímsson, formaður flokksins, hlýt-
ur að vera hugsi yfir því að fylgistap-
ið er langmest I hans kjördæmi, og
gefur forystu hans I koshingabarátt-
unni ekki góða einkunn.
f Reykjaneskjördæmi græðir
Þjóðvaki hins vegar. Það er alltaf
erfítt að segja til um hvernig kjós-
endahópar fara á milli flokka, en
ekki er ósennilegt að Alþýðubanda-
lagið hafí misst fólk til Þjóðvaka í
kjördæminu. Fylgi Þjóðvaka virðist
vera orðið stöðugra, eftir mikla upp-
sveiflu og hátt fall, sem er dæmi-
gert fyrir nýja flokka. Flokkurinn
verður þó varla það sameiningarafl
vinstrimanna, sem hann ætlaði sér.
Kvennalistinn sækir á, eftir að
hafa hresst upp á Imyndina og
stefnumálin. Flokkurinn er áfram
mjög veikur úti á landi, en bætir við
sig I þéttbýlinu suðvestanlands.
Stjórnin missir meirihluta
Kosningabaráttan vifðist hafa
orðíð til þesB að fóik hefur í auknum
mæli gert Upp hug sinn til verka
rikisstjórnarinnar, það sýnir að
þeim hefur fækkað sem segjast
hlutlausir í afstöðu sinni til hennar.
Stjórnin héldi ekki velli, yrðu
kosningaúrslitin í samræmi við nið-
urstöður könnunarinnar, þar sem
hún nyti aðeins 46,6% fylgis. Hún
gæti hins vegar lifað með því að
bæta hvaða flokki sem væri við
hana, til dæmis Kvennalistanum.
Sjálfstæðismenn hafa hins vegar
lýst því yfir að það séu nánast eng-
ar líkur á að þeir vilji fara í þriggja
flokka stjóm. Miðað við niðurstöður
könnunarinnar er eina tveggja
flokka stjómin, sem til greina kem-
ur, samstjórn Sjálfstæðisflokks og
Framsóknarflokks.
Möguleikar á myndun þriggja
flokka vinstri stjómar eru nánast
engir út frá fylgisskiptingunni, sem
fram kemur I könnuninni. Varasamt
er að spá um þingmannafjölda út
frá niðurstöðum könnunarinnar,
einkum þar sem þær hafa takmark-
að spágildi fyrir minni kjördæmin.
Núverandi kosningakerfí á hins veg-
ar að tryggja flokkunum þing-
mannafjölda nokkum veginn í hlut-
falli við atkvæðafjölda, og því er
óhætt að leggja saman fylgistölur
til að reikna út hvaða samstarfs-
mynstur ætti möguleika á meirihluta
á þingi, þótt alltaf geti skeikað ein-
hveijum þingmönnum.
Vinstri sljórn þyrfti 4 flokka
Ef teknir eru t.d. þeir þrír af
vinstri flokkunum, sem fá mest fylgi
I könnuninni, Framsóknarflokkur,
Alþýðubandalag og Þjóðvaki, njóta
þeir ekki nema 45,4% fylgis. Ef
Kvennaiistanum værí bætt við, rtyti
sltk stjófn afar naums melrihluta.
Fjögurra flokka stjórn fyrrnefndra
þriggja flokka og Alþýðuflokks hefði
hins vegar rúman meirihluta: