Morgunblaðið - 17.06.1995, Blaðsíða 6

6 LAUGARDAGUR 17. JÚNÍ 1995
MORGUNBLAÐIÐ
Framkvæmdastj óri Landssambands smábátaeigenda um fiskveiðistjórnarlögin
FRÉTTIR
Fimmtungur bát-
anna fær rúmlega
helming kvótans
SAMKVÆMT frumvarpi um stjóm fisk-
veiða, sem samþykkt var á Alþingi í vik-
unni, verður heildaraflamark krókabáta
21.500 tonn af þorski, en bátarnir geta
valið á milli þess næsta haust hvort þeir
velja sér aflahámark í þorski eða velja
banndagakerfið sem gildir til 1. febrúar á
næsta ári.
Þá færast banndagabátarnir yfir í róðra-
dagakerfið sem þá tekur gildi. Hinir halda
hins vegar áfram í aflamarkskerfinu út fisk-
veiðiárið, en þeir eiga rétt á að velja aftur
milli þess og róðradagakerfisins 1. septem-
ber á næsta ári.
Að sögn Amar Pálssonar, framkvæmda-
stjóra Landssambands smábátaeigenda,
liggur fyrir að um 240 bátar af um 1.100
krókaleyfisbátum á landinu geta fengið yfír
30 tonna aflamark í haust, eða samtals um
56% af aflahlutdeildinni. Ef þeir kysu allir
aflamarkið yrðu því einungis eftir um 10
þúsund tonn fyrirjiina 860 bátana, eða að
meðaltali um 11,7" tonn á hvem bát.
„Það er alveg með ólíkindum að það skuli
vera gengið svona frá þessu,“ sagði Örn í
samtali við Morgunblaðið. „Það er alveg ljóst
að þeir sem velja róðradagakerfíð munu á
næsta fiskveiðiári veiða margfalt það magn
sem þeim væri heimilt að veiða og þá loka
alveg árinu sem byijar 1. september 1996,
en róðrardagamir yrðu svo fáir þar sem
þeim fækkar í samræmi við það sem veitt
er umfram á fískveiðiárinu á undan. Þar
með yrðu þessir bátar alveg stopp.
í mínum augum er því alls ekki búið að
leysa þetta mál á nokkurn hátt, en menn
djöflast núna í eitt fiskveiðiár og verða svo
komnir í nákvæmlega sömu stöðu og fyrir-
sjáanleg var í vor, nefnilega að bátamir
yrðu bundnir aðra hveija viku. Það hefði
hins vegar kannski verið hægt að leysa
þetta næstu tvö fiskveiðiár ef aflinn hefði
verið aukinn upp í 30 þúsund tonn eða þar
um bil,“ sagði Öm.
Kvikindislegt
Talsmenn smábátaeigenda segja að það
sem menn eigi erfíðast með að sætta sig
við varðandi róðradagakerfíð sé að fískveið-
iárinu verður skipt í tímabii, og 50% skerð-
ing verði á dagafjöldanum ef menn flytji
daga milli tímabila. Þá segir Öm Pálsson
það vægast sagt kvikindislegt að ekki megi
flytja róðrardaga frá einu tímabili til annars
ef búið sé að nýta einhvern dag á umræddu
tímabili.
„Þannig gæti svo farið hjá manni sem
ætlaði sér að nýta þá 22 sóknardaga sem
að öllum líkindum má Iróa á tímabilinu frá
febrúar til apríl á næsta ári, að þegar hann
verður kannski búinn með 2-3 daga t.d.
bilar báturinn hans eða þá að maðurinn
veikist svo hann getur ekki róið meira á
tímabilinu, og þá er hann alveg búinn að
missa þessa 19-20 róðrardaga sem hann á
eftir. Það mundi engum öðrum atvinnu-
rekstri vera boðið upp á svona lagað,“ sagði
hann.
Vopnahlé
Sveinbjöm Jónsson á Sæstjömu ÍS frá
Suðureyri sagðist í samtali við Morgunblaðið
líta svo á að með afgreiðslu frumvarpsins
um stjóm fiskveiða hefði einungis verið sam-
ið vopnahlé, en með þeim annmörkum sem
á því séu geti hann ekki litið á það sem fram-
tíðarskipan' mála.
„Eg skil hins vegar mjög vel að þeir menn
sem ætluðu sér að ná betri árangri gátu það
ekki því þessir kvótamenn sem við er að eiga
eru þvílík nátttröll. Það þarf miklu meira til
svo að það gangi eitthvað. Ég er sem sagt
ekki hrifínn, en lít á þetta sem vopnahlé til
haustsins, og ég ætla ekki að agnúast út í
neinn fyrir að hafa ekki náð meiru fram en
raun varð á,“ sagði Sveinbjöm.
Guðjón Indriðason hjá Þórsbergi á Tálkna-
fírði, sem gerir út fjórar trillur, sagði að ef
það yrði staðreynd að aðeins lítill hluti króka-
bátanna fengi í sinn hlut meirihlutann af
heildarkvótanum með því að kjósa aflamark-
skerfi, þá litist sér alls ekki á blikuna.
„Ég hef verið hrifín -af hugmyndinni um
róðradagakerfí, og þá ekki síst ef maður
fengi að velja þá sjálfur. En ef þetta er líka
í pottinum, er þetta alveg út úr kortinu. Nú
stendur krókaleyfisflotinn einfaldlega frammi
fyrir sömu staðreyndum og önnur skip sem
hafa aðgang að fískimiðunum. Þeir hafa
verið fijálsir til þessa, en þeir em það ekki
lengur,“ sagði Guðjón.
Arsskýrsla fangelsismála-
stofnunar fyrir árið 1994
Strok úr fang-
elsum með
minnsta móti
'm.

-0

Morgunblaðið/Þorkell
HUGVITSMAÐURINN Ed Veazey flýgur hér flugdrekanum við Reykjavíkurhöfn. Hann hefur einn-
ig hannað hatt úr sama efni, en ofan á hann er hægt að festa lítið blikkljós.
Slysavarnafélag íslands skoðar nýtt björgunartæki
Flugdreki veki athygli í neyð
SLYSAVARNAFÉLAG íslands
íhugar að taka í notkun nýstár-
legan flugdreka sem ætlað er
að vekja athygli björgunar-
manna þegar neyðarástand hef-
ur skapast á sjó eða landi.
Flugdrekinn er úr sterku
nælonefni og á honum er alþjóð-
lega neyðarmerkið; svartur
hringur og ferhyrningur á
appelsínugulum grunni. í línu
flugdrekans er hægt að festa
radarsendi, blikkljós og neyð-
arblys og hann getur jafnvel
þjónað sem segl eða akkeri á
hafi úti. Hugmyndin er sú að
flugdrekinn verði hluti af bún-
aði björgunarbáta, snjóbíla,
fjallgöngumanna og sjófarenda.
Páll Ægir Pétursson, deildar-
stjóri björgunardeildar Slysa-
varnafélags íslands, segir þetta
vera áhugaverða hugmynd.
„Við erum með níutíu björgun-
arsveitir víðsvegar um landið
sem fara upp á hálendið að leita
að týndum ferðamönnum og
okkur sýnistjdrekinn geta nýst
þeim vel. Auk þess rekum við
25 björgunarbáta og það kæmi
vel til greina að hafa flugdrek-
ann í þeim.“
Flugdrekinn er hugarsmíð
Bandaríkjamannsins Ed Veaz-
ey. Hann var áður skipherra á
kjarnorkukafbáti, en settist í
helgan stein fyrir þrettán árum
og gerðist uppfinningamaður.
Hugmyndin að flugdrekanum
kviknaði að hans sögn fyrir tutt-
ugu árum en hann hefur unnið
að þróun drekans sl. átta ár.
Bandaríska strandgæslan
hefur þegar viðurkennt flug-
drekann sem eitt af þeim aðvör-
unarmerkjum sem skipum og
bátum er skylt að hafa innan-
borðs.
Dæmdur í 3 ára fangelsi
STEINGRÍMUR Njálsson, sem
hlotið hefur nokkrum sinnum dóma
fyrir kynferðisbrot, var í gær
dæmdur í þriggja ára fangelsi í
Héraðsdómi Reykjavíkur. Stein-
grímur var fundinn sekur um að
hafa gert tilraun til kynferðismaka
við þroskaheftan pilt í janúar á
þessu ári.
Ákærði neitaði sakargiftum en
dómurinn taldi sannað að hann
hefði gerst sekur um tilraun til
þess að eiga kynferðismök við pilt-
inn og brotið gegn fijálsræði hans.
Dæmdur sex sinnum fyrir
kynferðisbrot
Steingrímur Njálsson hefur áður
verið dæmdur 28 sinnum fyrir
margvísleg brot, þar á meðal sex
sinnum fyrir kynferðisbrot, sem
beindust gegn bömum eða ung-
mennum. í dómsniðurstöðu segir
að refsing hanl þyki hæfílega
ákveðin fangelsi í 3 ár með hliðsjón
af sakaferlinum. Til frádráttar refs-
ingunni kemur 6 daga gæsluvarð-
hald. Þá ber ákærða að greiða allan
sakarkostnað, þar með taldar 80
þús. kr. málsvamarlaun og 80 þús.
kr. saksóknarlaun til ríkissjóðs.
Dóminn kváðu upp hérðaðsdóm-
ararnir Sverrir Einarsson dóms-
formaður, Ingibjörg Benediktsdótt-
ir og Pétur Guðgeirsson.
NÝ FANGELSISBYGGING á
Litla-Hrauni verður tilbúin með
haustinu, en verður smám saman
tekin í notkun þar til í byijun
næsta árs þegar gert er ráð fyrir
að starfsemi í henni verði komin í
fullan gang. Fangarými á Litla-
Hrauni eykst um 70% með nýju
húsi. Þetta kemur fram í árs-
skýrslu fangelsismálastofnunar
fyrir síðasta ár.
Bygging nýs vinnu- og íþrótta-
skála á Litla-Hrauni hefst í næsta
mánuði og gert er ráð fyrir að
öryggismálum fangelsissvæðisins
verði að fullu lokið árið 1997.
Stefnt er að því að undirbúning-
ur geti hafist á þessu ári vegna
byggingar nýs afplánunar- og
gæsluvarðhaldsfangelsis í Reykja-
vík og gera bráðabirgðaáætlanir
ráð fyrir að þeim framkvæmdum
megi ljúka árið 2000.
Önnur úrræði en
fangelsisvist
í inngangi skýrslunnar vekur
fangelsismálastjóri, Haraldur Jo-
hannessen, athygli á því að stofn-
unin hafi frá upphafi beitt sér fyr-
ir nýjum úrræðum í stað fangelsis-
vistar. Hann nefnir vímuefnameð-
ferð í refsivist utan fangelsa, sam-
félagsþjónustu sem hefst 1. júlí
nk. og þjónustusamning við félaga-
samtökin Vernd. Hann tekur til
þess nýmælis að völdum hópi fanga
er heimilað að afplána hluta refsi-
vistar í húsnæði samtakanna í
Reykjavík og stunda þaðan vinnu.
Frá því 1990 hefur fangelsis-
málastofnun heimilað hátt í 70
föngum að fara í vímuefnameðferð
hjá SÁÁ síðustu 6 vikur refsivist-
ar. Tilgangurinn er að búa fanga
undir lífið að lokinni refsivist og
draga þannig úr afbrotum.
Fram kemur í skýrslunni að sér-
tekjur Litla-Hrauns hafi dregist
saman á síðasta ári, aðallega
vegna minnkandi framleiðslu á bíl-
númeraplötum, sem aftur orsakist
af samdrætti í sölu nýrra bíla í
landinu.
Afskipti höfð af
einum manni
29 föngum var á síðasta ári
veitt skammtímaleyfi úr refsivist.
Mjög strangar reglur gilda um slíkt
og vel með því fylgst að leyfin séu
ekki misnotuð. Til marks um það
segir að frá 1990 hafí fangar farið
í samtals 350 dagsleyfi úr refsivist
og í aðeins eitt skipti hafí lögregla
haft afskipti af manni í leyfí, sem
var undir áhrifum vímuefna.
Strok úr refsivist hafa ekki ver-
ið færri a.m.k. undanfarin 10 ár
en á síðasta ári, þrátt fyrir sívax-
andi fangafjölda. í skýrslunni seg-
ir að líklegasta skýringin sé endur-
skipulagning öryggismála fangels-
anna og sú áhersla sem fangelsis-
yfírvöld hafi lagt á þau.
Dómþolar aldrei fleiri
Dómþolar hafa aldrei verið fleiri
en á síðasta ári og fjölgaði dóm-
um, sem fangelsismálastofnun
bárust til fullnustu, um 30% á
milli ára. Einkum er um að ræða
mikla fjölgun á sektardómum og
óskilorðsbundnum refsidómum.
Skilorðsbundnum dómum fy'ölgaði
um 10%. „Ekkert skal fullyrt um
ástæður fyrir þessari fjölgun
dóma. Vera má að afbrotum hafi
fjölgað, en einnig getur verið um
að ræða aukna skilvirkni dóm-
stóla. Mál ganga yfirleitt hraðar
fyrir sig en áður,“ segir í skýrsl-
unni.
Að sögn Haraldar Johannessen
hefur sama þróun orðið hér á landi
og á öðrum Vesturlöndum; afbrot-
um fjölgar, refsivistardómum
einnig, dómar þyngjast og fang-
elsi séu yfírfull. Vandamálin séu
hin sömu hér og annars staðar.