Morgunblaðið - 17.06.1995, Side 37

36 LAUGARDAGUR 17. JÚNÍ 1995
MORGUNBLAÐIÐ
MORGUNBLAÐIÐ
LAUGARDAGUR 17. JÚNÍ 1995 37
STOFNAÐ 1913
ÚTGEFANDI: Árvakur hf., Reykjavík.
FRAMKVÆMDASTJÓRI: Haraldur Sveinsson.
RITSTJÓRAR: Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
FISKUR OG
FULLVELDI
ERFITT HEFUR reynzt að kanna og meta svo óyggj-
andi sé, hve stórum hluta sjávaraflans er kastað
fyrir borð á fiskiskipum okkar. Frásagnir sjómanna og
fréttaskýringar, sem birzt hafa í Morgunblaðinu síðustu
daga, leiða á hinn bóginn líkur að því, að um verulegt
magn sé að ræða, jafnvel tugþúsundir tonna af bolfiski,
einkum þorski. Skoðanakönnun meðal sjómanna sem
Kristinn Pétursson, fiskverkandi á Bakkafirði, lét gera
um áramótin 1989 - 1990, gaf til kynna, að rúmlega
fimmtíu þúsund tonnum af bolfiski hefði verið fleygt.
A undanförnum vikum hafa þrír blaðamenn Morgun-
blaðsins talað við sjómenn víðs vegar um landið um þetta
vandamál. Viðtöl þessi hafa verið birt hér í blaðinu und-
ir nafnleynd. Ástæðan er sú, að sjómenn treysta sér
ekki til að tala um þessi mál undir nafni, nema i undan-
tekningartilvikum, af ótta við að missa vinnu sína. Þetta
er óskemmtilegt til frásagnar en engu að síður stað-
reynd. Fyrir nokkrum árum gerði Morgunblaðið tilraun
til að fá sjómenn til að tala um þennan vanda undir
nafnleynd en þá voru þeir yfirleitt ófáanlegir til þess.
Nú hefur það breytzt, sennilega vegna þess, að sjómönn-
um ofbýður_það, sem gerist á hafi úti. Samtölin við sjó-
mennina staðfesta frásagnir, sem gengið hafa manna á
meðal um að fiski sé hent í stórum stíl. Slæmt er ástand-
ið á Islandsmiðum en verra á fjarlægari miðum eins og
t.d. í Smugunni sl. sumar.
Þorsteinn Pálsson, sjávarútvegsráðherra, skipaði á síð-
asta ári nefnd til að fjalla um bætta umgengni um auð-
lindir sjávar. Nefndin lætur að því liggja í áfangaskýrslu
að helzta ástæða þess, að fiski kunni að vera hent í sjó-
inn eða landað fram hjá vigt, sé takmarkaður kvóti skips
í samanburði við veiðigetu. Það kemur og fram í frétta-
skýringum hér í blaðinu, að brottkast fisks sé líklegra
hjá kvótaminni skipum, einkum síðari hluta veiðiárs.
Vandamálið versni síðan við blandaðar veiðar, þegar
úthlutað hefur verið of miklum ýsu- og ufsakvóta í hlut-
falli við þorsk.
Verulegur hluti undirmálsfisks, t.d. þorsks undir 50
sm að lengd, virðist ekki koma að landi. Vitað er og að
netabátar landa nánast einvörðungu lifandi blóðguðum
fiski, þótt ekki sé hægt að vitja um daglega - og hluti
aflans sé þá dauður í netunum. Lýsingar sjómanna á
rányrkju á fjarmiðum, eins og t.d. í Barentshafi, þar sem
skip veiddu miklu meira en vinnslan um borð réð við,
eru hrikalegar. Auk Smugunnar nefna þeir úthafskarf-
ann á Reykjaneshrygg og rækjuna á Flæmska hattinum.
„Fram hefur komið“, segir í fréttaskýringu hér í blað-
inu, „að gríðarlega miklu af fiski er kastað við þessar
veiðar.“
„Eftir eina bræluna voru 30 tonn í netunum hjá okk-
ur. Því var öllu hent“, segir sjómaður í viðtali við Morgun-
blaðið. „Eg var á togara og við lentum í því að taka
þrjú eða fjögur hol af smáfiski. Það voru 20 tonn í hveiju
hali... Þetta var allt látið fara í sjóinn", sagði annar.
' „Rányrkja af verstu gerð var stunduð í Smugunni, ég
varð vitni að ósómanum. Dauður og úldinn þorskur flaut
um allan sjó“, segir greinarhöfundur í „Ölduróti“, sjó-
mannadagsblaði Akureyrar.
Það á að vera okkur metnaðarmál að umgangast
sjávarauðlindina með þeim hætti, að nytjastofnar nái að
gefa hámarksarð í þjóðarbúið, miðað við aðstæður í líf-
ríki sjávar á hverri tíð. Veiðisókn má aldrei vera umfram
veiðiþol. Og við eigum að vinna allan afla, sem hyggi-
legt er að taka úr stofnunum, í sem verðmætasta vöru.
Það er óhæfa að henda þúsundum tonna fisks fyrir borð,
eins og líkur standa til að gert hafi verið. Veiðistjórnun
má aldrei ýta undir þess háttar umgengni við auðlind-
ina, hornstein afkomu og efnahagslegs fullveldis þjóðar-
innar í bráð og lengd.
Við eigum að strengja þess heit á þjóðhátíðardegi að
umgangast sjávarauðlindina, sem mannlíf í landinu bygg-
ist fyrst og fremst á, af framsýni og fyrirhyggju. Þann-
ig tryggjum við bezt efnahagslegt fullveldi þjóðarinnar
og lífskjör í landinu til framtíðar. - Morgunblaðið send-
ir lesendum sínum og landsmönnum öllum þjóðhátíðar-
kveðjur.
UMGENGNIN U M AUÐLINDIR HAFSINS
„Gramsa“ 2-5 þúsunatonn u
fyrtr
borð
.Níu rr kon*d M
Flestirgjómem
vjniasthafatekiflþiiH!
iiiSagíTCiddumflsld
^urfqóinn,
sumir miklu,
vita mörg dæini
fram f yiðtöÍumHeÍg^BÍa
Kcmur |

in^^o^gmblaðsing
’TútasUfári
dögum.-■
Rlælmgai
eitt en reynslu-
söenrnar annað
Pétura Gunni'rtuu'n*r kemur fram að vis-
XCSÍt bendingar hafi fenpst varðandi smærri nete-
ÞAÐ er auðvitað staðreynd
að of miklum fiski er hent.
í mínum huga er það al-
varlegasta vandamálið
sem við stöndum frammi fyrir í sjáv-
arútvegi í dag og það eru engar
afsakanir til fyrir því. En það eru
heldur engar einfaldar leiðir til að
ráða bót á þessu.“ Þetta segir Þor-
steinn Pálsson sjávarútvegsráðherra
um hvaða lærdóm hann telji að
megi draga af frásögnum sjómanna
í Morgunblaðinu um brottkast afla
fyrir borð íslenskra fiskiskipa. í kjöl-
far umfjöllunar blaðsins um þessi
mál undanfarna daga hitti Þorsteinn
blaðamenn Morgunblaðsins að máli
til að ræða ýmis þau efnisatriði sem
fram komu í máli sjómannanna um
umgengni um auðlindir hafsins, or-
sakir vandans, áhrif brottkasts á
fiskveiðistjórnunina og hugsanleg
úrræði til úrbóta.
Þorsteinn Pálsson, sem í sinni
ráðherratíð hefur skipað tvær
nefndir til að fjalla um m.a. þessi
mál, leggur áherslu á að þegar hafi
verið gripið til ýmissa aðgerða til
að kortleggja vandann og leita leiða
til úrbóta.
„Ég beitti mér fyrir því að það
var sett á fót samstarfsnefnd í fyrra
þar sem fulltrúar sjómanna og út-
vegsmanna komu saman ásamt vís-
indamönnunum í þeim tilgangi að
fjalia um umfang vandans og gera
tillögur um hvernig hægt væri að
bregðast við. Þið hafið gert ágæta
grein fyrir áfangaskýrslu sem liggur
fyrir af hálfu nefndarinnar og frum-
varpi sem ég flutti í vetur sem leið
og byggði að stærstum hluta á þeim
hugmyndum sem þar komu fram.
Þetta er engin allsheijarlausn en ég
held að það verði aldrei tekið á þessu
án þess að sjómenn og útvegsmenn
komi sameiginlega að viðfangsefn-
inu.“
- Hvernig metur þú stöðu þessa
máls í ljósi ummæla sjómannanna
og telur þú að einhver ákveðin at-
riði í frásögnum þeirra í Morgun-
blaðinu hafí komið sérstaklega á
óvart?
„Það er margt sem hefur verið
að gerast. Við höfum verið að loka
veiðisvæðum þar sem smáfískur
hefur verið og það er ekki vafi á
að það hefur haft þau áhrif að það
hefur minna verið hent af smáfiski.
Kvótakerfíð hefur líka leitt til þess
að menn stunda netaveiðar almennt
af miklu meiri varkámi og hagsýni
en áður þannig að það er sjaldgæf-
ara að menn þurfi að henda fiski
úr netum en áður.
Á móti kemur að þegar aflaniður-
skurður verður mikill í einni tegund
og það verður misvægi milli afla-
heimilda í tegundum sem menn
veiða saman þá kemur þessi vandi
upp.
Eitt af því sem samstarfsnefndin
bendir á er að menn þurfa að huga
að þessum þætti þegar heildarafli
er ákveðinn fyrir einstaka tegundir.
Á sínum tíma, þegar þessi mikli
niðurskurður í þorskinum byijaði,
vorum við að freistast til að auka
við ýsukvótann og ufsakvótann.
Nefndin bendir á að þetta sé óheppi-
legt og eftir á að hyggja verður
maður að viðurkenna að í þessu
hafi verið gerð mistök. Við þurfum
að huga meira að jafnvæginu á
milii tegunda þegar við erum að
taka ákvarðanir eins og þessar og
það erum við að byija að gera núna.“
- Ef menn gefa sér að __________
nefndum eins ogþeim sem
þú hefur skipað í tvígang
til að kanna málið hafi
ekki tekist að ná þeirri
mynd af umfangi vandans
sem að var stefnt, hvaða aðrar leið-
ir gætu verið færar?
„Það er alveg Ijóst að það varð
tímabundinn árangur af starfi fyrri
nefndannnar þó síðan hafi slaknað
á því. Ég er sannfærður um að við
eigum eftir að ná góðum árangri
með starfi þessarar nefndar sem nú
er að störfum. Auðvitað tekur það
allt sinn tíma. Það verður alltaf
mjög erfitt að meta það í hversu
ríkum mæli fiski er hent. Það er
Þorsteinn Pálsson sjávarútvegsráðheira segir
í viðtali við Pétur Gunnarsson og Helga
Bjamason að ekkert geti afsakað brottkast
á markaðshæfum afla. í því efni megi ekki
fóma framtíðarhagsmunum þjóðarinnar í þágu
hagsmunakröfu dagsins í dag.
Hentar ekki t
vinnaluna
tekið þatt
sac
úlið
seVt

yomemi að eyði-
eg-gja starf sitti
íytyy
\^=0£.
•'t'*

BROTTKAST AFLA
STÆRSTA VANDAMÁLIÐ
í S JÁVARÚTVEGI
Mistök að
auka ýsu- og
ufsakvóta
eitt af hlutverkum þessa hóps að
reyna það en það er ekkert einfalt
verk.“
- Að þeim athugasemdum sem
fram hafa komið hjá sjómönnum.
Er nægilegt svigrúm í kvótakerfínu
til að hægt sé að samræma samsetn-
ingu aflaheimildanna þeim veiðiskap
sem skipin stunda? Nú er nánast
öllum aflaheimildum úthlutað til
skipanna. Væri rétt að halda eftir
ákveðnum hluta til að mæta með-
afla?
„Ég held að menn verði að vera
opnir fyrir því að skoða allar leiðir
í því. Samstarfsnefndin komst að
þeirri niðurstöðu að það væri ekki
skynsamlegt að leyfa hveijum ein-
stökum að koma með ákveðið hlut-
fall til viðbótar vegna þess að það
mundi einfaldlega leiða til þess að
menn mundu auka veiðarnar að
sama skapi. En það er einmitt hlut-
verk þessarar samstarfsnefndar að
kanna allar hugmyndir af þessu tagi
og ég tel að við verðum að vera
mjög opnir fyrir því að fara í sau-
mana á öllum hugmyndum sem geta
________ leitt til úrbóta. Ég vil engu
loka fyrirfram í því.“
- Þegar skip breytir um
veiðar — t.d. þegar útgerð
netabáts fer út í togveiðar
— heldur hún sínum kvóta
sem miðast við samsetningu við fyrri
veiðarnar. Þarf ekki að tryggja að-
lögun veiðiheimildanna að breyttum
veiðiskap?
„Það var einmitt eitt af þeim
markmiðum sem sett voru í frum-
varpinu að menn yrðu fyrirfram
búnir að tryggja sér veiðiheimildir
í þeim tegundum sem væri líklegt
að þeir fengju. Ég held að það geti
skipt heilmiklu máli.
Áuðvitað er það líka svo að hug-
arfarið og afstaðan skipta máli.
Þótt veiðirétturinn sé hjá ákveðnum
skipum þá eru fiskimiðin og auðlind-
in sameign þjóðarinnar. Ef til vill
er það svo að mönnum finnst það
óhætt að ganga um hana af meira
hirðuleysi af því að hún er sam-
eign. Ég tek eftir því að það
þarf með reglulegu millibili að
mála vegginn í kringum síma-
klefann sem þingmenn nota á
Alþingi af því að þingmenn
krota út allan vegginn þegar
þeir tala í símann. Þeir gera
þetta alveg örugglega ekki
heima hjá sér en þeir gera
þetta niðri í þingi af því að
símaklefinn þar er almennings-
eign. Ég held að þetta geti
verið spurning um það hvaða
afstöðu menn taka til þessara
verðmæta þannig að huglæg
afstaða útvegsmannanna og
sjómannanna getur skipt mjög
miklu máli eins og í allri um-
gengni um öll verðmæti.“
- Er þá leiðin til að breyta
þessari afstöðu sú að ganga
lengra í að gera fískimiðin að
einkaeign ákveðinna aðila?
„Ég held að þetta sé ekki
spuming um það heldur miklu
fremur hitt að menn geri sér
grein fyrir því að allir, bæði
sjómennirnir og aðrir, eiga alla
framtíð sína undir góðri um-
gengni. Það kemur málari niður í
þing að mála yfir krotið hjá símklef-
anum á kostnað almennings en það
kemur enginn á kostnað almennings
og bætir fiskimið sem hafa verið
eyðilögð með illri umgengni. Menn
skynji þessar aðstæður.
Ég held að aukin áhersla á sam-
vinnu sjómannanna, útvegsmann-
anna og vísindamannanna sé farsæl-
asta Ieiðin til að finna farveg til að
taka á þessu. Þess vegna hef ég
lagt á það áherslu að fella þessi mál
í þann farveg. Ég held að áfanga-
skýrslan sem kom í vetur hafi verið
mikilvægt fyrsta skref. Nefndinni
verður svo falið að yfirfara fyrir
haustið það framvarp sem ekki var
afgreitt á þinginu í vetur og skoða
þær nýju hugmyndir sem hugsan-
lega eru fram komnar.“
- / viðtölum við sjómenn fundum
við að þetta er mjög stórt mál í
hugum þeirra. Þú hefur snúið þér
til samtaka sjómanna og samtaka
útvegsmanna. Þarf ekki að beina
þessari hugsun út á skipin og til
útgerðarmannanna?
„Það er auðvitað grundvallarat-
riði en eins og sjómennirnir hafa
treyst ákveðnum aðilum til að hafa
forystu í sínum málum þá verðum
við að treysta þeim forystu-
mönnum til að tala máli sjó-
manna í þessum efnum. Sama
á við um útvegsmennina. Við
getum ekki vantreyst þeim
mönnum sem sjómennirnir
sjálfir hafa valið til að gæta
sinna hagsmuna gagnvart
stjórnvöldum. Við höfum
reyndar enga ástæðu til þess
því við höfum í flestum tilvik-
um haft góða reynslu af því
að eiga náið samstarf við þessa
forystumenn og fundið að þeir
tala í umboði sinna manna.“
- / samtölum við sjómenn
skín einatt í gegn vantraust á
stjórnvöld og vísindamenn Ha-
frannsóknarstofnunar. Margir
telja að þið hafið ekki skilning
á því af hvaða stærðargráðu
þetta vandamál sé en að sú
gagnrýni og lýsing á ástandi
sem sett er fram sé afgreidd
sem pólitískar árásir á kvóta-
keifið.
„Auðvitað getur umfjöllunin
átt sér margvíslegar ástæður.
Því er ekki að leyna að þegar
afli dregst saman harðnar
hagsmunatogstreitan og vandi af
þessu tagi eykst. Við finnum auðvit-
að fyrir því að það era margir sem
í atvinnugreininni starfa — útvegs-
menn og sjómenn — sem vilja ekki
sætta sig við niðurskurðinn og reyna
með öllum tiltækum ráðum að bijót-
ast undan þeim kvöðum sem hann
setur á menn þó svo að forystumenn
útvegsmanna og sjómanna hafi stutt
þær aðgerðir mjög dyggilega.
Að einhveiju leyti endurspeglast
sú hagsmunatogstreita í þeirri um-
ræðu. En þetta er út af fyrir sig
ekki spurning um eitt fiskveiði-
stjórnunarkerfi frekar en annað. Við
sjáum alla þá umræðu sem hefur
farið fram í Evrópusambandinu um
það hvernig fiski er hent á miðum
aðildarríkja þess. Þar hafa menn
búið við sóknarmatskerfi.
Skoðanakönnun sem gerð var hér
1989 hefur verið talsvert til umfjöll-
unar. Ef ég man rétt veiddum við
þá um helminginn af okkar þorsk-
afla í sóknarmarki.
Við sjáum líka þessi dæmi um
það hvernig gengið er um úthafs-
karfamiðin á Reykjaneshryggnum.
Þar eru veiðarnar algjörlega frjálsar
og menn eru ekki að veiða eftir
neinu kerfi en þaðan eru grófustu
dæmin um slæma umgengni og
frákast á físki.
Ekki liggur þar að baki nein tor-
tryggni á kerfið eða þá sem eru að
mæla fyrir því að menn fylgi hér
skynsamlegri nýtingarstefnu. Þann-
ig að öll þessi umræða er
miklu flóknari en svo að
hægt sé að afgreiða þessi
mál svo einföldum hætti.
Ég skil auðvitað vel að- ________
stöðu manna sem standa
frammi fyrir því að aflaheimildirnar
eru að minnka. Það rýrir þeirra
tekjumöguleika og hefur áhrif á
afkomu fyrirtækja og byggðarlaga
og reyndar landsins alls.
En spurningin er bara þessi:
Ætlum við að láta þá þörf dagsins
í dag koma í veg fyrir skynsamlega
nýtingu fískistofnanna til lengri
tíma og skapa hér ef til vill stórkost-
legra atvinnuleysi en við höfum
nokkurn tímann horfst í augu við?
Vill einhver fóma framtíðarhags-
mununum þannig að eftir örfá ár
stöndum við í sporum þeirra í Ný-
fundnalandi og Kanada? Það er um
þetta sem málið snýst: Ætlum við
að láta eftir þessari stríðu hagsmun-
akröfu dagsins í dag og fóma fram-
tíðarhagsmununum? Ég held að
fjöldaatvinnuleysið eftir nokkur ár,
ef okkur mistekst við nýtingu físki-
stofnanna, yrði miklu alvarlegra og
sárara fyrir hvem og einn.“
- / því frumvarpi sem þú kynntir
í vetur er gert ráð fyrir aukinni
áherslu á að herða refsingar. Væri
rétt að hvetja menn frekar til að
koma með aflann í land til að það
liggi fyrir hvað mikið veiðist? Sjó-
menn tala mikið um þettá og segja
að sjálfír eigi þeir ekki að njóta
þessara tekna nema að litlu leyti
heldur eigi þær að renna í samfé-
lagsleg verkefni.
„Það er út af fyrir sig hægt að
ræða alla möguleika. Ég vil ekki
loka neinum dyrum og vil einfald-
lega vera opinn fyrr öllum jákvæð-
um hugmyndum. Þessar hugmyndir
þarf samstarfsnefndin að ræða í
tengslum við endurskoðun á frum-
varpinu. Ég held að megintilgangur-
inn með því að fá nefndina til að
yfirfara það sé að taka til meðferð-
ar þær athugasemdir sem hafa kom-
ið fram í umræðu eftir að framvarp-
ið var lagt fram og sjá hvort þar
sé ekki að finna nýtilegar hugmund-
ir sem hugsanlega geta dugað okkur
betur. Við náum aldrei árangri nema
við séum opnir fyrir því að taka
hugmyndimar og bijóta þær til
mergjar.“
- Þú ert líka gagnrýndur fyrir að
hafa tekið undirmálsfisk að fullu inn
í kvóta. Þetta sé verðminni fiskur
og óeðlilegt að hann reiknist með
kvóta á sama hátt og fískur sem
hægt er að gera meiri verðmæti úr.
Þetta hafí aukið frákastið.
„Þetta var beinlínis gert að tillögu
þessarar samstarfsnefndar um
hvernig ætti að bæta umgengnina.
Hennar athuganir leiddu í ljós að
um 80% af þeim afla sem skráður
var sem undirmál stóðst mál. Þeirra
niðurstaða var einfaldlega sú að
menn hefðu í svo stórum mæli farið
í kringum leikregluna og brotið hana
að það væri ekki til neins að halda
henni áfram. Það hafi í raun einung-
is leitt til þess að menn voru að
auka veiðina."
- Var nauðsynlegt að afnema
regluna? Hefði ekki eins mátt gera
endurbætur til að hún gæti haldið
sér?
„Ég vil ekki útiloka neitt í því.
Þarna fjölluðu um málið þeir aðilar
sem gjörla eiga að þekkja til og
þetta var þeirra tillaga. En eins og
ég segi: við viljum vera mjög opnir
í umræðum um þetta og ekki festa
okkur í neinum endanlegum reglum
eða telja að eitthvað eitt sé endan-
legur sannleikur. Þess vegna era
málin unnin í þessum farvegi og við
reynum að hafa þetta eins opnar
umræður og hægt er.“
- Sjómenn tala um að það sé sam-
hengi milli verðs á leigukvóta og
þess hve miklu er hent. Menn sjái
sér ekki hag í að leigja kvóta til að
geta komið með físk að landi þegar
verðið sé komið í 90-100 krónur.
Kemur til greina að þínu mati að
grípa til markaðsaðgerða til að
tengja leiguverð á kvóta við mark-
aðsverð á físki? Setja ákveðið magn
af kvóta á markað þegar
verðið fer yfir ákveðið
mark og auka þannig
framboðið?
_________ „Ég á erfítt með að sjá
að í því felist einhver
lausn en það getur auðvitað komið
til skoðunar. Þarna á móti kæmi að
menn væru alltaf að tala um að
auka aflaheimildirnar og leysa þetta
með því að leyfa meiri veiði. Og þá
komum við að spurningunni um það
hvort við ætlum að gefast upp við
nýtingarstefnuna. Láta það ráða
nýtingarstefnunni að svo margir
hafa þörf fyrir að veiða meira.
Ef við ætlum að viðurkenna það
að þörfín til að veiða eigi að ráða
Hugarfarið og
afstaðan
skipta máli
þá hljótum við að gefast upp og
taka bara áhættuna á því hvemig
það fer.“
- Það hefur verið sett fram tillaga
um að stjórnvöld selji aukakvóta til
aðminnka brottkast físks, t.d. 5.000
tonn á 70 kr./kg. Menn gefa sér
þá að þetta mundi ekki auka veið-
arnar heldur skila sér í minna
brottkasti.
„En verður þá ekki þörfin alltaf
meiri og meiri?“
- Er það ekki óheppilegt að þínu
mati að fá ekki samþykki fyrir þvi
að setja þak á þann leigukvóta sem
hvert skip má afía sér til viðbótar
við úthlutaðar aflaheimildir?
„Það var gert með lagabreyting’ít
í fyrra sem átti að taka gildi um
síðustu áramót. Um þetta var svo
mikil ósátt að ég varð að fallast á
að fella þetta niður með þeim laga-
breytingunum sem nú er verið að
gera í þinginu.
Hugmyndin var að takmarka
framsal á kvóta innan ársins, við-
skipti með aflamark."
- Finnst þér breytingamar núna
þá vera skref aftur á bak varðandi
umgengnina?
„Út frá þessu sjónarmiði er það
alveg ljóst að hluti af þessum vanda,
kannski stærsti hluti vandans er í
því fólginn að of mörg skip eru með
of lítið af aflaheimildum. Það e*r
ekki jafnvægi milli sóknargetu flot-
ans og afrakstursgetu fiskistofn-
anna.“
- Skapar þessi breyting á þinginu
kannski ákveðna hættu gagnvart
kvótalitlum bátum? Að óbreyttu
hefði þeirra rekstrargrundvöllur
fjarað út. Er ekki verið að halda við
ákveðinni hættu?
„Það má með vissum hætti segja
það.“
- Hvaða möguleika hafa íslensk
stjórnvöld til að stöðva þá rányrkju
sem sjómenn segja að viðgangist á
veiðum utan landhelginnar, í Bar-
entshafí og á Reykjaneshrygg?
„Við þurfum alþjóðlega samninga
til þess að stjórna veiðum utan fisk-
veiðilögsögunnar. Við getum lokað
veiðisvæðum utan lögsögunnar og
sett almennar reglur um veiðarfæri
á grundvelli íslenskra laga en við
getum ekki beitt stjórnunaraðgerð-
um utan lögsögunnar nema á grund-
velli alþjóðlegra samninga. Þess
vegna höfum við lagt svona ríka
áherslu á að semja við þær þjóðir
sem hér eiga hlut að máli og ná
niðurstöðu í Norðausturatlanthafs-
fiskveiðinefndinni að því er varðaj*
úthafskarfa.
Þar lögðum við á það áherslu á
síðasta ársfundi að það yrði tekin
upp stjómun veiða og réttur strand-
ríkjanna yrði viðurkenndur. Evrópu-
sambandið beitti sér af mikilli hörku
gegn því. Við munum taka það mál
upp aftur.
Við höfum lagt á það áherslu í
viðræðum við Norðmenn um síldar-
stofninn að taka upp stjómun. Helst
viljum við að það verði gert með því
að strandríkin myndi nýjan stjórn-
unaraðila til að ákvarða nýtingu á
stofninum. Með sama hætti höfum
við viljað semja við Norðmenn um
veiðamar í Barentshafs-Smugunnií“
-Þið skárust í leikinn varðandi
smáfískadráp í Smugunni í hitteð-
fyrra. Hvers vegna ekki í fyrra?
„í hitteðfyrra höfðum við óyggj-
andi upplýsingar. Það lágu engar
slíkar upplýsingar fyrir í fyrra en
þetta eru hlutir sem við teljum okk-
ur skylt að gera ef við höfum stað-
festar upplýsingar þar um.“
- Telur þú að frásagnir sem kom-
ið hafa frá sjómönnum um verulega
slæma umgengni í Barentshafí geti
haft áhrif í viðræðum okkar við
Norðmenn um sameiginlega stjórn-
un á þessu svæði%
„Ég held að það sé engin spurn-
ing að ábyrg nýtingarstefna af okk-
ar hálfu og ábyrg umgengni um
auðlindina styrkir okkar samnings-
stöðu. Óábyrg nýtingarstefna og
ábyrgðarleysi í umgengni veikir
okkar samningsstöðu og álit á er-
lendum vettvangi."