Morgunblaðið - 01.07.1995, Blaðsíða 27

MORGUNBLAÐIÐ
AÐSENDAR GREINAR
LÁUGARDAGUR 1. JÚLÍ 1995 27
Hver á að borga?
EINS og flestum er kunnugt
hefur ferðaþjónusta á íslandi vax-
ið nær stöðugt undanfarin ár.
Atvinnugreinin hefur orðið sífellt
umsvifameiri og öðlast nú æ meiri
þýðingu fyrir þjóðarbúskapinn.
Segja má, að íslensk ferðaþjón-
usta standi í dag á vissum kross-
götum. Hún er búin að slíta barns-
skónum og kominn er tími til að
við íslendingar stöldrum aðeins
við og setjum niður fyrir okkur
hvernig við ætlum í framtíðinni
að standa að málefnum ferðaþjón-
ustunnar. Verkefnin eru þar mörg
og flest mjög aðkallandi.
Það leikur enginn vafi á því,
að hinir náttúrulegu þættir eyj-
unnar okkar eru helsta aðdráttar-
Bjarnheiður
Hallsdóttir
afl fyrir erlenda ferðamenn.
Styrkur okkar liggur í fámenninu,
í hreina loftinu, í ósnortinni nátt-
úrunni og síðast en ekki síst í
hinum óteljandi náttúrufyrirbær-
um. Þrátt fyrir aukna uppbygg-
ingu á sviðum ferðaþjónustu sem
byggja á öðru en náttúrunni ein-
göngu, s.s. ráðstefnu- og funda-
haldi, munu hinir náttúrulegu
þættir ætíð verða það sem skiptir
höfuðmáli. Allt bendir nú til þess
að svokölluð græn eða sjálfbær
ferðamennska komi til með að
skipa veigamikinn sess í ferða-
þjónustu framtíðarinnar. Og ein-
mitt þar erum við Islendingar með
einkar góð spil á hendinni. í
augnablikinu að minnsta kosti.
En til þess að ná sem flestum
slögum út úr spilunum okkar
verðum við að vera forsjál og
gera okkur grein fyrir að náttúra
Islands er ekki eilíf auðlind, held-
ur eitthvað sem gengur á. Og það
er okkar hlutverk að hlúa að
náttúrunni, svo hún bíði sem
minnst tjón af ágangi ferðafólks.
Því það liggur í augum uppi
að þeir staðir á landinu sem eru
heimsóttir af tugum þúsunda
ferðamanna ár hvert, láta á sjá
ef ekki er unnið fyrirbyggjandi
starf til verndar þessum svæðum.
Nærtæk dæmi eru Gullfoss &
Geysir, Mývatn og Dettifoss, sem
njóta mikilla vinsælda meðal er-
lendra gesta okkar. Vandamálið
er lýðum ljóst en eins og alltaf,
er spurningin hver á að bera
kostnaðinn. Allir eru til í að hirða
arðinn af ferðamönnunum en þeg-
ar kemur að því að viðhalda „vör-
unni“ sem við erum að bjóða þeim,
verða sjálfboðaliðarnir færri.
En hvaða fjármögnunarleiðir
standa okkur til boða?
■ Þær raddir eru háværar sem
segja að innheimta eigi ákveðið
gjald af ferðamönnum sem heim-
sækja náttúruperlurnar okkar.
Með öðrum orðum að selja inn á
t.d. Gullfoss & Geysi. Og gildir
þá að sjálfsögðu einu, hvort um
er að ræða Islendinga eða útlend-
inga. Þessi aðferð væri í samræmi
við vinsæla reglu sem kennd er
við sjálfbæra ferðamennsku sem
segir, að „notendur“ náttúrunnar,
ef svo má segja, eigi að greiða
fyrir afnot af henni.
Hluti stuðningsmanna gjald-
töku vill innheimta þessar krónur
með því að selja vörur og þjón-
ustu við og á þessum svæðum.
En hvernig er það, samræmast
söluskúrar fullir af minjagripum
og dyraverðir sem rífa af miðum,
hugmyndum okkar og ferða-
mannanna um ósnortna náttúru?
Því verður náttúrulega hver að
svara fyrir sig.
Aðrir segja að viðkomandi
sveitarfélög eigi að standa straum
af kostnaði við viðhald ferða-
mannastaða í þeirra umc^æmi,
enda njóti þau góðs af straumi
Náttúruauðlindir okkar
þarfnast vemdar, segir
Bjamheiður Halls-
dóttir, til að varðveita
aðdráttarafl sitt á
ferðafólk.
ferðamanna um svæðið.
Einnig hefur komið fram sú
hugmynd að bæta ákveðinni upp-
hæð við verð á hverri gistinótt á
hótelum landsins. En hvað þá með
þá fjölmörgu sem gista í tjöldum
eða í svefnpokagistingu? Og þá
sem gista á hótelum á höfuðborg-
arsvæðinu og fara aldrei út af
gangstéttum og steyptum stræt-
um?
Svo hefur heyrst sú hugmynd
að innheimta ákveðinn „um-
hverfisskatt" af hverjum erlend-
um gesti, sem yrði þá innheimtur
um leið og fargjaldið til íslands
líkt og flugvallarskatturinn nú.
Og svo má að sjálfsögðu færa
rök fyrir því að stærsti hags-
munaaðilinn í atvinnugreininni,
ríkið sjálft, eigi að annast viðhald
á ferðamannastöðunum sem
óbeint færir því stórar summur í
formi gjaldeyristekna ár hvert.
Þessar hugmyndir eru misgóð-
ar og hafa allar sína vankanta.
Aðeins eitt er öruggt. Það er það
að ef náttúruundrin okkar verða
fyrir skemmdum vegna átroðn-
ings ferðamanna og íslendingar
fá það orð á sig að vera um-
hverfi sínu fjandsamlegir, þá mun
ferðamönnum til landsins fækka
hraðar en þeim hefur fjölgað und-
anfarin ár.
Það er mjög brýnt fyrir ferða-
þjónustuna í heild sinni að á þessu
máli verði tekið sem fyrst, því
fjölmargir staðir eru nú þegar
hætt komnir. Og beinna hags-
muna eigum við jú öll að gæta.
Spurningin er bara HVER á að
borga.
Höfundur er formaður Félags
háskólamenntaðra
ferðamálafræðinga.
NÝTT
... með Ijósmyndaf korthafa
iWeira öryggi, dregur úr hættu á misnotkun, góð
persónuskilríki innanlands sem utan.
Nú býðst ölium korthöfum að fá áprentaða litmynd af sér
á kort sín, sem eykur mjög á öryggi og dregur úr hættu á
misnotkun, auk þess að gera kortið að góðu persónuskilríki
innanlands sem utan.
jf/afi korthafi iagt fram mynd af sér vegna umsóknar um
debetkort má nota sömu mynd á öll hans kort því myndin
er varðveitt á gagnagrunni, en einnig er hægt að skipta henni
út fyrir aðra nýrri eftir atvikum.
Oski korthafi eftir að fá VISA - KORT með mynd, t.d. við
næstu endurnýjun, þarf hann aðeins að hafa samband við
banka sinn eða sparisjóð eða hringja til VISAISLANDS
sé myndin til.
A ukagjald fyrir myndkort er kr. 250 á ári. Sé meira en ár
eftir af gildistíma kortsins fæst það útgefið korthafa að
kostnaðarlausu.
Alfabakka 16, 109 Reykjavík, sími 567 1700, fax 567 3462