Morgunblaðið - 01.07.1995, Síða 38

38 LAUGARDAGUR 1. JÚLÍ 1995
MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ
HERMANN
TORFASON
PETUR
EIÐSSON
+ Hermann Torfason fæddist
á Suðureyri við Tálknafjörð
26. apríl 1921. Hann Iést á heim-
ili sínu á Akranesi 6. júní og
fór útför hans fram frá Akra-
neskirkju 14. júní.
ÉG kynntist Hermanni vini mínum
er ég kom inn í skipshöfn nýsköpun-
artogarans Ólafs Jóhannessonar frá
Vatneyri við Patreksfjörð, en þar
var Hermann einn af skipveijum.
Síðan hafa leiðir okkar Her-
_ manns legið að miklu leyti saman.
Hann fluttist með mér hingað til
Akraness og saman sigldum við inn
á Krossvík á togaranum Akurey
5. febrúar 1955. Samleiðin er orðin
44 ár og er margs að minnast og
margt sem ber að þakka við leiðar-
lok.
Efst í huga mér er hin ljúfa lund
Hermanns. Hann var sérstaklega
dagfarsprúður og góður drengur
sem öllum vildi gott gera og alltaf
tilbúinn að hjálpa þeim sem í vanda
voru. Ekki ber að skilja þetta svo
að hann væri skaplaus, því oft gat
hann hvesst á mann ef honum
þótti, en aldrei stóð það rok lengur
en orðin voru sögð, hann erfði ekki
neitt við nokkurn mann og aldrei
heyrði ég hann tala illa um aðra.
Hermann stóð á þrítugu þegar við
kynntumst og hafði þá meiri hlut-
ann af ævinni starfað við sveita-
störf, mest á Auðkúlu við Arnar-
fjörð, en þar var hann uppalinn frá
níu ára aldri. Hann gerði síðan sjó-
mennsku að starfi sínu, bæði á
togurum og bátum, en síðustu árin
gerðist hann starfsmaður Se-
mentsverksmiðjunnar og vann þar
til starfsloka sinna. Þegar við kom-
—* um til Akraness leigði Hermann
með Valdimar bróður sínum her-
bergi til dvalar í þá fáu daga sem
þeir voru í landi, það var nefnilega
ekki siður að taka sér frí nema í
mesta lagi tíu til tólf daga á ári í
þá daga. Þegar Valdimar söðlaði
yfir og fluttist aftur vestur fékk
Hermann herbergi í nýbyggðu húsi
á Vesturgötu 129, en það hús
höfðu þau hjónin Sverrir frændi
minn Askelsson frá Akureyri og
Halldóra Ólafsdóttir frá Mýrarhús-
um reist. Þau höfðu eignast tvær
litlar stúlkur, þær Oddrúnu og
Guðrúnu, og urðu þær strax auga-
steinar Hermanns sökum ljúflyndis
hans og barngæsku.
Þarna leið Hermanni vel _þá fáu
daga sem hann var í landi. A þess-
um árum var verulega farið að
halla undan fæti á stóru togurun-
um, mest voru stundaðar veiðar á
fjarlægum miðum, síldin var farin
að veiðast aftur með nýrri tækni.
Með lengri túrum á fjarlæg mið
varð kaup manna á togurunum
minna en áður og erfitt reyndist
að manna skipin.
Vorið 1959 kemur Hermann að
máli við mig og segist ætla að
hætta í sumar og reyna eitthvað
annað og efst í huga hans var að
flytjast vestur þar sem hann átti
mörg systkini og komast í meira
samband við sína stóru fjölskyldu.
Þá um sumarið dó svo frændi minn,
Sverrir, langt um aldur fram og
eftir stóð ekkjan með tvær litlar
dætur og nýbyggt hús. Þarna sá
Hermann að vandræði voru á ferð-
inni og tók þá strax til við að hjálpa
eins og honum var svo eðlislægt.
Síðar kvæntist hann Halldóru og
ól upp með henni dæturnar tvær,
sem báðar eru vel giftar og eiga
hvor sín flögur börn, sem öll urðu
afabörn Hermanns.
Hann sagði oft við mig að þetta
væri lífsfylling sín og algjör vendi-
punktur í lífinu. Hermann var dug-
íegur sjómaður, samviskusamur og
einstaklega viljugur. Síðustu árin
sem við sigldum saman þurfti ég
aldrei að segja honum að ganga
til verka, hann vissi hvaða verk
þurfti að vinna og sinnti þeim án
nokkurra orða. Fyrir áratuga
hnökralausa samleið vil ég þakka
að leiðarlokum.
Hermann var jarðsettur frá
Akranesskirkju þann 14. júní að
viðstöddu miklu fjölmenni er sýndi
vel þann samhug, sem hann hafði
áunnið sér með sinni ljúfu fram-
komu. Ég og kona mín sendum
aðstandendum Hermanns okkar
innilegustu samúðarkveðjur og biðj-
um algóðan guð að blessa minningu
um látinn heiðursmann.
Kristján Kristjánsson.
+ Pétur Eiðsson
fæddist á
Snotrunesi í Borg-
arfirði eystra 18.
september 1952.
Hann lést á Egils-
stöðum 29. mai síð-
astliðinn og fór út-
för hans fram frá
Bakkagerðiskirkju
3. júní.
DAUÐINN er og verð-
ur alltaf óvæntur, en
stundum... já, það er
skrýtið þetta korter
sem við köllum líf,
stundum breytist það í fimm mínút-
ur. Æ, Pétur minn, æ, Pétur! Hvers
vegna? Hvers vegna?
Bréfið frá þér er ekki nema viku-
gamalt, þar er vorkoman í sjón-
máli, í nýju húsi með nýja sýn...
nýtt líf. .. svo margt rétt að byrja
að vera að byija... Ef! Nei! Orð
trufla.
Vonandi hafa þau él er birgðu
þér sýn um stundar sakir létt upp,
vonandi hefurðu losnað undan því
oki sem varð þér að aldurtila. Guð
geymi þig.
Elsku Magga mín, Halldór, Odda
og litli Guðmundur, já og þið öll
hin, um leið og ég votta ykkur mína
dýpstu og sárustu samúð langar
mig að senda mínum góða vini Pétri
þessar hinstu kveðju með þakklæti
fyrir þessar sekúndur, sem við átt-
um saman, og um leið kveð ég hluta
af sjálfum mér. Að kveðja er að
deyja agnarögn.
Deyr fé,
deyja frændur,
deyr sjálfur ið sama.
En orðstír
deyr aldregi
hveim er sér góðan getur.
(Úr Hávamálum)
Minningin um góðan dreng mun
lifa. Ég bið almættið að styrkja
okkur öll og minna okkur á að líta
okkur nær.
Þinn frændi og vinur:
Andrés Sigurvinsson.
Þegar ég var á Borgarfirði eystra
veturinn 1985 - 1986, bjó Pétur
Eiðsson á Snotrunesi. Trúlega hef
ég hvergi komið oftar en þar þenn-
an vetur. Ég þekkti þennan frænda
minn vel frá fyrri tíð, en nú kynnt-
ist ég honum enn betur. Kannski
get ég sagt að ég hafí kynnst hon-
um eins vel og kostur var á þegar
jafn dulur maður og Pétur var ann-
ars vegar. Þó er að vissu leyti rétt-
ara að segja að hann hafi verið
hlédrægur fremur en dulur; honum
þótti alltaf skemmtilegra að fræð-
ast um hagi viðmælandans en að
tala um sína eigin. Hann var ger-
samlega laus við hugmyndir um
eigið mikilvægi. Að þessu leyti sór
hann sig í ætt við bændur frá
ómunatíð, og ef marka má Stefán
Jónsson fréttamann og rithöfund,
þá er þetta nokkuð áberandi ein-
kenni einmitt á austfirskum bænd-
um. En Pétur gat vissulega verið
spilandi kátur, og hann hreinlega
logaði af grallaraskap annað veifíð.
Að borða súran selhreifa í eldhúsinu
á Snotrunesi - þetta góðgæti sem
alltof fáir kunna að meta í okkar
undarlega nútíma - síðia kvölds
að vetrarlagi, meðan tungl lýsti á
harðfenni um allan ijörð fyrir utan
gluggann - það er minnig sem
dofnar ekki heldur styrkist með
árunum: Pétur við bekkinn með lok-
ið af hreifatunnunni í höndunum,
altekinn galsa sem grípur menn oft
í sambandi við sjaldfenginn og sér-
stæðan mat sem flytur þá nær upp-
runa Sínum á einhvern hátt.
Ég held að búskapurinn hafi ver-
ið mjög þýðingarmikill fyrir hann,
og tengst grunnþáttum í eðli hans.
Þegar ég flutti svo burtu og Pétur
brá búi og fluttist upp í Egilsstaði,
stijáluðust fundimir eðlilega þar
sem langt var á milli.
En við hittumst á
hveiju sumri. Yfir
vetrartímann voru það
sendibréfín sem héldu
við sambandinu. Við
notuðum þau frekar
en símann. Þau eru
orðin mörg bréfin sem
hafa farið á milli okkar
á þessum árum. Pétur
lagði geysimikið í bréf
sín, þau voru löng og
vönduð og vel stíluð,
og oftlega mynd-
skreytti hann þau með
ljósmyndum sem hann
límdi á síðurnar. Ljósmyndun lá
opin fyrir honum, hann tók svart-
hvítar myndir og framkallaði sjálf-
ur, myndir sem báru vitni sérkenni-
legu næmi og sýn sem enginn lær-
dómur getur veitt. Ýmsar af mynd-
um hans birtust í blöðum eystra,
og nokkrar í bókmenntatímaritinu
Skýi. Þar vöktu þær verðskuldaða
athygli manna sem hafa þekkingu
til að dæma um þá hluti. Annars
réði hans meðfædda hógværð því
að hann hélt myndum sínum lítt
fram, sendi okkur frændum sínum
nokkrar myndir við og við, og lét
þar við sitja. Snemma í vor hafði
ég samband við hann vegna mynd-
ar sem ég vildi fá utan á bók. Hann
færðist heldur undan, en þó tókst
mér að fá hann til að saþykkja birt-
ingu.
Þegar maður opnaði póstkassann
sinn og sá ofan í honum umslag frá
Pétri Eiðssyni, eftilvill með hörðu
spjaldi sem þýddi bréf með mynd-
um, þá var það dálítið eins og að
opna tunnu með vel sýrðum sel-
hreifum; maður geymdi sér síðasta
bitann í lengstu lög - las hægt!
Meðan hann stundaði búskapinn
(og það gerði hann næstum að segja
frá barnæsku, og ég held eitthvað
lengur), hélt hann ítarlegar
dagbækur um veðráttu og viðburði.
Þessar dagbókarfærslur fylla mörg
bindi, og sýna vel hvað honum var
létt um að skrifa; svo hann var í
góðri þjálfun þegar kom að bréfun-
um. Nú eru bréfaskriftir víst orðnar
sjaldgæfari en var, og ég veit ekki
hvort fólk gerir sér almennt grein
fyrir því að fátt styrkir betur vin-
áttubönd en þau. Þessi fullyrðing á
ekkert skylt við íhaldssemi.
Nú í vor hafði Pétur fest kaup á
litlu húsi niðri á Borgarfírði, og
hugðist snúa þangað aftur, að
minnsta kosti yfir sumartímann.
Við vorum að gantast með það í
bréfum hvað húsið ætti að heita,
og þar sem Pétur hafði á tímabili
verið mikið fyrir te, stungum við
frændur hans upp á því að það yrði
látið heita Tebakki, samanber önn-
ur heiti á býlum og húsum í firðin-
um: Sólbakki og Lindarbakki. Þann-
ig áritaði ég umslag sem ég sendi
af stað deginum áður en ég fregn-
aði lát hans. Nú verða bréfín ekki
fleiri sem fara okkar á milli, en ég
hef í fórum mínum gömlu bréfín
hans öll sem hann skrifaði mér, og
þau er hægt að lesa aftur og aftur.
Ég veit að hann hlakkaði mikið
til að flytja í nýja húsið sitt og
koma aftur á þann stað sem honum
þótti vænst um. En nú er hann
farinn annað, óvænt. Maður verður
samt að trúa því að allt hafi til-
gang, þó erfitt verði að fara austur
í sumar og hitta ekki Pétur í húsinu
eins og við höfðum ætlað. Öllum
aðstandendum votta ég innilega
samúð.
Gyrðir Elíasson.
Það getur verið erfitt að sætta
sig við, að uppáhalds frændi og vin-
ur skuli vera farinn á vit forfeðra
sinna, einkum þegar maður hugsar
til þess hvernig andlát hans bar að.
En mig langar þó til að kveðja og
minnast þessa góða drengs með
þessari stuttu grein.
Fyrstu kynni mín af Pétri, sem
t Hjartkær svilkona og frænka,
ANNA HANNESDÓTTIR,
Mágen 88, Tcnder, Danmörku,
andaðist þann 17. júní sl. Elísabet Csillag, Georg Csillag, Marianna Csillag.
t
Sonur okkar, bróðir og barnabarn,
MAGNÚS VÍÐIR AÐALBJARNARSON,
Reyrhaga 1,
Selfossi,
lést í Vallholti 9 miðvikudaginn 28. júní.
Guðbjörg Erla Kristófersdóttir, Aðalbjörn Þór Magnússon,
Birgir Aðalbjarnarson, Eva Hrund Aðalbjarnardóttir,
Henný Þórðardóttir, Kristófer Ásgrímsson,
Þórdís Frímannsdóttir, Magnús Aðalbjarnarson.
t
Þökkum samúð og vinarhug við andlát og útför föður okkar,
EIRÍKSJ. KJERÚLF,
síðast til heímilis
i Sjúkrahúsi Seyðisfjarðar.
Þórey Eiríksdóttir,
Söivi Kjerúlf,
Droplaug Kjerúlf.
ég man eftir, voru þegar ég var um
það bil fjögurra ára gamall og hann
bóndi á Snotrunesi á Borgarfirði
eystra. Ég stóð í eldhúsinu heima á
Sauðárkróki og hélt á bréfí ásamt
myndum af tveimur ólíkum kindum,
sem hann hafði sent mér. í bréfínu
bað hann mig að velja á milli þess-
ara tveggja „gæludýra", sem hann
ætlaði svo að fóstra fyrir mig og
sjá um að öllu leyti, auk afkvæma.
Ég man að mér þótti þetta mikil
upphefð og sem stoltur rollubóndi
hófst ég strax handa við að skrifa
honum svarbréf, þar sem ég gaf
honum þá fyrirskipun að kindin
skyldi heita „Heyflekka". Hann átti
síðar eftir að senda mér ýmsar
gagnlegar upplýsingar um líðan og
afkomu skepnunnar og afkomenda
hennar, sem mér þótti mikið til
koma.
Það má kannski segja að þetta
hafí verið fyrsti vísir að okkar bréfa-
skriftum, en nú seinustu árin skrif-
uðumst við alltaf reglulega á, auk
þess sem við létum alltaf fljóta með
ljósmyndir eftir hvorn annan, svona
til að sýna hvorum öðrum, hvernig
okkur miðaði í þróuninni á þessari
lítilsmetnu listgrein. Ég man eftir
mörgum faliegum myndum sem
hann sendi mér og hreifst ég sér-
staklega af hans einstaka stíl og
hans mikla innsæi á myndefninu.
Ég mun sakna þess að fá ekki leng-
ur þessi stóru þykku umslög að
austan, inn um bréfalúguna hjá mér.
Ég og fjölskylda mín höfum haft
það sem sið að fara austur á Borg-
arfjörð næstum því á hveiju sumri
og dvelja þá í sumarbústað foreldra
minna. Ég man að þau ár sem Pét-
ur bjó á Borgarfirði var hann ævin-
lega fyrstur manna til að koma í
heimsókn og bjóða okkur velkomin
í fjörðinn. Hann var okkur alltaf
innan handar í öllu og var alltaf
tilbúinn að fara með okkur í langar
fjallgöngur og ferðir í nágrannafirð-
ina. Skemmtilegri ferðafélaga var
vart hægt að hugsa sér, enda fróður
um flesta staðhætti. Ég man sér-
staklega eftir einni slíkri fjallgöngu,
fyrir nokkrum árum, er við fórum
tveir saman í innfy'öllin á Borgar-
firði í leit að fallegu grjóti. Gengum
við þar fram á draug um hábjartan
dag, sem virtist vera að gæta steina-
námu einnar sem við hugðumst tína
úr. Vildi draugsi lítið við okkur tala
og forðaði sér hið snarasta. En klyfj-
aðir gijóti og skemmtilegri reynslu
trítluðum við Pétur hinsvegar heim
á leið.
Það er margs að minnast af sam-
skiptum okkar frá liðnum árum, sem
of langt mál yrði að rifja upp hér,
þó gaman væri. En mín seinustu
kynni af Pétri voru nú um páskana
þegar hann kom hingað suður í
heimsókn til Reykjavíkur og fór síð-
an með mér til Sauðárkróks í ferm-
ingarveislUj sem haldin var þar fyr-
ir norðan. A leiðinni sagði hann mér
frá nýja bústaðnum sínum, sem
hann hafði verið að kaupa sér á
Borgarfirði og þá strax fór ég að
hlakka til næstu austurferðar, vit-
andi af honum í næsta bústað við
hliðina, reiðubúnum í komandi
fjallaferðir og ljósmyndaleiðangra.
Ékki hvarflaði að mér þá að okkar
kveðjustund hér fyrir sunnan yrði
sú seinasta.
Ég vil að lokum votta öllum að-
standendum og vinum Péturs samúð
mína.
Nökkvi Elíasson.
Mig langar með örfáum orðum
að minnast frænda míns, Péturs
Eiðssonar. Alltaf er sárt að horfa á
eftir ættingjum sínum og vinum falla
frá í blóma lífsins. Fyrst er eins og
tilfinningarnar dofni og maður neit-
ar að trúa en að lokum veðrur raun-
veruleikinn ekkert flúinn sem ófrá-
víkjanleg og bláköld staðreynd. Þá
fyrst koma hinar eiginlegu tilfinn-
ingar í ljós, sársauki söknuður. í
kjölfarið fylgja minningabrot sem
að hluta til skýra þessar tilfínningar.
Ég ætla að leyfa þessum minn-
ingabrotum að festast á blaði hjá
mér núna þegar ég skynja svo sárt
að frændi minn, Pétur Eiðsson, er
ekki lengur á meðal okkar.
Oft hefur mér fundist að Pétur
hafi verið fyrirmyndin mín í æsku
eða hafi a.m.k. styrkt mína innri