Morgunblaðið - 25.08.1995, Blaðsíða 22

MORGUNBLAÐIÐ
22 FÖSTUDAGUR 25. ÁGÚST 1995_________________________
AÐSENDAR GREINAR
Athugasemd varðandi skrif um aðstöðu
leikmeðferðar á Barnaspítala Hringsins
RYTMIK-HLJÓÐFÆRIÐ sem börnin eru með bjuggu þau til sjálf.
ÞANN 9. júlí sl. birtist í Morgun-
blaðinu áhugaverð grein eftir leik-
skóla- og grunnskólakennara
Bamaspítala Hringsins og voru þar
greinargóðar upplýsingar um mikil-
vægi leikmeðferðar og
grunnskólastarfs fyrir
bömin á spítalanum.
Til þess að varðveita
sögulegar heimildir
langar mig að leiðrétta
smá misskilning sem
fram kémur, í þessari
grein, hjá leikskóla-
kennurum á Bamaspit-
ala Hringsins, þar sem
þeir segja: „Aðstaða sú
er við höfum til umráða
ætluð leikmeðferð nú
er búin að vera í sömu
húsakynnum síðastliðin
30 ár. - Já, 30 ár, í
rúmlega 30 fm rými
sem á að þjóna 51
sjúkrarúmi, sem skipt-
ast niður á íjórar deildir á tveimur
hæðum“. Seinna í sömu grein segja
leikskólakennarar bamaspítalans:
„Okkur er sniðinn þröngur stakkur
sökum húsnæðisleysis, en reynum,
eins og hefur verið reynt í undanfar-
in 30 ár, að vinna sem mest og
best og nýta hvern krók sem finnst
til að bæta aðstöðuna.“
Á áranum 1957 til ársloka 1972
starfaði ég sem forstöðukona í leik-
og listmeðferð - bg jafnframt kenn-
ari í mynd- og handmennt á Barn-
aspítala Hringsins. Á áranum 1969
til hausts 1973 veitti ég einnig for-
stöðu framhaldsnámi sem Barnasp-
ítali Hnngsins hélt uppi fyrir fóstr-
ur. - Á þessum árum barnaspítal-
ans, var leik- og listmeðferð og
mynd- og handmennt í daglegu tali
nefnd einu nafni: „sjúkraiðja."
Til glöggvunar þeim sem ekki
þekkja til húsnæðis Bamaspítala
Hringsins vii ég geta þess, að hann
er til húsa á 2. og 3. hæð í álmu
sem liggur vinstra megin þegar
gengið er um aðaldyr Landspítal-
ans. Leikmeðferðarstofan sem talað
er um í umræddri grein sem einu
aðstöðuna fyrir leikmeðferðina, að-
eins rúml. 30 fm, er tvö samliggj-
andi gangherbergi fyrir utan sjúkra-
deildina á 3. hæð.
Á þeim áram sem ég starfaði á
Barnaspítala Hringsins var einnig
stærsta stofan inni á sjúkradeild 3.
hæðar og ennfremur
sitthver opin endastofa
á 2. og 3. hæð barna-
spítalans notaðar fyrir
leiki og skapandi starf
barnanna. Þá var
fremra gangherbergið
notað sem vinnuað-
staða fyrir kennara óg
það starfsfólk, sem
vann við sjúkraiðjuna.
í þeirri stofu vora m.a.
geymd leikföng, bækur
og myndlistarefniviður
og einnig var þar leir-
brennsluofn. Innra
herbergið var sérhann-
að sem meðferðar-
stofa. Þar var m.a. lág-
ur og langur vaskur
fyrir vatnsleiki yngri barna og á
aðalvegg var u.þ.b. 2ja metra löng
harðplastplata, þar sem börn á öllum
aldri gátu málað veggmynd með
stóram penslum og síðan þvegið í
burtu, þegar þörf var á að gera
nýja veggmynd. Þarna var einnig
stór sandbakki og lítill smíðabekkur
með tilheyrandi verkfæraskáp. í
þessari stofu var aðeins hægt að
hafa fá börn hvetju sinni og var hún
einkum ætluð þeim bömum sem
sinna þurfti sérstaklega, ýmist í
kennsiu eða meðferð.
Fyrsti yfirlæknir og framkvöðull
Bamaspítala Hringsins var Krist-
björn heitinn Tryggvason. Þegar
flutt var af bamadeild Landspítal-
ans yfir á Barnaspítala Hringsins,
þá voram við sammála um, að þessi
gangherbergi væra ekki nægileg
sem pláss fyrir sjúkraiðjuna sem
þjóna átti báðum hæðum. Kristbjörn
heitinn átti sjálfur frumkvæði að
því, að stærsta sjúkrastofan á 3.
hæð var alfarið tekin undir sjúkra-
iðju barnanna, sem viðbót við það
húsnæði sem hún hafði fyrir. -
Eftir reynsluna af barnadeild
Landspítalans taldi Kristbjörn, að
sjúkraiðjan væri svo mikilvæg fyrir
Leikmeðferð og skap-
andi skólastarf á spítöl-
um er, að mati Sigríðar
Björnsdóttur, veiga-
mikill þáttur í því að
hjálpa sjúku barni
til heilsu.
börnin, að nauðsynlegt væri að ætla
henni sérstaklega gott pláss, þegar
að deildin var stækkuð í Barnaspít-
ala Hringsins um leið og flutt var
í stærsta húsnæði í nýbyggingu
Landspítalans.
Stóru stofunni inni á sjúkradeild-
inni á 3. hæð, sem tekin var til við-
bótar undir sjúkraiðjuna, var síðan
skipt niður í „deildir" fyrir 1) Búð-
ina. Þarna var sett upp búðarborð
með gegnsæum plasthillum og
bjuggu börnin til vörurnar úr papp-
írsmassa, 2) Sullhornið. Þar voru
stórir plastbakkar á hjólum, bæði
fyrir vatn og sand og í lok hvers
starfsdags var þessu svo ekið inn á
áðurnefnda stofu frammi á gangi,
3) Dúkkuhomið. Þar voru m.a. balar
til að baða dúkkumar og grind til
að hengja upp þvottinn, 4) Bóka-
og leikspilahornið. Þar var m.a.
bókaskápur með allskonar mynda-
og sögubókum. í þessu horni var
lítið borð, sófi og stólar ásamt
pússlu- og öðrum leikspilum, og 5)
Myndlistarhornið. Þar voru m.a.
málaratrönur og myndlistarefnivið-
ur. Rúmliggjandi börnum af báðum
hæðunum var ekið inn á þessa stóru
leikstofu svo þau gætu líka tekið
þáþt í leik, söng og sköpun þarna
inni ásamt börnum sem höfðu fóta-
vist. - Þá voru opnu endastofumar
á báðum hæðum barnaspítalans
einnig ætlaðar fyrir leik og athafnir
barnanna, og þá sérstaklega eftir
að sjúkraiðjutímunum lauk á dag-
inn. Inni á þessum endastofum gátu
börnin fylgst með fiskum í geysi-
stóram fiskibúrum, sem gerðu mikla
lukku.
Til gamans má geta þess, að
Sveinn heitinn Kjarval, innanhúss-
arkitekt, sem hannaði innréttingar
á Bamaspítala Hringsins, fann upp
sérstakt kerfi fyrir börnin með því
að útbúa aðalvegginn í þessum opnu
endastofum. Hann raðaði viðarborð-
um upp á sérstakan hátt, þannig
að rauf myndaðist ofan við hvert
viðarborð, og þar gátu börnin síðan
hengt upp myndir, sem þau teikn-
uðu, hvar sem var á vegginn með
því að bijóta efsta hluta blaðsins
s.s. um u.þ.b. einn sm.
Sigríður
Björnsdóttir
Siðleysi - vanhæfni
Þráhyggja - ranghugmyndir
í MORGUNBLAÐINU, föstudag-
inn 18. ágúst sl., skrifar Baldur
Hannesson, framkvæmdastjóri Fín-
pússningar sf., furðulega grein sem
hann kallar siðleysi eða vanhæfi
borgarstjóra. Nú ætla
ég ekki að svara fyrir
borgarstjóra enda er
hann fullfær um það
þótt mér þyki ólíklegt
og fyrir neðan hans
virðingu að svara slík-
um þvættingi og þar
kemur fram. En þar
sem greinin er rógur og
hrein ósannindi um Vik-
ur hf. og undirritaður
er stjórnarformaður
þess fyrirtækis get ég
ekki annað en svarað
nokkrum orðum, enda
mun þetta vera í þriðja
sinn sem hann skrifar
slíkar greinar í Morgun-
blaðið.
Finnst mér vel við hæfi að nota
hluta af hans fyrirsögn.
Þráhyggja - ranghugmyndir
Baldur virðist haldinn þráhyggju
sem lýsir sér í því að hann klifar
stöðugt á því, m.a. í þessari grein,
að Vikur hf. sé að þurrka og selja
sandblásturssand í samkeppni við
F'ínpússningu sf. (að nokkur skuli
voga sér það) og geri það með ein-
hvetjum niðurgreiðslum úr borgar-
sjóði og segir hann að það sé gróft
brot á samkeppnislögum. Þetta er
að sjálfsögðu af og frá og algjörlega
út í hött. Borgarsjóður hefur ekki
gefið Vikri hf. neitt, hvorki húsaleigu
né annað, og öll viðskipti Vikurs og
Reykj avíkurborgar
hafa verið á viðskipta-
legum grunni og húsa-
leiguskuld Vikurs hf.,
sem er aðeins hluti þess
sem Baldur segir, er
eins og hver önnur við-
skiptaskuld. Baldur
virðist leggja þann
skilning í samkeppnis-
lög að ekki megi fara
í samkeppni við Fín-
pússningu sf. og ef það
er tilgangur laganna,
þá höfum við hjá Vikri
hf. misskilið þau.
Það litla sem Vikur
hf. hefur selt af sand-
blásturssandi getur
ekki skipt sköpum fyrir rekstur Fín-
pússningar sf. enda ekkert sem
bannar okkur það. Baldur virðist
mér líka hafa ranghugmyndir og
ofmat á sjálfum sér ef hann heldur
að hann geti stjórnað lýðræðislega
kjörinni borgarstjórn, borgarráði og
borgarstjóra og látið þá framkvæma
sínar undarlegu hugmyndir að sínum
geðþótta. Slíkt getur að sjálfsögðu
ekki verið, enda fylgjast hluthafar,
stjórn, starfsfólk og aðrir, sem hags-
muna eiga að gæta hjá Vikri hf.,
líklega ca. 60 manns, grannt með
Ef framtíðaráform
Vikurs hf. ná fram að
ganga, segir Jóhann
Helgason, verða til
50 ný störf.
því að einhver öfgafullur einokunar-
sinni úti í bæ hafi ekki áhrif á sam-
skipti Vikurs hf. og Reykjavíkur-
borgar.
Siðleysi - vanhæfni
Mér finnst Baldur sýna mikið sið-
leysi með skrifum sínum, m.a. með
því að birta tölur um viðskipti Vik-
urs hf. sem flestar eru rangar, raun-
ar allar nema talan um Aflvaka
Reykjavíkur, en það sem Vikur hf.
hefur verið að gera fellur einkar vel
að tilgangi Aflvaka, þ.e. að styðja
við bakið á nýsköpun í atvinnulífínu.
Af framansögðu sýnist mér ljóst
að Baldur er vanhæfur til að álykta
rétt í þessu máli, þar sem röng for-
senda hlýtur alltaf að gefa ranga
útkomu og er ekki að sjá að hann
hafi mikla þekkingu á atvinnulífinu,
að hann skuli ekki átta sig á að
samkeppni ríkir í öllu þjóðfélaginu
og er aðeins af hinu góða. 1 25 ár
hefur Fínpússning sf. nánast haft
einokun á sandblásturssandi en nú
er því lokið sem betur fer fyrir þá
sem þurfa að nota sandblásturssand.
Hann talar um að framkvæmda-
stjóri Vikurs hf. se kona. Það er
vissulega rétt að Ástdís Kristjáns-
dóttir, framkvæmdastjóri Vikurs hf.,
er kona sem hefur áunnið sér mikið
traust bæði innan og utan fyrirtæk-
isins. í framhaldi af því talar Baldur
um að fara í kynskiptaaðgerð til að
fá réttlætinu fullnægt. Hvert er það
réttlæti sem hann vill fá fullnægt?
Er það kannski að Reykjavíkur-
borg reki Vikur hf. úr húsnæði sínu
við Köllunarklettsveg?
Þetta með kynskiptaaðgerðina hjá
Baldri finnst mér bara eðlilegt fram-
hald hjá honum fyrst hann hefur
ekki náð „réttlætinu" ennþá með
hinum furðulega öfgafullu skrifum
um Vikur hf. og hlakka ég til að
skrifast á við Baldur þegar og ef
hann verður kona. Meiri sómi væri
nú fyrir Baldur að hætta þessum
geðillskuskrifum um Vikur hf. og
snúa sér að öðru, þá þyrfti hann lík-
lega ekki að Iáta breyta sér í konu.
Ilvað stendur
Vikur hf. fyrir?
Vikur hf. er fyrirtæki sem er í
eigu um 30 einstaklinga og fyrir-
tækja og er hlutafé nú um 28 millj-
ónir.
Markmið félagsins er fyrst og
fremst fullvinnsla og sala á vikri og
skyld starfsemi. Það var stofnað
1993 og tók þá fljótlega á leigu hjá
Reykjavíkurborg gömlu fískimjöls-
verksmiðjuna á Kletti en til stóð að
rífa hana.
Veralegar tafir urðu á því að Vik-
ur hf. fengi umrædda verksmiðju
afhenta auk þess sem ástand hús-
næðisins var lakara en búist var við
og töluverðar viðgerðir og hreinsun-
arstarf varð að fara fram áður en
Jóhann Helgason
í umræddri Morgunblaðsgrein
kennaranna á Barnaspítala Hrings-
ins, er einnig fjallað um þörfina á
útivistarsvæði fyrir börnin á spítal-
anum, og vil ég gjarnan nota þetta
tækifæri og láta þess getið, að Krist-
björn heitinn Tryggvason og ég,
unnum saman að því að fá stórt
útivistarsvæði fyrir bömin, við
Landspítalann. - Auk rólu, vega-
salts og klifurgrindar, sem sett voru
upp á þessum leikvelli Barnaspítala
Hringsins, létum við smíða stóran
og djúpan sandkassa með tveimur
háum skjólveggjum. Á sumrin hófst
svo hver starfsdagur sjúkraiðjunnar
með því, að kannað var, hvaða börn
mættu fara út þann morguninn.
Þessi leikvöllur var enn við lýði þeg-
ar ég Iét af störfum, árið 1972. -
Útileiktækin hafa þó fyrir löngu
vikið fyrir byggingum spítalans og
greinilega hafa þau ekiri fengið í
staðinn neitt annað svæði þarna á
Landspítalatúninu. En leiktækin
ættu einhvers staðar að vera til?
Ég vil gjarnan láta þess hér get-
ið, að Kristbjörn Tryggvason átti
einnig frumvæði að því, að Bama-
spítali Hringsins fékk leyfi, gefið
út af dómsmálaráðuneytinu, til þess
að halda uppi eins árs framhalds-
námi, fyrir fóstrar, í leikmeðferð
fyrir börn á sjúkrahúsum. Kennslan
var aðallega fólgin í starfsnámi og
var mér falin umsjón. Einnig sóttu
viðkomandi fóstrur, ásamt hjúkrun-
arnemum, fyrirlestra til Bjöms heit-
ins Júlíussonar um barnasjúkdóma.
Að loknu ársnámi útskrifuðust svo
fóstrurnar með starfsheitið „sjúkra-
fóstrur“ og tóku við skírteini, út-
gefnu af Bamaspítala Hringsins,
úr höndum Kristbjarnar, yfirlæknis
barnaspítalans. Aðeins luku fimm
fóstrur þessu námi, sem féll reyndar
niður um leið og ég hætti þarna
störfum.
Að lokum vil ég fagna því að leik-
skóla- og grunnskólakennarar
Barnaspítala.hringsins skyldu skrifa
þessa ágætu grein sem kom í Mbl.
þ. 9. júlí si. Eg vona að þeir sem
lesa greinina, fái aukinn skilning á
því, að leikmeðferð og skapandi
skólastarf á spítölum geti verið
veigamikill þáttur í því að hjálpa
veiku barni til að öðlast bata og
mæta í skólann sinn.
Höfundur er kcnnuri og mynd-
þerapisti á barnadeild Landa-
kotsspítala/Borgarspítala.
hægt var að hefja vikurvinnslu í
verksmiðjunni. Auk þess þurfti mikla
íjármuni í þessar viðgerðir sem voru
greiddar alfarið af Vikri hf. Vegna
þessa urðu m.a. miklar tafir á leigu-
greiðslu hjá Vikri hf. en öll þessi
mál eru nú í farsælum farvegi hjá
Vikri hf. og Reykjavíkurborg.
Frá stofnun hefur starfsemi Vik-
urs hf. aðallega verið í vöruþróun
og markaðssetningu á unnum vikri
erlendis. Slíkt er mjög dýrt og skilar
ekki arði strax, en nú er að skila
sér öflugt starf Vikurs hf. sl. tvö ár
í auknum fyrirspurnum og pöntun-
um á unnum vikri til kaupenda er-
lendis sem innanlands.
Nú er það algengt og næstum
undantekningarlaust að sveitarfélög
styðji með einhvetjum hætti við bak-
ið á nýjum fyrirtækjum sem era
atvinnuskapandi og ekki veitir nú
af í atvinnuleysinu.
Ef framtíðaráform Vikurs hf. ná
fram að ganga, sem allt bendir nú
til, eru líkur á að fyrirtækið geti á
næstu árum skapað allt að 50 ný
störf sem væri hrein viðbót við það
sem fyrir er.
Við þetta bætast svo mikil umsvif
á ýmsum sviðum í kring um starf-
semina, s.s. flutningur á vikri innan-
lands og milli landa, alls kyns þjón-
usta við fyrirtækið o.fl. Það munar
um minna og óskum við þess að við
getum átt farsælt og gott samstarf
við Reykjavíkurborg, iðnaðarráðu-
neyti, Landsvirkjun og alla aðra sem
við eigum samskipti við, því mikið
er í húfi fyrir alla aðila að nýta þetta
tækifæri til nýsköpunar í atvinnulíf-
inu.
Höfundur er stjómarformaður
Vikurs hf.