Morgunblaðið - 25.08.1995, Blaðsíða 23

MORGUNBLAÐIÐ
AÐSENDAR GREINAR
FÖSTUDAGUR 25. ÁGÚST 1995 23
Félagsstarf í grunnskólum
EKKI er langt síðan að íslend-
ingar kynntust því að eiga tóm-
stundir. Fyrstu áratugi aldarinnar
voru það fyrst og fremst börn og
unglingar sem nutu þeirra vegna
skólagöngu, þéttbýlismyndunar og
minni atvinnuþátttöku. Með upp-
gangi skátahreyfingarinnar og
ungmennafélaganna í byijun ald-
arinnar urðu til vísar að félags-
málaskólum. Fljótlega tóku barna-
skólar upp félagsstarf í einföldu
formi og á seinustu árum hafa
ýmis félög, stofnanir og fyrirtæki
kennt æskunni holla tómstunda-
iðju.
Með grunnskólalögunum var
uppeldishlutverk grunnskólans
skerpt. Má segja að þá hafi löggjaf-
inn ákveðið að grunnskólinn ætti
að sjá um félagslegt uppeldi ís-
lenskrar æsku í samstarfi við heim-
ilin og er svo enn í dag.
Það er eitt meginmarkmið
grunnskólans að búa nemendur
undir störf í lýðræðisþjóðfélagi sem
Helgi Grímsson
er í sífelldri þróun. í grunnskóla-
lögum og aðalnámskrá grunnskóla
eru félagsstarfi sett markmið og
bent á leiðir.
Félagslegt uppeldi er veigamik-
ill þáttur í uppeldishlutverki skól-
ans því það hefur veruleg áhrif á
veru hvers einstaklings í skólanum,
líðan hans og árangur, andrúms-
loft í hveijum námshópi og á skóla '
í heild, líkt og segir í aðalnámskrá
grunnskóla. Það er því bæði skól-
inn og nemendur sem eflast ef
félagsstarfið blómstrar.
Öll samskipti innan skólans eru
lituð þeirri stefnu sem skólinn
markar sér í félagsmálum. Félags-
starf er meira en bingó og diskó
í unglingadeildum. Félagsstarf er
eins og ísjaki. Kvöldskemmtanir á
unglingastigi eru mest áberandi
og standa upp úr sjávarfletinum.
Það sem er undir yfirborðinu og
skiptir meira máli er það félagslega
uppeldi sem farið hefur fram frá
upphafi skólagöngu nemendanna.
Það er því óhugsandi að sjá fyr-
ir sér grunnskóla án félagsstarfs.
Á fyrstu árum skólagöngu er
grunnurinn lagður. Megináhersla
er á kennslu í mannlegum sam-
skiptum. Lögð er áhersla á að nem-
endur temji sér prúða framkomu
og vinsamleg samskipti við aðra,
jafnt innan skóla sem utan. Einnig
er lögð áhersla á að börnin skilji
mikilvægi reglna og sjálfsaga og
temji sér drenglyndi og samvisku-
semi. Skemmtanir eru skipulagðar
af kennaranum þó svo að nemend-
ur og foreldrar leggi hönd á plóg-
inn.
Á miðstigi er haldið áfram að
byggja á sama uppeldisgrunni.
Nemendur axla þó æ meiri ábyrgð
á undirbúningi og framkvæmd
skemmtana. Á miðstigi er einnig
lagður grunnur að félagsmála-
fræðslu.
Á unglingastigi kynnast nem-
endur grundvallaratriðum lýðræð-
is, að velja sér fulltrúa, hafa val-
kosti og axla ábyrgð á eigin starfi.
Á unglingastigi eiga nemendur að
hafa kost á því að taka þátt í fjöl-
breyttu og vel skipulögðu félags-
starfi sem þeir móta og stýra sjálf-
ir en þó undir handleiðslu kennara.
Uppeldisleg markmið félagsstarfs
eru höfð að leiðarljósi en einnig
er blandað við félagsstarfið hæfi-
legum skammti af dægurmálum,
glysi og mötun. Kennarar styðja
nemendur til frekari dáða þannig
að þeir geti, að loknu námi í grunn-
skóla, staðið fyrir öflugu félags-
starfi á öðrum vettvangi.
Samkvæmt laganna bókstaf er
félagsstarfi grunnskólans ætlað að
ná til fjöldans. Félagsstarf grunn-
skólans á að vera allra og allir
nemendur eiga að finna eitthvað
við sitt hæfi í félags- og tóm-
stundastarfi grunnskólans. Enginn
annar aðili en grunnskólinn getur
sinnt þessu ábyrgðarmikla hlut-
verki.
Miðað við aðstæður í þjóðfélag-
inu á að tryggja að allir ungir Is-
lendingar fái markvissa skólun í
mannlegum samskiptum, félags-
málafræðslu og tómstundaiðkun-
um. Frá sjónarhóli löggjafans ér
stefnan skýr. Félagsstarf í grunn-
skólum ætti því að vera markvisst,
Sveitarfélögin verða, að
mati Helga Grímsson-
ar, að tryggja meira
fjármagn til félagsstarfs
í grunnskólum.
hafi sveitarfélögin skapað því rétt-
ar aðstæður, enda er allur kostnað-
ur vegna félagsstarfs á herðum
sveitarfélaganna.
Á seinni árum hefur áhugi
skólamanna á félagstarfi í grunn-
skólum aukist og raddir þeirra sem
vilja aukið fjármagn til félags-
starfs orðið háværari. Nú þegar
stutt er í það að sveitarfélögin taki
alfarið yfir rekstur grunnskólans
þurfa æskulýðs-, íþrótta-, tóm-
stunda- og skólaráð/nefndir sveit-
arfélaganna að vinna saman að
markvissri skipulagningu félags-
og æskulýðsmála. Sveitarfélögin
þurfa m.a. að tryggja að grunn-
skólinn fái aukið fjármagn og betri
aðstöðu til félagsstarfs svo að hann
geti staðið með sóma undir þeim
kröfum sem til hans eru gerðar.
Höfundur er í stjórn Kennarafé-
lags Reykavíkur.
ENDASPRETTUR ÚTSÖLUNNAR
iumavse
Garðsett úr smið.
Áður: 14900
Nú aðeins:
Garftutóll
Úr hvitu plasti.
Áður: 499 kr.
Nú aðeins:
Með stillanlegu baki.
Áður: 2990 kr.
Nú aðeins:
Basts
Úr viðarlitum reyr með
fallega fléttuðu munstri
sæti og baki.
Áður: 25000 kr.
Nú aðeins:
19900 kr
Kúlugiill
Áður: 1500 kr.
Nú aðeins:
750 kr.
túlassssuv
VIÐLEGUBUNAÐUR
Allt í einni tösku. Fjórir kollar
og samanbrotið 4 manna
Auðvelt að flytja og
tekur lítið pláss.
ur: 3990 kr.
ú aðeins: