Morgunblaðið - 22.09.1995, Page 20

20 FÖSTUDAGUR 22. SEPTEMBER 1995
MORGUNBLAÐIÐ
LISTIR
Óðurtil
sólahringsins
EVA Benjamínsdóttir opnar sýningu sína,
Eyktamörk, björg og flæði, í Listacafé og
Veislusal Listhússins í Laugardal nk.
laugardag kl. 18. Eva sem áður hefur hald-
ið einkasýningar og tekið þátt í samsýning-
um heima og erlendis auk gjörninga nam
í Myndlistaskólanum í Reykjavík og við
skója í Frakklandi og Bandaríkjunum.
Á sýningunni eru akrýl- og olíumyndir,
allar frá í sumar, en Eva fékk innblástur
í vor og málaði mestallan sólarhringinn
eins og nöfn nokkurra mynda vitna um:
Dagmálaglenna, Ótta, Miður morgunn, Mið-
nætti, Náttmál, Nón, Aftann. Um mynda-
syrpuna Björg segir Eva: „Fólk sér björg í
myndunum, en þetta var mín björg; ég var
að bijótast í gegnum sorg og mótlæti.“
— Heiti myndanna eru ljóðræn?
„Þetta er óður til sólarhringsins. Inda,
systir mín, sagði að þetta væru eyktamörk,
heitið er frá henni. Ljóðræn, já, ég komst
á flug, fékk meðbyr, þetta hefur gengið
ágætlega."
Tilfinningar
og fórnir
— Stefnirðu hátt í myndlistinni eða eru
verk þín fyrst og fremst tilfinningalegs
eðlis?
„Þau eru fyrst og fremst tjáning eigin
tilfínninga, en ég lagði á mig langt nám í
myndlist og var sannfærð um það ásamt
öðrum að ég hefði eitthvað fram að færa
á því sviði. Ég hef ýmsu fórnað fyir list-
Morgfunblaðið/Ásdís
EVA Benjaminsdóttir komst á flug og
málaði flæði tilfinninga.
ina, meðal þess er garðurinn sem ég rækt-
aði og fyrrverandi eiginmaður."
Evu verður tíðrætt um andlitin í Bjargar-
myndunum, þar sjá sumir gyðjur, aðrir
andlit feðranna, gömlu mannanna sem lífíð
byggist á. Sjálf talar hún um „súrrealísk"
andlit og hún segir að það hljómi vel þegar
blaðamaður spyr hvort myndir hennar séu
andóf gegn hversdagsleikanum.
Sá myndlistarmaður sem hafði mest áhrif
á hana og kenndi henni mest var Alfreð
Flóki. „Flóki hafði gífurleg áhrif á mig sem
listamaður og maður, hann sagði að það
væri engin sæld að fara út í þetta, en ég
skyldi endurtaka sömu hlutina þangað til
ég næði tökum á listinni. Ég las fyrir hann
og hann kenndi mér að meta ljóð.“
Eva Benjamínsdóttir á erfítt með að láta
setja sig í kassa, allra síst kassa í formi
húss sem þarf að borga af. Ekki er ijarri
lagi að kalla hana „bóhem“. Hún metur
meira að geta stokkið upp í lest, áætlunar-
vagn eða flugvél og farið og komið þegar
hún vill. Nú skín sól í lífi hennar og hún
á afmæli á laugardaginn.
Siguijón Gunnarsson veitingamaður
bauð Evu að sýna hjá sér út árið og hún
greip tækifærið og skreytti salinn.
Sagan um Bar-
böru kvikmynduð
KAUPMANNAHÖFN. MORGUNBLAÐIÐ.
ÖRLAGA- og átakasaga Færey-
ingsins Jörgen-Frantzs Jacobsens
um Barböru verður kvikmynduð á
næstunni af danska leikstjóranum
Nils Malmros. Honum til aðstoðar
verður meðal annars Karl Júlíusson,
sem sér um búninga og sviðsmynd.
Útiatriði verða tekin í Færeyjum,
en inniatriði í Danmörku.
Nils Maimros er margverðlaun-
aður leikstjóri bæði heima og heim-
an. Hann er fæddur 1944 og er
læknir, sem lærði sjálfur að gera
myndir. Fyrstu myndina gerði hann
1968, innblásinn af Frakkanum
Francois Truffaut og „nýju bylg-
unni“, sem hann hefur alla tíð tekið
mið af. En það var fímmta myndin
hans, „Kundskabens træ“, sem kom
honum á blað sem kvikmyndagerð-
armanni, þegar hún var valin á lista
International Film Guide sem ein af
tíu bestu myndunum 1981. Seinni
myndir hans hafa einnig hlotið verð-
laun heima og erlendis. Í Danmörku
hefur hann íjórurn sinnum hreppt
Bodil-verðlaunin, helstu kvikmynda-
verðlaunin dönsku, fyrir bestu mynd-
ina og enginn hefur hnekkt því meti.
Síðasta mynd hans, „Kærlighedens
smerte" frá 1991 hefur víða farið.
Karl Júlíusson er rækilega kominn
á blað meðal danskra kvikmynd-
argerðarmanna. Sem stendur vinnur
hann við mynd Lars von Triers, sem
einnig er ástar- og örlagasaga á
eyju, á skosku eyjunum. Barbara
gerist á 18. öld, svo það verður um
nóg að hugsa að koma réttu um-
hverfi til skila.
Hingað til hefur Nils Malmros
aðeins kvikmyndað eftir eigin hand-
riti, svo Barbara er fyrsta skáldsag-
an, sem hann tekur fyrir. Sjálfur er
hann heillaður af sögunni annars
vegar og ævi Jörgen-Frantz Jacob-
sen hins vegar. Rithöfundurinn var
annars vegar heltekinn af berklum
og hins vegar af ást á Estrid, frænku
sinni. í löngum sjúkralegum skrifaði
hann söguna um unga prestinn Paul,
sem kemur til Færeyja og kynnist
Barböru, ungu ekkjunni eftir tvo
presta. En hann er ekki einn um að
hrífast af lífskrafti hennar og í
kringum ástir og afbrýði spinnst
sagan. Barbara er eina skáldsaga
höfundarins, sem var blaðamaður
og skrifaði meðal annars bækur um
Færeyjar. Að höfundinum látnum
gaf William Heinesen út úrval bréfa
höfundarins.
Malmros er ekki aðeins heillaður
af hinu harmræna í sögunni, heldur
hefur einnig í huga skopskyn og
kaldhæðni örlaganna, sem höfund-
urinn talaði sjálfur um. Færeyska
veðrið, þokan og rigningin er notað
til að undirstrika andann í sögunni,
en einnig moldarforað, lágreist hús
og taðreykur. Yfírbragðið á að vera
hæglátt. Og allt á þetta að eiga þátt
í að koma á framfæri sögunni um
Barböru, um ástaræði, tryllta af-
brýðissemi, sætlega sviksemi og sak-
leysisleg ástarbrigði.
Heimur versnandi fer
KVIKMYNPIR
Laugarásbíó
DREDD DÓMARI(Judge
Dredd) irVi
Leikstjóri Danny Cannon. Tónlist
Alan Silvestri. Aðalleikendur Syl-
vester Stallone, Armand Assante,
Diane Lane, Rob Schneider, Max
von Sydow, Jurgen Prochnow, Ja-
mes Remar, Scott Wiison. Banda-
rísk. Cinergi 1995.
HÖFUNDAR Dredds dómara spá því
að Móðir Jörð verði orðin eitt svart-
nættisvíti á öndverðu þriðja árþús-
undinu. Þeir sem betur mega búa í
örfáum ofurborgum við ýmsa óáran
þar sem „dómararnir“ koma við
sögu; handhafar laga og réttar á
þessum ógnartímum. Utan múranna
ríkir auðn og eitrun. Fremstur dóm-
aranna er Dredd (Sylvester Stallone)
hinn hugumprúði og er svikinn í
fangelsi af illmenninu Rico (Armand
Assante), sem reyndar er bróðir hans
úr klónaverksmiðjunni. Dredd sannar
getu sína , snýr aftur af harðfylgni
og kemur að lokum lögum yfír fjend-
ur sína.
Á því leikur ekki vafi að Stallone
er kominn ve! á veg með, ef hann
er þá ekki þegar orðinn einn ofmetn-
asti leikari í kvikmyndasögunni.
Hann fékk hálfan annan milljarð
fyrir hlut sinn hér en hefur aldrei
verið geldari. Eina nýjungin sem
hann brýtur uppá leiklistarlega er
að kipra munnvikin og dugar
skammt. Dredd dómari býður uppá
nokkur lífleg átakaatriði og elting-
arleiki, prýðilegar leikmyndir og bún-
inga og tónlistin hans Silvestri er vel
við hæfi, hröð og drungaleg. Að öðru
leyti er eins og slök frammistaða
stjömunnar hafi dregið úr töfrum
myndarinnar, sem þó hefur greini-
lega kostað aurinn sinn. Útkoman
er kvikmyndalegur skyndibiti og
mannskapurinn framan við tökuvél-
arnar má allur muna sinn fífil fegri
ef Assante er undan skilinn. Þeir
eru stórleikarar á góðum degi, Proc-
hnow, að maður tali ekki um von
Sydow. Hér eiga þeir að gefa verk-
inu vigt en er vorkunn.
Sæbjörn Valdimarsson
GUÐRÚN S. Sigurðardóttir þýðandi Laxdælu.
ítalir lesa
Laxdæla sögu
LAXDÆLA saga, ein af perl-
um íslenskra bókmennta, hef-
ur nú verið gefin út í fyrsta
sinn á ítölsku í þýðingu Guð-
rúnar S. Sigurðardóttur.
Það er nýtt bókaútgáfufyr-
irtæki, Ariele, sem gefur bók-
ina út, en eitt aðalmarkmið
þess er útgáfa klassískra bók-
mennta með megináherslu á
bókmenntir á málum smá-
þjóða og er þýðing og útgáfa
Laxdælu góð staðfesting á því.
Bókin er 216 blaðsíður og
hefst hún á formála Jónasar
Kristjánssonar, forstöðu-
manns Árnastofnunar, og inn-
gangsorðum þýðanda en auk
sögunnar sjálfrar hefur bókin
að geyma heimilda- og staðar-
nafnaskrár ásamt helstu
ættartrjám og landakortum.
Bókarkápuna prýðir svo
landslagsmynd, eftir ljós-
myndarann Rossetti, tekin við
Vatnajökul.
Að sögn Guðrúnar gekk
þýðing Laxdælu vel en henni
til aðstoðar var Diego Rossi
sem sl. vetur hélt námskeið í
norrænni samanburðarmál-
fræði við Ríkisháskólann í
Mílanó en þar mun vera veru-
legur áhugi á að koma á ís-
lenskukennslu.
Það verður spennandi að
fylgjast með hvernig Italir
taka Laxdælu en þeir eru
sannir aðdáendur klassískra
bókmennta og munu þeir
margir hverjir eflaust bíða
óþreyjufullir þýðingar og út-
gáfu næstu íslensku bókar en
þess verður ekki langt að bíða
því bókaútgáfan Ariele mun
þegar hafa leitað til Guðrúnar
um áframhaldandi samstarf.
Það verður ekki ráðist á
garðinn þar sem hann
er lægstur frekar en að þessu
sinni því næsta perla
íslenskra bókmennta sem ítal-
ir fá að njóta er sjálf Njáls-
saga og hefst vinna við
þýðingu hennar á hausti kom-
andi.
Morgunblaðið/Haraldur Hannes
Nýjar bækur
• ÚT eru komnar hjá íslenska
kiljuklúbbnum þijár nýjar bækur:
Hafrún ogsagnahafið er skáldsaga
eftir Salman Rushdie, sú fyrsta sem
hann skrifaði eftir að hann lauk við
Söngva Satans, og hlaut líflátsdóm
klerkaveldisins í Iran. Dag einn fer
allt úrskeiðis hjá sagnaþulnum Ras-
híd Khalífa: kona hans fer frá honum
og þegar hann opnar munninn til
að segja eitt af sínum frægu ævin-
týrum kemur hann ekki upp orði
heldur krunkar.
Hannes Sigurðsson þýddi bókina
sem er 163 blaðsíður. Hún kostar
799 krónur.
Hundrað góðir réttir frá Miðjarð-
arhafslöndum er matreiðslubók eft-
ir Diane Seed. í bókinni eru hundrað
uppskriftir frá ýmsum Miðjarðarhaf-
slöndum, súpur, brauð, pasta- og
hrísgijónaréttir, grænmetisréttir,
fisk- og kjötréttir og ábætisréttir.
Áður hafa komð út eftir sama höf-
und bækurnar 100 góðar pastasósur
og 100 góðir ítalskir réttir.
Helga Guðmundsdóttirþýddi bók-
ina sem er 127 blaðsíður. Hún kost-
ar 890 krónur.
Sub Rosa er spennusaga eftir
norska höfundinn Kim Smáge. ívetr-
arhörkunum í Þrándheimi opnar
listamaður sýningu á myndum sem
unnar eru úr mörgum lögum af
veggfóðri í íbúðinni sem hann býr
í. Skömmu síðar fínnst eigandi gall-
erísins myrtur í sömu íbúð. Brotist
er inn í galleríið og þar er stolið
myndinni Sub Rosa.
Illugi Jökulsson þýddi bókina sem
er 277 blaðsíður og kostar 799 krónur.