Morgunblaðið - 01.10.1995, Blaðsíða 52

varða
víðtæk
fjármálaþjonusta
L
Landsbanki
íslands
Banki allra landsmanna
póst gíró
Ármúla 6 • 150 Reykjavík
© 550 7472
MORGUNBLAÐIÐ, KRINGLAN I, 103 REYKJAVfK, SÍMI 569 1100, SÍMBRÉF 569 1181,
PÓSTHÓLF 3040, NETFANG MBL@CENTRUM.1S / AKUREYRI: HAFNARSTRÆTI 85
SUNNUDAGUR 1. OKTÓBER 1995
VERÐ í LAUSASÖLU 125 KR. MEÐ VSK
Morgunblaðið/Björn Blöndal
MILLJÓNATJÓN varð þegar 20 metra skarð kom í gamla hafnargarðinn í Keflavík í óveðrinu.
Fá 40 þúsund í makalíf-
eyri eftir 10 daga þingsetu
210 þingmenn áttu í árslok 1992
um 365 milljóna makalífeyri
Milljónatjón í ofsa-
veðri á suðvestur-
horni landsins
, 20 metra
skarð kom
í hafnar-
garðinn í
Keflavík
TUTTUGU metra skarð kom í
gamla hafnargarðinn í Keflavík í
gærmorgun í ofsaveðri sem þá gekk
yfir sunnan- og vestanvert landið.
Rafmagnsstaurar fyrir utan Hafnir
brotnuðu og vegklæðning á vegin-
um þaðan að saltverksmiðjunni
flettist af. Þá fauk þakklæðning af
íbúðarblokk á Keflavíkurflugvelli
og talsvert var um tjón í kjölfar
foks á lausamunum.
Engin meiðsl urðu á fólki vegna
óveðursins. Veðrinu olli djúp lægð
suðvestur af landinu, og náði veður-
ofsinn 13 vindstigum á Stórhöfða.
Flugsamgöngur lágu niðri fram eft-
ir degi í gær vegna veðurofsans.
Björgunarsveitarmenn
í viðbragðsstöðu
Að sögn lögreglunnar í Keflavík
voru björgunarsveitarmenn kallaðir
út til aðstoðar um kl. 9 í gærmorg-
un og sömuleiðis voru björgunar-
sveitarmenn í Grindavík kallaðir út.
í Keflavík var talsvert um tjón á
bílum vegna foks á lausamunum,
meðal annars fuku fiskikör og þak-
plötur á bílana.
í Grindavík fuku þakplötur, girð-
ingar og skúrar og stórt samkomu-
tjald við Bláa lónið fauk. í Vest-
mannaeyjum fuku þakplötur af fjór-
um húsum og þar voru björgunar-
sveitarmenn í viðbragðsstöðu og
'aðstoðuðu við að festa það sem
hætta var á að fyki í veðurofsanum.
Á höfuðborgarsvæðinu var tals-
vert um fok á þakplötum og öðru
lauslegu og vinnupallar við nýbygg-
ingar hrundu. Þá var mikil ókyrrð
í Reykjavíkurhöfn og höfðu hafn-
sögumenn í nógu að snúast við að
festa báta.
Óveðrið gekk norðaustur yfir
landið í gær og lægði smám sam-
an, en í dag geta orðið allt að átta
vindstig sumstaðar norðaustan-
lands, að sögn Veðurstofunnar.
ALÞINGISMENN, sem setjast inn
á þing í tvær vikur, öðlast rétt til
40 þúsund króna makalífeyris á
mánuði. Stjórn Lífeyrissjóðs starfs-
manna ríkisins hefur ítrekað bent
á það ósamræmi sem er á milli elli-
Iífeyrisréttar og makalífeyrisréttar
þegar um varaþingmenn er að
ræða.
Lögum um eftirlaunarétt alþing-
ismanna var breytt árið 1982, en
fram að þeim tíma höfðu alþingis-
menn þurft að Kafa setið á Alþingi
í tvö kjörtímabil eða 6 ár til að eiga
rétt á að fá greiddan lífeyri. Með
lagabreytingunni var öllum, sem
sæti taka á Alþingi, veittur lifeyris-
réttur. Ákvæðinu um makalífeyri
var hins vegar ekki breytt, en það
gerir ráð fyrir að eftirlaunaréttur
maka skuli vera 20% að viðbættum
50% af þeim hundraðshluta sem
hinn látni alþingismaður hefur
áunnið sér.
Þetta ákvæði þýðir að alþingis-
maður sem sest inn á Alþingi í tvær
vikur öðlast rétt til 20% makalifeyr-
is. Falli þingmaðurinn frá fær maki
hans greiddar u.þ.b. 40 þúsund
krónur á mánuði til æviloka.
Bent á ósamræmið
Haukur Hafsteinsson, fram-
kvæmdastjóri Lífeyrissjóðs starfs-
manna ríkisins, sagði að stjórn líf-
eyrissjóðsins hefði margoft vakið
athygli stjórnvalda á ósamræmi á
milli réttar til ellilífeyris og réttar
til makalífeyris þegar um varaþing-
menn væri að ræða. Ekki hefði
verið brugðist við þessum athuga-
semdum enn. Ekki er hægt að
breyta þessari reglu nema með
lagasetningu.
í árslok 1992 höfðu 315 alþingis-
menn unnið sér lífeyrisrétt í Lífeyr-
issjóði alþingismanna. Þar af höfðu
210 setið á þingi í skemmri tíma
en eitt ár. Verðmæti makalífeyris
þessara 210 manna er 365 milljón-
ir, en verðmæti ellilífeyris þeirra
er 11 milljónir. Meira en helmingur
af verðmæti makalífeyris er til kom-
inn vegna þingmanna sem setið
hafa á þingi í innan við eitt ár.
Yfir tvo milljarða vantar í Lífeyris-
sjóð alþingismanna svo að hann
eigi fyrir skuldbindingum sínum.
Réttur sem launamenn eru
áratugi að vinna sér inn
Maður, sem hefur 200 þúsund
krónur á mánuði í tekjur og greiðir
í almenna lífeyrissjóði, er yfir 20
ár að vinna sér inn sams konar
rétt til makalífeyris og alþingis-
menn vinna sér inn á tveimur vik-
um. Maður með 100 þúsund krónur
í laun á mánuði er aftur á móti
yfir 40 ár að vinna sér inn þennan
rétt. Þess ber að geta að falli þessi
launamaður frá á unga aldri er líf-
eyrisréttur hans framreiknaður eins
og hann hafi látist 67 ára.
Gjóður sást
á Seljalandi
• SJALDSÉÐUR fiðraður gestur
sást nýlega á Seljalandi undir
Eyjafjöllum. Þar var á ferðinni
gjóður, sem er lítil arnarteg-
und, sem verpir aðallega í
Norður-Evrópu. Ilann hefur
—?<*sést hérlendis annað veifið, en
skráð tilfelli eru þó innan við
20.
Gjóður er auðgreindur frá
öðrum ránfuglum sem líkjast
örnum að lit, en hann er svart-
leitur að ofan en drifhvítur að
neðan og með móleitt þverbelti
á bringu. Hann gefur frá sér
stutt tístandi blísturshljóð.
Gjóðurinn settist á háspennu-
staur við Seljaland.
Umboðsmaður barna um frumvarp til laga um tæknifijóvgun
Börn eiga rétt á að
vita uppruna sinn
ÞÓRHILDUR Líndal, umboðsmaður
barna, sendi í vikunni frá sér um-
sögn um fyrirliggjandi frumvarp til
laga um tæknifrjóvgun þar sem fram
kemur sú skoðun hennar að barn,
sem getið er með, hvort heldur er,
gjafasæði eða gjafaeggi, eigi skilyrð-
islausan rétt, þegar það hefur náð
nægum þroska, til að vita hver sé
raunverulegur uppruni þess, eftir því
sem framast er unnt.
Þórhildur telur að ákvæði um að
sá, sem gefur kynfrumur til tækni-
ftjóvgunar, skuli njóta nafnleyndar
sé í ósamræmi við ákvæði samnings
Sameinuðu þjóðanna um réttindi
barnsins, einkum 7. og 8. gr. hans,
en ísland fullgilti þennan samning í
lok árs 1992. Réttur barnsins til vitn-
eskju gangi framar rétti foreldra til
nafnleyndar.
í 7. grein samningsins segir:
„Barn skal skráð þegar eftir fæðingu
og á það frá fæðingu rétt til nafns,
rétt til að öðlast ríkisfang, og eftir
því sem unnt er rétt til að þekkja
foreldra sína og njóta umönnunar
þeirra. Aðildarríki skulu tryggja að
réttindum þessum sé komið í fram-
kvæmd í samræmi við lög sín og
skuldbindingar í viðeigandi alþjóða-
samningum á þessu sviði, einkum í
þeim tilvikum þegar barn yrði ella
ríkisfangslaust."
í 8. grein sama samnings segir
að aðildarríki skuldbindi sig til að
virða rétt barns til að viðhalda því
sem auðkennir það sem einstakling,
þar með töldu ríkisfangi sínu, nafni
og Qölskyldutengslum.
■ Talar máli barna/10