Morgunblaðið - 18.10.1995, Blaðsíða 13

MORGUNBLAÐIÐ
MIÐVIKUDAGUR 18. OKTÓBER 1995 13
LANDIÐ
Rætt um nýja möguleika til tekjuöflunar á aðalfundi Landverndar á Flúðum
Fræðsla og kynning
uppistaðan í starfinu
Morgunblaðið/Sig. Jóns.
Á AÐALFUNDI Landverndar var fundarmönnum skipt í hópa
sem fóru um nágrennið og könnuðu fjölbreytileika náttúrunn-
ar. Einn hópurinn fór m.a. í könnunarferð meðfram læk í ná-
grenni við sundlaugina á Flúðum.
Selfossi - Auður Sveinsdóttir, for-
maður Landverndar, lýsti vonbrigð-
um á aðalfundi samtakanna á Flúð-
um um helgina yfir því að ekki hefði
náðst samkomulag við kaupmenn
um pokasjóðinn.
í skýrslu stjórnar Landverndar
kemur fram að á sex ára tímabili
hefur pokasjóðurinn úthlutað 100
milljónum króna til ýmissa verkefna
og mótframlag styrkþega í vinnu,
tækjum, efni og fleiru er um fjór-
föld þessi upphæð. Sjóðurinn hefði
því gegnt mikilvægu hlutverki í efl-
mgu náttúruverndar og uppgræðslu.
í ársskýrslunni kemur einnig fram
að það er alvarlegt fjárhagslegt áfall
fyrir Landvernd að missa svo mikil-
vægan tekjustofn sem framlögin í
pokasjóðinn voru. Samningurinn um
pokasjóðinn tók gildi 1989 en var
sagt upp 31. október sl.
Forsvarsmenn samtakanna leggja
áherslu á að finna þurfi nýja tekju-
möguleika fyrir samtökin og nefna
samstarfssamninga við fjársterka
aðila og fyrirtæki í því sambandi.
Áhersla á að ná
samkomulagi
Auður Sveinsdóttir, formaður
Landverndar, sagði að stjórnin hefði
lagt áherslu á að ná samkomulagi
við kaupmenn en ekki haft erindi
sem erfiði þrátt fyrir aðstoð ýmissa
aðila. Hún sagði að erfitt hefði verið
að fá óánægju kaupmanna skil-
greinda öðruvísi en að þeir vildu
sjálfir stjórna ráðstöfun íjárins úr
sjóðnum. Hún sagði að Landvernd
hefði gert tillögur um að stofnaður
yrði umhverfissjóður verslunarinnar
og Landverndar með stjórn þar sem
báðir aðilar ættu jafnan hlut en skip-
aður væri oddamaður, sérstök stefna
væri mótuð í sambandi við að aug-
lýsa verslunina og þátt kaupmanna
í samstarfinu og að úthlutunarstefna
yrði endurskoðuð og áhersla lögð á
stóra en fáa styrki.
Hún sagði að aldrei hefði fengist
svar við þessum tillögum sem lagðar
hefðu verið fram skriflega 30. ágúst
1994.
Auður lagði áherslu á að megin-
verkefni komandi ára væri að marka
ákveðnari stefnu í náttúru- og um-
hverfismálum jafnframt því að
tryggja samtökunum nýja tekju-
stofna. Hún sagði að pokasjóðurinn
hefði verið mikii lyftistöng fyrir nátt-
úru- og umhverfismál í landinu og
ekki síður fyrir starfsemi samtak-
anna. Hún sagði ljóst að umsvif sam-
LANDVERND var tilnefnd til
umhverfisverðlauna Norður-
landaráðs og úr hópi 69 tilnefn-
inga var Landvernd meðal 12 að-
ila sem sérstök dómnefnd valdi,
að því er fram kemur í ársskýrslu
Landverndar.
Ákvörðun um verðlaunaveitingu
takanna myndu minnka. Hún kvaðst
hins vegar sjá fyrir sér að samtökin
leituðu eftir samstarfssamningum
við fyrirtæki og fjársterka aðila um
náttúru- og umhverfisvernd sem
báðir aðilar hefðu hag af.
„Með slíkum samningum geta
margir spennandi möguleikar opnast
bæði fyrir nýjum hugmyndum og
ekki síst gagnkvæmum skilningi á
náttúru- og umhverfisvernd," sagði
Auður Sveinsdóttir.
Fé nýtist betur
hjá áhugaaðilum
í máli formannsins kom einnig
fram að hún kvaðst fagna því fyrir
hönd Landverndar og annarra
áhugasamtaka að það færðist í vöxt
að þess væri geti í markmiðssetn-
ingu opinberra aðila að leita skyldi
til áhugafélaga um framkvæmd
ýmissa þátta er lúta að umhverfis-
málum enda yrði slíkum aðilum oft-
verður tekin á fundi í Kaupmanna-
höfn 23. október en verðlaunaaf-
hending fer fram á fundi Norður-
landaráðs í Finnlandi í nóvember.
„Þessi tilnefning er mikill heiður
fyrir samtökin og hvatning í starf-
inu framundan," segir meðal ann-
ars í ársskýrslunni.
ast meira úr fé til framkvæmda.
Þessu bæri að fagna en því miður
fylgdu athafnir ekki orðum í þessum
efnum. Ástæðunnar væri helst að
leita í kerfislægri fyrirstöðu meðal
embættismanna.
„Reyndar nefndi forsætisráðherra
í stefnuræðu nú á dögunum að efla
beri samskipti við áhugamannasam-
tök og þeim skyldu falin margvísleg
verkefni og gefur það vonandi von
um breytt -og betri vinnubrögð,"
sagði Auður meðal annars í ávarpi
á aðalfundi Landverndar.
Áhersla á útbreiðslustarf
í ársskýrslu stjórnar kemur fram
viðamikið starf samtakánna og mik-
il áhersla á útbreiðslustarf en sam-
tökin starfrækja umhverfisfræðslu-
setur í Alviðru undir Ingólfsfjalli.
Umhverfiskennari þar heimsótti 24
bekkjardeildir á höfuðborgarsvæð-
inu og ræddi við 601 ungling um
umhverfismál.
Þá stóð Landvernd fyrir fræðslu-
dögum í Alviðru nú í haust um fjöl-
breytileika náttúrunnar. Aðsókn að
fræðslusetrinu í Alviðru hefur farið
vaxandi ár frá ári. 1994 voru gestir
1.230 en í ár er ljóst að gestir verða
hátt í 1.600. Alviðra er sameign
Landverndar og Árnessýslu en
Landvernd hefur fjármagnað rekstur
fræðslusetursins þar.
Rík samtök
I ársskýrslunni er bent á að staða
Landverndar sé góð þrátt fyrir það
áfall sem pok'asjóðurinn varð fyrir.
Ríkidæmi Landverndar felist í því
að 60-70 aðildarfélög standi að
samtökunum sem öll vinna að nátt-
úru- og umhverfisvernd, hvert með
sínum hætti en sameinast í áhuga-
samtökum um að efla málaflokkinn.
Fullyrða megi að 90% af þjóðinni
'séu með einum eða öðrum hætti
aðilar að Landvernd í gegnum ein-
hvern félagsskap.
Tilnefnd til norrænna
umhverfisverðlauna
Súrar lappir eru herramannsmatur
Þórshöfn - Haustverkunum fer
senn að Ijúka þetta árið og slátur-
tíð að verða búin. Fé virðist ekki
vera vel fram gengið eftir sumar-
ið því fallþungi var nokkru minni
en í fyrra að sögn bænda í Þistil-
firði.
Sláturgerð er víða í hávegum
höfð og dæmi um að myndarleg-
ustu húsmæðurnar taki allt upp í
fimmtíu slátur án þess að blása
úr nös enda er það ódýr og góður
matur, að flestra dómi.
Matarvenjur fólks hafa breyst
í gegnum tíðina og sumir hlutar
sauðkindarinnar eru ekki lengur
eins algengur matur og áður fyrr.
Kindalappir eru dæmi um slikan
mat en mörgum þykir þær vera
herramannsmatur, einkum súrs-
aðar á meðan öðrum býður við
þeim.
Hér á Þórshöfn er enn haldið
í gamla siði og niatarvenjur eins
og sjá mátti á gráum haustdegi
fyrir skömmu.
Þórður G. Þórðarson, sem er
fæddur og uppalinn á Sauðanesi
á Langanesi, sat þá fyrir utan
bílskúrinn sinn og var að svíða
rúmlega hundrað iappir. „Þetta
er mikið verk og seinlegt, “ sagði
Þórður, „en ég er alinn upp við
þetta og finnst það gaman, þetta
er líka herramannsmatur." Lapp-
irnar eru borðaðar bæði nýjar
og súrsaðar og fótasultan er
hreinasta sælgæti, að sögn Þórð-
ar.
Á þessu má sjá að nú til dags
er sauðkindin ekki lengur nýtt
eins vel til matar eins og áður
fyrr og matvendni í krökkum er
sífellt meira vandamál. Fréttarit-
ari benti börnum á þessa stað-
reynd en eina andsvarið frá þeim
var að pizzutilboð væri á Hafnar-
barnum i kvöld!
Morgunblaðið/Líney Sigurðardóttir
ÞORÐUR G. Þórðarson að svíða hundrað lappir.
Veturinn
kominn á
Fjarðarheiði
Seyðisfirði - Á laugardag og að-
faranótt sunnudags gerði mikið
norðaustan áhlaup á Austfjörðum.
Endurvarpsstöð Ríkisútvarpsins bil-
aði í nokkrar klukkustundir á laug-
ardagskvöld þannig að víða náðust
ekki útsendingar ríkissjónvarps né
fm sendingar Ríkisútvarpsins.
Mikið hvassviðri og snjókoma var
á Fjarðarheiði og lentu vegfarendur
þar í vandræðum. Björgunársveitin
Isólfur á Seyðisfirði þurfti að koma
fólki í að minnsta kosti sex bifreiðum
til aðstoðar svo það kæmist til
byggða. Að sögn Guðjóns Sigurðs-
sonar hjá ísólfi voru flestir bílarnir
sem lentu í vandræðum aðeins búnir
til sumaraksturs. Nokkra bíia þurfti
að skilja eftir á heiðinni, en ekki er
vitað til að veðurofsinn hafí valdið
skaða á fólki né mannvirkjum.
Ný stjórn Sambands sveitarfélaga á Suðurnesjum
Samþykki Reykjanesbæjar
vegnr meira en hinna
Grindavík - Aðalfundi Sambands
sveitarfélaga á Suðurnesjum lauk
með kosningu nýrrar stjórnar til
næsta aðalfundar í félagsheimilinu
Festi í Grindavík á laugardaginn.
Stjórnina skipa nú fimm menn í stað
sjö áður þar sem Reykjanesbær verð-
ur með einn fulltrúa í stað þriggja á
síðasta starfsári.
Þetta er í samræmi við breytingar
á lögum sambandsins sem voru sam-
þykktar á laugardaginn. Þar eru
breytingarnar helstar að nafnið
Reykjanesbær kemur inn í stað
Keflavíkur-Njarðvíkur og Hafna.
Sambandsfundir sem voru haldnir
ársfjórðungslega verða nú tveir. Þá
var samþykkt tillaga sem segir að
samþykktir stjórnar SSS, sem eru
íjárhagslegs eðlis, þurfa samþykki
meirihluta stjórnar, ásamt samþykki
fulltrúa þeirra aðila sem bera meiri-
hluta kostnaðar við rekstur sam-
bandsins hveiju sinni, að öðru leyti
ræður einfaldur meirihluti.
Þarna þykir ljóst að samþykki
Reykjanesbæjar eins vegur meira en
allra hinna til samans þegar kemur
að fjárhagslegum ákvörðunum í
krafti meirihlutaeignar. Þá var því
beint til stjórnanna að haga for-
mannskjöri á þann veg að fulltrúi frá
Reykjanesbæ verði formaður annað
hvert ár.
Staðið verði við samning
Ein ályktun var afgreidd á fund-
inum sem ítrekar skýra afstöðu
sveitastjórnarmanna á Suðurnesjum
um að staðið verði í öllu við samning
um D-álmu við Sjúkrahús Suður-
nesja sem undirritaður var í apríl sl.
Fundurinn faldi síðan nýrri stórn að
óska nú þegar eftir fundi með fjár-
málaráðherra um málið.
Morgunblaöid/Frímann Ólafsson
STJORN Sambands sveitarfélaga á Suðurnesjum næsta ár. Tal-
ið f.v.: Hallgrímur Bogason Grindavík, Sigurður Jónsson Garði,
Drífa Sigfúsdóttir Reykjanesbæ, Jón Gunnarsson Vogum og
Oskar Gunnarsson Sandgerði.
Ný stjórn SSS var kjörin á fund- Óskar Gunnarsson. Stjórnin mun
inum og skipa hana Hallgrímur velja fonnann úr sínum röðum á
Bogason, Sigurður Jónsson, Drífa fyrsta fundi í stað þess að hann hef-
Sigfúsdóttir, Jón Gunnarsson og ur verið ákveðinn á aðalfundi áður.