Morgunblaðið - 26.10.1995, Blaðsíða 18

18 FIMMTUDAGUR 26. OKTÓBER 1995
MORGUNBLAÐIÐ
ERLENT
Flytja ekki
sendiráð
Jerúsalem. Reuter.
ÍSRAELAR fengu litlar undirtektir
í gær við þeirri áskorun sinni til
ríkja heims um að fara að dæmi
Bandaríkjamanna og taka um það
ákvörðun að flytja sendiráð sín frá
Tel Aviv til Jerúsalem.
Af hálfu utanríkisráðuneytanna
í Bonn, París og London var sagt
að þar á bæjum væru engin áform
um að flytja sendiráðin og ekkert
yrði gert sem hugsanlega kynni að
riðla því jafnvægi sem ríkti í Mið-
austurlöndum vegna friðarvið-
ræðna. Mörg arabaríki fordæmdu
þá ákvörðun Bandaríkjaþings frá í
fyrradag að samþykkja frumvarp
um flutning bandaríska sendiráðs-
ins frá Tel Aviv til Jerúsalem. Var
það samþykkt með 93 atkvæðum
gegn 5 í öldungadeild og 374 at-
kvæðum gegn 37 í fulltrúadeild.
Fjölmennasta fundi þjóðarleiðtoga í sögunni lokíð
Heita því að efla starf
SÞ í framtíðinni
Engin samstaða um hvernig ráða eigi
bót á fjárhagsvanda samtakanna
Sameinuðu þjóðunum. Reuter.
ÞRIGGJA daga hátíðarsamkomu í tilefni af fimmtíu ára afmæli Samein-
uðu þjóðanna var slitið í New York á þriðjudagskvöld. í lokaályktun,
sem samþykkt var af 185 þjóðarleiðtogum, er því heitið að reynt verði
að efla SÞ í framtíðinni og auka skilvirkni samtakanna þannig að þau
geti unnið að því að koma á friði, þróun, réttlæti og jafnrétti meðal
þjóða heimsins. Jafnmargir þjóðarleiðtogar hafa aldrei áður komið sam-
an í einu. Hverjum þjóðarleiðtoga var úthlutað fimm mínútna ræðutíma
og notuðu margir hann til að koma með tillögur til úrbóta á starfsemi
Sameinuðu þjóðanna. Aðrir notuðu tækifærið til að koma höggi á and-
stæðinga sína eða gagnrýna t.d. kjamorkutilraunir Frakka og Kínveija
eða stríðið í Bosníu.
Margir gagnrýndu Bandaríkja-
stjórn fyrir að skulda 1,25 milljarða
dollara í framlög til SÞ en samtök-
in eiga við mikla fjárhagslega erfið-
leika að stríða. Alls eiga Sameinuðu
þjóðirnar útistandandi 3 milljarða
dollara í ógreiddum framlögum.
Ingvar Carlsson, forsætisráð-
herra Svíþjóðar, lagði til í ræðu
sinni að lagður yrði sérstakur
skattur á t.d. alþjóðleg gjaldeyri-
sviðskipti, alþjóðlegar siglingaleiðir
og fískistofna til að standa undir
rekstri SÞ. Þessar tillögur fengu
ekki mikinn hljómgrunn og er ekki
búist við að þær fari nokkurn tím-
ann af umræðustiginu.
Vilja niðurskurð
DAVÍÐ Oddsson forsætisráðherra ávarpaði allsherjarþingið á þriðjudagskvöld.
Reuter
Bandaríkin vilja hins vegar skera
niður verulega í rekstri samtakanna
og hafa lagt til að nokkrar af stofn-
unum SÞ verði lagðar niður.
Nær allir þjóðarleiðtoganna virt-
ust vera sammála um nauðsyn þess
að stækka öryggisráðið, sem fimmt-
án ríki eiga sæti í, en frá stofnun
Sameinuðu þjóðanna hefur aðildar-
ríkjum samtakanna fjölgað úr 51 í
185. Flestir telja íjóðvetja og Jap-
ani eiga mestar líkur á sæti í örygg-
isráðinu verði það stækkað.
Ekki er þó samstaða um hvort
að ný ríki eigi að fá föst sæti í örygg-
isráðinu, líkt og Bandaríkin, Rúss-
land, Kína, Bretland og Frakkland,
og neitunarvald líkt og þessi ríki.
Sá þjóðarleiðtogi sem mesta at-
hygli vakti þessa þrjá daga var
óneitanlega Fídel Castro Kúbufor-
seti en augu margra beindust einn-
ig að Yasser Arafat, leiðtoga Pal-
estínumanna, sem ávarpaði alls-
heijarþingið í fyrsta skipti fyrir 21
ári með tómt byssuhulstur í belti
sínu. Arafat sem í fyrra hlaut frið-
arverðlaun Nóbels var vísað frá á
tónleikum á mánudagskvöld þar
sem borgarstjóri New York, Ru-
dolph Giuliani, neitaði að bjóða
honum. Lögðu jafnt Frelsissamtök
Pelstínu, Hvíta húsið og bandaríska
utanríkisráðuneytið fram formlega
kvörtun vegna þessa.
Reuter
Fómað
fyrir 500
ámm?
BANDARÍSKUR vísinda-
leiðangur fann fyrir
nokkrum dögum vel varð-
veittar líkamsleifar ungrar
konu sem talið er að hafi
verið fórnað við trúarat-
höfn Inka fyrir um 500
árum, að því er sagði í The
New York Times í gær.
Líkið sem fannst í Andes-
fjöllunum í Perú hafði leg-
ið í ís á fjalli í um 6.300
metra hæð og hefur varð-
veist með líkamsvessum.
Það var vafið inn í fínlegan
ullardúk, konan var með
höfuðskraut úr fjöðrum og
við hlið hennar fundust
munir, leirmunir og stytt-
ur, sem talið er víst að
hafi verið notaðir við trú-
arathafnir.
Fundu fleiri lík
Sami leiðangur, sem
bandaríski fornleifafræð-
ingurinn Johan Reinard
fer fyrir, fann tvö lík til
viðbótar nokkru neðar í
Andesfjöllunum en talið er
að þau hafi legið álíka
lengi í ísnum og lík ungu
konunnar.
i
(£
I
íbúar Quebec ganga til kosninga um helgina um aðskilnað frá Kanada
Montreal, Toronto, The Daily Telehraph. Reuter.
LEIÐTOGAR aðskilnaðarsinna í Qu-
ebec í Kanada kveðast eygja sigur
í kosningum sem fram fara þar um
helgina en þá greiða íbúarnir atkvæði um
aðskilnað fylkisins frá Kanada. Nýjustu
skoðanakannanir sýna að fyigi aðskilnaðar-
sinna hefur aukist síðustu daga og eru
þeir nú með nauman meirihluta. Er fréttir
af þessu bárust féll gengi hlutabréfa í Tor-
onto, svo og gengi kanadíska dollarans.
Samkvæmt einni könnun höfðu aðskiln-
aðarsinnar fjögurra prósentustiga forskot á
fylgismenn sameinaðs Kanada. Aðeins
verða greidd atkvæði um aðskilnaðinn í
Quebec en íbúar þess eru um 7 milljónir.
Verða kjósendur spurðir hvort þeir veiti
leiðtogum fylkisins umboð til að semja um
skilyrði aðskilnaðar.
Orðalag spurningarinnar á kjörseðlinum
er tvírætt og virðist það veita möguleika á
því að Quebec gæti einfaldlega samið sjálft
um á kanadísku stjórnarskránni.
eygja von um sigur
Höfða til stoltsins
Leiðtogar Kanada hafa varað kjósendur
í Quebec við því að samþykki þeir aðskiln-
að, kunni það að kalla á gífurlega hörð
viðbrögð annars staðar í Kanada og leiða
til hatramms aðskilnaðar sem gæti komið
sér illa fyrir Quebec. Leiðtogar aðskilnaðar-
sinna höfða hins vegar til stoltsins yfir
menningu Quebec, eina fylkisins i Kanada
þar sem meirihlutinn er frönskumælandi.
Leggja þeir áherslu á að síðasta atkvæða-
greiðsla um málið endurtaki sig ekki en þá,
árið 1980, voru 60% andvíg aðskilnaði en
40% hlynnt.
Víst er að minna munar á fylkingum nú
þar sem vakning þjóðemissinna virðist hafa
komið fylgismönnum sameinaðs Kanada í
opna skjöldu.
Lucien Bouchard, leiðtogi aðskilnaðar-
sinna á kanadíska þinginu, hefur blásið
nýju lífi í baráttu þeirra síðustu tvær vikur
en þá tók hann við stjórn baráttunnar.
Hann ferðast vítt og breitt um Quebec og
hvetur kjósendur til að hunsa þá sem full-
yrða að fylkið geti ekki komist af eitt og sér.
Bouchard olli miklu írafári í síðustu viku
þegar hann harmaði það að fæðingartíðni
í Quebec væri ein sú lægsta hjá „hvíta
kynstofninum“. Gripu enskumælandi fjöl-
miðlar þessa yfirlýsingu á lofti og sögðu
hana dæmi um kynþáttafordóma Bouc-
hards.
Sjálfsijórn?
hluta til, sem myndi undirstrika sérstöðu
fylkisins.
Jean Chretien, forsætisráðherra Kanada,
vísaði þessu hins vegar á bug og sagði að
atkvæðagreiðslan ætti eingöngu að veita
svar við spurningunni um aðskilnað, ekki
um breytingar á stjómarskránni. Þetta svar
blés aðskilnaðarsinnum byr undir báða
vængi og sögðu þeir það til marks um það
að engra tilslakana væri að vænta þegar
menning Quebec-búa væri annars vegar.
Chretien hefur lagt áherslu á að hann
sé fylgjandi því að sett séu sérstök ákvæði
í kanadísku stjómina um vemd og stöðu
franskrar tungu.
Afleiðingar aðskilnaðar
Um síðustu helgi kom í Ijós klofningur
í röðum andstæðinga aðskilnaðar er Daniel
Johnson, leiðtogi Fijálslynda flokksins, lýsti
því yfir að það kynni að vera æskilegt að
Kanadastjórn byði Quebec sjálfstjórn að
DANIEL Johnson, leiðtogi Frjáls-
lynda flokksins í Quebec og eiginkona
hans heilsa stuðningsmönnum sínum
á kosningafundi. Flokkurinn er and-
vígur aðskilnaði.
Eins og árið 1980 em margir kjósendur
enn óákveðnir. Þá kaus meirihluti þeirra
að tilheyra áfram Kanada en nú eru taldar
æ meiri líkur á því að stór hluti þeirra sam-
þykki aðskilnað.
Prófessor William Watson við McGill-
háskólann í Montreal, telur líkurnar á að-
skilnaði einn á móti þremur en fyrir nokkr-
um vikum var hann sannfærður um að
meirihluti væri andvígur honum.
McGill segir margar spurningar vakna,
verði aðskilnaður að vemleika. Hann spyr
hvort kanadíska lögreglan verði send til
Quebec til að framfýlgja skattalögum og
hvort að dómstólar verði viðurkenndir. Þá
sé við því að búast að margir enskumæl-
andi íbúar Quebec flytjist til vesturstrandar-
innar þar sem mikil uppsveifla sé í efna-
hagslífmu.
i
a
<
f
i
I
i
i
I