Morgunblaðið - 04.11.1995, Blaðsíða 8

8 LAUGARDAGUR 4. NÓVEMBER 1995
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
^ Ráðherrarog
menn fá strok
iu
}ing-
eður
HEIMDALLUR hefur afhent Ólafi
G. Einaroqyni, foraeta Alþingis, 63
áletnið strokleður, sem ráðherrar og
þingmenn eru hvattir til að beita á
útgjaldaliði fjárlagafrumvarpsins.
Ég held að það sé borin von að þeir hæstvirtu nái að læra á þessi strokleður, Laugi
minn. Sumir þeirra eiga enn í hinu mesta basli með takkana tvo sem við notum
við atkvæðagreiðslu mála hér í þinginu, góði . . .
Samtök landflutningamanna óánægð með reglur um ökurita
Kostnaður félags-
manna 315 milljónir
SAMTÖK landflutningamanna telja
að ný reglugerð um hvíldartíma
ökumanna muni kosta atvinnu-
bílaútgerðina um 315 milljónir
króna vegna kostnaðar við ökurita
sem setja þarf í bílana, eða 90 þús-
und krónur á hvern bíl, og síðan
90-100 þúsund krónur á hvem nýj-
an bíl. Samkvæmt annarri reglu-
gerð þarf síðan að setja hraðatak-
markara í nýja vörubíla um næstu
áramót og á næstu tveimur árum
í bíla yngri en árgerð 1988, sem
kosta mun 70 þúsund krónur til
viðbótar fyrir hvern bíl.
Umræddar reglugerðir eru settar
vegna aðildar íslands að Evrópska
efnahagssvæðinu. í reglugerðinni
um hvíldartíma ökumanna kveður
á um að ökumenn megi. ekki aka
lengur en 10 tíma á dag. Tvisvar
í viku má þó lengja ökutímann í
12 tíma, en ökutíminn í heild má
þó ekki vera meiri en 100 tímar á
hálfum mánuði.
Til þess að framfylgja þessum
reglum er eigendum flestra at-
vinnubifreiða, þ.e. þeim sem þyngri
eru en 3,5 tonn, gert að koma sér
upp ökurita í bílum sínum. Kristín
Sigurðardóttir, formaður Samtaka
landflutningamanna, segir að það
sé að flestu leyti hið besta mál að
sjá til þess að bílstjórar fái hvíld,
því allir þurfí eðlilega hvíld og hlé
á vinnu sinni.
„Það eykur öryggi og dregur úr
þreytu fólks að taka eðlilegt hlé.
Þetta gildir um fjölmörg önnur störf
en akstur, þó að atvinnurekendum
sé ekki gert að kaupa dýra mæla
til þess að fylgjast með hvíldartím-
um þeirra. Af 10 þúsund atvinnubíl-
um hér á landi gerum við ráð fyrir
að 3.500 þurfi þessa nýju mæla.
Ýmsir eru með gamla ökurita í bíi-
um sínum, en það hefur komið i
ljós að þeir standast ekki kröfurn-
ar,“ segir Kristín.
Hún vísar til þess að rekstur at-
vinnubifreiða hafi verið erfiður um
nokkurt árabil, og því séu menn
sérlega illa undir það búnir að taka
á sig þennan aukna kostnað. Sér-
staklega nú þegar annatímum sé
lokið og veturinn framundan.
Of mikil hvíld
„Allra síst eru menn að hafa
áhyggjur af ónógum hvíldartíma.
Þvert á móti er alltof lítið að gera,
hvíldir eru of miklar, en vinnan
þyrfti að vera meiri. Örfáir menn
hafa mikið að gera, en allir eru
settir undir eftirlit. Menn eru líka
óánægðir með að hjá þeim sem
keyra á stöðvum, þ.e. sendi- og
vörubílstjórum, byrjar vinnutíminn
að telja þegar þeir fara að heiman
á morgnana þó að þeir dormi á stöð-
inni allan daginn. Svo lenda þeir í
lögbrotum ef þeir fá langan túr í
lok dagsins. I þessu stóra dæmi
skiptir það litlu máli að líklega verð-
ur hægt að nota ökuritana fyrir
þungaskattsmæla fram að breyttri
innheimtu hans eftir tvö ár,“ segir
Kristín.
amíM
LANDFLUTNINGAMENN telja að reglur um hvíldartíma ökumanna þýði 90 þúsund kr. kostnað á bíl,

Doktorsvörn í heimilislæknisfræði
Undan hverju
er kvartað við
heimilislækna?
Þorsteinn Njálsson
DOKTORSVÖRN fer
fram við læknadeild
Háskóla íslands í
heimilislæknisfræði í dag
klukkan 14 í Odda, húsi Há-
skóla íslands. Heiti doktorsrit-
gerðarinnar er: On Content
of Practice. The advantages
of computerized information
systems in family practice.
Doktorsefnið er Þorsteinn
Njálsson, fyrirlesturinn fer
fram á ensku og er aðgangur
öllum heimill.
Þorsteinn hefur skrifað
ijölda greina sem hafa birst
í erlendum læknatímaritum
og íslenska læknablaðinu.
Hann hefur einnig flutt mörg
erindi á erlendum sem inn-
lendum læknaþingum.
- Um hvað fjallar ritgerðin?
„Doktorsritgerðin flallar
um erindi íslendinga við heim-
ilislækna og heilsugæslumið-
stöðvar víða um land, sem hafa
verið tölvufærð. Um er að ræða
257 þúsund samtöl og heimsóknir
50 þúsund einstaklinga á einu ári.
Einstaklingar eiga skipti við heilsu-
gæsluna um milljón sinnum á ári.
Til samanburðar má nefna að sér-
fræðilæknar taka áriega um 330
þúsund viðtöl, fyrir utan röntgen
og blóðrannsóknir."
- Hverjir voru írannsóknarhópnum
hjá þér?
„Það var fólk sem sótti 13 heilsu-
gæslustöðvar á landsbyggðinni og
4 í Reykjavík. Rannsóknarhópurinn
í dreifbýlinu samsvarar aldurs- og
kynskiptingu almennings, en það
gefur möguleika ájivi að heimfæra
niðurstöðumar á íslendinga alla.
Upplýsingar sem dregnar hafa
verið saman í þessu safni em í
höfuðatriðum um eftirfarandi
spumingar: 1) Af hverju leita Is-
lendingar til heimilislækna? Svarið
er að flestir koma annars vegar
vegna stoðkerfisvanda eins og
vöðvabólgu, liðverkja og bakveija.
Þetta vekur upp spumingar um
hvers vegna ekki er lögð meiri
áhersla á stoðkerfíð í námi lækna.
Og hinsvegar vegna ýmissa ein-
kenna eins og síþreytu, húðvanda-
mála og hjarta- og æðasjúkdóma.
2) Hvað er það sem læknar telja
að gangi að þessum einstaklingum?
Og 3) Hvað var gert fýrir þessa
einstaklinga? Er það ráðgjöf, að-
gerðir, innlagnir, tilvísanir, lyQag-
jöf og rannsóknir, eða eitthvað
annað?
Nefna má að 36-39% fólks kom
til heimilislæknis vegna sjúkdóm-
seinkenna og 44-50% vegna end-
urkomu eða af fmmkvæði heil-
brigðisstarfsmanna.“
- Hvað fer fólk oft til heimiiislækna?
„Einstaklingar koma þrisvar til
heimilislæknis á ári og
hringja 1,1-1,6 sinnum.
Það er athyglisvert að
konur koma 40% oftar
en karlar. Mæðraskoðun
er innifálin í tölunni en
eini flokkurinn, sem karlmenn hafa
yfirhöndina í því að leita til læknis,
er slys.
Heilsuvandi sem tengist öndun-
arfærum, slysum og stoðkerfí er
rúmlega 200 á 1.000 einstaklinga
á ári. Fyrir hver 1.000 samskipti
við sjúklinga skrifa heimilislæknar
út 648 Iyf, senda 141 í blóð- og.
þvagrannsókn, gera 126 aðgerðir,
skrifa út 15-24 tilvísanir og leggja
inn 15-26 á sjúkrahús."
- Er mikið skrifað af lyfjaávísun-
um?
„Yfir þrjár lyfjaávísanir eru
skrifaðar á hvem Islending á ári,
nákvæmlega 3,3. Lyfín sem mest
er ávísað á em kvíðastillandi lyf,
svefnlyf og geðlyf eða um 9—12%
► Þorsteinn Njálsson, CCFP,
er heimilislæknir í Hafnarfirði.
Hann útskrifaðist frá lækna-
deild Háskóla Islands árið 1984,
og lauk framhaldsnámi í heimil-
islækningum 1991 fráMcMast-
er University, Hamilton, Ont-
ario, Kanada. Þorsteinn hefur
einnig starfað sem heimilis-
læknir á Hólmavík, í Búðardal,
Rangárvallasýslu og á ísafirði.
Hann er kvæntur Ólöfu Guð-
rúnu Pétursdóttur hjúkrunar-
fræðingi og eiga þau fjögur
börn.
skipta, sýklalyf 10% og hjartalyf í
6-10% tiifella. Kostnaður af rönt-
genmyndatökum í heilsugæslunni
er um 60 þúsund krónur á hveijar
1.000 heimsóknir sjúklinga. Þetta
verður að teljast nokkuð mikið, því
á hveija 1.000 íbúa eru skrifuð út
3.300 lyf.
Lyfjanotkun eykst með árunum,
fyrstu ár ævinnar er hún stöðug
en svo hækkar hún jafnt og þétt
og konur nota lyf nokkuð meira
en karlar. Segja má að því oftar
sem maður fer til læknis því meiri
líkur eru á að fá lyf. Konur fara
oftar til læknis og nota því meira
af þTjum. Samband virðist þarna
á milli.“
- Hvemig má nota niðurstöður
rannsóknarinnar?
„Niðurstöður má nýta til að
reikna út kostnað af því sem lækn-
ar láta framkvæma sjálfír. Finna
má út hvemig læknar leysa ýmis
vandamál, draga ályktanir af því
til að bæta meðferð og minnka
kostnað. Nýta má upplýsingarnar
til að spá fyrir um byrði samfélags-
ins vegna sjúkdóma. En það er
mikilvægt vegna þess
að þjóðin er að eldast
og það má í raun reikna
út kostnað heilbrigðis-
þjónustunnar vegna
þess.
Einnig er mikilvægt að endur-
skoða grunnmenntun lækna og sí-
menntun, út frá upplýsingum um
algengustu umkvörtunarefni sjúkl-
inganna.
Tölvufærðar sjúkraskýrslur eru
míkilvægar til rannsókna og stjóm-
unar á heilbrigðiskerfínu. Engar
persónuupplýsingar mega né held-
ur þurfa að koma fram. Upplýs-
ingamar geta borist hratt og geta
gefíð möguleika á réttum viðbrögð-
um til hagsbóta fyrir allan almenn-
ing og stjórnendur heilbrigðismála.
„Markmiðið er að skoða sjúk-
dómsferlið frá upphafí til enda og
fínna út til dæmis hvað það merk-
ir þegar sjúklingur segist verá með
magaverk.
Konur 40%
oftar til lækn-
is en karlar