Morgunblaðið - 05.12.1995, Blaðsíða 32

32 ÞRIÐJUDAGUR 5. DESEMBER 1995
MORGUNBLAÐIÐ
MENNTUN
Verkefni um þroskamat barna og ráðgjöf til foreldra eftir 4 ára skoðun
Örvun forskólabarna dregur
úr þörf á sérkennslu í skólum
BÖRN SEM fengu ítarlega
fjögurra ára skoðun og í kjöl-
farið sérfræðiaðstoð og örvun
heimafrá þurftu síður á
sérkennslu að halda á fyrsta
skólaári en sambærilegur hóp-
ur sem varð ekki þessarar
þjónustu aðnjótandi. Þetta
er niðurstaða Elmars
Þórðarsonar, sérkennslufræð-
ings og starfsmanns Fræðslu-
skrifstofu Vesturlands, en
hann hefur nýverið gefið
niðurstöðurnar út í loka-
skýrslu.
Elmar vann að verkefni í
tengslum við skoðun fjögurra
ára barna á heilsugæslustöðv-
um Vesturlands fyrir þremur
árum. Fylgdist hann síðan með
börnunum fyrsta skólaárið
þeirra og komst að fyrr-
greindri niðurstöðu.
Hann segir að skipt hafi
máli að börnin voru tekin í
skoðun á réttum aldri, þ.e.
fjögurra ára, en oft teygist
þessi hefðbundna skoðun langt
fram á fimmta ár.
Samræmt mat
Alls voru 54 börn prófuð
með samræmdu mati af hjúkr-
unarfræðingum eða ljósmæðr-
um á heilsugæslustöð. Þótti
ástæða til að leita eftir aðstoð
fyrir níu börn, sjö drengi og
tvær stúlkur. Að lokinni frum-
greiningu fengu börnin sér-
kennslu í leikskóla, talþjálfun,
voru send til augnlæknis, iðju-
þjálfa eða fengu aðgang að
leikfangasafni. „Frumgreining
fór fram í héraði en áður voru
börnin send til Reykjavíkur til
greiningar. Og þá einungis þau
börn sem komu mjög illa út i
4 ára skoðuninni," sagði Elmar.
Foreldrar
örvuðu börnin
Öllum foreldrum var síðan
boðið að mæta með börnin í
endurmat að sex mánuðum
liðnum. „Þeim hafði öllum far-
ið vel fram yfir sumarið og
sumum óvenju mikið. Kjarninn
var sá að foreldrar fengu ráð-
gjöf um hvernig þeir gætu ýtt
undir þroskann."
Þrátt fyrir að komið hafi í
ljós að árangurinn hafi verið
góður eru litlar líkur á að
framhald verði á verkefninu
vegna fjárskorts. „Þetta er
spurning um fjármagn og
menn velta fyrir sér hverjir
eiga að borga. Eru það sveita-
félögin, heilbrigðisgeirinn eða
foreldrar? Við sem stóðum að
verkefninu lögðum á það
áherslu að meðferðin væri for-
eldrum að kostnaðarlausu. Hitt
er annað mál að kostnaðurinn
verður meiri ef ekki er gripið
til aðgerða fyrr en eftir að
skólaganga er hafin vegna
þess að einnar klukkustundar
örvun fyrir 4 ára barn er á við
2ja klukkustunda örvun hjá 8
ára barni,“ sagði Elmar.
Morgunblaðið/ Kristinn
EKKI hafa öll börn jafnan þroska við upphaf skólagöngu. Því
fyrr sem þeim er hjálpað, t.d. með talkennslu, þeim mun meiri
líkur eru á að þau þurfi ekki að njóta sérkennslu í skóla.
Kennsluefni á myndböndum
Islenskukennsla
til útflutnings
VERIÐ er að undirbúa
framleiðslu á sérstöku
fræðslumyndbandi til
íslenskukennslu á
vegum Myndbæjar hf.
Takist vel til með til-
raunaútgáfuna og að
útvega fyrirtæki og
stofnanir til að standa
undir kostnaði, er
hugmyndin að fram-
leiða 65 þtjátíu mín-
útna þætti og sýna
efnið í kapalsjónvarpi
í Bandaríkjunum.
Einnig yrði hægt að
nýta það til íslensku-
kennslu nýbúa hér á
landi, að sögn Jóhanns Briem
framkvæmdastjóra Myndbæjar.
Þá segir hann bandaríska herinn
í Keflavík hafa sýnt málinu áhuga,
enda sé þar starfrækt sérstök
fræðslurás.
Forsaga málsins er sú að banda-
ríska gervihnattarásin Scolar, sem
meðal annars er fræðsluvarp, hef-
ur boðið Myndbæ að búa til og
senda út myndbönd til íslensku-
■ Bókhaldsnámskeið
Þrjú sjálfstæð dagsnámskeið fyrir
notendur STÓLPA og byrjendur:
Fjárhagsbókhald.
Fjárhagsbókhald, skuldunauta-,
sölu- og birgðakerfi.
Launakerfi.
Námskeiðin eru haldin alla mióvikudaga.
Vinsamlegast pantiö í síma 568 8055.
ýmislegt ______________
■ Tréskurðarnámskeið
Fáein pláss laus í janúar og febrúar nk.
Innritun stendur yfir.
Hannes Flosason, s. 554 0123.
kennslu á gervi-
hnattasjónvarpsrás
sem fer víða um
Bandaríkin. „Efnið
yrði sent til allra
helstu skóla, en einnig
í gegnum kapalsjón-
varp. Dreifingar-
möguleikar eru því
miklir," sagði Jóhann.
Kennsla
minnihlutahópa
Scolar hefur áður
sinnt tungumála-
kennslu minnihluta-
hópa eins og swahili,
hollensku, norsku og
sænsku svo dæmi séu nefnd. Það
sem gerir efnið áhugavert fyrir
almenning er að um leið og tungu-
málakennsla fer fram er land og
þjóð kynnt á fræðandi þátt. Er það
kynnt þannig að reynt er að vekja
forvitni fólks og löngun til að
heimsækja landið. „Markmiðið
með kennslunni er að þeir sem á
efnið horfa nái tökum á að bjarga
sér á viðkomandi tungumáli."
Jóhann segir að möguleiki ætti
að vera á að halda kostnaði við
gerð hvers þáttar í kringum 300
þúsund krónur. Það komi hins
vegar ekki í ljós fyrr en tilrauna-
þátturinn hafí verið framleiddur.
Menn innan Háskóla íslands og
stofnunar Sigurðar Nordals hafa
sýnt málinu áhuga en eftir á að
fínna samstarfsmenn tii að kynna
land og þjóð, að sögn Jóhanns.
Kynning á
landi og þjóð
Þess má geta að Scolar mun
byrja nú í desember að sýna 60
mínútna fræðsluþætti, „Focus on
Iceland" sem Myndbær hefur út-
búið. Eru þættirnir alls tíu og inni-
halda m.a. viðtöl við framámenn
í atvinnu- og þjóðlífínu auk
myndainnskota. í einum þætti seg-
ir t.d. Ólafur G. Einarsson frá
Alþingi íslendinga, Hitaveita Suð-
urnesja er kynnt svo og Rannsókn-
arstofnun fískiðanðarins.
Jóhann Briem
Doktor í
efnafræði
•SIGRÍÐUR G. Jónasdóttir
varði nýlega doktorsritgerð í efna-
fræði við Michigan-háskóla í Ann
Arbor í Bandaríkjunum. Ritgerðin
nefnist: „Synt-
hesis and Pro-
perties of Hete-
rometallic
Supramolecular
Catecholate
Complexes“ og
er á sviði ólíf-
rænnar efna-
fræði.
Ritgerðin
fjallar um efnasmíðar málmlíf-
rænna efna byggð á stórhring sem
inniheldur tvo virka hópa bundn-
um mismunandi málmjónum.
Kannaðir voru segul- og rafeigin-
leikar efnasambandanna. Rann-
sóknirnar voru miðaðar að hönnun
sameinda sem hafa takmarkaða
greind og geta framkvæmt
ákveðnar aðgerðir við tilteknar
aðstæður.
Sigríður lauk stúdentsprófi frá
Fjölbrautaskólanum í Breiðholti
1982 o g B.Sc.-prófi í efnafræði
við Háskóla íslands árið 1987.
Hún vann framhaldsverkefni við
efnafræðiskor raunvísindadeildar
Háskóla íslands undir handleiðslu
dr. Ingvars Árnasonar. Haustið
1988 hóf Sigríður framhaldsnám
í efnafræði við Michigan-háskóla
og leiðbeinandi hennar var dr.
Dimitri Coucouvanis.
Styrki til doktorsnáms hlaut
Sigríður frá American-Scandinav-
ian Foundation og efnafræðideild
Michigan-háskóla. Hún starfar nú
við rannsóknir hjá efnafræðideild
Stanford Research Institute í Kali-
forníu Bandaríkjunum.
Sigríður er fædd á Blönduósi,
Foreldrar hennar eru Jónas Hall-
dórsson, bóndi á Leysingjastöðum
sem lést árið 1973 og Ingibjörg
Baldursdóttir, verslunarmaður í
Reykjavík.
Doktorsrit-
gerð um
hvalveiðar
í norður-
höfum
•OLE Lindquist menntaskóla-
kennari lauk fyrir skömmu dokt-
orsritgerð í sagnfræði við Univers-
ity of St Andrews í Skotlandi.
Fjallaði dokt-
orsritgerð hans
um hvali og
hvalveiðar sem
hluta af efna-
hagslífi útvegs-
bænda í Noregi,
Orkneyjum,
Hjaltlandseyj-
um, Færeyjum
o g Islandi frá
því um 900 fram til 1900 og í
Grænlandi frá því um 1000 fram
um 1500. Heitir ritgerðin á ensku,
Whales, dolphins and porpoises in
the economy and culture of peas-
ant fishermen in Norway, Orkney,
Shetland, Faroe Islands and Ice-
land, ca 900-1900 AD, and Norse
Greenland, ca 1000-1500 AD.“
Ole Lindquist er fæddur í Ronne
á Borgundarhólmi 1947 en ólst
upp í Esbjerg. Foreldrar hans voru
hjónin Jenny Ruth Lindquist,
bankastarsfmaður og Carl Johan
Lindquist bryti hjá DFDS. Ole
Lindquist las heimspeki og sögu
við Martin-Luther-Universitát í
Halle í Þýskalandi og lauk þaðan
prófi í sagnfræði 1970 ogheim-
speki 1971. Á árunum 1973 til
1987 kenndi hann við Menntaskól-
ann á Akureyri, félagsfræði og
sagnfræði, en frá 1987 til 1994
stundaði hann rannsóknir og nám
við Institute for Maritime Studies
við háskólann í St. Andrews þar
sem hann varði ritgerð sína.
Kemst Ole Lindquist að þeirri
niðurstöðu í ritgerð sinni að allt
fram undir lok síðustu aldar hafi
norrænir menn notað kastspjót við
veiðarnar eða skutla eða skot, sem
ekki voru tengd fangalínu. Með
því var hvölunum ekki fylgt eftir
á bátum, eins og síðar varð, held-
ur rak hvalina, sem þannig voru
veiddir, á fjörur manna eftir að
þeir höfðu drepist úr blóðeitrun.
Skýrir þetta nákvæmar og flóknar
reglur sem er að finna í lögum
um hvalreka og þá meðal annars
ákvæði laga um hlunnindi og ítök.
Þá rekur hann í ritgerðinni rann-
sóknir og rannsóknaraðferðir
fræðimanna og gerir grein fyrir
margvíslegum menningarsöguleg-
um atriðum er tengjast hvalveið-
um.
Námskeið við Hí tengd sjávar-
útvegi kynnt í 2.000 háskólum
SEX vikna sumamámskeið tengd
sjávarútvegi og lífríki íslands, sem
haldin verða í Háskóla Islands á
næsta ári, eru nú markaðssett í tvö
þúsund háskólum um gjörvöll Banda-
ríkin. Kaupmannahafnarháskóli sér
um markaðssetninguna, í samvinnu
við tvær stofnanir Háskóla íslands,
Sjávarútvegsstofnun og Líffræði-
stofnun. Námskeiðin eru byggð
þannig upp að þau verði metin að
fullu við bandarísku háskólana.
Þetta kemur fram í viðtali við
Guðrúnu Pétursdóttur, forstöðu-
mann Sjávarútvegsstofnunar, í nýj-
asta tölublaði Stúdentablaðsins, sem
Stúdentaráð Háskóla íslands gefur
út. Guðrún segir í viðtalinu að mik-
il framtíð sé fólgin í því fyrir Islend-
inga og Háskóla íslands að standa
fyrir alþjóðlegum námskeiðum sem.
þessum og kynna þá sérþekkingu
sem landsmenn hafa yfir að ráða,
m.a. á sviði sjávarútvegs. „Þarna
eru tækifæri fyrir íslendinga til
samvinnu, þar sem við njótum
þeirra möguleika á markaðsfærslu
sem erlendir aðilar geta látið okk-
ut' í té, en við höfum ekki bolmagn
til.“
Guðrún segir að það sé greinilegt
að erlendir aðilar, þar á meðal Sam-
einuðu þjóðirnar, treysti íslending-
um fyllilega á sviði sjávarútvegs og
nefnir þar áform um að Sjávarút-
vegsskóli SÞ verði hér á landi.