Morgunblaðið - 10.01.1996, Síða 24

24 MIÐVIKUDAGUR 10. JANÚAR 1996
MORGUNBLAÐIÐ
AÐSENDAR GREIIMAR
Um ofbeldi í kjaramálum
MÉR, sem þetta
skrifa, varð það á í des-
emberbyrjun áð birta í
Mbl. hugleiðingu um
hvenær ofbeldi sé rétt-
lætanlegt. Tilefnið var
umræður um hópupp-
sagnir og verkföll
þrýstihópa.
Þessi skrif hafa vakið
upp andsvar Leifs
Helgasonar kennara í
Hafnarfirði í Mbl. 19.
des. Hann er dálítið úr-
illur í grein sinni. Ég
hef hins vegar í fyrri
skrifum sett út á það
einkenni þjóðmálaum-
ræðu í dagblöðum, að þar séu ríkj-
andi eilífar einræður einstakra sér-
vitringa og enginn hafí fyrir að
ansa þeim.' Þess vegna verður mér
við eins og heimasætunni, sem ein-
hvers staðar var sagt frá, trúlega á
öldinni sem leið. Hún hafði lengi
setið ógefin í föðurgarði, þegar hún
fékk óvænt bónorð. Mig minnir, að
henni hafí ekki þótt neitt til um biðil-
inn, en varð að orði: „Blessaður
maðurinn að biðja mín. Hann gat
látið það ógert eins og hinir.“ Þessf
Jón Sigurðsson
en þær
eru,
skrif kennarans verða
mér því tilefni frekari
hugleiðinga.
Það er rétt hjá
kennaranum, að lítið
fer fyrir ftjórri hugsun
í skrifum mínum, þeg-
ar ég rek staðreyndir.
Það er sjaldnast neitt
fijótt við staðreyndir,
en þær þurfa að vera
réttar, ef umræðan
um þær á að vera af
einhveiju viti. Þess
vegna er það vond til-
hneiging hjá kennar-
anum að láta eins og
staðreyndir séu aðrar
Skrif hans gefa til
kynna, að hann hafí ekki staðið fyr-
ir rekstri fyrirtækis, sem þarf að
afla tekna til að mæta áfallandi út-
gjöldum, þ. á m. launum starfs-
manna á réttum tíma. Vandræði
ótal fyrirtækja undanfama áratugi
að fá það dæmi til að ganga upp
eru ekki nema stundum fyrir mann-
dómsleysi. Það voru margir séðir
eigendur og aðrir snjallir stjórnend-
ur, sem urðu að axla sín skinn og
segja upp 3.000 manns í iðnaði á
Þeir sem hafa minnst,
hafa ekki stuðning
þeirra, sem skár eru
settir innan þeirra eigin
raða, segir Jón Sig-
urðsson. Það er vandi
hinna lægst launuðu.
árunúm 1987-1994, svo dæmi sé
tékið. Það er æði vandræðaleg sögu-
skoðun, sem álykta má af skrifum
kennarans, að fyrirtækin hafi dáið
af því að þau greiddu ekki nógu há
laun. Staðreyndin er, að fyrirtækin
dóu, þegar þau höfðu við aðstæður
þess tíma ekki burði til að greiða
þau laun, sem um hafði verið samið.
Þá var sjálfhætt.
Það ber ekkert í milli mín og
kennarans um, að fyrirtæki, sem
einungis geta lifað með því að greiða
lægstu laun, eiga að hverfa, en þau
mega ekki hverfa fyrr en fólkinu
býðst önnur og betri atvinna. Hvat-
Við tryggjum þér
með 11 úrvals kennurum og 55 fjölbreyttum tímum
á viku í 2! þolfimisölum af bestu gerð
* Kripalujóga * Vaxtarmótun • Magi, rass og læri • Pallar og æfingar • Pallar
og stöður » Pallaþrek • Þrekhringur • Fitubrennsla * Átak gegn umframþyngd
(byrjendahópur) • Átak gegn umframþyngd (framhaldshópur)
* Unglingar 14-18 ára
KL MÁNUÐAGUR ÞRIÐJUDAGUR MiÐVlKUDAGUR FMMTUDAGUR FÖSTUDAQUR KL LAUGARDAGUR
9-40 1040 Kr1pMu|óga Áalaug Vaxtarmótun *•* Svava Krlpalujóga Asiaug Vaxtarmótun og Pallar A-B Svava KrlpakJ|óga Áalaug 10:15 11:15 Vaxtarmótun A Jái Egifl
12:05 12:50 KarUr Lokað Gau6 Kartar Lokað Gaub Karlar Lokað Gauö Kartar Lokaó Gauh 1040 1140 ÁUk g*gn umfram- þyngdU*aardm-»9 8 Bára
1245 1240 Pallar og Æflngai B Frlða Pallar og Æflngar 8 Fftða Paflar og/Blngar B Frlða tn in S £ Pallar og Æflngar B Jón Egil
14:00 15:00 Vaxtarmótun og Pallar A-B Bára Vaxtarmótun *-B Bðra 11:30 12:30 Rttbrennala og mBö* C
17:00 18:00 VaxUrmótun A . Magrét UngNngar 14-18 Frlfla/Lukka Vaxtarmótun A Margrét Un^lngar 14-18 Frlða/Lukka 13:00 14:00 Pallar og Æflngar A-B Margrél / Sigrún
17:30 18:30 PaJlar og Æftngar A-B Jón Egil MRL og PaOar B Uja Pallar og Æflngar A-B JónEgill MRLog Pallar B Ufa Magl • toygiur • Mta* Jón EgiB SUNNUDAGUR
1840 1940 MRLog Pallar B Llja Vaxtarmótun A-B Fríða MRL og Pailar B Ufa Vaxtarmótun A-B Frlða Át»k gcgn umfram- þyngd LokaAidiMiwi * Bára 11:15 12:15 Pallar og Æflngar B Samúel
1840 1940 Þrettirtngur B JónEgil Pallar og Æflngar B-C Uja Þrekhrlngur B Jór.Egál Pallar og Æflngar B-C Uja PaHar og Æflngai B Samúel
19:00 20:00 Htubrennsla og muglC uiii Vaxtarmótun A Margrét Rtubrermala og magiC Vaxtarmótun A Margrét
1940 2040 Átik gegn umfrtm- Paliaþrek C Rlða Átak gtgn umfram- þyngdLcnoiMMiA Bára PaXaprek C Frlða Opiö: mánud. - fimmtud. kl. 07-22.30 föstudaga kl. 07-21, laugard. og sunnud. kl. 10-18
20:00 21:00 Pailapuð og eflngar C Samúel Átak g«on umfrtm- þyngduM iúmm b Bára Pallapuð og m,n0"c^é Átak gegn umfrim- þyrgd Lo*»ín*n««iCB Bára
2040 2140 PaBarogÆRngar Mogaktl Báfa Paöar oa Æflngar “"•■w Bára
Barnapössun »40-11:00 Barnapö&aun 940-110» 14:00-15.40 Barnapðssun 940-11:30 Barnapössun 9.30-11:00 14:00-15:30 BarnapöMun 9:30-1140
Ræktln áskllur aér rétt tll breytlng« in fyrlrvara
víslegar upphrópanir eða óraunsæi
um greiðslugetu launa hækka hvorki
kaup nokkurs manns né færa fólki
atvinnu.
Undarleg er notkun kennarans á
hugtakinu framleiðni eins og mann-
sæmandi laun komi fyrst og fram-
leiðnin á eftir. Það þarf góða fram-
leiðni fyrst til að geta greitt gott
kaup, því að það eru afköst og verð-
mæti þeirra í viðskiptum innanlands
eða tií útlanda, sem búa til getuna
til að greiða kaup yfírhöfuð.
Af þessum og fleiri athugasemd-
um í greininni er augljós lítill skiln-
ingur höfundarins á puði þeirra
manna, sem hafa tekið sér fyrir
hendur að halda úti atvinnulífí, þótt
það sé nú forsenda fyrir, að einhverj-
ir séu til að greiða skattana og þar
með honum kennaralaunin.
Þeir einu, sem kennarinn skrifar
vel um í greininni, eru togarasjó-
menn, sem 20 í áhöfn koma heim
með 100 m.kr. afla eftir 40 daga
túr. Hér er trúlega eitthvað krítað
liðugt, annaðhvort með áhafnar-
stærð eða úthaldsdaga, en látum
vera. Undir það skal tekið, að þessi
afköst eru stórkostleg, a.m.k., ef vel
er farið með allt, sem um borð kem-
ur. Þann skugga ber á þennan af-
bragðstúr, kennaranum til almenns
fróðleiks, að ríkissjóður greiðir hann
niður með skattaafsláttum, samtals
5-600 þús. kr. til manna, sem fá
1-2 milljónir brúttó fyrir túrinn.
Kennaranum enn til fróðleiks er
það upplýst, að miðað við 12 tíma
vinnu sjómannsins á sólarhring, læt-
ur mjög nærri, að verðmæti afkast-
anna á hveija vinnustund séu um
þessar mundir hin sömu hjá starfs-
mönnum járnblendifélagsins og hjá
þessum sjómönnum. Munurinn er
sá, að topptúrar eru sjaldgæfír, en
þetta er afli járnblendifélagsins
hvem dag ársins 1995. Vegna þess,
sem kennarinn segir um, að enginn
fengist til sjós fyrir kennaralaun,
þykir honum eflaust forvitnilegt, að
vísast eru tekjur meirihluta starfs-
manna jámblendifélagsins, sem
þessum afköstum skila, lægri en
tekjur kennara gerast.
Kennarinn spyr mig gagngert,
hvar sé allt þetta ríkidæmi okkar,
sem fínnst í erlendum hagtölum.
Ekki lendi það í vösum þeirra, sem
knýja upp kaupið sitt. Svarið er
ekki flókið. Afarstór hluti ríkidæmis
okkar íslendinga liggur í miklu og
dým vegakerfí, dýru dreifikerfí raf-
orku, heilbrigðismannvirkjum, skól-
um, Kröflu, flugstöð, perlum og
kringlum, of stórum fískiflota, ónýtt-
um fískvinnslustöðvum, nytjalitlum
fjárfestingum í landbúnaði og af-
urðastöðvum, stóra og dýra húsnæði
og þannig mætti áfram telja. Flest
þessara auðæfa skila ekki krónu í
vasa nokkurs manns. Þvert á móti
hefur ráðslagið um margt af þessu
beinlínis seilst óþyrmilega í kjör
fólksins í landinu. Þegar kennaran-
um líkar ekki niðurstaðan, velur
hann henni heitið „gamla tuggan“.
Það gefur til kynna, að hann vilji
fást við heim, þar sem staðreyndir
gilda ekki.
Það sorglega við grein kennarans
er, að aðalatriði greinar minnar hef-
ur að því er virðist farið fram hjá
honum. Ég tel það mína sök, ef svo
hefur farið. Ég hef ekki skrifað nógu
skýrt og efnið því eflaust farið fram
hjá fleiram. Aðalákall mitt í grein-
inni er til launþegasamtakanna að
reyna að koma sér saman um launa-
hlutföll sem fyrsta skref í átt að
friðsamlegum launamarkaði.
Ástæðan er sú, að launþegamir era
í raun einungis að kroppa hver af
öðrum, þegar öllu er á botninn
hvolft. Með ríkjandi aðferðum era
það ofbeldismenn með sérstaka
þrýstiaðstöðu, sem knýja fram
ávinning fyrir sig á kostnað hinna,
sem ekki eru í aðstöðu til gíslatöku
eða fínnst hún siðlaus.
Þetta ákall mitt er ætlað í þágu
þeirra, sem minnst hafa. Hvorki
leikbrögð Guðmundar J. né hvinur-
inn i Hlífarformanninum, né nokkur
verkföll, minni eða stærri, munu
bæta kjör þeirra, sem minnst hafa,
meðan launþegaforystan horfir ekki
einörð framan í þann vanda í þessu
efni, sem er í hennar eigin röðum.
Vandi hinna lægstu launa er nefni-
lega ekki efnahagsvandi, eins og
ætla má af skrifum kennarans, að
sé hans trú. Vandinn er innanhúss-
vandi verkalýðsfélaga, samtaka
þeirra, forystuliðs og almennra fé-
lagsmanna. Þess eru dæmi, jafnvel
innan sama verkalýðsfélags, að
verkafólk sé vinnandi sambærilega
vinnu, hjá sambærilegum atvinnu-
rekendum, en við mismunandi
Kynja-
kalkvistur
SONUR minn fjög-
urra ára er farinn að
segja „átshj" þegar
hann kveinkar sér og
nú um jólin heyrðum
við hann segja fyrsta
fökkið sitt. Um sömu
mundir ber það við að
Hallberg skáld Hall-
mundsson í New York
skrifar grein í Morgun-
blaðið (miðv.d. 3. jan.
’96) og telur vegið að
íslenskri tungu. Ekki
er það þó neitt svo
ómerkilegt sem átshj
eða fökk sem veldur
áhyggjum hans heldur
fyrst og fremst sú
Þórarinn
Eldjárn
hryllilega vá sem hann kallar „kyn-
ferðislega misnotkun fornafna",
þ.e.a.s. sú „árátta“ margra þeirra
„sem telja sig rita íslenskt mál, að
laga kynferði fornafns ekki að því
nafnorði sem það vísar til, heldur
að kynferði þeirrar persónu sem
nafnorðið er haft um.“
Virðist Hallberg bera sjálfan
Helga Hálfdanarson fyrir því að hér
sé um ensk áhrif að ræða og tínir
svo til nokkur háskaleg dæmi sem
hann hefur „hnotið um“ í verkum
eftir undirritaðan, Hrafn Gunn-
laugsson, Árna Bergmann, ísak
Harðarson og Kristleif Björnsson.
Auk þess snuprar
hann sr. Auði Eir Vil-
hjálmsdóttur fyrir
syndir af svipuðu tagi,
en klappar um leið
Guðrúnu Pétursdóttur
á kollinn fyrir kórrétta
kynjun sem hann telur
einsýnt að hún hafi
lært sem „heimagang-
ur á Gljúfrasteini“.
Vandséð er hvers
vegna umhyggja Hall-
bergs nær ekki líka til
lýsingarorða. Ef skoð-
un hans væri rétt er
kynferðisleg misnotk-
un þó áreiðanlega síst
minni á þeim en for-
nöfnunum þegar málfræðikyn og
eðliskyn falla ekki saman.
En skoðun Hallbergs er ósköp
einfaldlega röng, hér er ekki um
neina kynferðislega misnotkun að
ræða heldur heilbrigða viðleitni til
að halda ekki lifandi persónum í
geldri herkví hvoragkyns og kyn-
leysis lengur en bráðnauðsynlegt
er. í eðlilegu máli sigla menn þarna
á milli á áreynslulausan og blæ-
brigðaríkan hátt. Það tekst t.a.m.
þeim Árna Bergmann og ísak Harð-
arsyni með ágætum í þeim dæmum
sem Hallberg tilfærir og telur höf-
undunum til háðungar.
/