Morgunblaðið - 14.03.1996, Blaðsíða 6

6 FIMMTUDAGUR 14. MARZ 1996
FRETTIR
MORGUNBLAÐIÐ
Þingmannafrumvarp um breytingn á stjórnarskrá
Vilja þrengja
réttínn tíl að selja
bráðabirgðalög
ÞINGMENN úr fjórum þingflokkum
á Alþingi standa að tillögu um
stjórnarskrárbreytingu um að
þrengja verulega heimildir ríkis-
stjóma til að gefa út bráðabirgðalög.
Um er að ræða frumvarp um
breytingu á stjórnarskránni, þess
efnis að ef ekki sé unnt að kalla
Alþingi saman geti forseti íslands
gefíð út bráðabirgðalög ef brýna
nauðsyn beri til. En samkvæmt
stjórnarskránni getur forseti nú,
þegar brýna nauðsyn ber til, gefíð
út bráðabirgðalög þegar Alþingi er
ekki að störfum.
Hjálmar Árnason þingmaður
Framsóknarflokks er fyrsti flutn-
ingsmaður fmmvarpsins. Hjálmar
sagði við Morgunblaðið að ákvæði í
stjórnarskrá um heimild til bráða-
birgðalaga hafi verið nær óbreytt frá
árinu 1874 þegar Alþingi kom sam-
an annað hvert ár. Nú væri þingið
starfandi allt árið og því auðvelt að
kalla það saman með dagsfyrirvara
til að fjalla um lagabreytingar. Þetta
væri eðlilegt þar sem þingið ætti að
vera sjálfstætt löggjafarvald gagn-
vart framkvæmdavaldinu.
Verði stjómarskrárbreyting sam-
þykkt þarf að ijúfa þing og boða til
nýrra kosninga. Hjálmar sagði ekki
markmiðið að efna til kosninga nú,
en frumvarpið væri lagt fram til að
gefa þingmönnum kost á að skoða
málið. Verði niðurstaðan sú að þessi
breyting eigi rétt á sér væri hægt
að taka ákvörðun um að hún taki
gildi í lok kjörtímabilsins.
Breyttir starfshættir þings
Ásamt Hjálmari standa Ólafur
Örn Haraldsson, ísólfur Gylfí Pálma-
son og Magnús Stefánsson Fram-
sóknarflokki, Bryndís Hlöðversdóttir
Alþýðubandalagi, Guðmundur Árni
Stefánsson Alþýðuflokki og Vil-
hjálmur Egilsson Sjálfstæðisflokki
að frumvarpinu. Hjálmar mun einnig
leggja fram þingsályktunartillögu
síðar í vikunni um breytta starfs-
hætti Alþingis.
Hjálmar sagði tillöguna miða að
því að lengja þingtímann og taka upp
ijórar þinglotur, þar sem gert verði
ráð fyrir vikuhléi frá þingstörfum í
hverri lotu tii að gefa þingflokkum
tóm til stefnumörkunar, að fasta-
nefndir þingsins fái meiri tíma til að
ræða þau mál sem hæst ber hveiju
sinni eða fara í vettvangsheimsóknir
út fyrir þingið, og þingmenn geti
sinnt kjördæmum sínum.
Gert er ráð fyrir því í tillögunni
að sú þinglota sem standi frá sept-
ember til desember yrði fjárlagalota.
Lagt er til að fagnefndir Alþingis
verði virkari við fjárlagagerðina og
útdeili fjárveitingum til stofnana í
viðkomandi. málaflokki, í stað þess
að fjárlaganefnd fjalli um allar fjár-
veitingar eins og nú er.
Stútur
undir stýri
stöðvaður
LÖGREGLAN í Reykjavík stöðv-
aði för drukkins ökumanns
snemma í gærmorgun með því
að aka utan í bíl hans og neyða
hann til að stöðva. Lögreglan
veitti akstursiagi mannsins at-
hygli og reyndi að stöðva för
hans, en hann lét sér ekki segj-
ast og reyndi að flýja. Lögreglan
veitti honum eftirför, en ákvað
að stöðva för hans við Bæjar-
háls, enda var umferð farin að
þyngjast og þótti brýnt að stöðva
hann áður en verr færi. Bílarnir
skemmdust lítið við áreksturinn.
Maðurinn var fluttur í fanga-
geymslur, þar sem hann svaf úr
sér.
Morgunblaðið/Ingvar Guðmundsson
Þorsteinn Pálsson, dómsmálaráðherra, í utandagskrárumræðu á Alþingi í gær
Sérreglur um aukastörf
dómara eru til skoðunar
Að mati dómsmálaráðherra kemur til greina
að setja sérreglur um aukastörf dómara, að
því er kom fram á Alþingi í gær
ÞORSTEINN Pálsson dómsmála-
ráðherra segir að eitt af viðfangs-
efnum réttarfarsnefndar sé að taka
afstöðu til þess hvort ástæða sé til
að setja sérstakar reglur fyrir dóm-
ara um aukastörf. En nefndinni
hefur verið falið að semja ný dóm-
stólalög og eru tillögur um breyt-
ingar væntanlegar næsta haust.
Tveir hæstaréttardómarar sitja í
réttarfarsnefnd.
Þetta kom fram í utandagskrár-
umræðu á Alþingi í gær, þar sem
Margrét Frímannsdóttir Alþýðu-
bandalagi gerði aukastörf dómara
að umræðuefni. En í svari dóms-
málaráðherra við nýlegri fyrirspurn
hennar á Alþingi kom fram, að 22
af dómuruum landsins sitja í nefnd-
um á vegum hins opinbera.
Umfangsmikil aukastörf
Margrét sagði að það kæmi veru-
lega á óvart hve umfangsmikil
aukastörf dómara væru í þágu
framkvæmdavaldsins, þrátt fyrir að
lög hafí verið sett á Alþingi árið
1992 um aðskilnað dómsvalds og
umboðsvalds í héraði. Það hlyti að
vera umhugsunarefni hvort það
gæti staðist ákvæði stjórnarskrár
um þrískiptingu valds, staðist í ljósi
réttaröryggis og staðist þær breyt-
ingar í réttarfari sem gerðar hefðu
verið á undanförnum árum.
Margrét sagði eftirtektarvert að
nokkrar þeirra nefnda, sem dómar-
ar sitja í, komi inn á svið löggjaf-
ar- og dómsvalds, til dæmis réttar-
farsnefnd og bamaverndarráð. Störf
dómara í þeim nefndum orkaði mjög
tvímælis og gæti valdið vanhæfí við
dómstörf.
Margrét sagði að dómsmálaráð-
herra hefði í áðumefndu svari við
fyrirspum ekki svarað þeirri grund-
vallarspumingu um hvort það væri
ekki andstætt megintilgangi réttar-
farsbreytinganna árið 1992 að dóm-
arar sinntu störfum a vettvangi
framkvæmdavaldsins. í stað þess
væri notast við svonefnd hag-
kvæmnisrök fyrir því að dómarar
eigi sæti í stjómsýslunefndum og
og lögð áhersla á að nýta bæri
starfskrafta þeirra og þekkingu,
m.a. við að semja lagafmmvörp.
Margrét sagðist ekki draga í efa,
að nýta mætti þekkingu dómara í
störfum fyrir framkvæmdavaldið en
aldrei mætti leika minnsti vafí um
hæfí dómara til að gegna dómstörf-
um. Auk þes mætti ætla að fjöldi
Iögmanna byggi yfír þeirri þekkingu
og reynslu sem þurfí til að gegna
nefndarstarfí dómaranna 22.
Lúðvík Bergvinsson Alþýðuflokki
benti á, að frá árinu 1956 hefðu
verið útskrifaðir um 1.000 lögfræð-
ingar hér á landi. Erfitt væri að trúa
því að í þeim hópi mætti ekki fínna
fólk sem gæti setið í nefndum án
þess að hætta væri á réttarspjöllum.
Eðlileg aukastörf
Þorsteinn Pálsson sagði að sömu
reglur giltu um aukastörf dómara
og um aðra opinbera starfsmenn.
Heimilt væri að fela opinberum
starfsmanni að vinna áukastörf í
þágu ríkisins ef það ylli ekki van-
rækslu á þeim störfum sem fylgdu
stöðu hans. Ekki væri skylt að leita
eftir samþykki stjórnvalds, ef um
væri að ræða aukastörf í þágu ríkis-
ins, en það væri skylt ef um væri
að ræða-störf í þágu annarra.
Þorsteinn sagði að almennar
reglur giltu um það hvort aukastörf
dómara og annarra opinberra
starfsmanna- samræmdust starfi
þeirra. Það gæti þó auðvitað verið
álitaefni hvort tiltekin störf sam-
rýmdust starfi dómara, enda lægi
það í eðli máls að heimildir þeirra
til aukastarfa væru þrengri en ann-
arra. Þorsteinn sagði eitt verkefna
réttarfarsnefndar vera að taka af-
stöðu til þess hvort setja þurfí sér-
stakar reglur um þetta.
Þorsteinn sagði að alls staðar á
Norðurlöndunum væru dómarar í
nefndarstörfum, einkum þegar um
væri að ræða störf sem lytu að
samningu lagafrumvarpa. Þor-
steinn sagðist telja þetta eðlilega
skipan og hún raskaði ekki á nokk-
um hátt hæfi dómenda til að fjalla
um dómsmál, enda væri það Al-
þingi sem setti lögin á endanum.
Til að mynda lægi í augum uppi
að þingmenn, sem uppfylltu skilyrði
til að vera dómarar, misstu ekki
þau skilyrði, fyrir það eitt að hafa
verið þingmenn og sett lög. Sama
mætti segja um embættismenn sem
ynnu í ráðuneytum að undirbúningi
laga.
Eðlilegra að leita
umsagnar dómara
Bryndís Hlöðversdóttir Alþýðu-
bandalagi sagði að draga mætti í
efa að skilið hefði verið fyllilega á
milli framkvæmdavalds og dóms-
valds, m.v. upplýsingar um auka-
störf dómara. Bryndís sagði það
með ólíkindum, að heyra dómsmála-
ráðherra segja að eðlilegt -sé að
dómarar semji frumvörp, sem þeir
ættu hugsanlega síðar eftir að
dæma eftir og túlka. Hún sagði að
vel mætti nýta reynslu dómara af
réttarfarsmálum á annan hátt en
setja þá í nefndir og sagði eðlilegra
að leita umsagnar Dómarafélags
íslands um lagafrumvörp meðan
þau eru í vinnslu.
Áhyggjum
lýst vegna
spennu við
Tævan
UTANRÍKISRÁÐHERRA
hefur lýst áhyggjum vegna
þeirrar spennu, sem upp er
komin í kjölfar þess að Kín-
veijar hafa hafið miklar her-
æfingar undan ströndum Tæ-
vans.
I fréttatilkynningu, sem
Morgunblaðinu barst í gær frá
utanríkisráðuneytinu segir, að
ráðherra hvetji alla hlutaðeig-
andi aðila til að gæta varúðar
og varast að láta núverandi
spennu stigmagnast. Hætta
gæti orðið á því að aðgerðir
Kínveija á þessum slóðum leiði
til átaka með ófyrirsjáanlegum
afleiðingum.
Utanríkisráðherra hvetur
kínverska ráðamenn til þess
að draga úr umfangi þeirra
heræfinga, sem nú standa yf-
ir, og lýsir þeirri von sinni að
ríkisstjórn Kína og stjórnvöld
í Tævan leysi uppkominn
vanda með friðsamlegum
hætti.
Atta gámar
í hafið
ÁTTA gáma tók út af Dísar-
fellinu, skipi Samskipa, á
mánudagsmorgun. Skipið var
þá 270 sjómílur suðaustur af
landinu og var aftakaveður og
haugasjór.
Kjartan Ásmundsson hjá
Sámskipum sagði að fjórir
tómir frystigámar hefðu farið
í hafíð og fjórir lestaðir 20
feta gámar. Ekki væri búið
að meta tjónið, en það skipti
milljónum.
Samskip fengu Dísarfellið
afhent í janúar sl. og kom það
í stað Helgafellsins, sem var
selt úr landi. Dísarfell var
byggt árið 1982 í Þýskalandi.
Það er 127 metra langt, 20
metra breitt og tekur 582
gámaeiningar, en það er 156
gámaeiningum meira en
Helgafellið tók. Kjartan Ás-
mundsson sagði að skipið hefði
reynst mjög vel.
Allar reglur
brotnar á
vélsleða
LÖGREGLAN í Reykjavík
færði ökumann vélsleða til yf-
irheyrslu seint á þriðjudags-
kvöld, eftir að hann var stöðv-
aður á tækinu í Rofabæ.
Ökumaðurinn var réttinda-
laus og sleðinn var óskráður
og ótryggður. Að auki er
stranglega bannað að nota
vélsleða í byggð, svo ökumað-
urinn hafði brotið allar reglur
um notkun slíkra tækja.
Tæki tekin
úr bílum
GEISLASPILARAR eru eftir-
sóttir hjá þeim sem bijótast
inn í bíla og í gærmorgun var
tilkynnt um þijú slík innbrot.
Geislaspilari var tekinn úr
bíl við Reynihlíð og öðrum við
Smárarima. Þá var slíkur spil-
ari einnig tekinn úr bíl við
Bólstaðarhlíð og að auki hvarf
úr honum GPS-staðsetningar-
tæki og fatnaður.