Morgunblaðið - 14.03.1996, Blaðsíða 32

32 FIMMTUDAGUR 14. MARZ 1996
AÐSEINIDAR GREINAR
MORGUNBLAÐIÐ
Örlæti borgar-
sljóra á annarra
kostnað
í GREIN í Morgun-
blaðinu 3. mars 1995
segir Ingibjörg Sólr-
ún borgarstjóri.
„Enginn hefði hagn-
ast á því að neita for-
svarsmönnum Vikurs
hf. um fjögurra mán-
aða frest til að kanna
möguleika á nýjum
fjárfestum, þegar í
ljós kom að fyrirtækið
gat ekki staðið í skil-
um með húsaleigu í
húsnæði borgarinnar
við Köllunarkletts-
veg. Fresturinn renn-
ur út í byijun apríl.“
Þessa sömu yfirlýs-
ingu gaf borgarstjóri í grein er
birtist í Morgunblaðinu þann 11.
mars 1995. Gallinn við þessar
yfirlýsingar, er bara sá að háttv-
_ irtum borgarstjóra láðist að geta
þess á hvaða ári eða öld þessi
umræddur apríl væri, því nú er
að verða eitt ár síðan og annar
apríl að renna upp og ekkert hef-
ur gerst. Þetta minnir mig á þeg-
ar góði dátinn Svejk sagði:
„Sjáumst eftir stríð klukkan sex
stundvíslega.“
Fyrirtækið Vikur hf. var stofn-
að árið 1993 til þess að fullvinna
vikur, en sneri sér strax að fram-
leiðslu á sandblásturssandi í sam-
, •» keppni við Fínpússningu sf. Vikur
hf. er samt enn í fríu húsnæði,
sem Reykjavíkurborg hefur látið
þeim í té endurgjaldslaust, síðan
í júní 1993. Ef full umsamin leiga
hefði verið greidd af húsnæðinu
allan þennan tíma til 1. mars
1996, þá væri sú upphæð kr.
14.437.500 og ef bætt er við kr.
4.000.000, sem Afl-,
vaki Reykjavíkur lét
Vikur hf. í té í upp-
hafi, þá er heildar-
upphæðin kr.
18.437.500. Fyrir þá
upphæð mætti t.d.
hafa 122 unglinga í
þriggja mánaða sum-
arvinnu, ef miðað er
við 50.000 kr.
heildarmánaðarlaun.
Það sem skiptir þó
meginmáli í fram-
göngu borgarstjóra í
þessu máli, er að stór-
um fjármunum er
veitt beint og óbeint
til nýs fyrirtækis, sem
fer strax í samkeppni við þá sem
fyrir eru á markaðnum og veldur
þeim þannig verulegu fjárhags-
tjóni, því þeir geta ekki keppt við
niðurboð styrkþegans og tapa því
bæði vegna minni viðskifta og
þess að verð lækka það mikið, að
enginn hagnaður verður af þeim
Annað hvort
okkar virðist vera
siðblint, segir Baldur
Hannesson í skrifí
til borgarstjóra.
viðskiptum, sem nást. Þess má
geta að borgarráð sagði upp um-
ræddum húsaleigusamningi 22.
nóvember 1994, en borgarstjóri
hefur hundsað þá samþykkt borg-
arráðs, af einhveijum annarlegum
ástæðum.
Borgarstjóri hefur haft uppi
Baldur^
Hannesson
hástemmdar yfirlýsingar um það
að þarna sé um nýsköpun og nýja
atvinnumöguleika að ræða,
„gleymir" að geta þess að Fín-
pússning sf. var frumkvöðull að
þessari umræddu nýsköpun, án
styrkja frá Reykjavíkurborg. Þar
fyrir utan er engin nýsköpun falin
í því að fara svo út í framleiðslu
á vöru, sem framleidd er fyrir í
landinu, ef borgarstjóri hefur ekki
áttað sig á því.
Nú er komin upp sú staða að
Fínpússning sf. er af veikum
mætti að reyna að koma sér upp
vélum til að endurvinna flöskugler
og gera úr því hráefni til iðnaðar,
sem er raunveruleg nýsköpun.
Ég sagði af veikum mætti, því
borgarstjóri hefur með framferði
sínu nú í tæp þijú ár, valdið Fín-
pússningu sf. miklum erfiðleikum
ijárhagslega og þar með þverr-
andi möguleikum á að stunda
nýsköpun og nýja atvinnumögu-
leika.
Nú spyr ég borgarstjóra:
1) Verður haldið áfram að
styrkja samkeppnisaðila Fín-
pússningar sf. um ókomin ár og
marga aprílmánuði enn?
2) Fær Fínpússning sf. sömu
fyrirgreiðslu hjá Reykjavíkurborg
við $itt þróunarverkefni og Vikur
hf. hefur fengið í samkeppninni
gegn Fínpússningu sf. ?
3) (Ef svarið er nei við spurn-
ingu 2) Er þá Fínpússningu sf.
bara ætlað að bera skaðann af
valdníðslu borgarstjóra?
Þann 2. september 1995 fékk
ég undirritaður viðtal við borgar-
stjóra. Það viðtal var ekki til
neins, en ég varð furðu lostinn,
þegar borgarstjóri sagði við mig,
að húsaleiguskuld Vikurs hf. við
Reykjavíkurborg væri bara eðli-
leg viðskiptaskuld og kæmi mér
ekkert við. Ég hef oft hugsað um
þessi orð borgarstjóra og meðal
annars velt því fyrir mér, að ann-
að okkar hlyti að vera siðblint,
en ég ætla að láta það öðrum
eftir að dæma um hvort okkar
það sé.
Höfundur er framkvæmdastjóri
Fínpússningar sf.
SIEMENS

Við bjóðum nú þessa sambyggðu kæli- og
frystiskápa frá Siemens með nýju mjúklínuútliti.
Þetta eru skáparnir fyrir þig!
KG 36V03 KG 31V03
• 230 1 kælir • 195 1 kælir
• 90 1 frystir • 90 1 frystir
• 186 x 60 x 60 sm • 171 x 60 x 60 sm
Verð: 77.934 stgr. Verð: 73.900 stgr.
KG 26V03
• 195 1 kælir
• 55 1 frystir
• 151 x 60 x 60 sm
Verð: 69.900 stgr.
i vcrshm
okkarað
Nóatúiii
SMITH & NORLAND
NÓATÚNI 4 . SlMI 51 1 3000
LU
2
VI
O
O
CQ
s
3
Akranes:
Rafþjónusta Sigurdórs
Borgarnes:
Glitnir
Borgarfjörður:
Rafstofan Hvítárskála
Hellissandun
Blómsturvellir
Grundarfjörður:
Guðni Hallgrímsson
Stykkishólmur:
Skipavik
Búðardalur.
Ásubúð
Isafjörðun
Pólíinn
Hvammstangi:
Skjanni
Sauðárkrókur:
Rafsjá
Siglufjörður:
Torgið
Akureyri:
Ljósgjafinn
Húsavík:
Öryggi
Þórshöfn:
Norðurraf
Neskaupstaður:
Rafalda
Reyðarfjörður:
Rafvélaverkst. Árna E.
Egilsstaðin
Sveinn Guðmundsson
Breiðdalsvík:
Stefán N. Stefánsson
Höfn i Hornafirði:
Króm og hvitt
Vestmannaeyjar:
Tréverk
Hvolsvöllur:
Kaupfélag Rangæinga
Selfoss:
Árvirklnn
Grindavík:
Rafborg
Garöur:
Raftækjav. Sig. Ingvarss.
Keflavík:
Ljósboginn
Hafnarfjörður:
Rafbúö Skúla,
Álfaskeiöi
. •

t,- e tur Ö u S1 i' m t‘ na .
Þvera á Hval-
fjörðinn með brú
VÆNTANLEG
jarðgöng undir Hval-
firði munu verða um
150 m á dýpt í norðan-
verðum firðinum þar
sem þau verða hvað
dýpst. Brekkan þar
niður verður með 7%
til 8% halla eða svipuð-
um halla og í Kömb-
unum, síðan verða þau
lárétt smáspöl en
liggja þá upp á við. Það
er ljóst að mjög öfluga
loftræstingu þarf í
göngin. Ein hættuleg-
asta gastegundin sem
myndast við útblástur
bíla er kolmónoxíð,
þetta er þung, lyktarlaus og eitruð
lofttegund og getur safnast fyrir í
botni ganganna, verði eitthvað þess
valdandi að loftræstikerfið bili eða
starfí með takmörkuðum afköstum.
Ef slíkt gerðist gætu göngin orðið
að dauðagildru.
Slökkvistöð
Mikil umræða er í Evrópu um
öryggismál í og við jarðgöng og
hefur verið í gangi í nokkurn tíma.
Þær ráðstafanir, sem menn telja að
gera þurfí við jarðgöng eins og
væntanleg Hvalfjarðargöng, eru að
við göngin verði starfrækt slökkvi-
stöð/öryggisstöð til að sinna nauð-
synlegri öryggisgæslu vegna hugs-
anlegra slysa í göngunum. Ef slys
á sér stað niðri í göngunum, árekst-
ur, bensín flóir, hættuleg kemísk
efni komast út í andrúmsloftið eða
eldur verður laus þama niðri, þá
getur þar orðið stórslys ef ekki
næst að stöðva umferðina inn í
göngin strax og slysið verður. Ef
umferð er að ráði geta göngin fyllst
af bflum á örskömmum tíma og
enginn komist afturábak eða áfram
í svörtum reykjarmekki. Vara-
slökkviliðsstjórinn í Reykjavík hefur
bent á, að eina viðunandi lausnin
sé, að sett verði upp slökkvistöð við
göngin. Þar yrðu væntanlega að
vera 3 til 4 menn á vakt allan sólar-
hringinn með fullkomnasta búnað,
' menn sem gætu farið niður í göngin
í reykköfunarbúningum og náð fólki
út. Aætlaður rekstrarkostnaður við
slíka slökkvistöð með afskriftum
húsnæðis og tækja er ekki óvarlega
áætlaður kr. 50 til 80 milljónir á ári.
Kostnaður
Samkvæmt upplýsingum frá
Speli er rekstrarkostnaður við
göngin gríðarlegur og Spölur áætl-
ar hann um 100 milljónir á ári, sem
er samt ekki óvarlega áætlað í
kostnað við dælingu á vatni, loft-
ræstingu, kostnað við gjaldtöku
o.s.frv. Til samanburðar ná nefna
að þetta er svipað og rekstrarkostn-
aður á ári við héraðssjúkrahús á
landsbyggðinni. Er þá ekki tekið
tillit til rekstrar nauðsynlegrar
slökkvistöðvar. Ef við horfum til
næstu 20 ára mun rekstrarkostnað-
ur ganganna á þessum tíma því
verða tveir milljarðar. Þá liggur
jafnframt eftirfarandi fyrir um
kostnað vegna ganganna:
millj.
Undirbúningsvinna (Spölur) 400
Framkvæmdakostnaður (Spölur) 3.300
Fjármagnskostnaður (Spölur) 700
Kostnaður vegna leka (Ríkisáb.) 300
Kostnaður vegna tafa (Ríkisáb.) 300
Vegtenging við göng (Vegagerðin) 400
VegtengingyfirGrunnafj. (Vegag.) 400
Reksturí20ár(Spölur) 2.000
samtals 7.800
Þverun fjarðarins með brú og
vegfyllingum er hins vegar áætluð:
Vegfylling í sjó (Vegagerðin) 2.200
Vegtengingar (Vegagerðin) 400
Brú (Verkfræðist. Línuhönnun hf.) 3.700
Rekstur í 20 ár (NTH) 200
samtals 6.500
Nöfnin innan sviga segja hvaðan
þessar tölur eru komnar. Upplýs-
ingar um rekstrarkostnað brúar
(NTH) eru frá 1995 og eru fengnar
frá dr. ing. Tore
Knudsen prófessor við
Tækniháskólann í
Þrándheimi en reynsla
þar bendir til að við-
haldskostnað við brýr
yfir sjó megi áætla um
10 milljónir á km á ári
en brúin okkar yrði um
kílómetri að lengd.
Þessi kostnaðarsam-
anburður milli brúar og
ganga verður síðan enn
óhagstæðari göngun-
um ef við förum að líta
til lengri tíma, til dæm-
is kostnaðar á einum
mannsaldri, þ.e. á 70
árum. Á því tímabili er
rekstrarkostnaður ganganna ásamt
stofnkostnaði orðinn 12,8 milljarðar
á meðan brúin myndi kosta samfé-
lagið 7 milljarða á sama tímabili. Á
einum mannsaldri munu göngin því
verða okkur um 6 milljörðum dýr-
ari en brúin og er þá ekki reiknað
með kostnaði við nauðsynlega
slökkvistöð. Og hver er það sem tók
ákvörðun um það að ríkissjóður
Einfaldlega er verið,
segir Friðrik Hansen
Guðmundsson í síðari
grein sinni, að skatt-
leggja viðkomandi
landshluta sérstaklega.
taki við göngunum eftir 20 ár og
að ríkissjóður muni síðan hella 100
milljónum á ári ofan í Hvalfjörðinn
út alla næstu öld? Eða er fyrirhug-
að að hætta aldrei gjaldtöku þarna?
Brugðust
þingmenn?
Spölur áætlar að taka kr. 800 í
gjald fyrir fólksbíl í gegnum göngin
og kr. 2.5'00 til 2.800 fyrir stærri
bíla. Það er ljóst að mikil óánægja
mun verða með þessa gjaldtöku þar
sem hún bitnar eingöngu á hluta
landsmanna. íbúar Norðurlands,
Vesturlands og Vestfjarða munu
væntanlega knýja á um það innan
fárra ára frá því göngin verða opn-
uð að hætt verði gjaldtöku við þau
og að ríkið taki við rekstri þeirra.
Mun það nokkuð verða óeðlileg
krafa af þeirra hálfu? Ef sú verður
raunin og ríkið tekur við rekstri
ganganna þá hefðu menn betur lát-
ið Vegagerðina sjá um þetta mál
frá upphafi.
Það sem einnig vekur furðu, er
að þingmenn Norðurlands eystra,
Norðurlands vestra, Vestfjarða og
Vesturlands skuli vera tilbúnir að
setja vegartolla á kjósendur sína
með þessum hætti. Hér er einfald-
lega verið að skattleggja þessa
landshluta sérstaklega og láta þá
eina borga fyrir sín nauðsynlegu
samgöngumannvirki. Jafnframt er
verið að láta þessi kjördæmi taka
þátt í samgöngubótum í öðrum kjör-
dæmum. Þverun Hvalfjarðar með
brú hefði átt og á að vera sameigin-
legt hagsmunamál allra þessara
byggðarlaga. Brú, sem Vegagerðin
smíðaði og allir hefðu frían aðgang
að, yrði gríðarleg lyftistöng fyrir
þessi kjördæmi. Það að einkafyrir-
tæki er tilbúið að taka þetta verk-
efni að sér segir allt um arðsemi
þess að þvera Hvalfjörðinn, og hví-
líkt hagsmunamál fyrir þessi
byggðarlög er hér á ferðinni. Ef til
þess er litið að þessi fjögur kjör-
dæmi hafa samtals þriðjung at-
kvæða á Alþingi má furðu sæta af
hveiju þessir menn hafa ekki fyrir
löngu komið þverun Hvalfjarðar á
vegaáætlun.
Höfundur er byggingar-
verkfræðingur.
Friðrik Hansen
Guðmundsson