Morgunblaðið - 16.07.1996, Blaðsíða 19

MORGUNBLAÐIÐ
ÞRIÐJUDAGUR 16. JÚLÍ 1996 19
LISTIR
••
Sigurður Orlygsson listmálari hefur opnað yfirlitssýningu á verkum sínum í Gerðarsafni
SIGURÐUR Örlygsson listmálari
sýnir verk sín á yfirlitssýningu í
Gerðarsafni, Listasafni Kópavogs,
til 12. ágúst. Sýningin er að sögn
Sigurðar búin að vera í undirbún-
ingi í tvö ár, en hann fagnar 50
ára afmæli sínu í ár auk þess sem
25 ár eru frá fyrstu einkasýningu
hans. Sigurður er þekktur fyrir að
mála stór málverk og í mörgum
þeirra standa höggmyndir út úr
þeim. Elstu verkin á sýningunni eru
frá árinu 1971, sama ári og Sigurð-
ur útskrifaðist frá Myndlista- og
handíðaskóla íslands.
Listamaðurinn gekk með blaða-
manni Morgunblaðsins um sýning-
una og bytjaði í neðsta salnum, sem
hýsir elstu verkin. Þau koma líklega
mörgum á óvart sem þekkja til
verka Sigurðar síðustu 10 árin.
Einfaldleikinn ræður öllu og stórir
einlitir fletir eru áberandi. „Eg var
fyrst um sinn undir amerískum
áhrifum og málaði einlit verk og
gerði klippimyndir. Ég límdi líka
auglýsingar og ýmislegt lauslegt
inn í málverkin. Ég var hrifinn af
popplistinni, Warhol og Rauchen-
berg, á þessum tíma,“ sagði Sigurð-
ur. „Ég hef í raun farið öfuga leið
á mínum ferli miðað við t.d. impres-
sjónísku málarana sem byijuðu á
realískum myndum af fólki og fjöll-
um og einfökluðu myndmál sitt all-
an feriljnn. Ég gerði þetta akkúrat
öfugt. Ég fór ekki að taka fígúruna
inn í myndir mínar fyrr en árið
1981 og núna er ég mikið að mála
andlitsmyndir, landslag og hús. Það
var fjærst mér af öllu að mála port-
rett hér áður fyrr.“ Honum finnst
módernisminn hafa gengið sér til
húðar og hlutbundin myndlist gefi
meiri möguleika. „í verkum mínum
er kannski ekki neitt nýtt í sjálfu
sér, en ef unnið er á persónulegan
hátt hefur maður eitthvað að
segja.“
Getur gert enn
stærri verk
Nokkrar myndanna á neðstu
hæðinni voru á sýningu sem hann
hélt með vini sínum, Magnúsi Kjart-
anssyni myndlistarmanni, árið
1972, en þeir hafa, að sögn Sigurð-
ar, þróast nokkuð samstíga í list-
inni. „A samsýningu okkar vorum
við í einföldum myndum, nýkomnir
frá námi i Kaupmannahöfn, og
leigðum okkur vinnustofu saman.“
í þessum fyrri verkum er farið að
votta fyrir þeim sérstæðu formum
sem hafa verið gegnumgangandi í
verkum Sigurðar. Margskonar sér-
kennileg tæki, vélarhlutar og
kvarnir sem hann ljósritar og límir
á strigann og málar yfir. „Þessir
hlutir virka oft sem einhverkonar
hlutir úr geimnum, gæti verið eins
og innrás frá Mars eða þvíumlíkt.
Ég hef líka alltaf verið veikur fyrir
vélum.“
Gæti verið
innrás frá Mars
Morgunblaðið/Einar Falur
SIGURÐUR Orlygsson listmálari við myndir sem hann hefur málað af börnum sínum. Á ljósmynd-
inni virða þau verk föður síns fyrir sér.
„KONAN með brauðið" 1996. Fyrirsætan er
kona listamannsins. Kleinurnar tákna börn
þeirra og hjörtun ástina.
„SVARTI Morrisinn" 1996. Foreldrar Sigurðar
og æskuheimili í Laugardalnum.
- Eru þetta allt myndir úr einka-
eign hér á sýningunni?
„Nei, ég held að það séu sjö
myndir á sýningunni úr einkaeign.
Ég á þetta allt sjálfur. Það hefur
verið heldur dapur tími fyrir mynd-
listarmenn undanfarið með tilliti til
sölu á verkum, en ég trúi að það
sé að rætast úr því.“ Hann sagði
aðspurður að vissulega væri erfitt
að geyma eins stórar myndir og
hann gerir og heimili hans væri
undirlagt. Stærsta verkið á sýning-
unni, „Vitund þjóðarinnar“, er
3,40x7,00 metrar á stærð og sagð-
ist Sigurður geta gert enn stærri
verk á vinnustofu sinni, því veggur-
inn sem hann vinnur verk sín á er
níu sinnum fjórir metrar að stærð.
Hann segir að á einkasýningum
hans taki hann alltaf fyrir ákveðin
þemu, „þá verður þetta eins og
saga, þar sem sömu hlutirnir koma
fyrir á fleiri en einni mynd,“ sagði
hann og það er augljóst í öðrum
salnum á efri hæð þar sem stigi
og kvörn koma endurtekið fyrir í
mismunandi samhengi. Vísindi og
frásagnarheimar birtast í málverk-
unum og er fyrirmyndar að þeim
oft að leita í æskuárum Sigurðar í
Laugardalnum, þar sem hann
sökkti sér niður í ævintýri, mynda-
blöð og sögur. Tvö ár eru síðan
hann fór að mála andlitsmyndir og
sagði hann föður sinn sérlega
ánægðan með það, enda er hann
þekktur andlitsmyndamálari,
Örlygur Sigurðsson listmálari.
„Þegar ég var yngri horfði ég oft
á hann mála uppáklætt fyrirfólk,"
segir Sigurður.
Persónuleg efnistök
Mynd af tenórsöngvaranum og
hljómsveitarstjóranum Placido
Domingo er einnig á neðri hæð. „Nú
er hann að hlusta á mig. Ég er
búinn að hlusta á hann svo lengi,“
sagði Sigurður og kvaðst vera mik-
ill tónlistarunnandi og hlusta bæði
á jass og sígilda tónlist á meðan
hann vinnur. Hljóðfæri koma ítrek-
að fram í myndum hans og endur-
spegla þessa ástríðu hans.
Hann byijar yfirleitt á því að
mála bakgrunninn, sem stundum
sýnir íslenskt landslag, jafnvel í stíl
við Kjarval, enda segist Sigurður
hrífast af honum. Myndir hans bera
titla sem hann segist stundum
gleyma og þá semur hann bara nýja.
Hann vill ekki stjóma því of mikið
hvað fólk sér út úr myndunum sín-
um, enda sé það svo ólíkt að upplagi.
Nýjustu myndir hans eru saman
í síðasta salnum sem við komum í.
Þar eru efnistök persónulegri og
myndir af honum, konu hans, börn-
um þeirra sjö og foreldrum Sigurð-
ar koma fyrir og tákn eru víða, eins
og til dæmis fljúgandi kleinur, sem
tákna börn þeirra, og hjörtu sem
tákna ástina.