Morgunblaðið - 06.09.1996, Blaðsíða 31

MORGUNBLAÐIÐ
AÐSENDAR GREINAR
FÖSTUDAGUR 6. SEPTEMBER 1996 31
Um vegagerð á
í MORGUNBLAÐ-
INU 23. ágúst ber Jón
Baldur Þorbjörnsson
(JBÞ) fram nokkrar
spurningar um vega-
gerð á Kili og óskar
eftir svörum við þeim
á opinberum vett-
vangi. Mér er bæði
ljúft og skylt að leitast
við að svara spurning-
um JBÞ og bið Morg-
unblaðið að birta svör-
in.
Áður en spurning-
unum er svarað beint,
er rétt að fara nokkr-
um orðum um vega-
kerfi landsins. Þjóð-
vegir skiptast í fjóra flokka, stofn-
vegi, tengivegi, safnvegi og lands-
vegi. Fyrstu þrír flokkarnir taka
til þeirra vega, sem tengja saman
öll byggð ból á landinu. Helstu
vegir landsins teljast til fyrsta
flokksins, stofnvega. Undanfarin
mörg ár hefur mest áhersla verið
lögð á framkvæmdir á stofnvegum.
Er þeim þó enn mjög áfátt víða
um land og þörf fyrir fjármagn
mjög mikil. Sama er að segja um
tengivegi og safnvegi.
Undir fjórða flokkinn, lands-
vegi, falla þá aðrir vegir en þeir
sem tengjast beint byggðinni.
Stundum eru þessir vegir kenndir
við ferðamennsku. Vegir þessir
eru mjög breytilegir, allt frá því
að vera torleiði, sem einungis er
fært torfærubifreiðum, upp í það
að vera allgóðir malarvegir eins
og norðurhluti Kjalvegar. Jafnvel
finnast þar einnig stuttir kaflar
með bundnu slitlagi og svo er víð-
ar. Hjá Vegagerðinni
er sú skoðun ríkjandi,
að gerð og gæði
landsvega eigi að vera
breytileg, háð því
hvert hlutverk þeim
er ætlað. Hafin er
vinna við flokkun
landsvega með tilliti
til þessa. Þessi flokk-
un verður felld að því
hálendisskipulagi,
sem nú er í vinnslu.
Landsvegir teljast
alls um 2.000 km og
er meirihlutinn á há-
lendinu. Til að annast
rekstur þeirra, viðhald
og endurbætur svo og
nýbyggingar, aðrar en brúagerð
er veitt 60-70 mkr. á ári. Sú upp-
hæð veitir ekki mikið svigrúm fyr-
ir nýbyggingar, heldur er fyrst og
fremst reynt að halda í horfinu og
síðan þróa vegina til framfara með
minni háttar lagfæringum. Helstu
nýbyggingar, sem fjármagnaðar
eru af Vegagerðinni, tengjast
brúabyggingum og ræsagerð. Aðr-
ar nýbyggingar hafa verið fjár-
magnaðar af öðrum aðilum, eink-
um Landsvirkjun.
Ef hin mikla fjárþörf byggða-
veganna er höfð í huga, er ekki
líklegt að verulegir fjármunir renni
úr vegasjóði til landsvega í náinni
framtíð. Framkvæmdir munu því
væntanlega í verulegum mæli ráð-
ast af þörfum virkjanaaðila. Vega-
gerðin mun áfram kosta kapps um
góða samvinnu við Landsvirkjun
og leita leiða til að þeirra fram-
kvæmdir þjóni hagsmunum sem
flestra. Hún mun áfram brúa ár
Vegakerfið, gerð þess
og gæði, segir Helgi
Hallgrímsson, er hluti
skipulags sem tekur mið
af landnýtingu.
og ráða bót á öðrum hindrunum á
vegum, þannig að þeir þjóni því
hlutverki, sem þeim verður ætlað
í skipulagi hálendisins.
1. JBÞ spyr fyrst um ástæður
vegabóta á Kili og hveijir eigi þar
helst hagsmuna að gæta.
Vegagerð í hefðbundnum skiln-
ingi á norðanverðum Kili hófst að
marki, þegar virkjun Blöndu kom
til, og ijármagnaði Landsvirkjun
vegagerðina. Undirbúningur að
virkjunum krefst allgóðs vegasam-
bands og þær verða ekki byggðar
af skynsamlegu viti nema með
vegatengingum, sem hafa fullan
burð og eru færar að kalla árið
um kring. Landsvirkjun á því mik-
illa hagsmuna að gæta, en fleiri
aðilar koma þó við sögu varðandi
umbætur á Kjalvegi. Má þar nefna
ýmsa aðila í ferðaþjónustu, Skíða-
skólann í Kerlingafjöllum og svo
umráðamenn landa og afrétta. Í
framhaldi af vegagerð Landsvirkj-
unar byggði Vegagerðin brú á
Seyðisá og tengdi hana með nýjum
vegi. Er það í samræmi við þá
skoðun hennar, að Kjalvegur eigi
að vera fær vel búnum fólksbifreið-
um.
2. JBÞ spyr næst um umhverfis-
Helgi
Hallgrímsson
Kili
mat vegna framkvæmda og aðild
Skipulags ríkisins að áætluðum
framkvæmdum á Kili.
Lög um mat á umhverfisáhrif-
um vegna mannvirkjagerðar, sem
ætla má að hafi áhrif á umhverfi
sitt, tóku gildi í maí 1994. Vega-
gerð er meðal þeirra fram-
kvæmda, sem háðar eru umhverf-
ismati og eru landsvegir þar ekki
undanskildir. Samkvæmt lögun-
um má ekki leggja vegi í nýrri
veglínu nema að undangengnu
mati. Fyrir gildistöku laganna fór
mat á umhverfisáhrifum ekki
fram, en hér eftir mun nýbygging
vega á Kili verða metin áður en
hefja má framkvæmdir. Skipu-
lagsstjóri ríkisins annast fram-
kvæmd laganna um mat á um-
hverfisáhrifum undir yfirstjórn
umhverfisráðherra. Skipulagsleg
meðferð framkvæmda á hálendinu
hefur oft verið losaraleg enda
stjórnskipuleg staða þess ekki
skýr. Nú er þó unnið að svæðis-
skipulagi fyrir miðhálendið, þar
sem m.a. verður farið í saumana
á vegamálum svæðisins. Sérstök
nefnd á vegum umhverfisráðu-
neytis vinnur það verk og er til-
lagna að vænta síðar í haust.
3. í þriðja lagi spyr JBÞ hvort
leitað hafi verið álits almennings
á vegaframkvæmdum á Kili.
Ég hygg að almennt megi svara
spurningunni neitandi. Með hinum
nýju lögum um mat á umhverfis-
áhrifum er þó tryggt, að breyting
verður á. Almenningur skal eiga
greiðan aðgang að málsgögnum
við matið. Þá mun skipulagsvinna
sú, sem áður var nefnd, gefa
áhugamönnum um hálendið tæki-
færi til að skoða þær hugmyndir,
sem settar verða fram um nýtingu
þess, og koma athugasemdum á
framfæri.
4. Fjórða spurning JBÞ lýtur að
því, hvort yfírstjóm vegamála
muni bíða eftir niðurstöðum úr
könnun á væntingum erlendra
ferðamanna til hálendis íslands
áður en ráðist verður í frekari
vegagerð á hálendinu.
Vegagerðin mun skoða niður-
stöður umræddrar könnunar, enda
tekur hún þátt í fjármögnun henn-
ar. Vonandi þarf ekki að bíða neitt
sérstaklega eftir henni. í mínum
huga skiptir þó mestu máli, að
skipulag hálendisins og áætlanir
um nýtingu þess taki mið af hinum
ýmsu hagsmunum, sem þar koma
til, m.a. ferðamennsku af margvís-
legu tagi, náttúruvernd, orkufram-
leiðslu og flutningi orku, beitaraf-
notum o.fl. Vegakerfið, gerð þess
og gæði, er einn hluti þessa skipu-
lags og hlýtur að taka mið af land-
nýtingu þess. Mikilvægt er, að
sæmileg sátt náist um þetta skipu-
lag.
5. Síðasta spurning JBÞ hljóðar
svo: Verður hægt að skilgreina
Kjöl sem hluta af hálendi íslands,
ef þvert yfir hann verður lagður
vegur fyrir hraðfara umferð.
Að minni hyggju er svarið já.
Uppbyggður vegur með hraðfara
umferð hefur áhrif á næsta ná-
grenni sitt, en þau áhrif deyja
furðufljótt út þegar frá dregur
veginum. í þessu tilliti má líta til
Möðrudalsöræfa, þar sem mikil
víðerni eru á báðar hendur og veg-
farendur njóta þeirra með vissum
hætti frá hringveginum. Enn rík-
ari upplifun fæst með því að víkja
frá veginum, og ekki þarf að fara
nema snertispöl til að vegurinn sé
horfinn og víðáttan ríki ein.
Höfundur er vegamálastjóri.
ÞÞ
&CO
ÞAKVIÐGERÐAHEFNI
Rutland þéttir,
bætir og kætir
þegar að þakið
fer að leka
Á ÞÖK - VEfifil - GÓLF
Rutland er einn heisti
framleiðandi
þakviðgerðarefna í
Bandaríkjunum
CORTIHfi
Veldu rétta efnið - veldu Rutland!
ÁRMÚLA 29 • PÓSTHÓLF 8360 • 128 REYKJAVÍK
SÍMI553 8640/568 6100
Þ. ÞORGRÍMSSON &CO
\!
533-1000
f/
Er
maginn
vandamál?
Silicol er náttúrulegt bætiefni
; sem vinnur gegn óþægindum í
! maga og styrkir bandvefi
i líkamans og bein.
Silicol verkar gegn brjótsviða,
nábít, vægum magasærindum,
vindgangi, uppþembu
og bæði niðurgangi og harðlífi.
Silicol hentar öllum!
Silicol hjálpar
Vinsælasta heilsuefnið i Þýskalandi, Sviþjóð
og Bretlandi!
Silitol er Itrcin nótlúruafurð ón hliðorvcrkono.
Barnadansar, standard
og suður-amerískir
dansar, Mambó, tjútt
gömlu dansarnir
Kántrýdansar
Macarena
DANSSKOU
Jóns Féturs ogKöru
Umboðsadili fyrir hina fráboeru Supadance dansskó
Opið hús
fimmtudaginn
5. sept. kl. 18-21.
Starfsemi vetrarins kynnt
Fjölskylduafsláttur • Systkinaafsláttui
Við bjóðum upp í
Innritun í síntum
553 6645
og 568 5045
alla daga kl. 12-19.
Skírteini afhent
í Bolholti 6
mánudaginn
9.sept. kl. 16-22.
Kennsla hefst
10. september