Morgunblaðið - 26.09.1996, Blaðsíða 26

26 FIMMTUDAGUR 26. SEPTEMBER 1996
MORGUNBLAÐIÐ
LISTIR
Sérstæð sýning á listritun verður haldin á
Flateyri í byrjun október. Listamaðurinn
Torfí Jónsson sagði Jóhanni Hjálmarssyni
frá því hvers vegna Flateyri varð fyrir valinu
sem sýningarstaður og hvemig áhugi hans
á þessari fomu listgrein kviknaði.
Morgunblaðið/ Júlíus
TORFI Jónsson með sýnishorn listritunar.
TORFI Jónsson myndlistarmaður
heldur 5.-6. október nk. sýningu á
Flateyri og í tengslum við hana
verða uppákomur, m.a. ljóðalestur
og söngur. Á sýningunni verða sýn-
ishorn af skriftletri, bæði leturgerð-
ir skrifaðar, málaðar og frjáls for-
mun út frá skriftinni.
Að sögn Torfa er stuðst við letur-
gerðir frá ýmsum tímum. Elsta
gerðin er úr Biblíuhandriti (Codex
Sinaiticus), svokallað Unsial letur
skrifað um 350 eftir Krist og fannst
bókfellið fyrir 160 árum í klaustri
á Sinai-eyðimörkinni. Torfi hefur
unnið með þetta letur og segir það
ákaflega fallegt en handritið er á
forngrísku og erfitt að lesa það af
þeim sökum nema fyrir sérfræð-
inga. Munkamir voru tregir til að
láta blöðin af hendi nema eitt og
eitt í einu. „Heiðarleiki og fegurðar-
skyn skrifarans hafði mikil áhrif á
mig,“ segir hann.
Torfi stundaði nám í Listaháskól-
anum í Hamborg í fimm ár. Að
undangengnu námi í teikningu og
grafík voru lokaverkefnin unnin í
bókagerðar- og leturdeild. Loka-
verkefnið var þátttaka í samsýn-
ingu en þar sýndi hann 20 blöð
með koparstungu. Torfi hefur hann-
að margar bækur, síðast bækur um
myndlistarmennina Hring Jóhann-
esson og Tryggva Ólafsson. Bæk-
umar komu út á vegum Hins ís-
lenska bókmenntafélags og ASÍ.
Um sýninguna á Flateyri segir
Torfí að hún byggist upp á fijálsri
notkun leturs frá mismunandi tím-
um, frá Biblíuletri fram að deginum
í dag. Torfi hefur kennt á mörgum
námskeiðum og tekið þátt í nám-
stefnum og opnum verkstæðum og
verið víða með letursýningar. Hann
hefur starfað með hópi manna sem
nota leturform sem listræna tján-
ingu. Þegar Torfí hefur unnið að
vatnslitamyndum, sem hann er
kunnur fyrir, hefur hann jafnframt
fengist við leturgerðina og hefur
þá verið um gagnkvæm áhrif að
ræða milli þessara tveggja list-
forma. „Þetta er ákaflega skemmti-
legt form og ég hef heillast af þess-
ari grein,“ segir Torfí. Meðal þeirra
sem lagt hafa listritun lyrir sig er
íslendingurinn Gunnlaugur Briem
sem starfar í Bandaríkjúnum og er
mikilvirkur leturhönnuður.
Torfi er spurður að því hvers
vegna sýnt sé á Flateyri. Hann lítur
svo á að á Flateyri hafi menningar-
líf löngum verið lífvænlegt, ekki
síst í tónlistarflutningi. Einnig nefn-
ir hann að hörmungaratburðirnir
sem þar áttu sér stað séu ein ástæð-
an. Allur ágóði af sýningunni og
dagskránni rennur til Flateyringa.
I augum Torfa Jónssonar er Flat-
eyri fallegur staður. Fyrir nokkrum
árum var sýning á vatnslitamynd-
um frá Vestfjörðum eftir hann í
Galleríi Borg. Mörg verkanna voru
unnin á á Flateyri en þar hefur
hann ávallt mætt einstakri vináttu
og velvild.
Þetta er í blóðinu
Á sýningunni er verið að kynna
tiltölulega nýja listgrein sem þó
byggistá íslenskri hefð. „Þetta er í
blóðinu," segir Torfí. „Afí minn,
Helgi Jónsson á Stokkseyri, skrifaði
mikið niður af vísum og orti sjálfur
vísur.“
Hópurinn sem Torfi er hluti af
er alþjóðlegur. Auk Evrópufólks er
í honum fólk frá Ástralíu og Japan
og fleiri stöðum. Hópurinn hefur
undanfarin ár hist í Belgíu að sumri
til og hefur það verið örvandi fyrir
listsköpunina. Á næsta ári verður
þingað í Istanbul. Torfi er nýkominn
frá Noregi þar sem honum var boð-
ið að sýna.
Er litið á leturskrift sem list-
grein?
„Já, hún er austurlensk að upp-
runa en hefur þróast í Evrópu og
er nú alls staðar viðurkennd."
Torfi ítrekar að Bandaríkjamenn
séu framarlega í greininni og nefn-
ir aftur nafn Gunnlaugs Briem í
San Francisco. Hingað hafa komið
listamenn eins og Julian Waters,
sem er í fremstu röð, og haldið hér
námskeið og sýnt í Galleríi Greip.
Þá hefur Katharina Pieper, meist-
aranemi hins virta þýska listritara
Werners Schneiders, komið hingað
í sömu erindagjörðum. Englend-
ingar eru líka góðir að hans mati,
hjá þeim er greinin hefð. Einn sá
fremsti meðal þeirra er Donald
Jackson, skrifari drottningar.
Hann var leiðbeinandi á námskeiði
sem Torfi sótti, kenndi aðferðir við
gyllingu og að skrifa með álfta-
fjöðrum.
Torfi segir ómetanlegt að hitta
þessa menn. Hann minnir á að let-
urgerð sé afsprengi listritunar, for-
vitni hans hafi verið vakin þegar
hann vann við að velja letur í bæk-
ur. Löngunin til að skyggnast frek-
ar inn í leyndardóma listritunar
vaknaði og eins jókst skilningur
hans á þeirri gífurlegu vinnu sem
felst í að skapa nýjar leturgerðir
og samræma form stafanna. Letur-
gerðirnar hafa ætíð endurspeglað
tíðarandann.
„Ekkert eða fátt. er nátengdara
manninum en leturgerðin," að dómi
Torfa Jónssonar.
Letur
og maður
erueitt
Islenskur
eldur
„ÞÓREY gætir íslensks elds“ er
yfírskrift gi'einar um sýningu Þór-
eyjar Sigþórsdóttir „Láppstift och
lava“ sem hún setti upp á listadög-
um á Álandseyjum í lok ágúst og
hlaut lofsamlega dóma. Þar sýndi
Þórey einleikinn „Skilaboð til
Dimmu“ eftir Elísabetu Jökulsdótt-
ur á sænsku, auk þess sem hún
sýndi myndband með upplestri ljóða
eftir þijár ungar skáldkonur en það
var sýnt með sænskum texta.
Þórey og Hilmar Oddsson leik-
stýrðu „Skilaboð til Dimmu“ en
Ylva Heljerud þýddi textann á
sænsku. í Aland segir að leikur
Þóreyjar neisti, hún reyni að fá
áhorfendur til að taka þátt í þeirri
innri baráttu sem persónan eigi í.
Þá sýni hún fram á að himnan sem
aðskilji raunveruleikann og hið
ímyndaða sé á stundum býsna
þunn, svo þunn að tilfinning geti
borist frá öðru yfir í hitt. Verður
leikdómara tíðrætt um „hinn ís-
lenska eld“ og hendir á lofti fullyrð-
ingu um að íslenskar konur séu oft
á tíðum villtari en kynsystur þeirra
á Álandseyjum. „Þetta er gefandi
„smásýning" með textum frá þeim
hluta Norðurlanda sem býr enp
yfir hinu villta og styrk,“ segir leik-,
dómari blaðsins, sem hrífst bæði
af einleiknum og ljóðunum, sem
hann segir fara að einhveiju leyti
fyrir ofan garð og neðan hjá
sænskumælandi áhorfendum þar
sem þeir verði að horfa á textann
og geti ekki notið myndbands Krist-
ínar Bogadóttur sem skyldi vegna
þess. Ljóðin sem flutt eru á því eru
eftir Lindu Vilhjálmsdóttur, Gerði
Kristnýju og Kristínu Ómarsdóttur.
Leikdómari Nya Aland er ekki
síður hrifinn, segir sýninguna frá- j
bæra leið til að vekja áhuga á leik-
húsi og hinu skrifaða orði. Þórey
sé sannfærandi Dimma, sviðssetn-
ingin einföld en skili hlutverki sínu
vel. Hins vegar sé hljómur „mynd-
bandsljóða" kaldur og formfastur,
þó að þau séu „flutt á íslensku,
máli sem streymir fram eins og
heitt og mjúkt fljót með iðum hér
og þar.“
SEVERIN CAFE CAPRICE kaffivélin
sýður vatnið jýrir uppáhellingu.
Hefur hlotið ótal viðurkenningar
Lagar 8 stóra bolla eða 12 litla.
Vapotronic suðukerfi.
Innbyggð snúrugeymsla.
1400 W.
Sér rofi fyrir hitaplötu.
Dropastoppari.
Yfirhitavörn.
Glæsileg
nútímahönnun
- engri lík.
Tllboðsverð
nú aðeins
kr. 9.975 stgr.
REYKJAVÍKURSVÆÐI: Byggt og búiö, Rafha, Suðuriandsbraut, H.G. Guöjónsson, Suðurveri, Húsasmiðjan,
Skútuvogi, Glóey, Ármúla 19, Rafbúðin, Álfaskeiði 31, Hafnarf., Miðvangur, Hafnarfirði. SUÐURNES: Staðafell hf.,
Keflavík, Samkaup, Keflavík, Rafborg, Grindavík. VESTURLAND: Rafþjónusta Sigurdórs, Akranesi, Trésmiðjan
jjj Akur, Akranesi, Kf. Borgftrðinga, Borgamesi, Blómsturvellir, Hellissandi, Versl. Hamar, Grundarfirði, Versl. E.
<D Stefánssonar, Búðardal. VESTFIRÐIR: Kf. Króksfjarðar, Króksfjarðamesi, Skandi hf., Tálknafiröi, Kf. Dýrfirðinga,
£ Þingeyri, Laufið, Bolungarvík, Húsgangaloftið ísafirði, Straumur hf., isafirði, Kf. Steingrimsfjarðar, Hólmavík.
xq NORÐURLAND: Kf. Hrútfirðinga, Borðeyri, Kf. V-Húnvetinga, Hvammstanga, Kf. Húnvetninga, Blönduósi, Kf.
O Skagfirðinga, Sauðárkróki, KEA, Akureyri, og útibú á Norðurlandi, Kf. Þingeyinga, Húsavík, Kf. Langnesinga,
Þórshöfn. AUSTURLAND: Kf. Vopnfirðinga, Vopnafirði, Kf. Héraðsbúa, Seyðisfirði, Kf. Héraðsbúa, Egilsstöðum,
^ Rafalda, Neskaupstað, Kf. Héraðsbúa, Reyðarfirði, Kf. Fáskrúðsfjarðar, Kf. A-Skaftfellinga, Djúpavogi, Kf.
A-Skaftfelinga, Höfn. SUÐURLAND: Kf. Ámesinga, Vik, Kf. Rangæinga, Hvolsvelli, Kf. Rangæinga, Ruðalæk,
Versl. Mosfell, Hellu, Reynistaður, Vestmannaeyjum, Kf. Ámesinga, Selfossi.
Ei nar
Farestveit&Cohf.
Borgartúni 28, símar 562-2901 og 562-2900.
Islenskir verkfræðingar
BÆKUR
Æviskrár
VERKFRÆÐINGATAL
Ritstjóm og samantekt ættfræði-
texta: Þorsteinn Jónsson. Samantekt
menntunar- og starfsferils: Sigvaldi
Júlíusson og Benedikt Jónsson.
Þjóðsaga EHF 1996,1. og II. bindi,
1050 bls.
ÞETTA er í fjórða sinn sem
Verkfræðingatal hefur verið gefíð
út. Fyrst kom það út 1956 og
voru þá æviskrár 270. Þriðja út-
gáfa kom út 1981 með 962 ævi-
skrám. Nú fímmtán árum síðar
eru bindin orðin tvö og allmyndar-
leg bæði tvö. Því miður er ekki
tilgreint hversu æviskrárnar eru
margar nú, en þeim hefur bersýni-
lega fjölgað verulega.
Nokkur mælikvarði má þessi
\
BIODROGA
snyrtivörur
fjölgun verkfræðinga
vera um verklegar
framkvæmdir og
framfarir. Mætti hug-
leiða sitt af hveiju í
því sambandi. Þá ber
allur frágangur og
vinnsla ritsins vitni
um aukinn metnað,
meiri kröfur um
smekkvísi og fagleg
vinnubrögð.
í stórum dráttum
eru æviskrárnar sjálf-
ar með svipuðu sniði
og áður. Mér virðast
þær þó betur sam-
ræmdar og skipulegar frá þeim
gengið.
1 upphafi rits er ágæt ritgerð
um menntun íslenskra verkfræð-
inga eftir Sveinbjörn Björnsson.
Hún er endurprentuð úr síðustu
útgáfu. Þá er frá því skýrt að frú
Vigdís Finnbogadóttir, þáverandi
forseti íslands, var kjörin heiðurs-
félagi VFÍ árið 1992 og á eftir
fara æviskrár verkfræðinga.
Þær eru með þeim hætti að á
eftir nafni fer fæðingardagur, ár,
staður og starfsheiti. Þá er gerð
grein fyrir foreldrum á sama hátt,
svo og föður- og móðurforeldrum.
Þar næst er greint frá námsferli,
starfsferli, félags- og trúnaðar-
störfum og viðurkenningum sem
viðkomandi hefur hlotið. Þá er
greint frá maka og foreldrum
hans með sama hætti, svo og
börnum þeirra ogj
mökum. Ritstörf
verkfræðingsins eru
ekki tilgreind, enj
þeim hefur verið safn- i
að og verða tiítæk í;
tölvutæku formi.
Á undan hveijum;
æviskrárbókstaf fer
stutt ritgerð eftir álíka
marga höfunda. Er í
þessum þrjátíu rit-
gerðum fjallað umi
íjöldamörg efni einsj
og ætla má. Það er*
stórfróðleg lesning og
mikil bókarbót.
Kostur fínnst mér hversu ætt-;
færsla er mikil í þessum æviskrám.
Ekki hafa þó allir verið sáttir við
það og hafa beðist undan ætt-
færslum. Ekki get ég neitað því
að ég sakna þess að ekki skuli
greint frá ritstörfum manna. Þau
eru óneitanlega verulegur þáttur
í lífsstarfi margra.
Þetta nýja verkfræðingatal er
hið glæsilegasta rit, sem lýsir gró-
skumikilli og þróttmikilli starfs-
stétt og forráðamenn félagsins
hafa auðsjáanlega mikinn metnaðj
fyrir hönd stéttar sinnar.
Mikill aragrúi mynda er hér &
blaðsíðum, að sjálfsögðu af lang-j
flestum þeim sem æviskrár eiga
og til náðist, en einnig er nokkuð
af öðrum myndum, einkum a£
mannvirkjum, gömlum og nýjum.
Sigurjón Björnsson
Þorsteinn Jónsson