Morgunblaðið - 19.11.1996, Síða 26

26 ÞRIÐJUDÁGUR 19. NÓVEMBER 1996
MORGUNBLAÐIÐ
LISTIR
ATRIÐI úr Skeiðarárhlaupi. Morgunbiaðið/Stefán
Skeiðarárhlaup á Höfn
Hornafjörður. Morgunblaðið.
LEIKFÉLAG Hornafjarðar hefur
frumsýnt revíuna Skeiðarárhlaup.
Höfundur texta er Kristín Gests-
dóttir en um tónlistina sér eigin-
maður hennar, Jóhann Morávek.
Revían fjallar á gamansaman
hátt um atburði líðandi stundar.
Skólamálin, sem ollu nokkrum
taugatitringi meðal Hornfirðinga,
fá sinn skerf. Atvinnumálin eru
að sjálfsögðu brotin til mergjar
en hæst ber sjálft hlaupið á sandi
Skeiðarár.
Léttir smáréttir fyr-
ir gamla aðdáendur
TÓNLIST
II1 j 6 m d i s k a r
SMÁRAKVARTETTINN
í REYKJAVÍK
- LEIKBRÆÐUR
Smárakvartettinn í Reykjavík.
Hljóðfæraleikarar: Carl Billich og
hljómsveit. Japis JAP9644-2.
Leikbræður. Hljóðfæraleikarar:
Carl Billich, Tríó Magnúsar Pét-
urssonar, Gunnar Sigurgeirsson,
Eyþór Þorláksson, Erwin Köp-
pen. Spor ÍTCD 003.
HÚN er gamalkunn árátta ís-
lendinga að koma saman og
„harmónísera" söng, enda hafa
söngkvartettar sprottið upp
gegnum tíðina, misáheyriiegir
sem vonlegt er. Það var MA
kvartettinn sem gaf tóninn með
sönggleði og töluverðum sjarma
í flutningi, svo sem frægt er orð-
ið. Ástæðan fyrir því að söngglað-
ir menn koma saman er auðvitað
sú að skemmta sjálfum sér - og
öðrum í leiðinni. Og þetta hefur
oft tekist vel.
Kvartettinn Leikbræður varð
til er þeir félagar voru á siglingu
sólskinsbjarta Jónsmessunótt út
í Flatey á Breiðafirði árið 1945
og voru lengi eftir það ómissandi
á hverri skemmtun Breiðfirðinga-
félagsins í Reykjavík og víðar.
Fyrstu opinberu hljómleikana
héldu þeir á nokkrum stöðum úti
á landi og í Gamla Bíói í Reykja-
vík árið 1952. Söngferillinn stóð
í tíu ár.
Ferill Smárakvartettsins stóð í
5 ár. Það voru fjórir skólabræður
í Háskólanum sem stofnuðu kvart-
ettinn haustið ’51 og kom hann
fyrst fram á árshátíð læknanema
þá um veturinn og fékk frábærar
móttökur. Síðan starfaði Carl
Billich með þeim, útsetti og lék
undir, en hann kom einnig við
sögu Leikbræðra með raddsetn-
ingar og - ásamt öðrum - undir-
leik. Báðir nutu þessir kvartettar
vinsælda meðan þeir runnu sitt
skeið.
Þessir tveir hljómdiskar verða
því vafalaust mörgum kærkomin
uppriljun, enda þótt söngurinn
sæti ekki miklum tíðindum í dag.
Handbragð Carls Billichs leynir
sér ekki, þó að söngurinn rísi vart
yfir það að vera snotur og þægi-
legur. Smárakvartettinn virðist
öllu jafnari að gæðum, meirajafn-
vægi milli radda. Upptökur einnig
jafnbetri. Ef til vill er sönggleðin
meiri hjá Leikbræðrum, en gæði
raddanna harla misjöfn - þó fyrsti
tenór sé eftirtektarverður. Oft
virðist veikleiki íslenskra kvartetta
vera í milliröddum - sem stundum
eru látnar gegna meira hlutverki
en þær valda.
Lög og textar eru dæmigerðar
dægurflugur síns tíma, sem þýðir
að sumt er ljúft og annað varla
á vetur setjandi hvað þá hljóm-
disk. Smárakvartettinn er með
nokkra vel flutta stúdentasöngva,
sem sýnir að þeir eru allir stúdent-
ar, og Ingibjörg Þorbergs tekur
smekklega undir í tveimur lögum.
Semsagt léttir smáréttir fyrir
gamla aðdáendur.
Oddur Björnsson
EFNISTILRAUNIR
MYNPLIST
Norræna húsið,
a n d d y r i
LEIRLIST
Roger Westerholm. Opið kl. 9-19 alla
daga nema sunnud. 12-19 til 24. nóv-
ember; aðgangur ókeypis.
ÞÆR litlu sýningar sem hafa
verið settar upp í anddyri Norræna
hússins í gegnum árin hafa verið
jafn misjafnar og þær eru marg-
ar. Oft og tíðum hafa komið fram
á þessum vettvangi afar athyglis-
verð listaverk, þar sem góðir fag-
menn hafa borið sitt fram af vand-
virkni og íhygli. í öðrum tilvikum
virðist fremur um tilraunir að
ræða eða jafnvel framlag sem
kalla mætti uppfyllingu — þar sem
spurning er hvort efnið eigi erindi
á þennan vettvang eður ei.
Nú stendur yfir í anddyrinu
sýning frá hendi finnsks leirlistar-
manns, sem má með nokkrum rétti
segja að fylli síðari flokkinn. Slík
staðhæfing segir í raun ekkert um
Roger Westerholm sem listamann,
heldur aðeins að það sem hér er
fram sett sé fremur tilraunir en
fullgerð listaverk og því tæpast
ástæða til að fara um þau mörgum
orðum sem slík.
Þessi ályktun byggist ekki að-
eins á því sem fyrir augu ber,
heldur einnig á þeim orðum, sem
listamaðurinn viðhefur sjálfur um
verk sín í sýningarskrá:
„Árangurinn af vinnu minni á
sviði leirlistar hingað til getur
nánast skoðast sem efniviður, sem
hefur auðveldað mér að rannsaka
þær breytingar sem verða á leirn-
um við ólíkar vinnsluaðferðir. Hið
flata form, sem ég einbeiti mér
að um þessar mundir, hefur ekki
verið rannsakað að neinu ráði í
þeim stærðarhlutföllum sem ég
nota. Tilgangurinn er að kanna
ítrustu mörk flata formsins og
hvaða vinnubrögð og hjálpartæki
þarf til þess að ná settu marki.“
Þær efnistilraunir sem lista-
maðurinn er að vinna að sjást hér
í nokkrum stórum, sprungnum
veggmyndum og tveimur skálum,
þar sem misjafnlega litaður gler-
ungurinn og reyklitaður leirinn
gefur vissulega tilefni til að velta
fyrir sér vinnslunni sjálfri. En þær
vangaveltur fjalla meira um hvað
fór úrskeiðis en hvað tókst vel;
stjórn listamannsins á vinnsluferl-
inu hefur annað tveggja mistekist
eða verið vísvitandi afar lítil. Orð
listamannsins styðja hið síðara:
„í formsköpun minni og vinnu-
aðferðum reyni ég að gefa leirnum
tækifæri til að lifa sínu eigin lífi
meðan á vinnslu-, brennslu- og
eftirmeðferð stendur ... Allt
vinnuferlið er að mínu áliti jafn
þýðingarmikið og lokaárangur
verksins.“
Slík tilraunastarfsemi er vissu-
lega góð og gild, enda forsenda
þess að hver og einn listamaður
komist nokkuð áleiðis í list sinni
og samvinnu við þann miðil, sem
viðkomandi hefur kosið sér. Hins
vegar er misjafnt hversu áhuga-
verðar þær tilraunir eru í sjálfu
sér fyrir utanaðkomandi, þó þær
séu mikilvægar fyrir listamanninn;
í flestum tilvikum er það árangur-
inn, sem hlýtur athyglina að lok-
um.
Hér er hins vegar aðeins boðið
upp á áfanga á ferð sem er ólokið
og er ekki enn orðin spennandi.
Eiríkur Þorláksson
, Morgunbiaðið/sígurgeir Jónasson FULLSETIÐ var á tónleikunum og var góður
LÚÐRASVEIT Vestmannaeyja á styrktarfélaga- rómur gerður að flutningi sveitarinnar.
tónleikunum í Safnaðarheimili Landakirkju.
Vestmananeyjum. Morgnnblaðið.
LÚÐRASVEIT Vestmannaeyja
hélt árlega styrktarfélagatón-
leika sína I Safnaðarheimili
Landakirkju fyrir skömmu.
Tónleikarnir voru fjölsóttir og
var hljóðfæraleikurunum fagn-
að vel í lok tónleikanna.
Styrktarfélagatónleikarnir
hafa verið árviss viðburður í
starfi sveitarinnar um áratuga
skeið. Styrktarfélagar, sem eru
vel á þriðja hundrað, eru bak-
hjarlar sem greiða árgjald til
fjármögnunar á starfsemi sveit-
arinnar og fá fyrir það tvo miða
á tónleikana. Stefán Sigurjóns-
son, stjórnandi sveitarinnar,
kynnti lögin á tónleikunum og
stjórnaði leik Lúðraveitarinnar,
sem er skipuð 29 hljóðfæraleik-
urum. Að vanda var efnisskrá
Fullt hús
hjá Lúðra-
sveit Vest-
mannaeyj a
fjölbreytt, bæði erlend og inn-
lend lög og að sjálfsögðu lög
eftir Oddgeir Kristjánsson, tón-
skáld, eins og alltaf á styrktar-
félagatónleikunum. Oddgeir
var frumkvöðull í starfi Lúðra-
sveitar Vestmannaeyja en hann
endurvakti hana árið 1939 og
stjórnaði henni í áratugi en
sveitin hefur starfað óslitið frá
árinu 1939.
Lúðrasveit Vestmannaeyja er
tvískipt því hluti hljóðfæraleik-
aranna stundar nám í Reykjavík
og einnig eru nokkrir félagar
fluttir þangað búferlum en spila
þó enn með sveitinni þegar mik-
ið liggur við. Skólafólkið er í
Eyjum á sumrin en aðrir með-
limir sem ekki eru þar búsettir
koma annað kastið til æfinga
auk þess sem sveitin fer í æf-
ingabúðir að minnsta kosti einu
sinni á ári.
Styrktarfélagatónleikunum
var vel tekið og þótti Lúðra-
sveitin vera þétt og góð enda
var hljóðfæraleikurunum fagn-
að vel í lok tónleikanna og þeir
klappaðir upp til að spila nokk-
ur aukalög.
Kirkja tveggja alda
TONLIST
Dómkirkjan
AFMÆLISTÓNLEIKAR
Flytjendur; Dómkórinn, Kór Vestur-
bæjarskóla. Stjórnendur, Marteinn
H. Friðriksson,og Kristín Valsdóttir.
Einsöngvarar, Loftur Erlingsson,
Bergþór Pálsson, Marta Guðrún
Halldórsdóttir og Sigrún Vala Þor-
grímsdóttir. Orgelleikur Pavel
Manásek. Dómkirkjunni 16. nóvem-
berkl. 17.
VIRÐULEGA er minnst sögu
Dómkirkju í Reykjavík með bókaút-
gáfum, sýningum, gjöfum og þar
rís kannsíd hæst gjöf Reykjavíkur-
borgar á húsnæði því í gamla Iðn-
skólanum, sem kirkjan hefur haft
á leigu fyrir safnaðarstarf sitt. Saga
Dómkirkjunnar, sem Þórir Stephen-
sen hefur tekið saman, er og mikils
virði að til er orðið á einum stað,
nótnahefti og margt fleira mætti
telja til þar sem margar hendur
hafa lagst á eitt með að gera þessi
tímamót eftirminnileg og þar skal
tilnefna kór kirkjunnar og organ-
leikara, sem lagt hafa mikla vinnu
í að tónleikaveisla hefur fram farið
í Dómkirkjunni frá 16. október og
lýkur 30. nóvember, eða í hálfan
annan mánuð, skal þó tekið fram
að tónleikarnir fara eingöngu fram
um helgar. Eðlilegt er að tónleika-
haldið sé aðallega í höndum Dóm-
kórsins og dómorganleikara, þó
margir utanaðkomandi hafi lagt
hönd á plóginn og svo var einmitt
á tónleikunum í dag.
Fyrsta verk tónleikanna var Pat-
er Noster, mótetta fyrir áttraddað-
an kór, í flutningi Dómkórsins, verk
eftir Jacob Handl f. 1550, einn af
niðurlenska skólanum og á þeim
tíma hans þegar pólifónían var að
gera út af við tónlistina, með enda-
lausum flúrsöng þar sem tekstinn
skipti í raun ekki lengur máli og
hlaut að fara sem fór að ítalirnir
tækju viö þróuninni og gerðu text-
ann aftur gildandi og fyrir því varð
skrautið að beygja sig. Þessu skil-
aði kórinn undir stjórn Marteins
eðlilega eins og til stóð. Hjálmar H
Ragnarsson samdi þijú lög fyrir
barnakór, „Allt er þitt“ við ljóð eft-
ir Andres Frostenso, „Hvert leitið
þér menn“, sami ljóðahöf. og „Krist-
ur er ljósið heimsins" við ljóð eftir
Pratt Green. Lögin þessi flutti Kór
Vesturbæjarskóla undir stjórn
Kristínar Valsdóttur, einföld lög
fyrir barnaraddir en lítið fram yfir
það. Hápúnktar kvöldsins voru verk
Jóns Ásgeirssonar og Jóns Nordals.
Verk Jóns Ásgeirssonar kallar hann
„Leyfið börnunum að koma til mín“
við biblíutexta og Biblíuljóð Valdi-
mars Briem, Jesús blessar börnin.
skrifað fyrir einsöngvara, blandað-
an kór, barnakór og orgel. Jón
„datt“ hér ofan á falleg mótív og
fiytjendum tókst að magna upp þá
spennu sem tónlistin bauð upp á,
spennu sem verk Jóns bauð sannar-
lega upp á, góð tónsmíð sem auð-
heyrilega féll mjög vel að hlustum
áheyrenda, ef marka má undirtekt-
ir. Verk Jóns Nordal er á allt öðrum
nótum, þar er unnið með tiltölulega
lítið frumefni, sem fær á sig marg-
ar myndir og úr verður sterkur og
heilsteyptur kórsats. Ekki er verk
Jóns Nordals nýtt af nálinni heitir
Aldasöngur, efnið tekið úr þrem
kvæðum, úr Aldasöng Bjarna Jóns-
sonar sem var uppi um 1600, Salut-
ario Mariæ úr ísl. kvæði frá 15. öld
og Maríuvísum eftir Jón Helgason.
Skilaði kórinn verkinu hreinu og
fallegu en hljómagangur verksins
er viðkvæmur í söng. í síðasta verki
tónleikanna fannst mér aftur á
móti koma fram það sem bæta
þyrfti innan kórsins. í verki Knuts
Nystedt, The Wall is Down op. 104
þarf skarpari línur, voldugri bassa
og meiri tenór þar sem innkomurn-
ar hellast nær því frekjulega yfir
mann. Heppilegra væri að láta herr-
ana syngja meira fram, þannig
myndu raddir þeirra nýtast betur.
Einsöngvararnir stóðu sig vel
og þar upp úr stóð söngur Mörtu
Halldórsdóttur í O Salutaris hostia
op.47 nr.l eftirGabriel Faure, sem
hún náði að „stílisera“ fallega.
Eins og allir vita er Dómkirkjan
erfið tónlistarflytjendum, þrátt fyr-
ir sína innri fegurð hjálpar hún
flytjandanum ekkert, allir smávan-
kantar heyrast hér, sem annars
staðar hverfa inn í mismikinn end-
urhljóm, að því leyti er Dómkirkjan
harður skóli.
Ragnar Björnsson.