Morgunblaðið - 29.12.1996, Blaðsíða 27

26 SUNNUDAGUR 29. DESEMBER 1996
MORGUNBLAÐIÐ
MORGUNBLAÐIÐ
SUNNUDAGUR 29. DESEMBER 1996 27
jRtrguiifrlafctfe
STOFNAÐ 1913
ÚTGEFANDI
FRAMKVÆMDASTJÓRI
RITSTJÓRAR
PÓSTUR og sími er fyrir-
tæki með tvö andlit. Fyrir-
tækið hefur á undanförnum
árum verið framsækið í tækni-
legum efnum og staðið sig af-
burðavel í tæknilegri uppbygg-
ingu í fjarskiptum, svo að við
íslendingar stöndum þar
a.m.k. jafnfætis nágranna-
þjóðum okkar. í viðskiptaleg-
um efnum er fyrirtækið hins
vegar fornaldarfyrirbæri. Hið
nýjasta í þessum efnum eru
aldeilis ótrúlegar upplýsingar,
sem fram koma í tilkynningu
frá samkeppnisráði, þar sem
segir, að þetta ríkisfyrirtæki
hafi reynt að kúga lítið einka-
fyrirtæki, sem hefur leyft sér
að stunda póstdreifingu í sam-
keppni við hinn ríkisrekna risa
með því að neita að auglýsa í
blöðum og tímaritum, sem
þetta litla fyrirtæki hefur séð
um dreifingu á!!
í hvaða veröld lifa stjórn-
endur ríkisfyrirtækis, sem
leyfa sér svona vinnubrögð? í
tilkynningu samkeppnisráðs
segir orðrétt: „Loks er þeim
fyrirmælum beint til Póst- og
símamálastofnunar að stofn-
unin gæti jafnræðis, þegar hún
tekur ákvörðun um, að auglýsa
í blöðum eða ritum, þannig að
sú staðreynd að keppinautar
stofnunarinnar sjái um dreif-
ingu viðkomandi rits verði ekki
ákvörðunarástæða fyrir við-
skiptum með auglýsingar.“
Það er með slíkum ólíkind-
um, að opinbert fyrirtæki skuli
fá á sig slík fyrirmæli á síð-
asta tug þessarar aldar, að við
liggur, að lesandinn trúi ekki
sínum eigin augum. Svona fár-
ánlegar aðferðir notuðu menn
á íslandi í pólitísku stríði fyrir
og um miðbik þessarar aldar,
en þær eru löngu liðin tíð þar
til nú að þær skjóta upp kollin-
Árvakur hf., Reykjavík.
Hallgrímur B. Geirsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
um hjá þessu ríkisrekna risa-
fyrirtæki. Það skal tekið fram,
að Morgunblaðinu er kunnugt
um fleiri dæmi um tilburði hjá
Pósti og síma til þess að setja
auglýsingamiðla á svartan
lista, þótt um það verði ekki
fjallað hér.
Samkeppnisráð hefur með
skírskotun til samkeppnislaga
gefið Pósti og síma fyrirmæli
um að aðskilja samkeppnis- og
einkaréttarsvið stofnunarinn-
ar og skal þeim fyrirmælum
framfylgt fyrir 1. febrúar nk.
Samkeppnisráð hefur líka gef-
ið Pósti og síma fyrirmæli um
að dreifa pósti fyrir hinn litla
einkarekna samkeppnisaðila,
Póstdreifingu ehf. á stöðum,
sem falla innan dreifbýlispóst-
númera og á stöðum, sem falla
undir þéttbýlispóstnúmer, þar
sem eru færri en 500 heimili.
Það er heldur óskemmtilegt
fyrir opinbert fyrirtæki, að
samkeppnisaðili geti ekki náð
rétti sínum gagnvart því nema
fyrirmæli komi um það frá þar
til bærum aðilum.
Pósti og síma verður breytt
í hlutafélag um áramót. Jafn-
framt hefur sérstök stjórn ver-
ið skipuð í hinu nýja hlutafé-
lagi, sem er að vísu allt í ríkis-
eigu. Hin nýja stjórn hefur
mikið verk að vinna. Það er
lágmarkskrafa að þetta ríkis-
fyrirtæki aðlagi sig þegar í
stað að almennum nútímaleg-
um viðskiptaháttum en stundi
ekki kúgunaraðferðir á borð
við þær, sem þekktust hér á
íslandi fyrr á öldinni.
En jafnframt er tímabært
að hefjast þegar handa um enn
frekari breytingu á rekstri
Pósts og síma. Þar kemur vel
til greina að skipta fyrirtækinu
upp og selja á almennum
markaði.
SAMSKIPT-
IN VIÐ
RÚSSLAND
RÚSSNESKIR frystitogar-
ar, sem stunda úthafs-
karfaveiðar á Reykjanes-
hrygg, mega ekki landa hér
eftir að afli þeirra er kominn
yfir ákveðið hámark, sem þeim
er ætlað. í stað þess geta skip-
in landað í Færeyjum, Noregi
eða á Hjaltlandi og leitað þar
eftir margvíslegri þjónustu.
Löndunarbannið hér kemur því
ekki í veg fyrir umframveiðar
rússnesku skipanna. Þorsteinn
Pálsson, sjávarútvegsráð-
herra, segir í samtali við Morg-
unblaðið í gær, að það verði
erfitt að knýja íslenzk skip til
að fara að settum reglum á
úthöfunum, ef við auðveldum
skipum annarra þjóða að virða
settar reglur að vettugi.
Viðbrögð rússneskra stjórn-
valda vegna þessa löndunar-
banns eru mjög hörð. Rúss-
neska sjávarútvegsráðuneytið
hefur beint þeim tilmælum til
rússneskra sjávarútvegsfyrir-
tækja að eiga ekki viðskipti
við íslenzk fyrirtæki. Dæmi
eru nú þegar um, að íslenzk
fyrirtæki hafi orðið af viðskipt-
um vegna þessa svo nemur
mörg hundruð milljónum
króna. Fulltrúar atvinnulífsins
hér hafa að undanförnu átt
fundi með sjávarútvegsráð-
herra og utanríkisráðherra og
bent á að gífurlegir viðskipta-
hagsmunir séu í húfi. Sem
dæmi megi nefna, að Rússar
hætti að selja okkur fisk, sem
hefur verið unninn hér. Þar
tapist mikil verðmæti. Hætta
sé á að Rússar kaupi ekki af
okkur frysta og saltaða síld
og frysta loðnu og við það tap-
ist mikil verðmæti.
Allt bendir til þess, að hér
sé ekki um hræðsluáróður að
ræða heldur kaldan veruleika.
Rússar líta stórt á sig og taka
því illa, að smáþjóð á borð við
Islendinga setji á þá löndunar-
bann. Auk þess telja þeir, að
við höfum ekki úr háum söðli
að detta, þegar til þess kemur
að virða veiðireglur á úthafínu
og benda m.a. á framferði okk-
ar á Flæmska hattinum á
þessu ári.
Er nú ekki ástæða til að
staldra hér við? Er nokkurt vit
í þessari pólitík?
FORNALDAR-
FYRIRBÆRI
HELGI
spjall
I vestri sígur dagur að dimmum ósi,
dreyrroðin skíma fellur af sólarljósi
líkt og hrynji á lífsins síðasta kveldi
lýsandi sindur: minning hert í eldi.
En svo rís aftur sól við nyrztu voga,
af svefni vaknar morgunn, augun loga
af nýjum degi er hrennur þér / blóði:
hann ber þér kveðju guðs og sína í hljóði.
Og þá mun ísland fagna framtíð sinni
og fólkið geyma þetta ár í minni.
Það var sem bjartur dagur kæmi og dveldi
dálitla stund - og hnigi svo að kveldi.
REYKJAVIKURBRÉF
HRIF INNAN VERKA-
lýðshreyfingarinnar
gátu ráðið úrslitum um
það, hverjir fóru með
landsstjómina á sjötta
og sjöunda áratug
þessarar aldar. Þá
geisaði kalda stríðið
hvað harðast og þess vegna skipti enn
meira máli en ella, hveijir sátu við stjóm-
völinn. Þetta skýrir þau hörðu átök, sem
fram fóru nánast árlega í helztu verka-
lýðs- og launþegafélögum landsmanna á
þessum áram. Stórpólitískar kosningar
fóm fram um stjómir verkalýðsfélaga á
borð við Iðju, félag verksmiðjufólks í
Reykjavík, Dagsbrún og fleiri félög.
Stjómmálaflokkarnir áttu allt að því beina
aðild að þessum kosningum. í kjölfar þess-
ara hörðu pólitísku átaka kom tímabil, sem
var ekki síður mikilvægt, þegar ríkti óum-
saminn friður en skilningur á milli forystu-
manna Viðreisnarstjómarinnar og forystu-
sveitar verkalýðshreyfíngarinnar. Þetta
friðarskeið átti þátt í að tryggja langa líf-
daga Viðreisnarinnar og auðveldaði erfiða
vegferð hennar upp úr djúpum öldudal
kreppu og atvinnuleysis á ámnum 1967-
1969.
Pétur Sigurðsson, þáverandi alþingis-
maður, sem jarðsettur verður á mánudag,
átti lykilþátt í að tryggja Sjálfstæðis-
flokknum alveg nýja stöðu innan verka-
lýðshreyfíngarinnar á þessum árum. Meg-
inástæðan var ein, fyrir utan almenna
hæfni hans og baráttukraft og hún var
þessi: alþýða manna treysti honum. Hinn
almenni verkamaður og sjómaður vissi,
að hann var einn af þeim. Þess vegna
treystu þeir honum. Og þetta traust bar
alþýða manna til Péturs Sigurðssonar allan
þann tíma, sem hann hafði afskipti af
opinberum málum, hvort sem var innan
þings eða utan.
Þeir sem fylgdust með málflutningi
Péturs Sigurðssonar á þessum ámm innan
Sjálfstæðisflokksins, bæði innan þing-
flokksins og á öðram vettvangi, þar sem
sjálfstæðismenn réðu ráðum sínum, vissu,
að hann var þessa trausts verður. Hann
var alltaf í einu og öllu málsvari lítilmagn-
ans í þjóðfélaginu. Það var ekki alltaf
auðvelt að vera talsmaður þeirra sjónar-
miða innan Sjálfstæðisflokksins.
Það auðveldaði Pétri sjómanni, eins og
hann var jafnan kallaður, þetta hlutverk,
að hann var einn í hópi nokkurra ungra
manna, sem á þessum áram börðust hart
fyrir því að efla áhrif Sjálfstæðisflokksins
innan verkalýðshreyfingarinnar. Auk Pét-
urs vora þetta Sverrir Hermannsson, nú
bankastjóri Landsbankans, Guðmundur
H. Garðarsson, fyrram alþingismaður, en
þeir störfuðu báðir í félagssamtökum verzl-
unarmanna, Guðjón Sigurðsson, bróðir
Péturs, sem lengi var formaður Iðju, og
fleiri, sem fylgdu í kjölfar þeirra.
Þessir ungu menn börðust í raun á
tveimur vígstöðvum. Innan verkalýðs-
hreyfíngarinnar unnu þeir ötullega að því
að efla áhrif Sjálfstæðismanna. Innan
Sjálfstæðisflokksins gerðust þeir harðir
talsmenn launþegasjónarmiða. Með þessu
breikkuðu þeir ímynd Sjálfstæðisflokksins,
eins og sagt mundi á nútímamáli. Það var
ekki sízt fyrir þeirra tilverknað, að Sjálf-
stæðisflokkurinn gat á þessum árum sagt
með sanni, að hann væri flokkur allra
stétta. Mikilvægi þessa á dimmum dögum
kalda stríðsins, þegar baráttan stóð sem
hæst um sálir fólks um allan heim, verður
aldrei ofmetið.
Á engan er hallað þótt sagt sé, að Pét-
ur Sigurðsson hafí verið forystumaður
þessa hóps. Þótt þeir ættu allir rætur
meðal almúgafólks kom Pétur beint af
sjónum inn á þing. Og sá ferskleiki fylgdi
honum alla tíð, hvað sem á gekk.
Auk þessara þýðingarmiklu starfa á
vettvangi verkalýðshreyfíngar og Alþingis
var Pétur Sigurðsson í forystusveit þeirra,
sem byggðu upp Dvalarheimili aldraðra
sjómanna í Reykjavík og Hafnarfirði og
beitti óspart til þess pólitískum áhrifum
sínum, ef á þurfti að halda. Sennilega
hefur Pétri sjómanni þótt vænzt um þann
starfsvettvang.
Á milli Morgunblaðsins og Péturs Sig-
urðssonar var mikið og náið samband ára-
tugum saman, enda fóra sjónarmið saman
í veigamestu málum. Ritstjórar Morgun-
blaðsins leituðu mikið til Péturs, þegar
baráttan var hörðust innan verkalýðs-
hreyfíngarinnar fyrr á árum. Þau tengsl
héldust alla tíð.
Pétur Sigurðsson var eftirminnilegur
verkalýðsforingi og stjórnmálamaður, sem
missti aldrei tengslin við uppruna sinn.
Hið nýja lýð-
ræði
Laugardagur 28. desember
í JÓLAHEFTI
brezka tímaritsins
The Economist
birtist stórmerk
umfjöllun um hið
nýja lýðræði, sem tímaritið spáir að muni
einkenna 21. öldina. í upphafí þessarar
umfangsmiklu úttektar á stöðu lýðræðis í
heiminum færir blaðið rök fyrir því, að
næsta stóra breytingin í lífi fólks verði
hvorki á sviði efnahagsmála, tölvutækni
né vísinda, heldur í heimi stjórnmálanna.
Á nýrri öld muni lýðræðið loks ná fullum
blóma. Hið lýðræðislega stjómskipulag,
sem hafí náð að festa rætur að ráði á 19.
öldinni og staðið af sér atlögu bæði fas-
isma og kommúnisma á 20. öldinni, muni
á 21. öldinni þroskast að fullu, eftir að
þróun þess hafí stöðvast um skeið af skilj-
anlegum ástæðum.
Economist bendir á, að með örfáum
undantekningum búi lýðræðisþjóðfélög við
það sem kallað sé fulltrúalýðræði og nú
sé meir en tímabært að breyting verði á
því. Grundvallarhugmyndin að baki nútíma
lýðræði sé sú, að sérhver þjóðfélagsþegn
skuli hafa jafnan rétt til áhrifa á þau
málefni, sem varði almannahag. Það sé
því sérkennilegt, að rödd þessa þjóðfélags-
þegns heyrist í flestum lýðræðisþjóðfélög-
um ekki nema á nokkurra ára fresti, þeg-
ar kosið er til þings, forsetaembættis, eða
sveitarstjóma. Þess á milli sé það fámenn-
ur hópur manna, sem taki allar ákvarðan-
ir en meirihluti fólks standi til hliðar,
ýmist ánægður eða óánægður. Þetta sé
ekki lýðræði nema að hluta til.
Blaðið bendir á, að margt hafí breytzt
frá þeim tíma í árdaga lýðræðislegra
stjómarhátta, þegar færa hafi mátt rök
fyrir því að bezt væri að óskir kjósenda
væra endurspeglaðar af tiltölulega fá-
mennum hópi. En þær þjóðfélagsbreyting-
ar, sem síðan hafí orðið, hafí þurrkað þær
röksemdir út. Þær hafí líka auðveldað hin-
um almenna borgara að átta sig á, að
fulltrúar hans væra ekki færari en hann
sjálfur um að taka nauðsynlegar ákvarðan-
ir. _
Á örfáum stöðum í heiminum hafí til-
raunir verið gerðar með milliliðalaust lýð-
ræði. Þær hafí farið fram í einstökum ríkj-
um Bandaríkjanna og Ástralir hafí haldið
einar 50 þjóðaratkvæðagreiðslur. Blaðið
bendir á, að þjóðaratkvæði hafí átt mestan
þátt í að fella og þurrka út hið spillta
valdakerfi gömlu pólitísku flokkanna á
Ítalíu. Þessi aðferð hafí við og við verið
reynd á Nýja-Sjálandi, á írlandi og í Dan-
mörku en í Sviss sé að fínna merkilegustu
tilraunina til þess að fullkomna hið lýðræð-
islega stjómkerfí með beinni þátttöku fólks
í almennum ákvörðunum.
Economist fjallar síðan ítarlega um þjóð-
félagskerfið í Sviss, rekur hvemig þjóðar-
atkvæði er beitt þar í stóram málum og
smáum, bæði á landsvísu og í einstökum
kantónum og jafnvel í minni einingum.
Blaðið rekur kosti hins svissneska kerfis
en einnig þá galla, sem fram hafí komið,
m.a. minnkandi áhuga fólks á að taka þátt
í þjóðaratkvæðagreiðslum eða borgara-
fundum, þar sem lykilákvarðanir era tekn-
ar.
Þá fjallar blaðið um helztu röksemdir
gegn því að gera þjóðaratkvæðagreiðslur
um meginmál að föstum þætti í lýðræðis-
legum stjórnarháttum og nemur fyrst og
fremst staðar við tvennt. I fyrsta lagi nefn-
ir Economist áhrif fjármagns á niðurstöður

FRÁ KRÝSUVÍK
atkvæðagreiðslu og bendir á, að þeir sem
eigi hagsmuna að gæta verði tilbúnir til
að veija miklum fjármunum til þess að
hafa áhrif á niðurstöður. Rannsóknir bæði
í Sviss og Bandaríkjunum bendi til þess,
að það séu oft bein tengsl á milli þess fjár-
magns, sem varið sé í áróður og niður-
stöðu almennrar atkvæðagreiðslu. Þó sé
það ekki einhlítt. Þannig hafí Svisslending-
ar t.d. tekið ákvörðun um afstöðu sína til
Evrópuþróunar, þótt gífurlegum fjármun-
um hafí verið varið til þess að sannfæra
þá um, að þeir ættu að komast að ann-
arri niðurstöðu. í einstökum fylkjum
Bandaríkjanna hafi hinn almenni borgari
í almennri atkvæðagreiðslu greitt atkvæði
með því að banna byssueign þrátt fyrir
gífurlegan áróður samtaka byssueigenda.
Og ítalir hafí lagt sitt gamla pólitíska
kerfí í rúst, þrátt fyrir harða andstöðu
gömlu flokkanna.
Engu að síður sé ástæða til þess að
hafa af þessu áhyggjur. Þær eigi hins
vegar ekki að verða til þess að draga úr
þeirri þróun að hverfa frá fulltrúalýðræði
til beins lýðræðis. í fyrsta lagi geti kjósend-
ur ákveðið í almennri atkvæðagreiðslu að
setja þak á þá fjármuni, sem megi veija
í þessu skyni. í öðru lagi sé ljóst, að fjár-
magn hafí áhrif á núverandi kerfi og óhætt
sé að fullyrða, að þau áhrif séu meiri en
þau mundu verða á hið nýja kerfí.
Hin meginröksemdin gegn þjóðarat-
kvæðagreiðslu sem föstum þætti í lýðræð-
islegri stjómskipan, sem Economist fjallar
um, er sú hvort niðurstaðan yrði, að meiri-
hluti fólks mundi leggjast gegn aðstoð til
þeirra, sem minna mega sín í samfélag-
inu. Blaðið bendir á, að Svisslendingar
hafi yfirleitt látið þing sitt um að afgreiða
félagsleg málefni af þessu tagi en telur,
að almenn beiting þjóðaratkvæðis mundi
kalla fram kröfu um að félagsleg aðstoð
yrði einnig lögð undir almenna atkvæða-
greiðslu. Þá vakni sú spuming hvert svar
fólks verði, þegar spurt sé hvort það sé
reiðubúið til að borga hærri skatta til að
hjálpa þeim sem minna mega sín.
Economist kemst að þeirri niðurstöðu,
að ein rökin fyrir beinu lýðræði séu þau
að gera fólk ábyrgt fyrir ákvörðunum sam-
félagsins og það verði líka að læra að
axla þá ábyrgð sem sé samfara því að
hjálpa meðbræðrum sínum. Þess vegna
muni svar hins almenna borgara að lokum
verða jákvætt, þegar hann standi frammi
fyrir spumingum sem þessum.
Economist segir, að auðvitað sé hér
rætt um byltingu í lýðræðislegum stjómar-
háttum en bætir því við, að sú bylting
hefði hafizt fyrr, ef ekki hefði komið til
kalda stríðsins. Nú þegar það sé að baki
sé hinum almenna borgara ljóst, að hann
hafí jafnmikla hæfíleika og þekkingu til
þess að taka ákvarðanir um málefni Iands
og þjóðar og fulltrúar hans á þjóðþingum
eða í sveitarstjómum. Hann hafí jafnmikla
menntun, jafngóðan aðgang að upplýsing-
um og það skipti hann jafnmiklu máli að
komast að skynsamlegri niðurstöðu.
Staða stjórnmálaflokkanna sé að breyt-
ast, skilin á milli þeirra að þurrkast út en
kjami málsins sé sá, að fólk þurfí ekki
lengur á sérstökum hópi manna að halda
til þess að túlka óskir sínar.
Economist segir að lokum, að trúi menn
á lýðræðið yfírleitt sé erfítt að skilja nú
orðið hvers vegna þegnar lýðræðisþjóðfé-
lags eigi að skiptast í tvo hópa, annars
vegar fámennan hóp manna, sem taki all-
ar ákvarðanir, hins vegar fjölmennið, sem
komi hvergi við sögu nema á nokkurra
ára fresti. A 21. öldinni muni lýðræðisþjóð-
ir ekki sætta sig lengur við slíkt kerfi.
HÉR HEFUR
Mikið um- aðeins verið drepið
, á nokkra þætti í
nugsunar- röksemdafærslu
efni hins merka brezka
tímarits fyrir því að
fullkomna þróun lýðræðisþjóðfélagsins á
þann veg, að hinir almennu borgarar taki
mun ríkari þátt í ákvörðunum um megin-
mál en nú tíðkast í flestum löndum. En
óneitanlega era þessar röksemdir mjög
sterkar og mikið umhugsunarefni.
Menntun er almenn og mikil. Aðgangur
að upplýsingum er almennur. Umræður
um þjóðfélagsmál era almennar og mikl-
ar. Fólk er margfalt betur upplýst um allt,
sem máli skiptir, en t.d. fyrir hálfri öld
eða jafnvel fyrir þremur áratugum, svo
að einhver viðmiðun sé nefnd.
Þá er líka hægt að velta því fyrir sér,
hvort flokkakerfið, sem er lykilþáttur í
fulltrúalýðræðinu, sé komið í öngstræti
af mörgum ástæðum. í fyrsta lagi fara
þjóðfélagsumræður nú fram utan flokk-
anna en ekki á vettvangi þeirra. Að sumu
leyti má segja að þeir skipti minna og
minna máli, sem umræðuvettvangur, sem
er gífurleg breyting frá því, sem var fyrir
aðeins þijátíu áram. í öðra lagi hefur það
gerzt hér á íslandi eins og annars staðar,
sem Economist bendir á, að mörkin á milli
flokkanna era ekki jafnskýr og áður. Þau
málefni, sem era t.d. á döfínni í okkar
þjóðfélagi eru orðin þverpólitísk, hvert á
fætur öðra. í þriðja lagi hafa flokkarnir
sjálfír tekið ákvarðanir, sem valda því, að
þeir hafa misst tengslin við flokksmenn
sína í mjög ríkum mæli. Hvers vegna þurfa
íslenzku stjómmálaflokkarnir ekki lengur
að leita til fylgismanná sinna um fjárfram-
lög, eins og reglulega var gert með happ-
drættum og öðram aðferðum? Hafa menn
tekið eftir því, hversu lítið er um það?
Ástæðan er sú, að flokkamir era búnir
að koma því svo fyrir, að þessir peningar
koma úr ríkissjóði skv. ákvörðunum Al-
þingis. En um leið og þeir þurfa ekki á
þessum stuðningi að halda missa þeir
tengslin við fjöldamarga flokksmenn, sem
áður vora reiðubúnir að leggja þeim lið,
hver um sig með litlum framlögum.
Við íslendingar höfum að mörgu leyti
einstaka stöðu til þess að þróa lýðræðis-
lega stjórnarhætti okkar í þessa átt, ekki
bara á landsvísu heldur líka í sveitarstjóm-
um. Hvað mælir á móti því, að íbúar sveit-
arfélags taki ákvörðun um staðsetningu
opinberra bygginga, grandvallarþætti
skipulags, hvort fjármunum skuli varið í
barnaheimili eða aðrar framkvæmdir, svo
að dæmi séu nefnd, í almennri atkvæða-
greiðslu. Er nokkuð, sem mælir á móti því?
Hvað mælir á móti því, að landsmenn
taki ákvörðun um meginstefnu í grandvall-
armálum í þjóðaratkvæðagreiðslu? Stjóm-
málaflokkamir hafa sennilega allir lýst því
yfír, að hugsanlega aðild að Evrópusam-
bandinu ætti að leggja undir þjóðarat-
kvæði. Er ekki að verða augljóst, að stjóm-
málaflokkarnir hafa ekki burði til að taka
á þeim deilumálum, sem era uppi varðandi
fískveiðistjórnun? Hvað mælir á móti því
að leggja það mál undir þjóðaratkvæði?
Það sýnist full ástæða til, að þessar
hugmyndir komi til alvarlegrar umræðu
hér eins og annars staðar. Kannski stönd-
um við á meiri krossgötum við lok þessar-
ar aldar en við höfum sjálf gert okkur
grein fyrir.
Morgunblaðið/Snorri Snorraason
„í upphafi þessar-
ar umfangsmiklu
úttektar á stöðu
lýðræðis í heimin-
um færir blaðið
rök fyrir því, að
næsta stóra breyt-
ingin í lífi fólks
verði hvorki á
sviði efnahags-
mála, tölvutækni
né vísinda, heldur
í heimi stjórnmál-
anna. A nýrri öld
muni lýðræðið
loks ná fullum
blóma. Hið lýð-
ræðislega stjórn-
skipulag, sem hafi
náð að festa ræt-
ur að ráði á 19.
öldinni og staðið
af sér atlögu bæði
fasisma og komm-
únisma á 20. öld-
inni, muni á 21.
öldinni þroskast
að fullu, eftir að
þróun þess hafi
stöðvast um skeið
af skiljanlegum
ástæðum.“
< j
M