Morgunblaðið - 10.01.1997, Blaðsíða 22

22 FÖSTUDAGUR 10. JANÚAR 1997
MORGUNBLAÐIÐ
LISTIR
ÁRIN 1931 til 1945 voru upphafsskeið landslagsmálunar
hjá Kjarval. Þá fór hann einnig að gera tilraunir með
ýmsar kynjaverur í landslaginu.
ÞRJÁR SÝNING AR verða opnað-
ar á Kjarvalsstöðum á morgun,
laugardag; yfirlitssýning á verk-
um eftir Hring Jóhannesson í vest-
ursal, sýning á nýjuni verkum eft-
ir Jónínu Guðnadóttur i miðsal og
sýning á verkum eftir Jóhannes
S. Kjarval frá árunum 1931 til
1945 í austursal sem ber yfir-
skriftina Lifandi land.
Upphafsskeið
landslagsmálunar Kjarvals
Á sfðastliðnum árum hefur
Kristín Guðnadóttir listfræðingur
og safnvörður á Kjarvalsstððum
og Ásmundur Helgason sagnfræð-
ingur unnið að rannsóknum á list-
og æviferli Jóhannesar S. Kjar-
vals. Fyrir tveimur árum setti
Kristin saman sýningu sem hún
nefndi Mótunarárin í list Kjarvals.
Komu þar fram margar merkar
og endurskoðaðar upplýsingar um
list Kjarvals. Að þessu sinni ein-
beitir Kristín sér að tímabilinu
1931 til 1945. „Þettamætti kalla
miðkaflann á ferli listamannsins.
Um 1930 verða nokkur kaflaskil
hjá Kjarval; hann fer að einbeita
sér að landslagsmálverkum. Hann
lýsti þ ví beinlinis yfir að hann
ætlaði að leggjast út og fara að
mála íslenska náttúru. Fyrsti
áfangastaður hans var Þingvellir.
Síðan sneri hann sér að umhverfi
Reykjavíkur; málaði til dæmis Víf-
ilsfellið mjög mikið.
Það sem vekur athygli á þessu
upphafsskeiði landslagsmálunar
Kjarvals er hversu mikið hann
málaði sama mótífið frá sama
stað, bara f mismunandi veðri,
mismunandi birtu og á mismun-
andi tíma dags. Hann vinnur mjög
meðvitað með þetta; það eru
þarna heilar my ndraðir af sama
mótíf i. Hann vildi sýna okkur
fram á fjölbreytileika náttúrunn-
ar; hann sagði í viðtali á þessum
tíma að hann vildi sýna náttúruna
Á SÝNINGU Jónínu verður listunnendum boðið til móts
við nýja leirskúlptúra sem sérstaklega hafa verið gerðir
fyrir rýmið á Kjarvalsstöðum.
Kjarval, Hringur og
Jónína Guðnadóttir
á Kjarvalsstöðum
f mismunandi veðrabrigðum og
kanna hvernig hún brygðist við
mismunahdi skilyrðum.
Á þessum tfma fór Kjarvai Ifka
að vinna saman landslag og ýmiss
konar verur; álfa, engla og kynja-
verur af öllu tagi. Hann vann
einnig áfram með kúbisma og
symbólisma. Á þessu tfmabili
spannar hann því ákaflega breitt
svið."
Kristín birtir ítarlega grein um
listamanninn í sýningarskrá. Þar
er ennfremur birt f fyrsta skipti
endurnýjuð æviferilsskráning
Á ÞESSARI yfirlitssýningu á verkum Hrings, sem jafn-
framt er fyrsta yfirlitssýningin á verkum hans, gefur að
líta úrval olfumálverka síðastliðin 30 ár.
niður 811 hefðbundin gildi f mynd-
listinni. Hringur valdi aftur á móti
iiimur viðmið í samtímalistínni sem
tengdust popplistínni og sf ðar Hy-
perrealismanum eða ofurraunsæi.
Ekki leið á löngu þar tíl Hringur
sneri sér í auknum mæli að landinu
og hóf að myndgera og túlka ís-
lenska náttúru. Má með sanni segja
að Hringur hafi aukið við nýjum
kafla í íslensku landslagsmálverki
og í raun gefið okkur endurnýjaða
sýn á landið. Á þessari yfirlHssýn-
ingu á verkum Hrings sem jafn-
framt er fyrsta yfirlitssýningin á
verkum hans gefur að líta úrval
olíumálverka síðastliðin 30 ár. Þar
koma fram 811 helstu myndefnin
sem Hringur glímdi við á sfnum
Iistferli, auk þess sem áhorfendur
geta rakið þróun og áher slubr e yt-
ingar f persónulegum stíl lista-
mannsins.
í tengslum við sýninguna hefur
verið gefin út sýningarskrá með
I it myndum af verkum listamanns-
ins og umfjöllun eftir Auði Ólafs-
dóttur listfræðing.
Skúlptúr í leir
Jónfna Guðnadóttír er fyrir
löngu orðin einn þekktasti leirlista-
maður hér á landi. Síðastíiðin þrjá-
tí u ár hefur listakonan unnið að
listskoþun sem ýmist hefur tengst
nytjahlutum eða sjálfstæðum form-
og efnisrannsóknum. Að þessu sinni
er listunnendum boðið til móts við
ný verk sem sérstaklega hafa verið
gerð fyrir rýmið á Kjarvalsstöðum.
Þar gefur að lfta afrakstur ára-
langrar listsköpunnar, sjálfstæða
skúlptúra sem oftar en ekki hafa
sterka skirskotun f íslenska nátt-
úru. í tengslum við sýninguna hefur
verið gefin út sýningarskrá með
litmy ndum af verkum listakommn-
ar og grein Eiríks Þorlákssonar list-
fræðings.
Kjarvalsstaðir eru opnir daglega
frákl. 10-18.
Síðustu
verk
Hrings
SÝNING á nokkrum af síðustu
myndunum sem Hringur Jó-
hannesson gerði, en hann lést
17. júlí á síð-
asta ári,
verður opnuð
í baksal Gall-
erí Foldar við
Rauðarárstíg
laugardag-
inn 11. jan-
úar kl. 15.
Á sýning-
unni verða
bæði pastel- og olíuverk, sem
unnin voru fáeinum vikum fyr-
ir lát listamannsins, en að auki
verða sýndar nokkrar eldri
teikningar. Um er að ræða
sölusýriingu.
Sýningin stendur til 2. febr-
úar. Opið er í Gallerí Fold dag-
lega frá kl. 10-18, laugardaga
frá kl. 10-17 og sunnudaga frá
kl. 14-17.
Hringur
Jóhannesson
(1931-1945) Kjarvals eftir Ás-
mund Helgason.
Endurnýjuð sýn með Hríng
Hríngur Jóhannesson hefur um
árabil veríð einn dáðastí listamaður
þjóðarinnar en hann andaðist sfðla
árs 1996 langt um aldur fram.
Hringur kom fyrst fram á sjónar-
sviðið f byrjun áttunda áratugarins
með f ígúratíft málverk unnið með
hefðbundnum efnum - olíulil um á
striga, á þeim tíma er framúr-
stefnuhópurinn, oftast kenndur við
SÚM, lagði sig fram við að brjðta
Af
tvenn-
umtoga
SÝNINGIN „Af tvennum toga"
verður opnuð laugardaginn 11.
janúar kl. 16 í Listhúsi 39 við
Strandgötu 39 í Hafnarfirði.
Þetta er samsýning Önnu Guð-
jónsdóttur og Erlu Sólveigar
Óskarsdóttur á olíumálverkum
og húsgagnahönnun.
Anna útskrifaðist úr grafík-
deild Myndlista- og handíða-
skóla íslands árið 1981 og
stundaði framhaldsnám í leik-
mynda og búningagerð við
Accademia di Belle Arti í Róm
frá 1982-1986.
Erla stundaði n£m við iðn-
hönnunardeild Danmarks De-
sign Skole í Kaupmannahöfn
frá 1989-1993.
Sýningin er opin virka daga
frá kl. 10-18, laugardaga frá
kl. 12-18 og sunnudaga frá kl.
14-18 og stendur til 26. janúar.
Barnaherbergi í
tengslum við
Bókasaf n Nor-
ræna hússins
ÞAÐ er búið að innrétta nýtt her-
bergi fyrir börn í Norræna húsinu
undir bókasafninu og verður það
formlega tekið í notkun laugardaginn
11. janúar kl. 14. Hvert land fyrir sig
mun eiga sinn bókaskáp í herberginu
þar sem kynnt verður það helsta í
barnabókmenntum viðkomandi lands.
Á laugardaginn verður efnt til sam-
keppni um nafn á herbergið og lesnar
verða upp sögur í norrænum barna-
bókum, m.a. verður lesin danska bók-
in „Historien om den sultne leve, den
glade elefant, den lille mus og Jens
Pismyre" eftir Asger Jorn, kafii um
múmínálfana o.fl.
Veislustjórar eru þeir Felix Bergs-
son og Gunnar Helgason. Úrslit úr
samkeppninni verða kynnt viku síðar
eða sunnudaginn 19. janúar kl. 14
um leið og sýnd verður teiknimynd
um múmínálfana.
Barnaherbergið er opið á sama
tfma og bókasafnið og er hugmyndin
sú að fá einn barnabókarithöfund f
heimsókn í hverjum mánuði til að
lesa úr verkum sínum og spjalla við
börnin.
Sigurbjörn Bernharðsson fiðluleikari á styrktartónleikum óperunnar
Demantar
oggrín
TÓNLEIKAR Styrktarfélags ís-
lensku óperunnar verða haldnir í ís-
lensku óperunni á morgun, laug-
ardag, kl. 14.30. Þar koma fram Sig-
urbjörn Bernharðsson fíðluleikari og
John Howsmon píanóleikari.
Á tónleikunum muna þeir leika
mörg falleg verk, sagði Sigurbjörn í
samtali við Morgunblaðið.
„Fyrsta verkið sem ég ætla að
spila er Brahms-sónata í G-dúr, op.
78 fyrir fiðlu og píanó en þetta er
sú fyrsta af þremur sónötum sem
hann samdi. Þetta verk er afar mikið
flutt og er eiginlega um þessar mund-
ir mín uppáhaldssónata af öllum þeim
sem til eru. Hún er mjög innhverf
og má segja að það sé gegndarlaus
fegurð í henni. Næst mun ég leika
tilbrigði á g-strengnum við stef eftir
Rossini eftir Paganini. Fyrsta verk
eftir hlé verður Fjögur verk fyrir fiðlu
og píanó eftir Anton Webern. Þetta
eru fjögur afar stutt verk í tólftóna
stíl. Sumir hafa sagt að það væri
eins og vel slípaður demantur sem
hefur marga fallega fleti sem þurfa
að vera vel slípaðir eins og leikurinn
á verkinu. Einnig mun ég leika Fjög-
ur næturljóð eftir Þorkel Sigurbjörns-
son og Zigane eftir Ravel. Þarna
gétír Ravel eiginlega grín að sígauna-
tónlist en á afar jákvæðan hátt."
Sigurbjörn hóf fiðlunám sex ára
gamall og stundaði nám við Tónlist-
arskólann í Reykjavík hjá Guðnýju
Guðmundsdóttur. Þaðan lauk hann
einleikaraprófi aðeins nítján ára
gamall og hélt síðan til Bandaríkj-
anna þar sem hann er í meistara-
námi hjá Shmumil Ashkenasi og
Matias Tacke, sem eru báðir fiðlu-
leikarar í Vermeer-strengjakvartett-
inum við tónlistarskólann í Illinois.
Morgunblaðið/Kristinn
SIGURBJÖRN Bernharðsson fiðluleikarí og John Howsmon
pianóleikari koma fram á styrktartónleikum íslensku óper-
unnar á morgun, laugardag.
Sigurbjörn segist munu huka
náminu eftir eitt ár, í desember
1997. „Þegar ég klára mun ég ann-
aðhvort koma heim að vinna, fá mér
vinnu úti eða halda áfram námi. Það
er raunar ætlunin að koma heim
einhvern tímann en hvenær það
verður er ómögulegt að segja."
Howsmon er Bandaríkjamaður og
leikur nú í fyrsta skipti hér á landi.
Howsmon er prófessor við meðleik-
aradeildina í tónlistarháskólanum í
Oberlin.
Sigurbjörn sagðist vilja koma á
framfæri sérstöku þakklæti til Fjöln-
is Stefánssonar hjá Tónlistarskóla
Kópavogs fyrir æfingaaðstöðu og
Soffíu Karlsdóttur hjá Islensku óper-
unni fyrir góðan undirbúning tón-
leikanna. Ji
r