Morgunblaðið - 10.01.1997, Qupperneq 22

22 FÖSTUDAGUR 10. JANÚAR 1997
MORGUNBLAÐIÐ
LISTIR
ÁRIN 1931 til 1945 voru upphafsskeið landslagsmálunar Á ÞESSARI yfirlitssýningu á verkum Hrings, sem jafn-
lýá Kjarval. Þá fór hann einnig að gera tilraunir með framt er fyrsta yfirlitssýningin á verkum hans, gefur að
ýmsar kynjaverur í landslaginu. líta úrval oliumálverka síðastliðin 30 ár.
Á SÝNINGU Jónínu verður listunnendum boðið til móts
við nýja leirskúlptúra sem sérstaklega hafa verið gerðir
fyrir rýmið á Kjarvalsstöðum.
Kjarval, Hringur og
Jónína Guðnadóttir
á Kjarvalsstöðum
ÞRJÁR SÝNINGAR verða opnað-
ar á Kjarvalsstöðum á morgun,
laugardag; yfirlitssýning á verk-
um eftir Hring Jóhannesson í vest-
ursal, sýning á nýjum verkum eft-
ir Jónínu Guðnadóttur í miðsal og
sýning á verkum eftir Jóhannes
S. Kjarval frá árunum 1931 til
1945 í austursal sem ber yfir-
skriftina Lifandi land.
Upphafsskeið
landslagsmálunar Kjarvals
Á síðastliðnum árum hefur
Kristín Guðnadóttir listfræðingur
og safnvörður á Kjarvalsstöðum
og Ásmundur Helgason sagnfræð-
ingur unnið að rannsóknum á list-
og æviferli Jóhannesar S. Kjar-
vals. Fyrir tveimur árum setti
Kristin saman sýningu sem hún
nefndi Mótunarárin í list Kjarvals.
Komu þar fram margar merkar
og endurskoðaðar upplýsingar um
list Kjarvals. Að þessu sinni ein-
beitir Kristín sér að tfmabilinu
1931 til 1945. „Þetta mættí kalla
miðkaflann á ferli listamannsins.
Um 1930 verða nokkur kaflaskil
hjá Kjarval; hann fer að einbeita
sér að landslagsmálverkum. Hann
lýsti þvf beinlí nis yfir að hann
ætlaði að leggjast út og fara að
mála fslenska náttúru. Fyrsti
áfangastaður hans var Þingvellir.
Sfðan sneri hann sér að umhverfi
Reykjavíkur; málaði til dæmis Víf-
ilsfellið mjög mikið.
Það sem vekur athygli á þessu
upphafsskeiði landslagsmálunar
Kjarvals er hversu mikið hann
málaði sama mótífið frá sama
stað, bara f mismunandi veðri,
mismunandi birtu og á mismun-
andi tfma dags. Hann vinnur mjög
meðvitað með þetta; það eru
þarna heilar myndraðir af sama
mótifi. Hann vildi sýna okkur
fram á fjölbreytileika náttúrunn-
ar; hann sagði f viðtali á þessum
tíma að hann vildi sýna náttúruna
i mismunandi veðrabrigðum og
kanna hvernig hún brygðist við
mismunandi skilyrðum.
Á þessum tfma fór Kjarval Ifka
að vinna saman landslag og ýmiss
konar verur; álfa, engla og kynja-
verur af öllu tagi. Hann vann
einnig áfram með kúbisma og
symbólisma. Á þessu tfmabili
spannar hann þvf ákaflega breitt
svið.“
Kristín birtir ítarlega grein um
listamanninn í sýningarskrá. Þar
er ennfremur birt f fyrsta skipti
endurnýjuð æviferilsskráning
(1931-1945) Kjarvals eftir Ás-
mund Helgason.
Endurnýjuð sýn með Hring
Hringur Jóhannesson hefur um
árabil verið einn dáðasti listamaður
þjóðarinnar en hann andaðist síðla
árs 1996 langt um aldur fram.
Hringur kom fyrst fram á sjónar-
sviðið f byrjun áttunda áratugarins
með fígúratíft málverk unnið með
hefðbundnum efnum - olíulitum á
striga, á þeim tíma er framúr-
stefnuhópurinn, oftast kenndur við
SÚM, lagði sig fram við að bijóta
niður öll hefðbundin gildi í mynd-
listinni. Hringur valdi aftur á móti
önnur viðmið í samtímalistinni sem
tengdust popplistinni og síðar Hy-
perrealismanum eða ofurraunsæi.
Ekki leið á löngu þar til Hringur
sneri sér f auknum mæli að landinu
og hóf að myndgera og túlka ís-
lenska náttúru. Má með sanni segja
að Hringur hafi aukið við nýjum
kafla í fslensku landslagsmálverki
og í raun gefið okkur endurnýjaða
sýn á landið. Á þessari yfirlitssýn-
ingu á verkum Hrings sem jafn-
framt er fyrsta yfirlitssýningin á
verkum hans gefur að líta úrval
olíumálverka síðastliðin 30 ár. Þar
koma fram öll helstu myndefnin
sem Hringur glfmdi við á sínum
listferli, auk þess sem áhorfendur
geta rakið þróun og áherslubreyt-
ingar í persónulegum stfl lista-
mannsins.
í tengslum við sýninguna hefur
verið gefin út sýningarskrá með
Utmyndum af verkum listamanns-
ins og umfjöUun eftir Auði Ólafs-
dóttur listfræðing.
Skúlptúr í leir
Jónína Guðnadóttir er fyrir
löngu orðin einn þekktasti leirUsta-
maður hér á landi. Síðastiiðin þijá-
tíu ár hefur Ustakonan unnið að
listsköpun sem ýmist hefur tengst
nytjahlutum eða sjálfstæðum form-
og efnisrannsóknum. Að þessu sinni
er listunnendum boðið til móts við
ný verk sem sérstaklega hafa verið
gerð fyrir rýmið á Kjarvalsstöðum.
Þar gefur að líta afrakstur ára-
langrar Ustsköpunnar, sjálfstæða
skúlptúra sem oftar en ekki hafa
sterka skírskotun í íslenska nátt-
úru. I tengslum við sýninguna hefur
verið gefin út sýningarskrá með
Utmyndum af verkum Ustakonunn-
ar og grein Eiríks Þorlákssonar list-
fræðings.
Kjarvalsstaðir eru opnir daglega
frákl. 10-18.
Síðustu
verk
Hrings
SÝNING á nokkrum af síðustu
myndunum sem Hringur Jó-
hannesson gerði, en hann lést
17. júlí á síð-
asta ári,
verður opnuð
í baksal Gall-
erí Foldar við
Rauðarárstíg
laugardag-
inn 11. jan-
úar kl. 15.
Á sýning-
unni verða
bæði pastel- og olíuverk, sem
unnin voru fáeinum vikum fyr-
ir lát listamannsins, en að auki
verða sýndar nokkrar eldri
teikningar. Um er að ræða
sölusýningu.
Sýningin stendur til 2. febr-
úar. Opið er í Gallerí Fold dag-
lega frá kl. 10-18, laugardaga
frá kl. 10-17 og sunnudaga frá
kl. 14-17.
Hringur
Jóhannesson
Barnaherbergi í
tengslum við
Bókasafn Nor-
ræna hússins
ÞAÐ er búið að innrétta nýtt her-
bergi fyrir böm í Norræna húsinu
undir bókasafninu og verður það
formlega tekið í notkun laugardaginn
11. janúar kl. 14. Hvert land fyrir sig
mun eiga sinn bókaskáp í herberginu
þar sem kynnt verður það helsta í
barnabókmenntum viðkomandi lands.
Á laugardaginn verður efnt til sam-
keppni um nafn á herbergið og lesnar
verða upp sögur í norrænum bama-
bókum, m.a. verður lesin danska bók-
in „Historien om den sultne love, den
glade elefant, den lille mus og Jens
Pismyre“ eftir Asger Jom, kafli um
múmínálfana o.fl.
Veislustjórar eru þeir Felix Bergs-
son og Gunnar Helgason. Úrslit úr
samkeppninni verða kynnt viku síðar
eða sunnudaginn 19. janúar kl. 14
um leið og sýnd verður teiknimynd
um múmínálfana.
Bamaherbergið er opið á sama
tíma og bókasafnið og er hugmyndin
sú að fá einn bamabókarithöfund í
heimsókn í hveijum mánuði til að
lesa úr verkum sínum og spjalla við
bömin.
Signrbjörn Bernharðsson fiðluleikari á styrktartónleikum óperunnar
Demantar
oggrín
Morgunblaðið/Kristinn
SIGURBJÖRN Bernharðsson fíðluleikari og John Howsmon
píanóleikari koma fram á styrktartónleikum íslensku óper-
unnar á morgun, laugardag.
Af
tvenn-
um toga
SÝNINGIN „Af tvennum toga“
verður opnuð laugardaginn 11.
janúar kl. 16 í Listhúsi 39 við
Strandgötu 39 í Hafnarfirði.
Þetta er samsýning Önnu Guð-
jónsdóttur og Erlu Sólveigar
Óskarsdóttur á olíumálverkum
og húsgagnahönnun.
Anna útskrifaðist úr grafík-
deild Myndlista- og handíða-
skóla íslands árið 1981 og
stundaði framhaldsnám í leik-
mynda og búningagerð við
Accademia di Belle Arti í Róm
frá 1982-1986.
Erla stundaði nám við iðn-
hönnunardeild Danmarks De-
sign Skole í Kaupmannahöfn
frá 1989-1993.
Sýningin er opin virka daga
frá kl. 10-18, laugardaga frá
kl. 12-18 og sunnudaga frá kl.
14-18 og stendurtil 26. janúar.
TÓNLEIKAR Styrktarfélags ís-
lensku óperunnar verða haldnir í ís-
lensku óperunni á morgun, laug-
ardag, kl. 14.30. Þar koma fram Sig-
urbjöm Bemharðsson fíðluleikari og
John Howsmon píanóleikari.
Á tónleikunum muna þeir leika
mörg falleg verk, sagði Sigurbjörn í
samtali við Morgunblaðið.
„Fyrsta verkið sem ég ætla að
spila er Brahms-sónata í G-dúr, op.
78 fyrir fiðlu og píanó en þetta er
sú fyrsta af þremur sónötum sem
hann samdi. Þetta verk er afar mikið
flutt og er eiginlega um þessar mund-
ir mín uppáhaldssónata af öllum þeim
sem til eru. Hún er mjög innhverf
og má segja að það sé gegndarlaus
fegurð í henni. Næst mun ég leika
tilbrigði á g-strengnum við stef eftir
Rossini eftir Paganini. Fyrsta verk
eftir hlé verður Fjögur verk fyrir fiðlu
og píanó eftir Anton Webern. Þetta
eru fjögur afar stutt verk í tólftóna
stíl. Sumir hafa sagt að það væri
eins og vel slípaður demantur sem
hefur marga fallega fleti sem þurfa
að vera vel slípaðir eins og leikurinn
á verkinu. Einnig mun ég leika Fjög-
ur næturljóð eftir Þorkel Sigurbjöms-
son og Zigane eftir Ravel. Þama
gérir Ravel eiginlega grín að sígauna-
tónlist en á afar jákvæðan hátt.“
Sigurbjörn hóf fiðlunám sex ára
gamall og stundaði nám við Tónlist-
arskólann í Reykjavík hjá Guðnýju
Guðmundsdóttur. Þaðan lauk hann
einleikaraprófi aðeins nítján ára
gamall og hélt síðan til Bandaríkj-
anna þar sem hann er í meistara-
námi hjá Shmumii Ashkenasi og
Matias Tacke, sem eru báðir fiðlu-
leikarar í Vermeer-strengjakvartett-
inum við tónlistarskólann í Illinois.
Sigurbjöm segist munu ljúka
náminu eftir eitt ár, í desember
1997. „Þegar ég klára mun ég ann-
aðhvort koma heim að vinna, fá mér
vinnu úti eða halda áfram námi. Það
er raunar ætlunin að koma heim
einhvern tímann en hvenær það
verður er ómögulegt að segja.“
Howsmon er Bandaríkjamaður og
leikur nú í fyrsta skipti hér á landi.
Howsmon er prófessor við meðleik-
aradeildina í tónlistarháskólanum í
Oberlin.
Sigurbjöm sagðist vilja koma á
framfæri sérstöku þakklæti til Fjöln-
is Stefánssonar hjá Tónlistarskóla
Kópavogs fyrir æfíngaaðstöðu og
Soffíu Karlsdóttur hjá Islensku óper-
unni fyrir góðan undirbúning tón- ,
leikanna. Ji