Morgunblaðið - 18.02.1997, Blaðsíða 8

8 ÞRIÐJUDAGUR 18. FEBRÚAR 1997
MORGUNBUAÐIÐ
FRÉTTIR

ÞEIM er ekkert heilagt, þessum víkingum. Þeir láta sér ekki nægja að ræna Smugu-
fiskinum frá okkur, nú á líka að taka stökkmetin.
Sjö ný athafnasvæði hugsanleg í Reykjavík
Geldinganes álitlegast
fyrir orkufrekan iðnað
í SKÝRSLU verkefnisstjórnar á vegum Reylgavíkurborgar og
Afivaka hf., frá því í maí 1995, er bent á sex staði fyrir utan
Gelai.'»ganes, sem koma til greina sem athafnasvæði í Reykjavík.
I SKÝRSLU verkefnisstjómar á
vegum Reykjavíkurborgar og Afl-
vaka frá árinu 1995 um framtíðar-
iðnaðarsvæði í Reykjavík, er að
finna hugleiðingar um sérsvæði fyr-
ir orkufrekan iðnað í Reykjavík.
Bent er á Geldinganes, sem álitleg-
asta kostinn en auk þess er bent á
sex aðra staði sem koma til greina.
Um Geldinganes segir í skýrsl-
unni að þar sé 220 hektara land
og að það sé eyja, sem auðveldlega
megi girða af sem frísvæði. Nesið
yrði í einstaklega góðum tengslum
við aðkomuleiðir að borginni frá
Vestur- og Norðurlandi og í góðum
tengslum við stofnbrautakerfi borg-
arinnar. Auk þess sé stutt í allar
tengingar frá veitustofnunum borg-
arinnar. Bent er á að á nesinu
megi fá mikið grjót til fyllingar
fyrir hafnarsvæði og undirbygging-
ar vegtenginga og annarra mann-
virkjagerða.
Hamrahlíðarlönd
Eitt svæðanna eru Hamrahlíð-
arlönd við Úlfarsfell. Kostir svæð-
isins eru meðal annars taldir vera
nálægð við Vesturlandsveg og
rannsóknarstofnanir á Keldnaholti,
þar sem áætlað er að byggja upp
rannsóknarsvæði í framtíðinni.
Ókostir eru taldir vera landhalli á
vesturhluta svæðisins og að 3 km
eru að væntanlegri vöruflutninga-
höfn í Eiðsvík auk þess sem svæðið
er ekki jafn landfræðilega afmarkað
sem frísvæði eins og Geldinganes.
Átöppun á vatni við
Rauðavatn?
Annað svæði er austan Grafar-
holts við Reynisvatn og fær það
svipaða umsögn og Hamrahlíðar-
lönd. Fram kemur að frá umhverf-
issjónarmiði sé svæðið ekki jafn
áberandi og sé auk þess landfræði-
lega betur afmörkuð heild miðað
við Hamrahlíðarlönd.
Bent er á svæði austan Rauða-
vatns sem talið er nægilega stórt
eða um 250 hektarar en það er í
suðurhlíðum Hólmsheiðar við Suð-
urlandsveg. Tekið er fram að svæð-
ið sé vel staðsett fyrir átöppun á
vatni til útflutnings frá nýja vatns-
tökusvæðinu í Heiðmörk. Kostir eru
taldir nokkuð góðir og landrými
nægilegt til langs tíma auk þess
sem möguleikar á tengingu við
veitukerfi borgarinnar séu afar góð-
ir. Aftur á móti er svæðið í 6-7
km fjarlægð frá væntanlegri höfn
í Eiðsvík og áberandi frá Suður-
landsvegi.
100 hektarar í Örfirisey
Um fýllingasvæðið vestan Ör-
firiseyjar segir, að í Aðalskipulagi
Reykjavíkur 1990-2010 sé sýndur
möguleiki á tæplega 100 hektara
landfýllingu á grunnsævinu vestan
Örfíriseyjar. Jafnframt er tekið
fram að gatnakerfið í vesturbænum
taki ekki við meiri umferð án sér-
stakra aðgerða. Kostimir byggist á
nálægð við miðbæinn og gömlu
höfnina en dýrt muni vera að koma
háspennulínum á staðinn.
Bent er á Álfsnes sem er í eigu
borgarinnar en innan lögsögu Kjal-
ameshrepps. Svæðið er í um 3 km
fjarlægð frá Eiðsvík. Kostir nessins
eru að ef svæðið yrði tekið í notkun
gæti það flýtt fyrir lagningu Sunda-
brautar og jafnvel sameiningu
sveitarfélaganna. Nesið er vel af-
markað svæði um 200 hektarar að
stærð og gott byggingarland en
galli að það er í öðm sveitarfélagi
og langt í veitukerfi borgarinnar.
Fljótlegt að byggja upp á
fyllingu
Loks er bent á Klettasvæðið við
Sundahöfn og kemur fram að ef
um fá fyrirtæki er að ræða, sem
ekki krefðust mikils landrýmis og
vildu hefja starfsemi sem fyrst, þá
væri hægt að koma þeim fyrir á
fyllingunum, sem verið væri að
vinna norðan hafnarsvæðis Olís.
Áætluð fylling er um 20 hektara.
Framtíðarskipan Evrópu
Aðild að NATO,
YESog ESB
styður hver aðra
STÆKKUN Atlants-
hafsbandalagsins,
NATO og Evrópu-
sambandsins, ESB, er mál-
efni sem varðar allar þjóðir
Evrópu. Næstkomandi
fimmtudag, 20. febrúar,
heldur dr. Ludger
Kuhnhardt, prófessor í
stjórnmálafræði við háskól-
ann í Freiburg í Þýzkalandi,
fyrirlestur á vegum Alþjóða-
stofnunar Háskólans og
stjómmálafræðiskorar um
„hlutverk Þýzkalands í Evr-
ópu og tengslin yfir Atlants-
hafið“. Blaðamaður Morgun-
blaðsins náði tali af dr.
Kuhnhardt fyrir komu hans
til landsins og fékk hann til
að segja frá efni fýrirlestrar-
ins.
„Þýzkaland hefur aðallega
þrenns að gæta í þessu um-
byltingarferli í Evrópu [eftir lok
kalda stríðsins]. í fýrsta lagi verður
að styrkja athafnasvigrúm Evrópu-
sambandsins, en það felur framar
öllu í sér styrkingu ákvarðanatöku-
ferlisins auk þess að fylgja Efna-
hags- og myntbandalaginu, EMU,
í höfn. Annað aðalatriðið er hlið-
stætt hinu fyrsta, þ.e.a.s. framtíð-
arskipan ESB, en það er framtíðar-
skipulag og -þróun NATO, eða
tengslanna yfir Atlantshafið. Alls-
heijarskipulag Evrópu stendur á
tveimur stoðum; ESB og NATO.
Aðlögunarferlin, sem í gangi em
hjá hvorri stofnun fyrir sig em
bæði hluti af því starfí, sem miðar
að því að búa öryggiskerfi og póli-
tíska skipan hins vestræna heims
undir 21. öldina, hvort á sinn hátt.
Þriðja aðalatriðið er að þróa bet-
ur tengslin við hin fyrrverandi aust-
antjaldsríki. Þar verður reyndar að
gera greinarmun á tveimur hópum
ríkja. Annars vegar þau ríki, sem
Þýzkaland hefur sérstakan pólitísk-
an áhuga á að verði bundin með
fullri aðild bæði að ESB og NATO.
Fyrir Þýzkaland er það til langs
tíma litið ekki gott, ef austurlanda-
mæri þess em jafnframt austur-
landamæri stofnana hins vestræna
heims. Lönd eins og Pólland, Tékk-
land og Ungveijaland em „austur
vestursins“. Þess vegna eiga þau,
bæði af menningarlegum og efna-
hagslegum ástæðum, en einnig á
gmndvelli þess árangurs sem þau
hafa náð á umbyltingarskeiðinu,
að fá fulla aðild að gilda-, öryggis-
og efnahagssamfélagi vestursins.
Hins vegar þarf að finna hentugt
form á tengslunum við þau ríki,
sem annaðhvort vilja ekki eða geta
ekki orðið aðilar að hinum vestrænu
bandalögum, en vilja samt ekki lifa
í skugga Rússlands, en jafnframt
verður að byggja upp traust sam-
skipti við Rússland.
Þessi þijú aðalatriði, sem ég hef
lýst hér stuttlega, hafa
mest að segja um hlut-
verk Þýzkalands í þeirri
Evrópu sem er að skipu-
leggja sig upp á nýtt við
lok tuttugustu aldar.“
- Hvernig snertir þessi þróun
vestur-evrópsk ríki eins og Noreg
og ísland, sem standa utan ESB,
en innan NATO?
„Það er einmitt ein aðalástæðan
fyrir heimsókn minni til íslands að
kynnast afstöðu íslendinga hvað
þetta varðar og að skilja rökin fyr-
ir henni.
Almennt séð tel ég mikilvægt
Dr. Ludger Kiihnhardt
► Dr. Ludger KUhnhardt er
fæddur í Munster í Þýzkalandi
árið 1958. Hann sótti þýzka
blaðamannaskólann í Munchen
og vann til skamms tíma sem
blaðamaður og gerði heimilda-
þætti fyrir sjónvarp. Hann nam
síðan sögu, stjórnmálafræði og
heimspeki og lauk árið 1986
annarri doktorsgráðu (Habilit-
ation) sinni. 1987-1989 vann
dr. Kuhnhardt sem ræðuritari
Richards von Weizsackers, for-
seta Þýzkalands. Haustið 1991
var hann skipaður prófessor í
stjórnmálafræði við háskólann
í Freiburg. Hann er kvæntur
og á eina dóttur.
Rödd Islands
ervirt, ogá
hana hlustað
annarri og hver styðji aðra. Þannig
sjá Þjóðveijar enga mótsögn í
NATO-, VES- og ESB-aðild, heldur
öllu fremur tröppugang mishárra
samstarfsstiga.
Það er misskilningur, að styrking
og útvíkkun starfsvettvangs VES
veiki tengslin yfír Atlantshafíð við
Bandaríkin. Bandaríkjin óska sér
að Evrópa deili forystuhlutverki
með sér (sé „partner in leaders-
hip“); þeir vilja að Evrópubúar axli
meiri ábyrgð á eigin gerðum og í
utanríkis- og vamarmálum er VES
stofnun, sem ekki hefur verið mót-
uð nægilega markvisst í þessa átt.
Árið 1998 rennur stofnsamning-
ur VES úr gildi; þegar hann var
saminn árið 1948 var gildistími
hans takmarkaður við 50 ár. Þá
verður kominn tími til að ræða
nánari nálgun VES að ESB, jafn-
vel fullur samruni VES við ESB.
Evrópuþingið til dæmis er mjög
fylgjandi þessum samruna. En hafa
ber í huga, að í Evrópu heldur
enginn því fram að styrkt starfsemi
VES eigi að vera beint gegn virkri
þátttöku Bandaríkjanna í öryggis-
kerfi Evrópu. Þvert á móti. Það eru
allir sannfærðir um - ekki sízt eft-
ir reynsluna af stríðinu
á Balkanskaga - að án
NATO, það er án þess
að Bandaríkin beiti sér
áfram sem evrópskt
“""" stórveldi, væri ekki
hægt að byggja upp framtíðarör-
yggiskerfi Evrópu.
Mér virðist þetta málefni þurfa
á ítarlegri umræðu allra hlutaðeig-
andi að halda. Ég ímynda mér að
þetta verði eitt þeirra umræðuefna,
sem rædd verða á fundum mínum
á íslandi. Ég hef sérstakan áhuga
á að kynnast rökum íslenzkra ráða-
manna fyrir afstöðu þeirra og mati
að benda á, að frá þýzkum sjónar- þeirra á framtíð tengslanna yfir
hóli sé ekkert beint og skuldbind-
andi samband milli aðildar að
NATO, VES og ESB, heldur virki
aðildin að öllum þessum þremur
stofnunum sem útvlkkun hver á
Atlantshafið. ísland er virt stoð í
vamarsamvinnu heimsálfanna
tveggja og því mikilvægur þátttak-
andi í þessari þróun, hvers rödd er
hlustað á af athygli í Þýzkalandi.“