Morgunblaðið - 03.04.1997, Qupperneq 2

2 FIMMTUDAGUR 3. APRÍL 1997
MORGUNBLAÐIÐ
_________________________________FRÉTTIR ________________
Samkomulag milli stj órnarflokkanna um breytingar á lögum um LÍN
Endurgreiðsluhlutfall
lána lækkað í 4,75%
STJÓRNARFLOKKARNIR hafa náð sam-
komulagi um breytingar á lögum um Lánasjóð
íslenskra námsmanna og mun menntamálaráð-
herra leggja fram frumvarp til laga um breyt-
ingarnar á Alþingi í dag eða á morgun. Björn
Bjarnason menntamálaráðherra segir fulla sátt
um málið innan stjórnarflokkanna. Formaður
Stúdentaráðs Háskóla íslands undrast að yfir-
lýsingar framsóknarmanna um samtímagreiðsl-
ur námslána séu að engu orðnar.
Með frumvarpinu er lagt til að endurgreiðslu-
hlutfall verði lækkað í 4,75% en samkvæmt
núgildandi lögum er það allt að 7%. Endur-
greiðsluhlutfallið er afturvirkt, þannig að það
gildir einnig fyrir þá sem tóku lán frá 1992
með endurgreiðsluhlutfallinu 5-7%.
í frumvarpinu felst einnig að námsmaður
hefur rétt til mánaðarlegra greiðslna í gegnum
bankakerfið frá upphafi námstíma, án þess að
hann þurfi sjálfur að greiða fjármagnskostnað.
Til þess að greiða hann verða teknir upp bein-
ir styrkir. Þá verður samið við banka um þau
skilyrði sem lántakendur með ábyrgð frá LÍN
þurfa að uppfylla.
Námsmenn ósáttir
Haraldur Guðni Eiðsson, formaður Stúdenta-
ráðs, kveðst ánægður með lækkun endur-
greiðsluhlutfalls, þó að vissulega hefði hann
viljað sjá meiri lækkun. Aftur á móti segir
hann námsmenn ósátta við hvernig verið sé
að færa lánasjóðinn til bankanna. í raun sé
ekki verið að taka upp samtímagreiðslur eins
og Framsóknarflokkurinn hafi margoft lýst
yfír vilja til, heldur séu eftirágreiðslur LÍN enn
í fullu gildi.
„Námslánin verða eftir sem áður borguð út
tvisvar á ári. Námsmenn fá mánaðarlegar út-
borganir frá bankanum en í stað þess að fá lán
fyrir vöxtum eiga þeir nú að fá styrk. Þetta
þýðir í raun að nú fær bankakerfið 50-60
milljónir á ári frá ríkinu. Yfirlýsingar fram-
sóknarmanna um samtímagreiðslur eru foknar
út í veður og vind, nú kyngja þeir öllu og
menntamálaráðherra fær öllu sínu framgengt,"
segir Haraldur Guðni.
Menntamálaráðherra segir að það komi sér
á óvart að menn telji það óheppilegt að lánavið-
skipti fari í gegnum banka. „Þeir eru nú einu
sinni þær stofnanir sem eru best fallnar til að
veita slíka þjónustu og eru með bestu aðstöð-
una til þess,“ segir ráðherra.
Rúmlega 200 milljóna kostnaðarauki á ári
Fjölgað verður úr sex í átta í stjóm sjóðs-
ins. Iðnnemasamband íslands fær aðalmann í
stað áheyrnarfulltrúa áður og menntamálaráð-
herra fær einn fulltrúa til viðbótar. Þá er lagt
til að sett verði sérstök heimild í lög fyrir stjórn
sjóðsins til þess að geta komið til móts við
námsmenn sem verða fyrir skakkaföllum vegna
veikinda eða skipulags skóla.
Aætlaður kostnaður vegna breytinganna
nemur um 202-226 milljónum króna á ári og
er þá ekki tekið tillit til áhrifa breyttra reglna
á eftirspum eftir lánum.
Ein umsókn
um GSM
Bandarísk
fyrirtæki
að baki um-
sókninni
ÍSLENSKA farsímafélagið
ehf. var eini umsækjandinn um
starfsleyfí fyrir GSM-farsíma-
þjónustu hér á landi, en um-
sóknarfrestur rann út í gær-
dag. Aðalhluthafar farsímafé-
lagsins, sem var stofnað og
skráð í síðustu viku, eru tvö
bandarísk stórfyrirtæki; síma-
fyrirtækið Western Wireless
International og fram-
kvæmda- og ráðgjafafýrirtæk-
ið The Walter Group. Þriðji
aðilinn að farsímafélaginu er
Ragnar Aðalsteinsson hrl., en
hann er fyrst og fremst lög-
fræðilegur aðstoðarmaður fyr-
irtækjanna tveggja, að því er
hann segir í samtali við Morg-
unblaðið.
Að sögn Ragnars eru fýrir-
tækin með mikinn rekstur á
sínu sviði í Bandaríkjunum, en
vinna auk þess saman að
rekstri GSM-farsímaþjónustu
víða um heim, m.a. í Lett-
landi, Georgíu og Ghana.
Ragnar er eini stjórnarmað-
ur farsímafélagsins og segir
að fyrirtækin hafí enn sem
komið er ekki ástæðu til að
færa út kvíamar. „Þau hafa
ekki starfað áður á íslandi og
eiga sér því enga samstarfsað-
ila hér á landi,“ segir hann.
Samstarf hugsanlegt
„Fái þau hins vegar um-
sóknina samþykkta getur vel
verið að þau sækist eftir hér-
lendum samstarfsaðilum, þótt
of snemmt sé að segja til um
það með vissu á þessu stigi
málsins," segir Ragnar. Mat á
umsókninni fer fram hjá sam-
gönguráðuneytinu á næstu
vikum og er búist við því að
starfsleyfi verði gefíð út í júní
nk.
Samkvæmt heimildum
Morgunblaðsins íhugaði Fj'ar-
skiptafélagið ehf. að leggja inn
umsókn um starfsleyfí, en
ákvað að gera það ekki af ótil-
greindum ástæðum.
Morgunblaðið/Þorkell
Ræðumenn úr Rimaskóla sigruðu
RIMASKÓLI bar sigur úr býtum
í ræðukeppni grunnskóla Reykja-
víkur eftir skemmtilega úrslita-
keppni við Hagaskóla í Ráðhúsinu
í gærkvöldi. Keppendur skólans
höfðu með sér öflugt stuðnings-
mannalið eins og sjá má á mynd-
inni. Ræðumaður kvöldsins var
Jón Hjörleifur Stefánsson, Rima-
skóla, og umræðuefni kvöldsins
var „íhaldssemi". Ingibjörg Sólrún
Gísladóttir borgarstjóri afhenti
verðlaunin að keppni lokinni. Lið
sömu skóla kepptu einnig til úrslita
i fyrra og þá sigraði Hagaskóli.
Verkfalli á Vestfjörðum
frestað til 21. apríl
VERKFALLI á Vestfjörðum var
frestað i gær til 21. apríl eftir að
samkomulag tókst um það á milli
Alþýðusambands Vestfjarða og
vinnuveitenda. Deiluaðilar skrifuðu
undir bókun hjá ríkissáttasemjara
þar sem þeir lýsa yfir vilja til að
gera úttekt á áhrifum þess á fram-
leiðni, launakostnað og tekjur
launafólks að færa verulegan hluta
bónusgreiðslna í fiskvinnslu inn í
tímakaupið.
„Við teljum mikilvægt að það sé
búið að fresta þessu verkfalli og það
er aðalatriðið í okkar huga, en þó
gerum við okkur grein fyrir því að
tíminn er ekki langur til að vinna
samningana sjálfa á. Það er þó fyrir
öllu núna að atvinnulífíð geti komist
í gang aftur og það er þá afstýrt í
bili þeim skaða sem vinnustöðvunin
þýðir," sagði Einar Jónatansson,
formaður Vinnuveitendafélags Vest-
fjarða.
Sú úttekt sem fyrirhugað er að
gera á að leiða í ljós samanburð á
bónusgreiðslum í frystihúsum og
rækjuverksmiðjum á Vestfjörðum.
Markmiðið er að þar komi fram
dreifíng bónusgreiðslna milli fyrir-
tækja, greiddur meðalbónus og fjöldi
bónustíma samanborið við greiddan
vinnutfma. Samningsaðilar eru sam-
mála um að þessar upplýsingar komi
að gagni í viðræðum um framlagðar
kröfur ASV.
í bókun samningsaðila kemur
fram að þeir eru sammála um að
leita eftir viðræðum við stjórnvöld
um lækkun á kostnaði við húshitun
hjá þeim sem búa við hvað hæst
orkuverð.
Verkfallið á Vestfjörðum náði til
verkalýðsfélaganna á ísafírði, Flat-
eyri, Suðureyri, Patreksfirði, Bíldu-
dal, Hólmavík og Drangsnesi.
Verkalýðsfélögin í Bolungarvík og
Tálknafirði frestuðu verkfalli um
helgina vegna þess að þau töldu að
vinnuveitendur myndu ekki, þrátt
fyrir verkfall, semja fyrr en búið
væri að telja atkvæði um samning
Verkamannasambandsins, sem
gerður var 24. mars. Talningu um
hann lýkur 15. apríl. Talið var að
ef samið yrði um meira á Vestfjörð-
um en samið var um í VMSÍ samn-
ingnum myndi það auka líkur á að
VMSÍ samningurinn yrði felldur.
Ekkert verkfall var á Þingeyri
vegna hins slæma atvinnuástands
þar. Þá kom ekki til verkfalls í Súða-
vík vegna þess að ekki var staðið
löglega að verkfallsboðun. Stjórn-
endur Kambs á Flateyri gerðu auk
þess athugasemd við verkfallsboðun
Verkalýðsfélagsins Skjaldar á Flat-
eyri vegna þess að ekki hefur verið
kosin lögleg stjórn eða samninga-
nefnd í félaginu, en enginn aðalfund-
ur var haldinn í félaginu á síðasta
ári.
Landhelgisgæslan
89 millj-
ónir í
björgun-
arlaun
LANDHELGISGÆSLAN hef-
ur á undanförnum sex árum
fengið rúmar 88,8 milljónir
króna í björgunarlaun, þar af
fengust í fyrra rúmar 22,4
milljónir króna. Samtals feng-
ust á tímabilinu laun vegna
björgunar 52 skipa. Þetta kem-
ur fram í svari dómsmálaráð-
herra við fyrirspurn Svanhildar
Árnadóttur alþingismanns.
Samkvæmt lögum skiptast
björgunarlaunin milli áhafna
varðskipanna og Landhelgis-
sjóðs, en hann er notaður til
kaupa á strandgæsluskipum
eða öðrum varanlegum tækjum
til þarfa Landhelgisgæslunnar.
í hlut áhafna koma 40% heild-
arupphæðarinnar, eða sem
svarar til rúmlega 32,7 milljóna
króna á síðastliðnum sex árum,
en afgangurinn, rúmar 49,1
milljón króna, fór til Landhelg-
issjóðs.
Alþýðu-
bandalagið
næststærsti
flokkurinn
ALÞÝÐUBANDALAGIÐ hefur
fylgi 21% kjósenda og er næst-
stærsti flokkurinn á eftir Sjálf-
stæðisflokknum, samkvæmt
Þjóðarpúls Gallups. Fylgi
flokksins hefur aukist hæ'gt og
sígandi síðustu mánuði.
Sjálfstæðisflokkur er með
tæplega 40% fylgi og Fram-
sóknarflokkur með 18%. Al-
þýðuflokkur og Kvennalisti
halda áfram að tapa fylgi. Al-
þýðuflokkurinn er með tæp
18% og Kvennalistinn með
rösk 3%.
Styðja kaup á
upplýsingum
Samkvæmt könnuninni er
rösklega helmingur þjóðarinnar
hlynntur því að fíkniefnalög-
reglan greiði fyrir mikilvægar
upplýsingar og 73% eru hlynnt
því að lögreglan sé í samstarfí
við aðila tengda fíkniefnaheim-
inum ef það ber árangur í bar-
áttunni gegn fíkniefnum.
Stóriðja nýtur mikils stuðn-
ings þjóðarinnar. Þannig eru
72% hlynnt stækkun Járn-
blendiverksmiðjunnar á Grund-
artanga en 14% á móti og 62%
hlynnt byggingu nýs álvers þar
en 27% andvíg. Loks má geta
þess að 74% þeirra sem afstöðu
tóku telja óeðlilegt að Lands-
banki íslands hafi keypt helm-
ing hlutafjár í VÍS.
Lést í bílslysi
LITLA stúlkan, sem lést í bíl-
slysi skammt frá Borgarnesi í
fyrradag, hét Hildur Harpa
Hilmars-
dóttir, til
heimilis að
Engihjaila
13 í Kópa-
vogi. Hún
var fædd 2.
apríl 1991
og hefði því
orðið sex
ára í gær.
Hildur
Harpa var
einkadóttir Þórhildar Gísladótt-
ur og Hilmars Þórs Davíðsson-
ar en hann fórst í sjóslysi þeg-
ar Hildur Harpa var á fyrsta
ári.