Morgunblaðið - 03.04.1997, Qupperneq 19

MORGUNBLAÐIÐ
ERLENT
FIMMTUDAGUR 3. APRÍL 1997 19

Breski Ihaldsflokkurinn birtir stefnuskrána fyrir kosningarnarl. maí
Höfðað tíl kjósenda með
loforðum um skattalækkun
London. Reuter.
BRESKI Ihaldsflokkurinn kynnti í gær stefnuskrá
sína vegna þingkosninganna 1. maí og heitir þar
meðal annars að gera Bretland að „besta stað á
jörð“ með skattalækkunum. Samkvæmt skoðana-
könnunum hefur nokkuð dregið saman með stóru
flokkunum, íhaldsflokknum og Verkamanna-
flokknum.
John Major, forsætisráðherra Bretlands, sem
leggur allt kapp á að sýna, að íhaldsflokkurinn
sé ekki orðinn hugmyndafræðilega geldur eftir
18 ár á valdastóli, hét að lækka grunnskattpró-
sentuna úr 23% í 20%. Þá lofaði hann skattafrá-
drætti fólki, sem yrði heima við gæslu barna sinna
eða sjúkra ættingja, og sagði, að það myndi verða
til að treysta fjölskylduna.
Skoðanakönnun, sem dagblaðið The Guardian
birti í gær, sýndi, að Verkamannaflokkurinn hefur
nú aðeins 14 prósentustiga forskot á íhaldsflokk-
inn og Major var enda mjög léttur á brún þegar
hann kynnti stefnuskrána í gær. íhaldsmenn eygja
nú von um, að kosningamar geti orðið spennandi
eftir allt saman þótt Verkamannaflokkurinn þurfi
raunar ekki nema 4,3% fylgisaukningu frá síðustu
kosningum 1992 til að sigra.
Róttækar breytingar á lífeyriskerfinu
Auk skattalækkananna hyggst íhaldsflokkur-
inn gera róttækar breytingar á lífeyriskerfinu eða
með öðrum orðum að einkavæða það með óháðum
lífeyrissjóðum. Þá vill hann einkavæða póstþjón-
ustuna að hluta og einnig neðanjarðarlestakerfíð
í London og auka framlög til heilbrigðismála.
í menntamálum vill íhaldsflokkurinn gera
ákveðnar kröfur til skóla og grípa til aðgerða
gegn þeim, sem ekki standast þær. Þá á að birta
niðurstöður prófa í ríkara mæli en nú er gert og
herða kröfur, sem gerðar eru til kennara.
Um mesta ágreiningsefnið innan íhaldsflokks-
ins, Evrópumálin, er stefnuskráin fremur fáorð
og sérstaklega um fyrirhugað efnahags- og mynt-
bandalag Evrópusambandsins (EMU). Andstæð-
Erlendum fréttamönnum
meinaður aðgangur að
blaðamannafundi Majors
JOHN Major, forsætisráðherra Bretlands,
með stefnuskrá íhaldsflokksins. Þar seg-
ir, að með skattalækkunum og öðrum
ráðstöfunum verði Bretland gert að
„besta stað á jörð“.
ingar Evrópusamrunans í flokknum krefjast þess,
að aðild að því verði útilokuð en í stefnuskránni
er aðeins sagt, að engin afstaða verði tekin til
hennar á fyrsta þingi nýrrar stjórnar fái íhalds-
flokkurinn einhveiju um það ráðið.
Saka Major um ábyrgðarleysi
íhaldsflokkurinn stóð ekki við kosningaioforð
sín frá 1992 um að hækka ekki skatta og Major
hafði þann fyrirvara á um skattalækkunarlof-
orðin nú, að við þau yrði staðið, reyndist það
unnt, en fyrr ekki.
Talsmenn Verkamannaflokksins biðu ekki boð-
anna í gær með að fordæma stefnuskrá íhalds-
flokksins og sérstaklega skattalækkunarloforðin,
sem þeir sögðu einstaklega ábyrgðarlaus.
„Það er deginum ljósara, jafn ljóst og það
mátti vera 1992, að þjóðin treystir ekki íhalds-
mönnum í skattamálum," sagði George Brown,
talsmaður Verkamannaflokksins í efnahagsmál-
um, og hélt því fram, að áætlun Majors myndi
kosta 13 milljarða punda árlega.
„Hvers vegna vill Major tefla í tvísýnu efna-
hagslegri uppsveiflu og ýta undir vaxtahækkun
með ábyrgðarlausum og örvæntingarfullum kosn-
ingaloforðum?" spurði Brown.
Útlendingum bannaður aðgangur
Það þótti tíðindum sæta þegar Major kynnti
stefnuskrána í gær, að þá var erlendum frétta-
mönnum bannaður aðgangur. Olli það mikill
gremju í þeirra hópi og höfðu sumir orð á, að
nú hefði breski íhaldsflokkurinn endanlega sann-
að á sig það orð, sem af honum færi fyrir „smá-
sálarskap og einangrunarhyggju".
„Fyrir okkur á meginlandinu er um að ræða
mikilvægustu kosningar í Evrópu á þessu ári og
að sjálfsögðu áttum við að fá að vera viðstödd
sem fréttamenn," sagði Theo Zoll, talsmaður
þýska sjónvarpsins ZDF. Hann og aðrir þýskir
fréttamenn sögðu, að svona nokkuð gæti ekki
gerst í Þýskalandi og vantaði þó ekki, að Þjóðverj-
um væru eignaðir alls kyns fordómar.
Etienne Duval, sem vinnur fyrir sjónvarpsstöðv-
ar í Frakklandi, Þýskalandi, Belgíu og Sviss, kvaðst
vera hneyksluð en ekki hissa. „Þingmenn íhalds-
flokksins segja gjarna, að það séu engir kjósendur
í Frakklandi og þegar þeir tala við okkur, heimta
þeir peninga fyrir, 5.000 kr. eða meira. Það eru
aðeins peningar, sem fá marga þeirra til að tala
við okkur meginlandsbúana,“ sagði Duval.
Einn aðstoðarmanna Majors sagði, að fundar-
herbergið hefði aðeins tekið 300 manns auk þess
sem stefnuskrá íhaldsflokksins væri fyrir Breta,
breska kjósendur. Erlendu fréttamennirnir báru
í gær fram formlega kvörtun við Malcolm Rif-
kind, utanríkisráðherra Bretlands.
Samningur um samband Rússlands og Hvíta-Rússlands
Umbótasinnar knúðu
fram frestun á samruna
Moskvu. Reuter.
FORSETAR Rússlands og Hvíta-Rússlands, Borís Jeltsín og Alexander
Lúkasjenkó, undirrituðu í gær drög að samningi um að ríkin tvö, sem
áður voru sameinuð í Sovétríkjunum, stofnuðu með sér ríkjasamband.
Fijálslyndum mönnum i ríkisstjórn Rússlands hafði á síðustu stundu tek-
izt að hindra, að endanlegur sáttmáli ríkjanna fengi staðfestingu þjóðar-
leiðtoganna nú, þar sem þeim lízt ekki alls kostar á þær afleiðingar, sem
samruni nágrannaríkisins við Rússland myndi hafa í för með sér, með
tilliti til hinnar umdeildu stjórnar Lúkasjenkós og þeirra áhrifa sem hann
og félagar hans gætu komið til með að hafa á rússnesk stjórnmál.
Clinton vill hindra
áfengisauglýsingar
Washington. Reuter.
BILL Clinton Bandaríkjaforseti
fól í gær bandarísku alríkisfjar-
skiptanefndinni (FCC) að kanna
hugsanlegar leiðir til þess að
hindra áfengisauglýsingar í sjón-
varpi. Áfengisframleiðendur hafa
nýverið ákveðið að hætta nær
hálfrar aldar sjálfskipuðu banni
við slíkum auglýsingum.
Við athöfn í Hvíta húsinu, þar
sem Clinton kynnti erindisbréf
sitt til FCC, sagðist forsetinn
vilja að hið óháða eftirlit rann-
sakaði hvaða áhrif áfengisaug-
lýsingar kynnu hugsanlega að
hafa á drykkju unglinga og þá
kanna til hvaða aðgerða bæri að
grípa.
„Áfengi á ekkert erindi til
barna og börnin ættu ekki að eiga
neitt erindi við áfengi. Áfengis-
auglýsingar í sjónvarpi gætu virk-
að sem hvatning til drykkju og
ungt fólk þarf ekki á boðskap af
því tagi að halda. Af því leiðir
ekkert gott,“ sagði Clinton.
Forsetinn gagnrýndi þá
ákvörðun áfengisframleiðenda að
aflétta því auglýsingabanni sem
þeir settu á sig sjálfir, en það
hafði verið í gildi gagnvart sjón-
varpi frá árinu 1948 og útvarpi
frá 1936. Kvaðst hann vona að
þeir myndu endurskoða hug sinn.
Samtök útvarps- og sjónvarps-
stöðva brugðust hart við boðskap
Clintons og lögðust gegn honum
á grundvelli fyrsta ákvæðis
bandarísku stjórnarskrárinnar
um tjáningarfrelsi. Sögðu þau
allar stöðvar sem eitthvað kvæði
að hafa hafnað brennivínsauglýs-
ingum þrátt fyrir að framleiðend-
ur áfengis hefðu ákveðið að af-
létta því auglýsingabanni sem
þeir settu sér sjálfir.
„Ríkjasambandið skapar ekki eitt
ríki. Hvor aðili um sig heldur full-
veldi sínu. En það skilar samruna
landa okkar áfram á nýtt stig,“
sagði Jeltsín að lokinni undirritun-
arathöfninni.
Ríkjasambandssamningurinn nýi
er byggður á svokölluðum „samfé-
lagssáttmála", sem þeir Jeltsín og
Lúkasjenkó handsöluðu fyrir réttu
ári, þegar Jeltsín var að beijast
fyrir endurkjöri og höfðaði í kosn-
ingabaráttunni til rússneskra kjós-
enda, sem enn harma fall Sovétríkj-
anna.
Lúkasjenko vonsvikinn
En samningurinn, sem undirrit-
aður var, inniheldur mun minna en
Lúkasjenkó hafði gert sér vonir um
að yrði nú að veruleika. Hans yfir-
lýsti vilji er að Hvíta-Rússland, með
sínar 10 milljónir íbúa, fái að sam-
einast rússneska sambandsríkinu.
Andstaða við sameiningu landanna
er lítil í þeim báðum, en meðal
stjórnmálamanna í Rússlandi er nú
hart deilt um hvort það þjóni hags-
munum Rússlands eins og stendur
að tengjast landi bræðraböndum,
sem vegna mannréttindabrota og
hægfara umbóta hefur lent upp á
kant við Vesturlönd. Hvíta-Rúss-
land er nú eina landið í Evrópu, sem
ekki hefur fengið aðild að Evrópu-
ráðinu.
Samningstextinn, sem undirbú-
inn hafði verið, var 17 blaðsíður
og fól í sér ýtarlega áætlun um
hvernig Hvíta-Rússland skyldi
renna saman við rússneska sam-
bandsríkið. Þessi texti var hins
Reuter
NÁLÆGÐIN sem hér er á
milli Alexanders Lúkasjen-
kós, forseta Hvíta-Rússlands
(t.v.) og Borís Jeltsíns Rúss-
landsforseta, má segja að sé
táknræn fyrir stefnu þess
fyrrnefnda, en hann vill sam-
eina land sitt Rússlandi.
vegar styttur i þriggja síðna plagg,
sem forsetarnir undirrituðu. Um-
bótasinnar, sem á síðustu vikum
hafa tekið við embættum í ríkis-
stjórn Rússlands, gripu inn í samn-
ingaferlið og hindruðu að skrefið
yrði stigið til fulls á þessari stundu,
þó hugur Jeltsíns virðist hafa stað-
ið til þess.
Megnið af innihaldi upprunalega
samningstextans var komið fyrir í
fylgiskjali með samningnum sem
undirritaður var. Á næstu sex vik-
um munu samningamennirnir end-
urskoða efni fylgiskjalsins auk þess
sem almenningi á að gefast færi á
að ræða það.
Reuter
Vorkalt
í Boston
SANNKALLAÐ vetrarveður hef-
ur verið í norðaustanverðum
Bandaríkjunum síðustu daga og
vantaði sums staðar lítið upp á,
að jafnfallinn snjór væri metra-
djúpur. Fóru samgöngur að sjálf-
sögðu úr skorðum og viða hefur
vinnustöðum, verslunum, skólum
og veitingastöðum verið lokað.
Hér er vegfarandi að brjótast
framhjá sköflunum í Boylston-
stræti í Boston en á venjulegu
vori er gatan vön að iða af lífi á
þessum tíma.
♦ ♦ ♦----
Reynt að
ná flótta-
báti af
hafsbotni
Tirana. Reuter.
FORSÆTISRÁÐHERRAR Ítalíu og
Albaníu, Romano Prodi og Bashkim
Fino, áttu í gær fund á yfirráða-
svæði skæruliða í suðurhluta Alban-
íu. Staðfesti Fino þar alþjóðlegar
fyrirætlanir um að senda 5.000 her-
lið til Albaníu, sem ítalir munu fara
fyrir. Þá heitir ítalska stjórnin því
að reyna að ná albönskum bát, sem
sökk á Adríahafi í síðustu viku eftir
árekstur við ítalskt herskip, upp af
hafsbotni en um áttatíu manns fór-
ust með honum. Ásakanir hafa verið
uppi um að herskipið hafi siglt á
bátinn af ásettu ráði en ítalir vísa
því á bug.
Prodi kom með þyrlu til borgar-
innar Gjirokaster, þar sem hann átti
fund með Fino. Gætti fjölmennt lið
hermanna og öryggisvarða leiðtog-
anna en ekki var að merkja neina
andúð í garð Prodis, eins og óttast
hafði verið. Geysileg reiði ríkir í
garð ítala í borginni Vlore, en þaðan
voru flestir þeirra sem drukknuðu
með albanska skipinu, sem var á
leið til Ítalíu.
Á fundi Finos og Prodi staðfesti
albanski forsætisráðherrann þá ósk
albanskra stjórnvalda að herlið á
vegum Sameinuðu þjóðanna yrði
sent til Albaníu til að hafa eftirlit
með matvæla- og lyfjaflutningum til
landsins en hjálparstofnanir segja
að hundruð þúsunda manna eigi á
hættu að verða hungurmorða, verði
ekkert að gert.
Segir ítali hafa heitið
efnahagsaðstoð
Fino fullyrti að ítalski forsætisráð-
herrann hefði heitið fjölskyldum
þeirra sem fórust með albanska
bátnum efnahagsaðstoð. ítalir hafa
ekki tjáð sig um málið en Prodi hét
því á ítalska þinginu í gær að stjórn-
völd myndu reyna að ná flaki báts-
ins og líkum þeirra sem fórust, upp.