Morgunblaðið - 24.04.1997, Page 36

36 FIMMTUDAGUR 24. APRÍL 1997
MORGUNBLAÐIÐ
STOFNAÐ 1913
ÚTGEFANDI: Árvakur hf., Reykjavík.
FRAMKVÆMDASTJÓRI: Hallgrímur B. Geirsson.
RITSTJÓRAR: Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
SIGUR A HRYÐJU-
VERKAMÖNNUM
HER og lögregla í Perú náðu þeim markmiðum, sem
að var stefnt með áhlaupinu á japanska sendiráðið
í Lima, þar sem skæruliðar Tupac Amaru höfðu haldið
tugum gísla allt frá í desember. Stjórnvöld í fjölda ríkja,
þar sem hryðjuverkamenn hafa ógnað öryggi almennra
borgara, hafa nú yfir að ráða þjálfuðu liði, sem getur
framkvæmt þaulskipulagðar aðgerðir af þessu tagi. Ýmis
ríki hafa jafnframt með sér samstarf um aðgerðir gegn
hryðjuverkum og skiptast á ráðgjöf og upplýsingum. Fjöldi
vel heppnaðra áhlaupa á byggingar og flugvélar, þar sem
gíslum er haldið, ætti að fæla hryðjuverkamenn frá því
að beita ofbeldi gegn almenningi.
Léttirinn nú er auðvitað mestur fyrir gislana og fjöl-
skyldur þeirra. Áhlaupið er einnig sigur fyrir perúsk stjórn-
völd, sem hafa sýnt að þau láta ekki undan kröfum hryðju-
verkamanna. Sérstaklega er niðurstaðan þó persónulegur
sigur Albertos Fujimori forseta.
Stjórnvöld í Perú hafa verið gagnrýnd fyrir mannrétt-
indabrot, meðal annars af mannréttindasamtökunum
Amnesty International. Það réttlætir hins vegar ekki bar-
áttuaðferðir skæruliðasamtaka í landinu. Sagan hefur
þvert á móti sýnt, að þar sem ofbeldi hefur verið beitt
gegn ríkisstjórnum, sem brjóta mannréttindi, hafa þær
fremur forherzt í afstöðu sinni. Friðsamleg barátta í anda
lýðræðis er vænlegri til árangurs og til að hljóta samúð
umheimsins.
SLYSIN VIÐ
SUÐURGÖTU
IANNAÐ sinn á tíu árum hefur legið við stórslysi við
enda flugbrautarinnar við Suðurgötu vegna flugum-
ferðar. Dönsk tveggja hreyfla ferjuvél brotlenti þar í fyrra-
dag, en í marz 1986 fór Fokker-flugvél út af flugbraut-
inni og hafnaði á götunni. Mikil mildi var í báðum tilvik-
um, að vegfarendur urðu ekki fyrir slysum af þessum
óhöppum.
Brotlending dönsku flugvélarinnar hefur enn beint sjón-
um manna að þeirri hættu, sem stafar af því að endi flug-
brautarinnar er við svo fjölfarna umferðargötu. Talsverð-
ur aðdragandi, 20-30 mínútur, var að komu hennar og
vitað um bilun. Því var slökkvilið Reykjavíkurflugvallar
m.a. kallað út. Hins vegar láðist að kveðja til lögreglu til
að stöðva umferð um Suðurgötu í öryggisskyni. Lögreglan
var ekki látin vita fyrr en eftir að flugvélin hafði brot-
lent. Aðstæður þarna kalla þó óhjákvæmilega á varúðar-
ráðstafanir í tíma. Flugmálayfirvöld verða að bæta hér
úr framvegis.
Eftir að Fokker-flugvélin hafnaði á Suðurgötunni fyrir
áratug komu fram tillögur um að flugbrautin yrði lengd
út að sjó og gatan lögð í undirgöng. Kostnaður af slíkri
framkvæmd yrði vafalaust talsverður, en miðað við það
öryggisleysi, sem íbúar í Skeijafirði og aðrir vegfarendur
um Suðurgötu búa við vegna flugumferðarinnar, er fylli-
lega réttlætanlegt að veija fé til að ráða bót hér á.
ÍSLENZKASTUR DAGA
SUMARDAGURINN FYRSTI er séríslenzkur hátíðis-
dagur og ekki til með öðrum þjóðum. Heiti dagsins
er bókfest í Grágás og Jónsbók og fleiri fornum heimild-
um. Hann segir mikla sögu - meiri en margir hátíðisdag-
ar aðrir - og því er ástæða til að halda hann í heiðri sem
táknrænan dag og áminningu um sumarfögnuð þjóðarinn-
ar bæði fyrr og nú. Hann er dagur rísandi sólar og gró-
anda eftir oft og tíðum langa, erfiða og myrka vetur.
Það er ekki sízt ástæða til að fagna þessum degi nú
þegar jörðin er að vakna til sólar og yls eftir heldur lang-
an og rysjóttan vetur. Sumarfögnuður þjóðarinnar hefur
ávallt verið tengdur sjálfstæðisbaráttu og trúarlotningu
kynslóðanna gegnum tíðina. Þessi dagur er ekki sízt mikil-
vægur af þeim sökum. Morgunblaðið óskar landsmönnum
öllum gleðilegs sumars.
Gíslarnir í sendiherrabústaðnum fengu ^
Sagt að fleygja sér
á gólfíð er spreng-
ing kvæði við
Reuter
PERÚSKIR sérsveitarmenn bera særðan félaga sinn á brott. Allir
skæruliðarnir 14, tveir hermenn og einn gíslanna létust. Var bana-
mein hans hjartaáfall.
Skæruliðar hinnar marx-
ísku Tupac Amaru-
hreyfingar, sem haldið
höfðu bústað japanska
sendiherrans í Lima á
valdi sínu frá 17. desem-
ber sl. voru í knatt-
spyrnuleik er gólfið var
sprengt undan þeim.
Agúst Asgeirsson rekur
hér hvernig áhlaup per-
úskra hermanna á bú-
staðinn var skipulagt og
framkvæmt.
ÍU uppreisnarmenn Tupac
Amaru-samtakanna
(MRTA) voru í fótbolta í
móttökusal bústaðar jap-
anska sendiherrans er perúskir sér-
sveitarmenn sprengdu gólfið undan
þeim og bundu enda á töku bústaðar-
ins. Þar með lauk 126 daga and-
spyrnu skæruliða í húsinu sem þeir
tóku 17. desember sl.
Freisun gíslanna í sendiherrabú-
staðnum tók 40 mínútur frá því látið
var til skarar skríða og þar til fáni
MRTA var dreginn niður af fána-
stöng hússins. Um 140 liðsmenn allra
þriggja herja Perú tóku þátt i áhlaup-
inu og var undirbúningi þess haldið
svo leyndum, að Ryutaro Hashimoto
forsætisráðherra Japans var ekki
einu sinni látinn vita að til stæði að
ráðast inn í byggingu, sem tæknilega
var á japönsku yfirráðasvæði.
En það voru ekki allir í þeim spor-
um sem Hashimoto var í.
Jorge Gumucio, sendiherra Bólivíu,
var meðal gíslanna 72 og sagði hann
að gíslarnir hefðu fengið veður af
því sem verða vildi; að langri bið
þeirra eftir að losna úr prísundinni
væri um það bil að ljúka með drama-
tískum hætti. Hann vildi hins vegar
ekki segja hvernig viðvörunin barst.
„Þeir vöruðu okkur við 10 mínút-
um áður en ballið byijaði, svo við
gátum svo sem ekki undirbúið okkur
vel. Okkur va.r sagt að fleygja okkur
á gólfið þegar sprenging kvæði við.
Við biðum eftir að þeir réðust inn,
og það var gengið hreint og hnitmið-
að til verks,“ sagði Gumucio. Hann
sagði að vissulega hefði aðgerðin
komið óvænt og skæruliðum í opna
skjöldu. Bætti hann þó við, að er
hann hitti eiginkonu sína skömmu
eftir áhlaupið hefði hún tjáð sér, að
hún hefði fengið hugboð um það sl.
mánudag, að hún myndi sjá hann
fljótlega.
Alberto Fujimori Perúforseti sagði
viðvörunina hafa ráðið úrslitum um
að manntjón varð jafn lítið og raun
ber vitni. „Það voru gefin ákveðin
merki svo þeir gætu gert ráðstafanir
og það bar árangur," sagði forsetinn
eftir kvöldverð sem hann hélt ríkis-
stjórninni á úrvals veitingahúsi
skammt frá sendiherrabústaðnum til
að fagna lyktum gísladeilunnar.
Einn gísl, perúskur hæstaréttar-
dómari, tveir sérsveitarmenn og allir
Tupac Amaru skæruliðarnir 14 biðu
bana í áhlaupinu.
Langur undirbúningur
Áhlaupið hafði verið rækilega und-
irbúið mánuðum saman og frá upp-
hafi voru hermenn reiðubúnir til að
takast á við skæruliða sem sært höfðu
stolt öryggis- og varnarsveita landsins
allverulega með gislatökunni. Frá því
skömmu eftir töku bústaðarins höfðu
sérsveitir æft áhlaup í húsum sem
voru eftirlíkingar af bústaðnum.
Heimildir herma, að undirbúningi og
fullnaðaræfingum fyrir áhlaup hafi í
raun verið lokið um miðjan síðasta
mánuð.
Með leynilegum aðferðum hafði
verið safnað ítarlegum upplýsingum
um hegðan skæruliða með þeim ár-
angri, að sérsveitarmennirnir vissu
nákvæmlega hvar þeirra var að leita
og hvar þeir höfðu komið fyrir
sprengjum og sprengjugildrum í hús-
inu. Til dæmis höfðu skæruliðar vanið
sig á að leika knattspyrnu í mótttöku-
sal byggingarinnar á þeim tíma sem
ráðist var til inngöngu. Hlustun-
artækjum hafði verið smeygt inn í
vatnslagnir hússins og vistarverur
þess höfðu verið „gegnumlýstar“ með
infrarauðum tækjum sem voru um
borð í þyrlum sem sveimuðu ótt og
Gíslarnir fögnuðu frelsinu, örmagna en himin
„Gott að kom-
ast til fjöl-
skyldunnar“
Lima. Reuter.
GÍSLARNIR, sem bjargað var eftir
fjögurra mánaða vist í japanska sendi-
herrabústaðnum í Lima, fögnuðu
frelsi sínu í fyrradag, örmagna en
himinlifandi.
Eftir að hafa skriðið, haltrað og
verið bornir á börum út úr bústaðnum
þökkuðu gíslarnir hermönnunum,
föðmuðu hver annan og réttu hend-
urnar upp í loftið. Þegar vinir þeirra
og ættingjar fréttu af árásinni, sem
hægt var að fylgjast með í beinni
útsendingu, urðu þeir skelfingu lostn-
ir en léttirinn var líka mikill þegar
ljóst var, að þeir voru allir heilir á
húfi utan einn. Perúski hæstaréttar-
dómarinn Carlos Giusti Acuna lét lífið
ásamt tveimur hermönnum og öllum
skæruliðunum 14.
Ánægður en þreyttur
„Það er gott að komast aftur til
fjölskyldunnar,“ sagði perúski lög-
regluforinginn Jorge Negrette. „Eg
er ánægður, þreyttur en langar til að
lifa lífínu áfram."
ALBERTO Fujimori, forseti Peri
eftir árásina á sen