Morgunblaðið - 02.10.1997, Blaðsíða 10

10 FIMMTUDAGUR 2. OKTÓBER 1997
FRETTIR
MORGUNBLAÐIÐ
Upplýsingaskrifstofa
húsnæðismála
Útvegun
húsnæðis
auðvelduð
UPPLÝSINGASKRIFSTOFA hús-
næðismála tók til starfa í gær. Mark-
mið með henni er að Reykvíkingar
í húsnæðisleit geti á einum stað
fengið nauðsynlegar upplýsingar um
helstu leiðir við útvegun húsnæðis.
Upplýsingaskrifstofan er samstarfs-
verkefni Félagsmálastofnunar
Reykjavíkurborgar og Húsnæðis-
nefndar Reykjavíkur sem nú heitir
Húsnæðisskrifstofa Reykjavíkur.
Skrifstofan veitir persónulega
ráðgjöf um húsnæðisúrræði með til-
liti til fjárhagslegra- og félagslegra
aðstæðna. Tekið verður á móti um-
sóknum um húsnæði á vegum borg-
arinnar. Þá veitir skrifstofan al-
mennar upplýsingar um sölu- og
leigumarkað íbúða í borginni.
---------♦-------
Meiri kostnaður
en ávinningur
af skólagjöldum
SKÓLAGJÖLD við Háskólann
myndu að líkindum ekki spara ríkis-
sjóði neina fjármuni og hugsanlega
yrði kostnaður hans af upptöku
skólagjalda meiri en ávinningurinn.
Þetta kemur fram í Stúdentablaðinu
sem kom út í gær. Stuðst er við
útreikninga sem Lánasjóður ís-
lenskra námsmanna vann.
I Stúdentablaðinu segir að tals-
menn skólagjalda telji að 100 þús.
kr. gjald á hvern nemanda færi HÍ
um 400 millj. í tekjur. Rætt hafi
verið um að LÍN lánaði fyrir gjöldun-
um. í útreikningum LÍN kemur fram
að beinn kostnaður ríkisins vegna
aukinna útlána gæti numið allt að
hálfum milljarði króna.
Sé gert ráð fyrir óbreyttum fjölda
nemenda næmi aukning útlána
vegna skólagjalda rúmum 170 millj.
og kostnaður ríkissjóðs yrði um 97
millj. Sé gert ráð fyrir 20% fjölgun
nemenda næmi aukning útlána rúm-
um 204 millj., aukning vegna fram-
færslu næmi rúmum 136 millj. og
kostnaður ríkissjóðs yrði rúmar 194
millj. Við 100% fjölgun nemenda
næmi aukning vegna skólagjalda
rúmum 340 millj., aukning vegna
framfærslu um 682 millj. og kostn-
aður ríkissjóðs yrði um 583 millj.
----♦—♦—♦----
Kennaradeilan
Engir fundir
en óformlegar
viðræður
ENN miðar lítt í kjaradeilu kennara
og sveitarfélaga. Þórir Einarsson,
ríkissáttasemjari, sagðist í gær hafa
rætt við fulltrúa beggja aðila síðustu
daga og myndi gera það eitthvað
áfram til að freista þess að finna
einhvern umræðugrundvöll.
Vika er síðan síðasti formlegi
sáttafundur var í kennaradeilunni
og þar áður liðu nærri þrjár vikur
milli funda. Þórir Einarsson sagði
viðræðurnar undanfarið á rólegum
og þægilegum nótum og á þann
hátt sé reynt til þrautar að finna
samningaleið. „Það er ekki víst að
það takist en ég boða kannski samt
til formlegs samningafundar," sagði
ríkissáttasemjari.
Tollverðir semja
Fundur var í fyrradag í deilu yfir-
manna hjá Landhelgisgæslunni við
ríkið og hefur ekki verið boðað til
nýs fundar. Sama er að segja um
þroskaþjálfa. í fyrrinótt tókust hins
vegar samningar milli tollvarða og
ríkisins. Samningurinn gildir frá 1.
september sl. til októberloka 2000
og er með svipuðum hækkunum og
aðrir samningar að undanförnu.
Islenskar gigtarrannsóknir eru styrktar af Evrópusambandinu
Vonandi öðrum hvatning
Evrópusambandið hefur
veitt sem svarar um eitt
hundrað milljóna króna
styrk til evrópsks sam-
starfsverkefnis í
gigtarrannsóknum sem
íslendingar áttu frum-
kvæði að. Af því tilefni
ræddi Arna Schram við
Kristján Steinsson yfír-
lækni á gigtardeild
Landspítalans og
Rannsóknarstofu í gigt-
sjúkdómum.
ÞAÐ verkefni sem nú hefur hlotið
ríflegan styrk frá Evrópusamband-
inu á rætur sínar að rekja til rann-
sókna Kristjáns Steinssonar og
samstarfsmanna hans á gigtardeild
Landspítalans, en þar hefur verið
unnið að ýmsum gigtarrannsóknum
undanfarin ár. Meðal annars hefur
þar verið unnið að viðamiklum
rannsóknum er beinast að faralds-
fræði gigtarsjúkdóma, þar á meðal
á gigtsjúkdómnum Lupus eða
Rauðum úlfum, en þær rannsóknir
hafa smám saman þróast yfír í
rannsóknir á orsökum gigtarsjúk-
dóma, einkum þeim sem lúta að
erfðum.
Lupus er gigtsjúkdómur sem
herjar aðallega á ungar konur og
eru helstu einkenni hans liðbólgur
og húðútbrot, en flest líffærakerfi
geta orðið fyrir barðinu á sjúkdómn-
um. „Tilgangurinn með þessum
rannsóknum er að reyna að finna
orsakir gigtaijúkdómsins og í fram-
haldi af því að bæta meðferð á
honum og fyrirbyggja hann,“ segir
Kristján, en jafnframt vonast hann
til þess að þær nýtist ekki aðeins
þeim sjúklingum sem séu með Lup-
us, heldur einnig þeim sjúklingum
sem séu með aðrar tegundir gigtar-
sjúkdóma.
Varð smám saman að
Evrópuverkefni
Rannsóknir gigtardeildarinnar
hafa m.a. verið gerðar i samvinnu
við Rannsóknastofu í ónæmisfræði
á Landspítala og Blóðbankann.
Kristján segir að niðurstöður þess-
ara rannsókna hafi m.a. sýnt fram
á meðfæddan galla í ónæmiskerfinu
hjá stórum hópi gigtarsjúklinga. í
framhaldi af því var nýrri meðferð
beitt til að bæta upp þennan galla
og hefur sú meðferð gefist vel. Hún
felst í því að gefa sjúklingum blóð-
vatn sem innihaldi það efni sem
skortir. „Þessar niðurstöður hafa
verið birtar í erlendum fagtímarit-
um á síðustu árum og hlotið verð-
skuldaða athygli á alþjóðlegum
vettvangi," segir hann.
Að sögn Kristjáns vöktu þessar
niðurstöður m.a. áhuga erlendra
aðila á að vinna að þessum rann-
sóknum og fyrir fjórum árum hófst
samstarf við Karolinska sjúkrahús-
ið í Stokkhólmi og Erfðafræðideild
Uppsalaháskóla. Verkefnið hefur
síðan undið upp á sig og nú er svo
komið að tíu stofnanir í sjö löndum
í Evrópu taka þátt í rannsókninni.
í henni er aðaláherslan lögð á þátt
erfða í gigtarsjúkdómum og er að
miklu leyti stuðst við viðamiklar
upplýsingar um íslenska sjúklinga
með Lupus.
Kristján leggur áherslu á að um
Morgunblaðið/Ásdís
STARFSMENN Rannsóknarstofu í gigtsjúkdómum: F.v: Helga Kristjánsdóttir líffræðingur, Alfreð
Árnason erfðafræðingur, Kristján Steinsson yfirlæknir, Anna Kristín Björnsdóttir meinatæknir og
Brynja Gunniaugsdóttir líffræðingur.
UNNIÐ er að rannsóknum á þáttum erfða í gigtarsjúkdómum.
samvinnuverkefni þessara landa sé
að ræða, þar sem ákveðnir verk-
þættir séu unnir í hverju landi. En
með því sé hægt að stuðla að sér-
hæfíngu og nýta sérþekkingu stofn-
ana.
Mörg hundruð manns á skrá
I dag er unnið að þessum rann-
sóknum á tveimur stöðum hér á
landi. Annars vegar á gigtardeild-
inni, en hins vegar á Rannsóknar-
stofu í gigtsjúkdómum, en sú síðar-
nefnda var sett á laggirnar fyrir
tæpu ári. Að sögn Kristjáns er með
henni gefinn kostur á því að vinna
markvissara að viðameiri rannsókn-
arverkefnun viðvíkjandi gigtarsjúk-
dómum. Lionshreyfingin á íslandi
átti afgerandi þátt í stofnun Rann-
sóknarstofunnar, með um 20 millj-
óna króna styrk, sem var ágóði af
sölu Rauðu fjaðrarinnar.
Kristján segir að við rannsókn-
irnar sé m.a. notast við upplýsingar
um íslenska sjúklinga með Lupus,
eins og áður sagði, en þau gögn
eru tilkomin vegna rannsóknar á
faraldsfræði sjúkdómsins, sem
hófst á gigtardeiid Landspítalans
fyrir nokkrum árum. „í þessum
gögnum má finna upplýsingar um
heilsufar og einkenni allra þeirra
sem vitað er að hafi þennan sjúk-
dóm hér á landi, en auk þess höfum
við leyfi til að hafa samband við
nána ættingja þeirra, bæði þá sem
hafa sömu sjúkdómseinkenni og þá
sem eru heilbrigðir," segir Kristján.
Með þessum gögnum er m.a.
hægt að rannsaka þátt erfða í gigt-
sjúkdómum og finna út af hveiju
sjúkdómurinn er algengari í sumum
fjölskyldum en öðrum eins og raun
ber vitni hér á landi. Að sögn Krist-
jáns hafa mikilvægar vlsbendingar
þegar fengist um þátt erfða í sjúk-
dómnum, en hann leggur áherslu á
að mikið verk sé ennþá óunnið.
Einn stærsti styrkur
Evrópusambandsins
Eins og að framan er rakið hefur
rannsókn á orsökum gigtarsjúk-
dóma hér á landi, með íslenskum
efniviði, smám saman þróast yfir í
að verða Evrópuverkefni, sem nú
hefur fengið ríflegan styrk frá Evr-
ópusambandinu, um 1,2 milljónir
ECU eða sem samsvarar um eitt
hundrað milljónum íslenskra króna.
Að sögn Kristjáns er þetta einn
stærsti styrkur Evrópusambandsins
sem veittur er á sviði rannsókna í
líf- og læknisfræði. Hlutur gigtar-
deildar Landspítalans og Rannsókn-
arstofunnar af þessum styrk verður
um 12 til 13 milljónir, en Kristján
mun halda tii Brussel á næstunni,
þar sem hann mun ásamt Ulf Gyll-
ensted prófessor við háskólann í
Uppsölum semja um frekari skipt-
ingu styrksins innan samstarfs-
hópsins.
Styrkur Evrópusambandsins er
að sögn Kristjáns fyrst og fremst
mikil viðurkenning fyrir verkefnið,
en jafnframt skipti hann miklu
máli fyrir fjárhagslegan framgang
þess. „Þá er styrkurinn líka hvatn-
ing til annarra um að sækja um
fjárhagslegan stuðning á þessum
miðum, því að fjármagn til rann-
sókna á íslandi hefur verið mjög
takmarkað," segir Kristján.