Morgunblaðið - 03.10.1997, Qupperneq 2

2 FÖSTUDAGUR 3. OKTÓBER 1997
i
MORGUNBLAÐIÐ
Áfram góðæri hér á landi samkvæmt þjóðhagsáætlun
Kaupmáttur eykst hraðar
en í viðskiptalöndunum
HAGFELLD skilyrði í íslenskum
þjóðarbúskap síðustu ár eru að skila
landsmönnum nálega tvöfalt meiri
kaupmáttaraukningu en í helstu við-
skiptalöndum íslendinga.
Þetta kemur fram í nýrri þjóð-
hagsáætlun Þjóðhagsstofnunar, sem
forsætisráðherra lagði fram á Al-
þingi í gær. Fram kemur að í fyrra
hafi kaupmáttur ráðstöfunartekna
aukist um 3,5%, á þessu ári stefni í
4,5% aukningu og á næsta ári stefni
í enn meiri kaupmáttaraukningu
eða 5,2%. Þá er miðað við að launa-
þróun verði í aðalatriðum í sam-
ræmi við kjarasamninga og verð-
bólga verði 2,5-3% á næstu misser-
um.
Góðæri frá 1994
Spáð er 3,5% hagvexti á næsta ári
og rúmlega 3% að jafnaði næstu ár-
in þar á eftir, komi ekki til frekari
stóriðjuframkvæmda. Þetta er held-
ur minni hagvöxtur en á þessu ári
og því síðasta, en í þjóðhagsáætlun-
inni segir að góðæri hafi ríkt í ís-
lenskum þjóðarbúskap frá árinu
1994 og hagvöxtur verið meiri en í
iðnríkjunum í heild, eða 3,6% að
jafnaði á ári, samanborið við 2,7% í
iðnríkjunum. Þetta hafi komið fram
í minnkandi atvinnuleysi og auknum
kaupmætti.
Þjóðhagsstofnun segir að margir
þættir hafi lagst á eitt við að skapa
þetta góðæri en mestu máli skipti
stöðugleiki í þjóðarbúskapnum og
hagstæð ytri skilyrði. Engu að síður
sé talið að halli verði á viðskipta-
jöfnuði til ársins 2002.
Brýnustu verkefnin í efnahags-
málum eru tvíþætt, að því er fram
kemur í þjóðhagsáætlun. Annars
vegar að gæta þess að þensla mynd-
ist ekki því þá væri stöðugleikanum
stofnað í hættu. Þetta sé sérstak-
lega mikilvægt í ljósi þess að margt
bendi til að vöxtur efnahagsstarf-
seminnar sé um þessar mundir ná-
lægt þeim mörkum sem samrýmast
viðunandi verðlagsþróun.
Hins vegar þurfi að efla þjóðhags-
legan spamað með það að markmiði
að nokkur afgangur verði á við-
skiptajöfnuði þegar yfirstandandi
fjárfestingum í stóriðju lýkur. Af-
gangur sé forsenda þess að erlendar
skuldir þjóðarbúsins minnki. Við
þessar aðstæður sé því óhjákvæmi-
legt að fylgja aðhaldssamri stefnu í
peningamálum og ríkisfjármálum.
Samneysla eykst
Þjóðhagsstofnun spáir að á næsta
ári verði aukning á einkaneyslu,
sem nemi 5% að raungildi, eða nán-
ast í takt við þróun kaupmáttar. Þá
kemur fram í þjóðhagsáætluninni að
útgjöld til samneyslu vaxi nú hraðar
hér á landi en í helstu viðskiptalönd-
unum. Ástæðuna megi fyrst og
fremst rekja til aukinna útgjalda til
heilbrigðismála og menntamála.
Eru útgjöldin talin aukast um 2,2%
að raungildi á þessu ári og spáð er
3% aukningu á því næsta.
Niðurstaða þjóðhagsáætlunar er
að landsframleiðsla aukist á næsta
ári um 3,5%, þjóðartekjur um 3,7%
og þjóðarútgjöld um 3,9%. Þetta er
mildl breyting á vexti þjóðarút-
gjalda, sem námu um 7% á þessu og
síðasta ári, og fyrir vikið gæti dreg-
ið úr spennu eftirspumar sem hefur
verið að myndast að undanförnu
vegna mikilla umsvifa í þjóðarbú-
skapnum.
Sighvatur Björgvinsson á Alþingi í gær
Auðlindagjald
notað til lækk-
unar tekjuskatts
FORMAÐUR Alþýðuflokksins,
Sighvatur Björgvinsson, sagði í
umræðum á Alþingi í gærkvöld að
aðeins með sameiginlegu framboði
jafnaðarmanna 1999, hvar í flokki
sem þeir stæðu, væri hægt að
fyyggja að auðlindir þjóðarinnar
varðveittust í eigu allra lands-
manna og að fjöldinn nyti afrakst-
urs þeirra með því að taka sann-
gjamt gjald fyrir afnotaréttinn
sem nota mætti til lækkunar tekju-
skatts.
„Aðeins með því að standa sam-
eiginlega að framboði vorið 1999
getum við breytt hinu pólitíska um-
hverfi, rofið vítahring sérhags-
munagæslunnar og tryggt sjónar-
miðum okkar þann styrk sem þau
verðskulda,“ sagði Sighvatur
Björgvinsson og hélt áfram: „Og
hver yrði tilgangur slíks framboðs?
Að gæta almannahags í stað sér-
hagsmuna, að tryggja að auðlindir
þjóðarinnar, fiskurinn í sjónum,
orkan í fallvötnunum og jarðhita,
og hálendi landsins varðveitist í
eigu okkar allra og fjöldinn njóti
afraksturs auðlindanna með því að
taka sanngjamt gjald fyrir afnota-
réttinn.
Auðlinda- og mengunarskatt á
að nýta til að lækka tekjuskatta
þannig að launþegar njóti í stór-
auknum mæli launatekna sinna
sjálfir. Óréttlátt, óskilvirkt og
vinnuletjandi skattkerfi er okkur
fjötur um fót. Við viljum stokka
upp tekjuöflunarkerfi ríkisins með
áherslu á skattstofna eins og af-
gjöld fyrir nýtingu auðlinda og um-
hverfisskatta sem ekki hafa nei-
kvæð áhrif á vinnuvilja og spamað
eins og núverandi skattkeríi ger-
ir.“
Slasaðist
í árekstri
í Keflavík
UMFERÐARSLYS varð í
Keflavík um hádegi í gær á
mótum Hringbrautar og
Tjamargötu.
Tvær bifreiðar rákust þar
harkalega saman og var öku-
maður annarrar bifreiðarinnar
fluttur á sjúkrahúsið í Keflavík
og þaðan á Sjúkrahús Reykja-
víkur. Ekki var Ijóst hversu al-
varleg meiðsli hans vora. Bíl-
arnir era mikið skemmdir.
Morgunblaðið/Valdimar Kristinsson
GUSTUR frá Grund þykir með viljugri hestum, brokk og fótaburður
í sérflokki. Knapi er Sigurður Matthíasson.
Gustur frá Grund
seldur úr landi
STÓÐHESTURINN Gustur frá
Grund hefur verið seldur úr
landi og fer hann utan á sunnu-
dagskvöld. Kaupandinn er Bruno
Podlech, kunnur hrossaræktandi
og hestasali á hrossabúgarðinum
Wiesenhof í Þýskalandi. Seþ'and-
inn er Halldór Sigurðsson bóndi
á Þverá í Vestur-Húnavatnssýslu.
Kaupverð fékkst ekki uppgefið
en stóðhestar á borð við Gust eru
metnir á sjö miHjónir af þeim
sem þekkja vel til mála.
Ekki þurfti að auglýsa Gust
vegna forkaupsréttar innlendra
aðila þar sem hann er aðeins með
119 í einkunn í kynbótamati en
reglur segja að auglýsa verði
hesta sem eru með 125 og þar yf-
ir. Gustur fór í dýralæknisskoðun
f gærkvöldi og stóðst hann hana
með prýði.
Síðasta haftið sprengt í
dag - opnað næsta sumar
BLAÐINU í dag fylgir 12
síðna auglýsingablað frá Olís.
SÍÐASTA haftið í Hvalfjarðargöng-
um verður sprengt í dag. Gjaldskrá
fyrir umferð um göngin verður til-
búin eftir áramót, en Gísli Gíslason,
stjómarformaður Spalar, segir að
granngjald fyrir fólksbíl verði ná-
lægt 800 krónum og 2.700 krónum
fyrir flutningabíl. Þeir sem fara oft
um göngin njóta afsláttarkjara.
í upphaflegum áætlunum var
gert ráð fyrir að síðasta haftið í
Hvalfjarðargöngum .yrði sprengt í
júlí 1998. Framkvæmdir hafa hins
vegar gengið mun betur en reiknað
var með og er hugsanlegt að um það
leyti verði opnað fyrir umferð.
Rafbúnaður
til innheimtu
Gísli sagði að eitt af næstu verk-
efnum stjómar Spalar væri að taka
ákvörðun um kaup á innheimtubún-
aði sem staðsettur verður við nyrðri
enda ganganna. Hann sagði að
stjórnin hefði fengið þrjú tilboð frá
Noregi frá ráðgjafarfyrirtækjum
sem hafa mikla þekkingu á því
hvaða innheimtubúnaður hentar
best í svona jarðgöng. Gísli sagði að
eitt af því sem verið væri að skoða
væri ýmiskonar rafbúnaður til að
innheimta gjaldið.
Áætlanir gera ráð fyrir að tekjur
Spalar fyrsta starfsárið verði 500
milljónir og er þá miðað við að 78%
umferðar um Hvalfjörð fari um
göngin.
■ Einstætt verk/10-11
Umhverfísráðherra
Sjö þús.
ný störf
frá 1995
VIÐ upphaf ræðu sinnar í kjöl-
far stefnuræðu forsætisráð-
herra á Alþingi í gær sagði
Guðmundur Bjamason um-
hverfisráðherra að á síðustu
tveimur áram hefðu orðið til sjö
þúsund ný störf og að tvö þús-
und ný störf yrðu til á ári
næstu tvö til þijú árin.
Ráðherrann sagði að stjóm-
arandstaðan hefði lengi reynt
að veikja tiltrú manna á ríkis-
stjóminni, að hún væri stjóm
stöðnunar og afturhalds en
hann sagði reynsluna sýna allt
annað og að árangurinn væri að
sýna sig:
„Verðbólga er í lágmarki,
kjarasamningar gerðir við
þorra launþega til þriggja ára,
hagvöxtur meiri en verið hefur
um árabil, jafnvægi að nást í
ríkisfjármálum sem leiða mun
til lægri vaxta og lækkunar er-
lendra skulda, öflug uppbygg-
ing atvinnulífs hefur fjölgað
störfum um sjö þúsund frá 1995
og útlit er fyrir tvö þúsund ný
störf á ári næstu tvö til þrjú ár-
in og dregið hefur úr atvinnu-
leysi. Róttækar breytingar eru
að eiga sér stað í banka- og
sjóðakerfi landsmanna, unnið
er við stórvirkjanir og ný iðn-
fyrirtæki rísa. Er þetta merki
um íhaldssemi, stöðnun eða aft-
urhald? Hér getur hver svarað
fyrir sig, en verkin tala og það
er mikilvægast,“ sagði ráðherr-
ann.
Framtíðarbörn
800 börn
læra á tölvur
RÚMLEGA sex hundrað börn
á aldrinum 4-14 ára stunda
nám við tölvuskólann Framtíð-
arbörn á íslandi. Jafnframt er
búið að gera svokallaðan skóla-
samning við Sandgerðisskóla
þar sem 200 bömum er kennt á
tölvur eftir forskrift höfuð-
stöðva Framtíðarbama í
Bandaríkjunum.
Skólinn tók til starfa 15.
september síðastliðinn. Hann
er starfræktur sem stendur í
Reykjavík og Keflavík og verið
er að undirbúa að opna
kennslumiðstöð í Vestmanna-
eyjum. Þá era uppi ráðagerðir
um rekstur á Akureyri.
■ Tölvunám/B4-5
Lést af
brunasáriim
KONAN sem brenndist illa á
heitu vatni í baðkeri sínu sl.
laugardag, þegar blöndunar-
tæki biluðu, lést á Landspítal-
anum að morgni miðvikudags.
Hún hét Ólöf Gestsdóttir og
var níræð að aldri. Eiginmaður
hennar var Sigurgeir Áskels-
son en hann lést árið 1975. Þau
áttu fimm böm og era tvö
þeirra á lífi.