Morgunblaðið - 31.10.1997, Síða 8

8 FÖSTUDAGUR 31. OKTÓBER 1997
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
PróíKJör D-Iistans I Reykjavlk:
KOMDU nú ef þú þorir . . .
Breiðbandssendingar Pósts og síma hefjast í byijun nóvember
Askrift á innan við tvö þús-
und krónur með afruglara
STEFNT er að því að útsendingar
Pósts og síma hf. á breiðbandinu
hefjist snemma í næsta mánuði,
en útvarpsréttarnefnd veitti fyrir-
tækinu í byijun vikunnar leyfi til
útsendinga á 24 sjónvarpsrásum
og 11 útvarpsrásum. Fljótlega
verða hafnar tilraunir með útsend-
ingu um kerfíð áður en það verður
formlega tekið í notkun.
Pétur Reimarsson, stjórnarfor-
maður Pósts og síma hf., segir að
nú þegar öll formleg leyfi séu feng-
in verði rekinn endahnútur á undir-
búning útsendinga og hrundið í
framkvæmd áætlunum um mark-
aðssetningu.
Sjónvarpsrásimar 24 eru frá
ýmsum málsvæðum, flestar á ensku
en nokkrar verða þýskar en einnig
frönsk og itölsk. Meðal stöðva sem
boðið verður uppá em CNN og
SKY, íþrótta- og tónlistarrásir _og
rásir með ýmsu blönduðu efni. Út-
varpsrásimar verða einnig með
ýmsu tónlistar- og menningarefni.
Við þessar 24 rásir bætast útsend-
ingar RÚV svo og Bamarásin sem
hefur göngu sína í desember. Einn-
ig verður leitað eftir því að senda
dagskrá Stöðvar 2 gegnum breið-
bandið og gera má ráð fyrir að
útsendingar Hringrásar frá Alþingi
komi einnig á breiðbandið.
Ekki er þó víst að boðið verði
uppá allar 24 rásirnar í fyrstunni
en gera má ráð fýrir að þær verði
þó kringum 20 og mun áskrift
kosta innan við tvö þúsund krón-
ur. Áskrift að Barnarásinni kostar
innan við þúsund krónur og í báð-
um tilvikum er áskrifendum útveg-
aður afruglari. Ráðgert er að bjóða
Bamarásina einnig sem hluta af
pakka Pósts og síma.
Afgreitt eftir ítarlegri
upplýsingar
Útvarpsréttamefnd afgreiddi
umsókn Pósts og síma á mánudag-
inn eftir að fyrir Iágu ítarlegri
upplýsingar um ýmis tæknileg at-
riði, flutningsgetu kerfísins og út-
færslu á framkvæmd útsendinga
um ljósleiðarakerfið sem í raun er
hugsað fyrir símaþjónustu en hefur
þessa aukagetu á flutningi sjón-
varpsefnis. Kjartan Gunnarsson,
formaður útvarpsréttamefndar,
tjáði Morgunblaðinu á miðvikudag
að nauðsyn væri á skýrum lögum
um rekstur kapalkerfa, svipuðum
og fínna megi í flestum nágranna-
landanna. Þar sé t.d. kveðið á um
flutningsskyldu, þ.e. að eigendur
kapalkerfa, þar sem flutt sé efni
í áskrift, séu einnig skyldaðir til
að flytja útsendingar ríkisstöðva
eða svæðisstöðva.
Fleiri umsóknir um útvarpsleyfí
liggja fyrir hjá útvarpsréttarnefnd
og segir formaðurinn að þær verði
væntanlega teknar til lokaaf-
greiðslu á næsta fundi innan fárra
vikna. Friðrik Friðriksson, for-
stöðumaður breiðbandsdeildar
Pósts og síma, segir að viðtökur
muni ráða því hvort sótt verður
um fleiri rásir og einnig hitt hvort
til komi fleiri aðilar sem fái hugs-
anlega útvarpsleyfí og óski send-
inga um breiðbandið. Ekki sé
markmið Pósts og síma að standa
fyrir tilteknum fjölda rása.
Wlkutllboð
Safnkortshafar fá að auki 3% afslátt f punktum.
allttil alls
EgilsstöSum • fossnesti • Gognvt'gi • Gt’iisgötu • U'kjotgötu Holnoifirii • Nosjun viá Hoinofjötö • Skogorselt • Storohjollo • Vogum • Agisiöu
Þykkvabæjarsnakk 140 g
Fyrirlestrar um dulhyggju í Odda
Ein leið til þess
að huga að
andlegu lífi
FÉLAG íslenskra há-
skólakvenna efnir í
nóvember til nám-
skeiðs um dulhyggju í list-
um, með fýrirlestrum sem
fluttir eru á mánudags-
kvöldum í stofu 201 í Odda.
Dr. Gunnar Kristjánsson
prófastur stýrir námskeið-
inu og verður næsti fyrir-
lestur fluttur mánudaginn
3. nóvember. Hann nefnist
Jökull í spegli: Um nátt-
úrudulhyggju, en skoðuð
verða meðal annars dæmi
úr Heimsljósi Halldórs Lax-
ness og landslagsmálverk-
um, einkum Georgs Guðna.
Fyrirlestramir eru sjálf-
stæðir.
Dr. Gunnar segir víða
fínnast í listum samtímans
sterka strengi hefðbundinn-
ar dulhyggju, ýmist nátt-
úrudulhyggju eða þjáningardul-
hyggju. I erindunum verður gerð
grein fyrir þessari sterku hefð í
vestrænni menningu; trú, heim-
speki og alþýðumenningu.
- Hvað er dulhyggja?
„Dulhyggja er fræðigrein sem
fjallar um samband mannsins við
guðdóminn með hugsun, íhugun,
trúariðkun og trúarreynslu. Ég
legg í fyrirlestrunum sérstaka
áherslu á fræðilega hlið dulhyggj-
unnar; sem grein af heimspeki,
trúarheimspeki og guðfræði með
margra alda sögu að baki.
Hin fræðilega dulhyggja kom
ekki bara fram í trúarlífí kirkjunn-
ar fyrr á tímum heldur gætir víða
annars staðar í vestrænni menn-
ingu, svo sem í bókmenntum,
myndlist og tónlist. Hápunktur
trúariðkunar dulhyggjumanna er
ekstasis, að maðurinn stígi út úr
sjálfum sér og komist í sérstakt,
jafnvel annarlegt ástand til þess
að sameinast guðdóminum."
- Eru til margar tegundir dul-
hyggju?
„Flestir kannast við náttúrudul-
úð úr eigin lífí, sem er sterk upp-
hafín tilfinning fyrir náttúrunni
og löngun til þess að sameinast
einhveiju guðdómlegu. Mörgum
fínnst þeir skynja návist einhvers
leyndardóms úti í náttúrunni.
Náttúrudulhyggjan er sjaldnast
mjög fræðilegs eðlis.
Maður fínnur hana víða í bók-
menntum, til dæmis ljóðum og
myndlist. Ég tek dæmi úr mynd-
listinni, meðal annars verk Georgs
Guðna, en dulúð er mjög algeng
í landslagsmálverkinu.
Þjáningardulhyggjan er byggð
á mjög fræðilegum grunni og á
sér sterka hefð, sérstaklega í
klaustrum. Nærtækasta dæmið
um þjáningardulhyggju er móðir
Teresa og allt hennar
starf. Grundvallarhugs-
unin er sú að Guð sé
nálægur manninum í
þjáningunni, líka þeim
sem vinnur líknarverk á
þeim sem þjást.
Móðir Teresa sagðist hvað eftir
annað sjá Jesú í mynd hins þjáða.
Hún skynjaði Krist krossfestan í
augum bamsins sem var að deyja
úr hungri og þjáningu. Þjáningar-
dulhyggjan er sterk í verkum Hall-
dórs Laxness og ég tek myndlist-
ina aftur sem dæmi, meðal annars
myndir Magnúsar Kjartanssonar.
Heimsljós er nærtækt, þar sem
þjáningardulhyggjan er nánast
eins og undirstraumur frá upphafi
til enda. Hana má líka fínna mjög
skýrt í íslandsklukkunni.“
- Hvert er sarnhand þjáning-
ardulhyggju og píslarvættis?
„Það er mjög sterkt samband
Gunnar Kristjánsson
► Gunnar Kristjánsson fæddist
árið 1945 á Seyðisfirði. Hann
lauk stúdentsprófi frá Mennta-
skólanum í Reykjavík árið 1965
og embættisprófi i guðfræði frá
Háskóla íslands árið 1970.
Gunnar lagði stund á meistara-
nám í Boston sem hann lauk
árið 1971 og hélt síðar til dokt-
orsnáms í Ruhr-háskóla í Boch-
um í Þýskalandi þaðan sem
hann lauk doktorsprófi í guð-
fræði og bókmenntum árið
1979. Hann hefur þjónað í
Reynivallaprestakalli frá 1978.
Kona Gunnars er Anna Hös-
kuldsdóttir kennari og eiga þau
einn son.
þar á milli og líka milli meinlæta-
hugsjóna, sem algengar voru í
klaustrum. Einnig eru tengsl við
hina kristnu hugsun um að maður-
inn eigi að vera reiðubúinn til þess
að fórna sér fyrir náungann. Þar
er viss þjáningardulhyggja á ferð-
inni, að maðurinn fínni tilgang
með lífí sínu þegar hann fórnar
því fyrir aðra.
- Hvaða tengsl eru milli dul-
hyggju og stjórnmála?
„Móðir Teresa er eitt dæmi sem
og baráttan fyrir mannréttindum
eða þegar menn fórna sér fyrir
ákveðnar hugsjónir. Bakvið það
er dálítil dulhyggjuhugsun, sem
kannski er skortur á í stjórnmálum
í dag. Islendingar og kirkjan hér
eru undir mjög sterkum áhrifum
frá upplýsingastefnu sem útrýmdi
dulhyggju. Hún hefur fyrir vikið
verið miklu sterkari í kaþólskum
löndum. Þess vegna er það ekki
tilviljun að dulhyggjan skuli koma
svo sterkt fyrir í verkum Halldórs
Laxness."
- Hvernig kemur nýplatónismi
inn í þessa umræðu?
„Hann er grundvöllur
hugmyndafræði dul-
hyggjunnar á Vestur-
löndum, sem byggir á
því að líf mannsins sé á
tveimur plönum, annars
vegar er tilvist mannsins
og hins vegar hinn fullkomni veru-
leiki hins Eina. í manninum er inn-
byggð þrá til þess að sameinast
þessu Eina, veruleikanum sem er
handan alls veruleika.
Dulhyggjan er gagnleg fólki því
hún veitir tækifæri til þess að huga
að andlegu lífí og leita að dýpri
merkingu og tilgangi. Auk þess er
hún leið til þess að skilja menning-
ararf okkar. Dulhyggjan færir
manni kyrrð og veitir tækifæri til
þess að hverfa inn í sig í hug-
leiðslu. Nútíminn byggir nánast
upp á andstæðu lögmáli, hver mín-
úta er fyllt og það gefur ekki mik-
ið rými fyrir dulhyggjuhugsun.“
Dulhyggja
ekki áberandi
í stjórnmálum