Morgunblaðið - 13.11.1997, Qupperneq 13

MORGUNBLAÐIÐ
FIMMTUDAGUR 13. NÓVEMBER 1997 13
FRÉTTIR
Varði
doktors-
ritgerð
•Helgi Birgir Schiöth varði dokt-
orsritgerð 10. október sl. við lyfja-
fræðideild háskólans í Uppsala í
Svíþjóð.
Ritgerðin fjallar um rannsóknir
á melanocortin (MC) hormón
viðtökum.
Viðtakar eru
þeir staðir þar
sem hormónar
og lyf bindast
við frumur lík-
amans, sem
síðan leiðir til
svars í þeim
frumum sem
bera viðtakann.
Fimm gen fyrir viðtaka fyrir MSH
(melanocortin stinulating hormo-
ne) og ACTH (adrenocorticotropic
honnone) honnónana hafa verið
einangruð og skilgreind. Hlutverk
tveggja þessarar viðtaka er þekkt
og snýr að framleiðslu líkamans á
sterum og litarhætti. Þar að auki
hefur nýlega verið sýnt fram á að
nýr viðtaki í þessari fjölskyldu
viðtaka (MC4), sem finnst í frum-
um í heilanum, hafi hlutverki að
gegna varðandi matarlist og fit-
usöfnun. Helgi hefur rannsakað
stærð og uppbyggingu MC viðtak-
anna með sérstakri áherslu á
bindistað hormóna og annarra
efna. Rannsóknirnar eru m.a.
framkvæmdar með því að breyta
genum fyrir viðtakana og fram-
leiða þannig umbreytta og vel skil-
greinda viðtaka í einangruðum
frumum. Þessar upplýsingar eru
síðan notaðar til þess að lýsa bind-
ingu hormóna (og annarra efna)
við viðtakana, og til þess að þróa
ný sérhæfð efni (lyf). A þennan
hátt eru efni þróuð þannig að þau
bindist einungis einni tiltekinni
tegund viðtaka, án þess að hafa
áhrif á önnur kerfi í líkamanum, og
þannig má komast hjá aukaverk-
unum lyfja.
Eitt af þeim efnum sem Helgi
hefur þróað (HS014) er fyrsta
,þekkta efnið sem er sérhæft fyrir
MC4 viðtakann og því eru vonir
bundnar við að þetta efni geti skil-
. greint hlutverk MC4 viðtakans í
■ sambandi við matarlyst og fit-
usöfnun. Vonir eru bundnar við að
þessi nýu efni, eða afleiður þeirra,
verði nothæf við lækningar á
offitu, lotugræðgi og lystarstoli.
Doktorsritgerðin er samsett af 17
vísindagreinum sem þegar hafa,
eða munu innan skamms, birtast í
alþjóðlegum tímaritum í lyfja- og
læknisfræði.
Helgi hefur starfað í
í rannsóknarhópi dr. Jarl E.S. Wik-
|berg, læknis og prófessors í lyfja-
| fræði við Háskólann í Uppsala.
Andmælandi við doktorsvörnina
;var prófessor Alex N. Eberle,
Kantonspital, Basel í Sviss. Helgi
hefur hlotið styrk frá þýsku lyfja-
, fyrirtæki og mun halda áfram
; rannsóknum á sama sviði við lyfja-
! fræðideildina við Uppsala háskóla.
Helgi varð stúdent frá
i Menntaskólanum á Akureyri árið
1985. Hann lauk prófi í lyfjafræði
■ lyfsala við Háskóla Islands árið
1991, og stundaði jafnframt námi
rannsóknir hjá dr. Guðrúnu
Skúladóttur og prófessor Sig-
mundi Guðbjarnasyni við Raunvís-
! indastofnun HÍ. Að loknu námi
i flutti Helgi til Svíþjóðar og
j starfaði við rannsóknir hjá lyfja-
; fyrirtækinu Ferring í Malmö og
1 hóf síðan doktorsnám við
Háskólann í Uppsala haustið 1993.
Foreldrar Helga eru Aage R.
Schiöth, fv. lyfsali á Siglufirði, og
Helga E. Schiöth búfræðingur.
Ovíst
hvað gert
verður við
Akra-
borgina
AKRABORGIN hættir væntan-
lega siglingum milli Reykjavík-
ur og Akraness sama dag og
Hvalfjarðargöngin verða
opnuð. 39 manns vinna við
skipið, langflestir búsettir á
Akranesi.
Að sögn Helga Ibsen, fram-
kvæmdastjöra Skallagríms hf.,
útgerðar Akraborgarinnar, er
það liður í samningum um gerð
ganganna að rekstri skipsins
verði hætt og er miðað við 15.
júlí í því sambandi.
Óvíst er hvað verður um
skipið sjálft. Slysavarnaskóli
sjómanna hefur sýnt því áhuga.
Eins sagði Helgi að verkefni
fyrir skip af þessu tagi gæti
verið að fínna á Breiðafirði eða
í Isaijarðardjúpi. Engar
Hjálparstofnun
kirkjunnar
Yfir 30
milljónir í
verkefni
HJÁLPARSTOFNUN kirkjunnar
lagði á síðasta starfsári sínu 30,4
milljónir króna til verkefna innan-
lands og utan. Rúmur fjórðungur
fjárhæðarinnar, 8,3 milljónir króna,
fór til verkefna á Indlandi en önnur
erlend verkefni eru minni. Hérlend-
is voru lagðar 5,4 milljónir í innan-
landsaðstoð og fræðslustarf.
Þessar upplýsingar er að finna í
skýrslu Hjálparstofnunarinnar fyrir
síðasta starfsár sem lauk 30. sept-
ember en aðalfundur stofnunarinn-
ar var haldinn sl. laugardag. Af
öðrum einstökum erlendum verk-
efnum má nefna neyðaraðstoð í
Búrúndi, Rúanda og Saír sem
lagðar voru í þrjár milljónir króna,
tvær milijónir fóru til að endur-
byggja brunna og byggja upp skóla
í Mósambík og 300 þúsund til
neyðarhjálpar í Malaví. Þá fóru 10
milljónir króna til að kosta fatasöfn-
un í apríl, pökkun og sendingu yfir
140 tonna af fatnaði til Króatíu,
Bosníu, Ungverjalands, Angóla,
Tanzaníu og Líberíu. Heildar-
magnið er 150-160 tonn og er þeg-
ar búið að senda um 140 tonn.
Meðal nýrra verkefna í fræðslu-
starfi má nefna samstarf við nokkra
skóla á höfuðborgarsvæðinu. Níu
9-12 ára bekkir skrifast á við jafn-
aldra sína hjá öðrum samstarfsaðila
Hjálparstofnunar í Indlandi og hef-
ur stofnunin útbúið hefti fyrir kenn-
ara með verkefnum, leikjum og
sögum fyrir nemendur. Þá hefur
Hjálparstofnun komið upp heima-
síðu á alnetinu og er þar m.a. að
finna barnaefhi.
17% hækkun styrktarframlaga
Söfnunarfé, þ.e. almennt söfnun-
arfé auk jóla- og páskasafnana, nam
á síðasta starfsári 20,8 milljónum
króna og framlög frá styrktannönn-
um, prestum og sóknum námu 12,5
milljónum króna og hafa hækkað
um 17% frá fyrra starfsári. I loka-
orðum skýrslunnar er vikið að
húsnæðismálum og segir þar að
stofnuninni sé þröngur stakkur
skorinn hvað varði skrifstofu- og
geymslurými. Segir Jónas Þórisson
framkvæmdastjóri að ljóst sé að
Hjálparstofnun kirkjunnar þurfi í
mjög náinni framtíð að eignast
húsnæði er henti starfsemi hennar.
Bætur fyrir
meiðsli í um-
Morgunblaðið/Þorkell
AKRABORG mun hætta áætlunarsiglingum um mitt sumar
ef að líkum lætur.
viðræður um slíkt hafa þó farið
fram.
Uppsagnir
um áramótin
Helgi sagði að flestir starfs-
menn fyrirtækisins væru með
mjög langan starfsaldur og yrði
fólki væntanlega sagt upp um
áramót.
Hann sagði að Skallagrímur
hefði skrifað Speli, fyrirtækinu
sem mun reka Hvalfjarðargöng-
in, og Akranesbæ með ósk um
aðstoð við að útvega starfsfólki
Akraborgar önnur störf.
ferðarslysi
HÉRAÐSDÓMUR Reykjavíkur
hefur dæmt manni 2,6 milljónir
króna í bætur vegna umferðar-
slyss, sem hann varð fyrir í sept-
ember árið 1992. Maðurinn hafði
slasast á baki um borð í fraktskipi
tólf árum áður, en umferðarslysið
bætti enn á örorku hans.
I málinu var tekist á um hve
meiðsli mannsins í umferðarslys-
inu hefðu bætt við fyrri meiðsli.
Hann hafði ekki unnið mikið frá
1990 og frá 1993 verið óvinnufær.
Frá júní 1991 hafði hann verið á
75% örorkubótum vegna bakveiki,
en svo bættust afleiðingar um-
ferðarslyssins við, þegar hann
tognaði á hálsi og vinstri öxl.
Varanleg örorka mannsins
vegna umferðarslyssins var metin
15%. Dómurinn benti á, að ekki
hefði verið sýnt fram á að maður-
inn hefði náð fullri starfsorku, þótt
hann hefði ekki lent í slysinu. Ékki
væri því hægt að miða við meðal-
tekjur iðnaðar- eða verkamanna,
heldur tekjur hans síðustu þrjú ár
fyrir slysið.
13. 14. og 15. nóvember
AÐEINS í 3 DAGA
GALLABUXNATILBOÐ
Gallabuxur áður 2 stk. \&s£9<r
nú 2 stk. kr. 5.990

*° lfP~ UNLIMITED
Laugavegi 95, sími 552 11844 - Kringlunni, sími 581 1944
°fi/