Morgunblaðið - 13.11.1997, Blaðsíða 47

MORGUNBLAÐIÐ
h
I
I
»
%>
J
J
»
FIMMTUDAGUR 13. NÓVEMBER 1997 47
________________GREINARGERÐ
Svar við grein Jón-
asar Haraldssonar
MORGUNBLAÐIÐ hefur verið
beðið að birta eftirfarandi greinar-
gerð frá Náttúruverndarsamtökum
Islands:
Stjóm Náttúruvemdarsamtaka
Islands sér sig knúna til að birta
eftirfarandi greinargerð vegna
skrifa Jónasar Haraldssonar, lög-
fræðings LÍÚ, um samtökin í Morg-
unblaðinu 7. nóv. sl. I greininni, sem
heitir „Óábyrg vemdunarsamtök",
veitist hann að samtökunum með
rangfærslum og dylgjum um stjóm,
starfshætti og meðlimi samtakanna.
Einkum er honum í nöp við Áma
Finnsson, einn stjómarmanna sam-
takanna.
Markmið og stefna
Náttúruverndarsamtök íslands
voru stofnuð 29. maí sl. Á stofnfundi
voru markmið, stefna og lög sam-
takanna samþykkt og fimm manna
stjóm, auk tveggja varamanna,
kjörin lýðræðislegri kosningu. Til-
urð samtakanna má rekja aftur um
tvö ár þegar hópur fólks kom saman
nokkrum sinnum á opnum fundum
til skrafs og ráðagerða um vemdun
hálendisins, eitt helsta baráttumál
N áttúraverndarsamtakanna.
Við stofnun samtakanna í vor var
gengið út frá víðfeðmari málefna-
grandvelli fyrir starfsemina en há-
lendismálum einvörðungu. Helgast
það m.a. af því að hér á landi hefur
skort öfluga, óháða málsvara á ýms-
um mikilvægum sviðum umhverfis-
verndar, t.d. er varðar andrúmsloft-
ið og mengun sjávar. Að auki skar-
ast málefni hálendisvemdar óhjá-
kvæmilega við ýmsa aðra mikilvæga
Stiórn Náttúruvernd-
arsamtaka Islands
segif að Jónas
Haraldsson lögfræð-
ingur fari með rang-
færslur um samtökin í
Morgunblaðsgrein 7.
nóvember sl.
umhverfísmálaflokka, t.d. jarðvegs-
vernd, landgræðslu og verndun sér-
stæðra íslenskra jarðfræðiíyrir-
brigða og lífríkis.
I stefnu- og verkefnaskrá sam-
takanna stendur m.a.: „Náttúru-
verndarsamtök Islands hafa að
markmiði að vera málsvari um-
hverfis- og náttúruvemdarsjónar-
miða. Vemdun náttúra íslands til
láðs, lagar og lofts er í senn alþjóð-
legt og íslenskt málefni. Þessum
markmiðum hyggst félagið m.a. ná
með því að:
- Veita stjórnvöldum og fram
kvæmdaaðilum gagnrýnið aðhald.
- Tryggja upplýsingastreymi til al-
mennings.
- Vinna að bættri lagasetningu í
þágu umhverfis- og náttúravemd-
ar.
- Efla samstarf við systursamtök
hérlendis og erlendis.
- Færa alþjóðlega umræðu nær al-
menningi.
- Efla vitund almennings um um-
hverfismál og náttúruvernd.
- Fræða almenning um gildi nátt-
úrannar.
- Stuðla að því að stjómvöld virði
alþjóðlegar skuldbindingar í um-
hverfismálum.
- Afla fjár til starfsemi sinnar.“
Samtökin hafa sett sér að vinna
sérstaklega að eftirtöldum mála-
flokkum: 1. Hálendi Islands -
óbyggðir og víðemi; 2. Jarðvegsrof
og landgræðsla; 3. Sérstæð íslensk
náttúra og vistkerfi; 4. Lífríki sjáv-
ar; 5. Andrúmsloftið; 6. Endurskoð-
un laga; 7. AJþjóðlegt samstarf;
8. Endurnýting. Hverjum mála-
flokki fylgir stutt greinargerð og
upptalning nokkurra sértækra efn-
isatriða sem era einkennandi fyrir
viðkomandi málaflokk og brýnt að
huga sérstaklega að.
Frjáls félagasamtök
Náttúravemdarsamtök Islands
starfa á nákvæmlega sama hátt og
mörg önnur frjáls félagasamtök. I
lögum félagsins era m.a. ákvæði um
heiti, lögheimili, starfssvæði, inn-
göngu félaga, markmið, aðalfund,
stjómarkjör, málefnarekstur og
fundarboð. í 1. lagagrein stendur
m.a.: „Samtökin starfa óháð opin-
berum aðilum og hagsmunaaðilum
hvers konar.“ í 2. gr. stendur m.a.:
„Félagar geta orðið allir lögráða
einstaklingar sem aðhyllast mark-
mið samtakanna og vilja starfa í
samræmi við lög þeirra." í 5. gr.
stendur: „Stjóm samtakanna skal
kjörin ár hvert á aðalfundi og hún
skal skipuð 5 mönnum. Stjórn skipti
með sér verkum. Auk þess skulu
kjörnir tveir stjórnarmenn til vara
og eiga þeir rétt til setu á stjómar-
fundum.“ í 6. gr. stendur: „Æðsta
vald er í höndum lögmæts aðalfund-
ar. Stjóm annast málefni samtak-
anna milli aðalfunda og gerir grein
fyrir málum á félagsfundum."
í dag eru um 200 einstaklingar í
samtökunum og hefur meðlimum
fjölgað hægt og bítandi frá stofnun
samtakanna. Stjórnin hefur beitt
sér fyrir ýmsum málefnum á
starfstímanum, einkum þó í málum
er varða línulagnir, miðhálendið,
stóriðju og loftslagsbreytingar.
Enginn formaður var kjörinn fyrir
samtökin né neinn sérskipaður
talsmaður, heldur skiptir stjórnin
með sér verkum í samræmi við lög
samtakanna. Verkaskipting ræðst
að nokkru af menntun, þekkingu
og reynslu viðkomandi stjórnar-
meðlims.
Rangfærslur og
dylgjur Jónasar
í ljósi framangreindra stað-
reynda um stjórn og starfshætti
samtakanna dæmast skrif Jónasar
um að samtökin séu ekki „opin öll-
um almenningi", að þau séu „stofn-
uð með hlutdeild Greenpeaee-sam-
takanna“ og að Árni Finnsson, fyrr-
verandi starfsmaður Greenpeace, sé
„sjálfskipaður talsmaður" samtak-
anna haldlaus málatilbúningur og
hans eigin hugarfóstur. Stjóm sam-
takanna hefur unnið samhent að
þeim fjölbreyttu málefnum sem sett
hafa verið á oddinn og kynnt í fjöl-
miðlum og víðar. Staðhæfingar
Jónasar um að samtökin láti „nota
sig til að koma að áróðri alþjóðlegra
náttúraverndarsamtaka" og að
samtökin „feli sig í sauðargæra inn-
an um nytsama sakleysingja á
fölskum forsendum“, ásamt fleiri
ámóta gífuryrðum, lýsa ekki aðeins
mannfyrirlitningu og hroka í garð
stjórnarmanna, heldur einnig í garð
félagsmanna allra.
Jónasi er greinilega uppsigað við
starfsemi alþjóðlegra umhverfis-
verndarsamtaka á borð við Alþjóða-
náttúraverndarsjóðinn (WWF)
Greenpeace International. Stjórn*c
Náttúravemdarsamtaka íslands
telur hins vegar að hvor tveggja
þessi samtök hafi unnið mikið og
gott starf á sviði umhverfismála,
bæði erlendis og hérlendis. Til
dæmis átti WWF ríkan þátt í stofn-
un fyrsta þjóðgarðsins á íslandi, í
Skaftafelli, og samtökin hafa einnig
stutt íslendinga við stofnun vemd-
arsvæðisins í Breiðafirði. Ekld
verður heldur séð að mikið skilji á
milli stefnu LÍÚ og fyrrnefndra
samtaka á sviði sjávarlífríkisvemd-
unar, einkum er lýtur að mengun
völdum þrávirkra lífrænna efna og
geislavirks kjarnorkuúrgangs.
Þetta má m.a. ráða af erindi Krist-
jáns Ragnarssonar formanns LÍÚ á
síðasta aðalfundi samtakanna. Sem
starfsmaður LÍÚ hlýtur Jónas að
átta sig á mikilvægi alþjóðlegs sam-
starfs í þessu samhengi. Grein hans
ber þess hins vegar engin merki.
Skrif Jónasar Haraldssonar um
Náttúraverndarsamtök íslands
eiga lítið skylt við málefnalega um-
ræðu. Skoðanir hans eiga að sjálf-
sögðu fullan rétt á sér enda búum
við í lýðræðisríki þar sem skoðana-
frelsi er stjómarskrárbundið. Sam-
tökin frábiðja sér hins vegar áróð-
urs- og reiðiskrif af því tagi seffc'i.
Jónas birtir, enda sæma þau ekki
siðlegum skoðanaskiptum.
F.h. stjóraar
Náttúruveradarsamtaka íslands:
Brynja Valsdóttir kennari,
Hulda Steingrimsdóttir
líffræðingur,
Árni Finnsson
náttúraveradarsinni,
Hilmar J. Malmquist líffræðingur,
Jóhann Þórsson líffræðingur.
Varamenn:
Glóey Finnsdóttir landvörður og-^_.
Jóhann S. Bogason kennari.
„Meö bellibrögðum
tókst okkur aö fanga
nokkra þeirra...“