Morgunblaðið - 10.01.1998, Blaðsíða 33

32 LAUGARDAGUR 10. JANÚAR 1998
MORGUNBLAÐIÐ
MORGUNBLAÐIÐ
LAUGARDAGUR 10. JANÚAR 1998 33 -

STOFNAÐ 1913
ÚTGEFANDI: Árvakur hf., Reykjavík.
FRAMKVÆMDASTJÓRI:
RITSTJÓRAR:
Hallgrímur B. Geirsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
TRYGGINGA-
STOFNUN OG
ALM ANN AHEILL
ÞOTT kjaradeila sérfræðinga, sem sagt hafa upp samningi
sínum við Tryggingastofnun ríkisins, sé í hnút geta
sjúklingar ekki slegið veikindum sínum á frest. Þeh'
sjúklingar, sem leita til samningslausra sérfræðinga, fá hins
vegar enga endurgreiðslu frá Tryggingastofnun, heldur verða
að greiða læknisþjónustu fullu verði.
Það skýtur skökku við þegar það fer eftir sjúkdómum hvort
almenningur á kost á heilbrigðisþjónustu á kostnað
almannatryggingakerfisins.
Þorsteinn Gíslason þvagfæraskurðlæknir bendir á það í
viðtali við Morgunblaðið á fimmtudag að Tryggingastofnun
hafi verið sett á stofn til að sinna sjúklingum en ekki
sérfræðingum og telur að stofnunin eigi að borga sjúkhngum
eftir þeim samningi, sem var í gildi fyrir uppsagnir.
Þórir Haraldsson, aðstoðarmaður heilbrigðisráðherra,
svarar því til að Tryggingastofnun sé ekki heimilt að greiða
fyrir þjónustu sérfræðinga nema samningur sé fyrir hendi og
bætir við að væri það heimilt væri það engu að síður slæmur
kostur.
Hvað sem deilunni við sérfræðinga líður hefur almenningur
ekki sagt upp samningum við Tryggingastofnun og ekki er
vitað til þess að stofnunin hafí sagt upp samningum sínum við
almenning. Að auki er til fjöldi fordæma fyrir því að
Tryggingastofnun hafi endurgreitt sjúklingum þótt- læknar
þeirra hafi ekki verið samningsbundnir. Það hefur að minnsta
kosti tíðkast að Islendingar erlendis, námsmenn, ferðamenn
og fleiri, hafi fengið endurgreitt í samræmi við kostnað af
sambærilegri þjónustu hér á landi.
Hér hefur skapast ófremdarástand þar sem hagsmunum
sjúklinga hefur verið ýtt til hliðar.
ÓÞOLANDI
SJÁLFHELDA
DAVID Ross, fulltrúi bandarískra stjórnvalda, hefur
undanfarna daga reynt að finna umræðugnmdvöll fyrir
frekari friðarumleitanir milli ísraela og Palestínumanna, án
þess að hafa erindi sem erfiði. Síðar í þessum mánuði er
ráðgert að þeir Benjamin Netanyahu, forsætisráðherra
ísraels, og Yasser Arafat, leiðtogi Palestínumanna, eigi fundi
með Bill Clinton Bandaríkjaforseta í Washington.
Friðarviðræðunum hefur ekkert miðað áfram undanfarin
misseri, ekki síst vegna tregðu ísraelsstjórnar við að
framfylgja þegar samþykktum ákvæðum. Eftir því sem
friðarumleitanir dragast á langinn eykst spenna milli ísraela
og Palestínumanna og erfiðara verður að ná sáttum.
Þau skref sem þegar hafa verið tekin á undanförnum árum
hafa ekki gengið átakalaust fyrir sig. Þau hafa krafist
pólitísks áræðis og festu. Staða Netanyahus þessa stundina
býður upp á hvorugt. David Levy utanríkisráðherra hefur
yfirgefið stjórnina og Yitzhak Mordechai varnarmálaráðherra
hótar afsögn. Netanyahu, sem hingað til hefur vart talist til
ötulari stuðningsmanna friðarferlisins, getur sig nú hvergi
hreyft. Sýni hann hörku gagnvart Palestínumönnum á hann á
hættu að stjórn hans missi meirihluta á þingi. Gefi hann eftir
verður niðurstaðan sú sama. Þetta boðar ekki gott.
YFIRLÝSINGAR
KHATAMIS
ÞAÐ duldist engum sem fylgdist með viðtali bandarísku
sjónvarpsstöðvarinnar CNN við Mohammed Khatami,
forseta íran, að hann var að opna dyrnar fyrir milliliðalausar
viðræður við bandarísk stjórnvöld og jafnframt að bjóða
andstæðingum sínum úr klerkastétt birginn, en þeir hafa enn
tögl og hagldir á mörgum sviðum. Svör Khatamis voru
vissulega varfærin og meira var gefið í skyn en sagt beinum
orðum. Það fer samt ekki á milli mála að kaflaskil eru að verða
í samskiptum íran og Vesturlanda.
Andað hefur köldu milli íran og Bandaríkjanna frá hinni
íslömsku byltingu árið 1979 en í kjölfarið var starfsmönnum
bandaríska sendiráðsins í Teheran haldið í gíslingu í rúmt ár
og íranir leynt og ljóst stutt við bakið á hryðjuverkamönnum.
Khatami hefur áður gefið í skyn að hann vilji bæta
samskiptin við Bandaríkin. Þær yfirlýsingar mættu mikilli
andstöðu harðlínumanna. Sú ákvörðun hans að endurtaka
yfirlýsingar sínar í sjónvarpsviðtali benda til að Khatami sé
staðráðinn í að nýta það ótvíræða umboð er hann fékk frá
írönsku þjóðinni í síðustu forsetakosningum og losa Iran úr
alþjóðlegri einangrun.
Kjaradeila sjómanna og útgerðarmanna er 1 hörðum hnút
Hvernig á að
verðleggja físk af
Islandsmiðum?
Forystumenn sjómanna segjast hafa sett
fram a.m.k. fjórar leiðir til lausnar deilunni
um verðmyndun á fiski, en LIU hafí hafnað
------------—— --------7 t----------------
þeim öllum. Formaður LIU segir útilokað að
fallast á að tengsl veiða og vinnslu verði rofín.
Utlit er því fyrir að verkfall sjómanna hefjist
2. febrúar. Kröfur vélstjóra gera lausn deil-
unnar enn erfíðari. Egill Olafsson kannaði
um hvað er tekist á í sjómannadeilunni.
Kröfur sjómanna:
Ágreiningurinn er um verðmyndun á fiski.
Allur fiskafli fari á markað-------
Fiskverð taki mið af verði á fiskmörkuðum-
Sjómenn fái sinn hlut af afla til umráða
og selji hann sjálfir á markaði-------
Fiskverð tengíst afurðaverði —---
Svar LIU
NEI
NEI
NEI
NEI
Kröfur LIU
Fækkun í áhöfn leiði til ávinnings
en ekki taps fyrir útgerðina-
Hlutur skipstjóra á loðnuskipum iækki úr 3 í 2
Svar
sjómanna
NEI
NEI
Kröfur vélstjóra
Aukahlutur vélstjóra hækki um 0,25 •
Svar LIU
NEI
Viðbrögð sjómanna
Aðrir sjómenn segjast fara fram á það sama og vélstjórar.
Viðbrögð LÍÚ
Segir málið óieysanlegt því ekki sé hægt að gera báðum til hæfis.
JARADEILUR sjómanna
hafa alla tíð verið mjög
harðar og forystumenn
deiluaðila hafa ekki sparað
stóru orðin hver í garð annars. Á fá-
um árum hefur tvisvar komið til verk-
falls og var megindeiluefnið í þeim
báðum verðmyndun á fiski og það
sem sjómenn kalla kvótabrask.
Ríkisstjórnin leysti sjómannaverk-
fallið 1994 með lögum, en sú lausn fól
í reynd aðeins í sér frestun á vandan-
um því að aftur kom til verkfalls árið
eftir. Eftir þriggja vikna verkfall náð-
ist samkomulag um að setja á stofn
nefnd sem fengið var vald til að úr-
skurða um ágreining um fiskverð.
Þessi úrskurðarnefnd virðist ekki
vera sú framtíðarlausn sem vonast
var eftir því að sjómannasamtöldn
hafa enn og aftur boðað verkfall til að
knýja á iim breytingar á verðmyndun
á afla. í stuttu máli er tekist á um
hvemig eigi að verðleggja fiskinn úr
sjónum; hvort rjúfa eigi tengsl veiða
og vinnslu og láta markaðinn ráða
meira um verðmyndun í stað beinna
samninga milli áhafnar og útgerðar-
manna.
Verkfallið hefst 2. febrúar hafí
samningar ekki tekist. Vélstjórar
hafa hins vegar boðað verkfall 16.
janúar á stærstu skipunum, en hugs-
anlegt er að þeir fresti því um ein-
hverja daga.
Megindeilumálið er
verðmyndun aflans
Guðjón A. Kristjánsson, formaður
Farmanna- og fiskimannasambands-
ins, bendir á að útgerðarmenn hafi í
sumum tilvikum ekki farið eftir úr-
skurðum nefndarinnar og sjómenn
hafi þm-ft að reka mál fyrir almenn-
um dómstólum. Jafnvel þótt þeir hafi
unnið málin þar hafi útgerðarmenn
fundið leiðir framhjá úrskurðum
nefndarinnar. Á Ólafsfirði hafi áhöfn
Hvannabergsins verið sagt upp og
hún ráðin til að veiða ferska rækju í
ís. Þar með sé útgerðin óbundin af
ákvörðun úrskurðarnefndarinnar sem
fjallaði um verð á iðnaðarrækju. Allt
sé þetta þó sama rækjan.
Guðjón A. sagði að þegar menn
fóru út úr verðlagsráðskerfmu á sín-
um tíma hefði orðið að samkomulagi
að láta frjálst fiskverð þróast. Þróun-
in hefði hins vegar ekki orðið í rétta
átt m.a. vegna þess að menn fóru að
blanda kaupum á veiðiréttindum inn í
fiskverðið. Víða væru sjómenn látnir
taka þátt í kvótakaupum þrátt fyrir
að það bryti í bága við kjarasamninga
og lög. Menn væru búnir að reyna
ýmislegt til að leysa þetta en ekki
tekist, sbr. verkföllin 1994 og 1995.
Sævar Gunnarsson, formaður Sjó-
mannasambandsins, sagðist ekki sjá
aðra leið en að tengja fiskverð við
verð á markaði.
Kristján Ragnarsson, formaður
LÍÚ, benti á að krafan um allan fisk
á markað stæðist ekki lög og það
væri ekki hægt að leggja þær kröfur
á útgerðarmenn að mega ekki vinna
eigin fisk.
Sjómenn hafa bent á að ef útgerð-
armenn geti ekki fallist á að setja all-
an fisk á markað sé hægt að fara þá
leið að tengja verð á lönduðum afla
við fiskverð á markaði. Kristján sagði
að sú leið væri ekki fær vegna þess
að þar með væri verið að láta fisk-
verð ráðast af takmörkuðu magni
sem selt er á fiskmarkaði. Það væri
t.d. óeðlilegt að nokkur tonn af fersk-
um fiski, sem seldur væri til útflutn-
ings í flugi, réði fiskverði úr heilum
togara. Slík verðmyndun réðist ekki
af markaðsaðstæðum. Þessi leið væri
verri en sú að láta allan fisk fara um
fiskmarkaði.
Sævar sagðist vísa þessum rökum
á bug. Ef útgerðarmenn teldu að of
lítið magn færi á fiskmarkaðina væri
hægðarleikur fyrir þá að bæta úr því
með því að selja meira á fiskmörkuð-
um og þar með gætu þeir haft áhrif á
verðið. Hann sagði að sjómenn hefðu
nefnt þá lausn að láta ákveðið hlutfall
af verðinu ráðast af verði á fiskmörk-
um, en þeirri leið hefðu útgerðar-
menn hafnað eins og öllum öðrum
leiðum sem sjómenn hefðu bent á til
lausnar deilunni.
Guðjón A. sagði að sjómenn hefðu
bent á þá leið að tengja fiskverð við
afurðaverð á erlendum mörkuðum
með þeim hætti að ákveðið
hlutfall af afurðaverði ráði
verði aflans. Þessu hefðu
útgerðarmenn hafnað. Sjó-
menn hefðu einnig nefnt að
hugsanlega mætti ákveða
að vissar fisktegundir ættu
að fara um markaði og þeim yrði
fjölgað hægt og bítandi. Það væri t.d.
hægt að byrja á kola, keilu og ýsu.
Þessu hefði líka verið hafnað.
Vilja ekki skilja á milli
veiða og vinnslu
Kristján sagði að afstaða útgerðar-
manna væri að það ætti ekki að skilja
á milli veiða og vinnslu. „Við erum
með fjölda mörg fyrirtæki sem hafa
verið með útgerð til að afla hráefnis
fyrir sína vinnslu. Fyrirtækin eru
með fasta samninga við kaupendur
erlendis og verða að fá fisk. Þeir geta
heldur ekki tryggt fiskvinnslufólki at-
vinnuöryggi nema að þeir geti gengið
að því vísu að þeir fái fisk til að
vinna.“
Þorsteinn Pálsson sjávarútvegs-
ráðherra lýsti svipuðum sjónarmiðum
á fundi sem hann hélt með Félagi ís-
lenskra stórkaupmanna á síðasta ári.
Hann sagði þar að tengsl veiða og
vinnslu ættu einna stærstan þátt í að
íslendingum hefði tekist að vera í
fremstu röð fiskveiðiþjóða. Það yi’ði
mikið óheillaspor ef þessi tengsl yrðu
rofin.
Sævar sagðist líta á sjávarútvegs-
ráðherrann sem liðsmann LÍÚ í
þessu máli. Hann sagði að sjómenn
væru búnir að leggja fram allar þær
hugmyndir um lausn sem
þeim hefðu komið til hugar.
Ein væri sú að sjómenn
fengju yfirráð yfir sínum
hlut í aflanum, þ.e. því sem
kæmi til hlutaskipta. Sjó-
menn myndu síðan selja
þennan afla á fiskmarkaði, en útgerð-
armenn gætu ráðið yfir sínum hlut og
verðlagt hann eins og þeir vildu.
Þessu hefðu útgerðannenn einnig
hafnað.
Guðjón A. sagði að sjómenn væru
búnir að benda á a.m.k. fjórar leiðir
til lausnar en fengið nei við þeim öll-
um. Sjómenn hefðu beðið útgerðar-
menn um að koma með aðferð sem
byggi til sanngjarnt fiskverð og tæki
burtu návígið og illdeilurnar á hverj-
um útgerðarstað. LÍÚ hefði hingað til
ekki getað bent á neina leið. Það væri
greinilegt að útgerðarmenn vildu
hafa kerfið óbreytt og geta ráðið fisk-
verði eins og þeir hefðu gert.
LÍÚ hefur einnig sett fram kröfur
á hendur sjómönnum. Samkvæmt
kjarasamningum breytist hlutur
áhafnar ekki þó fækki í áhöfn. Þetta
þýðir að séu 8 í áhöfn skips sem
venjulega er með 12 menn hækkar
hlutur þessara 8 manna, en útgerðin
sparar ekki neitt. Séu hins vegar
margir áhafnarmenn með svokallaða
aukahluti leiðir fækkun í áhöfn til
þess að launakostnaður útgerðar
hækkar. I vissum útgerðarflokkum
þar sem hafa orðið miklar breytingar
í vinnslu og tækni getur þetta skipt
miklu máli. Kristján sagði að LIÚ
vildi njóta ávinnings af því þegar
fækkaði í áhöfn eins og sjó-
menn. Það hlytu allir að sjá
að það væri óeðlilegt að út-
gerðarkostnaður hækkaði
við það að fækkað væri í
áhöfn. Útgerðarmenn hafa
áður sett fram þessa kröfu
án þess að hafa náð henni fram, en
Kristján sagðist telja að sjómenn
væru farnir að átta sig á að þessu yrði
að breyta.
Kristján sagði að LÍÚ gerði einnig
kröfu um að skiptahlutur skipstjóra á
loðnuskipum yrði lækkaður úr 3 í 2.
Hann sagði að skipstjórar á öllum
öðrum skipum væru með tvöfaldan
hlut og það væru engin rök fyrir því
að skipstjórar á loðnuskipum ættu að
vera með þrefaldan hlut.
Guðjón A. segir að þessar kröfur
feli í sér launalækkun og útilokað sé
að fallast á slíkt. Farmanna- og fiski-
mannasambandið gerir hins vegar
kröfu um að lögð verði veiðiskylda á
útgerðarmenn, þ.e.a.s. að útgerðum
verði gert skylt að veiða 90% af út-
hlutuðum kvóta. Með þessu eru
þrengdir verulega möguleikar út-
gerðar til framsals á kvóta. Guðjón A.
bendir á að laun sjómanna ráðist af
því að kvóti skipanna sé veiddur. Ef
útgerðarmönnum detti í hug að selja
kvótann fái sjómenn ekki laun á með-
an. Krafan um veiðiskyldu sé því afar
mikilvæg. Sjómannasambandið hefur
ekki sett þessa kröfu fram, en hefur
lýst yfir stuðningi við hana.
Krafa vélstjóra klýfur
samtök sjómanna
Krafa vélstjóra um auk-
inn hlut hefur enn flækt þá
erfiðu stöðu sem kjaradeila
sjómanna er í. Hún hefur
leitt til klofnings innan
samtaka sjómanna og þess
að viðræðumar fara nú
fram á tveimur borðum.
Krafa vélstjóra er sú að hlutur
þein-a verði hækkaður þannig að
hlutur yfirvélstjóra fari úr 1,5 í 1,75.
Helgi Laxdal, foi-maður Yélstjórafé-
lagsins, rökstyður þessa kröfu á þann
hátt að nám vélstjóra hafi verið að
lengjast og sé t.d. í dag mun lengra
en skipstjóranám. Krafan sé þar að
auki í samræmi við þá þróun sem hafi
átt sér stað víða erlendis.
í umræðunni hafa margir skilið
þessa kröfu vélstjóra á þann veg að
þeh’ vilji taka þennan aukna hlut af
öðrum í áhöfn sem myndi þýða tekju-
lækkun hjá þeim. Helgi segir að þetta
sé ekki rétt. Vélstjórar séu að krefjast
Mjög hörð
andstaða er
við kröfu
vélstjóranna
Hugmynd um
að tengja fisk-
verð við af-
urðaverð
LIÚ reiknar út hugsanlegt tekjutap
vegna mánaðarlangs verkfalls
Háseti á loðnu-
bát gæti tapað
1,1 milljón
þess að aukahlutur þeirra verði hækk-
aður, en aukahlutn- séu ekki greiddir
af hlut áhafnar. Krafa vélstjóra hafi
því ekki áhrif á laun annarra í áhöfn
frekar en laun þeirra sem sinna skrif-
stofustörfum hjá útgerðinni.
Kristján sagði ekki hægt að slíta
þessa kröfu vélstjóra úr samhengi því
að aðrir sjómenn hefðu lýst því yfir
að þeir myndu krefjast þess að fá
sömu hækkanir og vélstjórar fengju.
Ef útgerðarmenn féllust á kröfu vél-
stjóra myndu aðrir sjómenn beina
sömu kröfum að þeim og ef útgerðar-
menn féllust á þær væru hlutaskiptin
orðin óbreytt aftur svo að væntanlega
mætti búast við nýrri kröfu frá vél-
stjórum. Þeir væru jú að fara fram á
meira í sinn hlut en hinir.
Menntun vélstjóra eykst
Helgi sagði að krafa vélstjóra væri
vel rökstudd. Það væri eðlilegt að
laun þeiiTa hækkuðu samhliða meiri
menntun. Hann sagðist ekki sjá
hvaða rökstuðningur væri að baki
kröfu um að t.d. hlutur háseta ætti að
hækka. Sævar Gunnarsson sagði að
hver og einn gæti haft sínar skoðanir
á því hvaða launakröfur væru sann-
gjarnar. Sínir umbjóðendur myndu
ekki sætta sig við að sitja eftir í laun-
um. Hann sagðist heldur ekki telja
eðlilegt að aukin menntun þyrfti endi-
lega að leiða til hækkunar á launum.
Guðjón A. benti á að skipstjórar í öðr-
um löndum væru flestir með hærri
skiptahlut en íslenskir skipstjórar svo
það væri ekki erfitt fyrir þá að rök-
styðja kröfu um aukinn hlut.
Krafa vélstjóra hefur leitt til klofn-
ings innan samtaka sjómanna og að
vissu leyti má segja að vélstjórar hafi
einangrast í deilunni. Hin sjómanna-
samtökin hafa neitað að hleypa þeim
að samningaborðinu með útgerðar-
mönnum. Að vissu leyti má segja að
LIÚ, Farmanna- og fiskimannasam-
bandið og Sjómannasambandið hafi
sameinast um að berjast á móti kröfu
vélstjóra. Sævar tók fram að hann
væri ekki að berjast gegn kröfu vél-
stjóra. Þeim væri að sjálfsögðu heimilt
að setja fram launakröfur og berjast
fyrir þeim. Málið snerist hins vegar
um það að vélstjórar gætu ekki fylgt
kröfum sínum eftii’ nema með stuðn-
ingi hinna sjómannasamtakanna, en
þann stuðning fengju þeir ekki.
Helgi sagði það misskilning að vél-
stjórar þyrftu á stuðningi að halda til
að ná fram kröfum sínum. Þeir ætl-
uðu að berjast fyrir þeim sjálfir.
Kröfugerð vélstjóra væri í 17 liðum
og efnislega mjög lík kröfum annarra
sjómanna, m.a. um verðmyndunina,
og af þeim sökum væri eðlilegt að við-
ræðurnar færu fram á einu borði.
Vélstjórar myndu ekki ganga frá
kjarasamningi fyrr en þeir hefðu náð
fram breytingum á verðmyndun á
fiski, en slík breyting myndi að sjálf-
sögðu hafa áhrif á alla sjómenn og
vélstjórar og útgerðai-menn gætu því
ekki gert slíkar breytingar einh’ án
samráðs við FFSI og Sjómannasam-
bandið.
Vélstjórar einangrast
Það er því ljóst að sá klofningur
sem hefur orðið í samtökum sjó-
manna gerir lausn á kjaradeilunni
enn erfiðari. Þetta samstöðuleysi er
hins vegar ekki alveg nýtt fyrirbæri.
Vélstjórafélagið klofnaði á sínum
tíma út úr Farmanna- og fiskimanna-
sambandinu. Vélstjórafélagið hefur
þar að auki alltaf stutt kvótakerfið á
meðan FFSÍ hefur ítrekað lýst yfir
andstöðu við það. Andstaða við kvóta-
kerfið hefur einnig verið minni innan
Sjómannasambandsins en FFSÍ. Þá
hefur forysta FFSÍ haft miklar efa-
semdir um fiskveiðiráðgjöf Hafrann-
sóknastofnunar á meðan Vélstjórafé-
lagið og Sjómannasambandið hafa al-
mennt stutt hana.
Helgi sagðist ekki hafa neinar
áhyggjur af því að vélstjórar væru að
einangrast í þessu máli. Aðspurður
sagði hann að sér hefði ekki komið á
óvart að krafa vélstjóra um aukinn
hlut mætti andstöðu hjá forystu-
mönnum hinna sjómannasamtakanna.
Hann hefði reyndar ekki búist við að
þeir myndu lýsa þessari andstöðu
jafnóhikað og þeir hefðu gert á opin-
berum vettvangi. Það væri fátítt í
kjarabaráttu verkalýðsfélaga að félög
lýstu opinberlega yfir andstöðu við
kröfur annarra.
LÍÚ hefur reiknað út hugsanlegt
tekjutap áhafnar á loðnuskipi,
komi til mánaðar verkfalls á loðnu-
vertíðinni. Samkvæmt því gæti há-
setinn tapað allt að 1,2 milljónum
króna og skipstjóri 3,5 milljónum
króna miðað við að skipið aflaði nim-
lega 8.500 tonna á því tímabili. Á síð-
asta ári var hásetahluturinn úr þess-
um afla um 890.000 krónur en síðan
hefur verð á loðnu upp úr sjó hækk-
að um 30%. Loðnan er ólík öðrum
nytjafiskum okkar í því að hún
drepst að lokinni hrygningu, sem
venjulega á sér stað í marz. Það er
því ekki hægt að „geyma“ hana í
sjónum eins og annan fisk.
30% verðhækkun
á loðnuafurðum
Þessar upplýsingar kmna fram í
Útvegi, fréttabréfi LÍÚ. í fréttabréf-
inu segir meðal annars svo: „Útveg-
urinn fékk tölur um uppgerð laun við
áhöfn á loðnuskipi, sem veiddi íif-
lega 8.500 tonn á tímabilinu 24. janú-
ar til 26. febrúar á síðasta ári og má
segja að hér sé um „meðalgott"
loðnuskip að ræða. Miðað við núver-
andi stöðu loðnustofnsins er viðbúið
að veiðar verði ekki Iakari á þessari
vertíð en hinni síðustu.
I febi’úarmánuði fer langstærsti
LÍÚ hefur komizt að þeirri niður-
stöðu að krafa vélstjóra um auk-
inn skiptahlut í núverandi kjaradeilu
svai-i til 116.000 króna launahækkun-
ar, sé tekið mið af meðallaunum
þeirra. Þessar upplýsingar koma
fram í fréttabréfi LIÚ, Utveginum,
sem kemur út nú um helgina.
LÍÚ kannaði laun vélstjóra hjá 45
af þeim skipum, sem boðað verkfall
nær til, en það eru skip með vélar
stærri en 1.500 kílówött. Samkvæmt
könnuninni eru meðallaun vélstjóra
þau, að yfirvélstjóri er með rúmlega
8,3 milljónir króna í árslaun, eða
695.500 á mánuði. Fyrsti og annar
vélstjóri eru svo með um 7 milljónir
á ári, eða meira en 580.000 krónur á
mánuði. Þetta eru þau laun, sem vél-
stjóri fær greidd, en algengt er að
fleiri en einn gegni hverri stöðu og
lætur nærri að vélstjóri sé um 230
daga á sjó og 135 daga í fríi á ári.
hluti loðnuafurðanna í bræðslu og
samkvæmt nýjustu tölum Þjóðhags-
stofnunar nema verðhækkanir á
mjöli og lýsi 30% milli síðustu mán-
aða áranna 1996 og 1997. Við þetta
bætist nú nýr möguleiki á sölu
loðnuafurða í febrúar, sem er fryst-
ing fyrir Rússlandsmarkað, en
þannig fæst enn hærra verð en fyrir
bræðsluloðnuna. Hrun veiða við
strendur Peni viðheldur stöðugri
spennu í eftirspurn á mörkuðunum
og fullyrt er að svo verði allt þetta
ár. Það er því vart ofreiknað þótt í
febrúar sé búist við 30% hærra verði
fyrir loðnufarminn en á sama tíma í
fyrra.
Skipstjórahluturinn
3,5 milljónir
Þegar aflahlutur áðurnefnds tíma-
bils er framreiknaður miðað við
þessa hækkun, kemur í ljós að háseti
á meðalskipi myndi tapa rúmlega ell-
efuhundruð og fímmtíu þúsund krón-
um á mánaðar verkfalli, yfirvélstjóri
sautjánhundruð þúsundum og skip-
stjóri tæplega þremur og hálfri millj-
ón króna. Útgerðir skipanna og þjóð-
arbúið allt myndu svo að sjálfsögðu
einnig tapa umtalsverðum fjármun-
um á langvinnu verkfalli,“ segir í Út-
vegi.
Þetta nemur frítíma sem jafngildir
fjórum og hálfum mánuði á ári.
Því hefur LÍÚ reiknað út að miðað
við vinnu í sjö og hálfan mánuð séu
árslaun yfirvélstjóra tæplega 5,3
milljónir króna og mánaðarlaun í 12
mánuði tæplega 440.000 krónur. Á
sama hátt era mánaðarlaun fyrsta
og annars vélstjóra áætluð um
370.000 krónur.
I fréttabréfmu segir að krafa vél-
stjóra sé að hlutur yfirvélstjóra
hækki úr 1,5 hlutum í 1,75 og að
aukahlutur annarra vélstjóra taki
hliðstæðum breytingum. Komi þess-
ar breytingar til, hækki greidd laun
til vélstjóra að meðaltali á mánuði
um 116.149 krónur. Yfirvélstjóri
hefði þá 811.649 krónur á mánuði,
fyrsti vélstjóri 700.000 og annar vél-
stjóri 653.000 krónur. Er þá miðað
við þann tíma sem vélstjórinn er um
borð.
Uppsett dæmi frá Landssamb. ísl. útvegsmanna
Laun á „meðalgóðu“ loðnuskipi á 34 dögum
árið 1997 og áætluð laun á sama tíma 1998
Laun Laun 1998 5
, 24/1-26/2 1997 m.v. 30% í
STAÐA (rúmi. 8.500 tonna afli) verðhækkun §
Háseti 887.227 kr. 1.153.395 kr. |
Matsveinn 1.099.293 kr. 1.429.081 kr. g
1. vélstjóri 1.104.503 kr. 1,435.854 kr. §
Yfirvélstjóri 1.313.967 kr. 1.708.157 kr. I
2. stýrimaður 1.102.541 kr. 1.433.303 kr. 2
l.stýrimaður 1.321.996 kr. 1.718.595 kr. |
Skipstjóriy. «. 2.672.545 kr.3.474.309 kr. |
/ *
LIU um kröfu vélstjóra um hækkaðan aukahlut
Þýðir 116.000
króna launahækk-
un á mánuði