Morgunblaðið - 10.01.1998, Blaðsíða 41

MORGUNBLAÐIÐ
LAUGARDAGUR 10. JANÚAR 1998 41
MINNINGAR
BRYNHILDUR
STEFÁNSDÓTTIR
+ Brynhildur Stef-
ánsdóttir fædd-
ist á Flateyri við Ön-
undarfjörð á jólanótt
árið 1922 og lést í
Sjúkrahúsi Akraness
2. janúar síðastlið-
inn, 75 ára að aldri.
Hún var elst fimm
barna hjónanna Stef-
áns Brynjólfssonar,
sjómanns frá Flat-
eyri, og Guðfinnu
Amfinnsdóttur frá
Lambadal í Dýra-
firði. Þau eru bæði
látin. Systkini henn-
ar í aldursröð eru: Kjartan Am-
finnur, húsasmiður, Ingibjörg
Vigdís, verkakona, Hallur Krist-
ján, verslunarmaður, og Lóa,
verslunarmaður. Brynhildur ólst
upp á Flateyri en lagði á 16. ári
land undir fót og hóf nám í Hér-
aðsskólanum í Reykholti þar sem
hún var í tvo vetur. Veturinn eft-
ir að hún lauk námi í Reykholti
kenndi hún handavinnu við
Bamaskólann á Flateyri. Þá
liggur leið hennar aftur í Borg-
arfjörðinn, enda hafði hún þá
kynnst tilvonandi eiginmanni
sínum, Magnúsi Bjarnasyni frá
Skáney í Reykholtsdal. Hann er
fæddur 2. febrúar 1918. Foreldr-
ar hans vom Skáneyjarhjónin
Bjami Bjamason,
bóndi og organisti,
og Helga Hannes-
dóttir. Brynhildur og
Magnup nýliðinn
jóladag. Búskap hófu
þau á nýbýlinu Birki-
hlíð árið 1944 og
bjuggu þar með
blandað bú allt fram
á þennan áratug. Þau
eignuðust fimm böm:
1) Elm, hússtjómar-
kennari, f. 1943, gift
Ara Teitssyni, ráðu-
nauti. Þau eiga þijú
böm saman en fyrir
átti Elín soninn Bjarna Viðarsson
sem ólst upp í Birkihlíð hjá afa
sínum og ömmu sem eitt baraa
þeirra. 2) Helga, leikskólakenn-
ari, f. 1946, gift Sigurði Kristófer
Péturssyni, lækni. Þau eiga fiög-
ur böm. 3) Guðfinna, sjúkraliði, f.
1949, gift Gylfa Karlssyni, raf-
virkja. Þau eiga þijú böm. 4)
Stefán, húsasmiður, f. 1951, gift-
ur Kristjönu Kristjánsdóttur,
hjúkmnarfræðingi. Þau eiga þrjú
böm. 5) Magnús, rekstrarfræð-
ingur, f. 1964. Alls em barnaböm
þeirra hjóna því fjórtán og bama-
bamaböm sex.
Utför Brynhildar fer fram frá
Reykholtskirlqu í dag og hefst at-
höfnin klukkan 14.
Þitt hjartans mál var plöntur og
gróður, hvort heldur voru blóm,
runnar eða tré. Þess ber garðurinn
þinn, skóggirðingin og allar þær
plöntur sem þú gafst öðrum sem
áhuga hafa á gróðri glöggt vitni.
Fyrir 50 árum gróðursettu þú og
Magnús heimaræktað íslenskt birki
í garðinum við nýbyggt húsið ykkar.
Þetta birki prýðir í dag garðinn,
hátt og tignarlegt, og skýlir gróðri í
uppvexti eins og þið hafið styrkt og
veitt skjól þeim sem á heimili ykkar
dvöldu.
Starf þitt og hæfileikar komu
fram á mörgum sviðum. Þú gafst
okkur myndarlegt og fallegt heimili
þar sem tekið var á móti öllum með
myndarskap og vináttu og margra
góðra stunda í hópi ættingja og vina
eigum við að minnast.
Börnin þín fimm voru líf þitt og
yndi og síðan einnig böm þeirra og
bamaböm. Mér, dóttursyni þínum
sem þú ólst upp, veittirðu frábært
uppeldi umvafið kærleika, um-
hyggju og trú. Þess veganestis sem
þú gafst mér mun ég ætíð minnast
með djúpu þakklæti og von um að
mér takist að miðla því til bama
minna.
Nú síðustu árin styrkti baráttan
við veikindin ást þína og þakklæti til
lífsins og dýpkaði gleði þína er þú
fylgdist með og hjálpaðir fólkinu
þínu.
Nú er leiðir skilur bið ég Guð að
varðveita þig og færa þér frið ljóss
og kærleika.
Ég þakka honum þann tíma sem
hann gaf mér með þér og bið þess
að gleðin sem þú gafst okkur sem
næst þér stóðum megi verða sterk-
ari sorginni sem við finnum til er þú
hverfur héðan.
Bjarni Viðarsson.
Elsku amma. Nú ertu farin. Þú
veist kannski ekki hvað þú skilur
eftir hjá okkur. Við lærðum öll að
meta blómin, garðinn og skóginn
þinn. Við sjáum þig fyrir okkur
sitjandi í miðju beði, þú rótar í
moldinni, færir til steina, segir
okkur fyrir verkum og við snúumst
í kringum þig. íslensku plönturnar
vom í sérstöku uppáhaldi hjá þér
og þú gerðir ýmislegt til að komast
yfir þær, með góðra manna hjálp.
Við þekkjum enn jöklasóley og vit-
um að hún er friðuð, það er okkur
hulin ráðgáta hvernig hún komst í
garðinn þinn. Allir hrifust af garð-
inum. Hann hlýtur að vera kominn
út um allt land, svo mörgum gafst
þú plöntur. Samt var hann alltaf
jafnfallegur og fullur af gróðri. Þú
gerðir ekki bara kröfu um að garð-
urinn liti vel út, heldur að við legð-
um metnað í hvert einasta smá-
verk, það er jú til dæmis alls ekki
sama hvernig graslaukur er klippt-
ur. Þú kenndir okkur að vinna vel og
að hugsa um verkin en flana ekki að
hlutunum. Þú virtir þekkingu fólks,
hver sem hún var, og hafðir gaman
af að tala við alla sem komu í heim-
sókn til ykkar afa og sögðu frá
skemmtilegum hlutum. A hverju
hausti var farið í beijamó, það var
ótrúlegt hvað þú komst hátt upp í
Skóggirðingu með ónýt hnén. Og þú
komst ekki niður aftur fyrr en fatan
var full. Mikið hlógum við að
nafnarununni sem kom frá þér áður
en þú hittir á þann rétta til að segja
fyrir verkum. Nú skiljum við þetta
betur, við ruglumst á nöfnum okkar
eigin dætra. Þú varst alltaf raulandi
og okkur finnst þú hafa kunnað ótrú-
lega margar vísur, sálma og ljóð. Það
var gott að vera nálægt þér og
hlusta á þig.
t
Ástkær faðir okkar, tengdafaðir, afi og langafi,
HALLUR S. GUNNLAUGSSON
íþróttakennari,
Hjarðarholti 15,
Akranesi,
verður jarðsunginn frá Akraneskirkju mið-
vikudaginn 14. janúar kl. 14.00.
Þeim, sem vildu minnast hans, er bent á Min-
ningarsjóð Guðmundar Sveinbjörnssonar.
Kristín Hallsdóttir, Gfsli Björnsson,
Hrönn Hallsdóttir, Hjörtur K. Einarsson,
Katla Hallsdóttir, Flosi Einarsson,
Heimir Hallsson, Sigþóra Ævarsdóttir,
barnabörn og barnabarnabörn.
Fyrir þetta allt erum við þakklát
og hugur okkar er hjá afa í Birki-
hlíð í söknuði hans.
Brynhildur, Kristín,
Helga og Pétur.
Við græna hliðið sprettur einstök urt,
en inni í garðsins fagra blómarann,
er vökvað, hlúð og hjúkrað, numið burt,
allt hismi og gróm, sem nákvæm höndin
fann.
(Sigríður Einarsdóttir frá Munaðamesi.)
Það er orðið langt síðan ég kom
að Skáney í fyrsta sinn. Foreldrar
mínir flutti frá Hólum í Hjaltadal
til Reykjavíkur vorið 1928 og þá
var ég og tveir bræður mínir
vistaðir á Skáney um sumarið.
Sumur mín á Skáney urðu mörg og
öll mér mjög góð og gagnleg. Hest-
ar voru þá mjög mikið notaðir og
þar lærði ég að leggja við, ná hest-
um, hleypa þeim og taka þá til
gangs.
Ég lærði líka af móðursystur
minni, að bæta landið og oft bar ég
kassa af birkiplöntum upp í Bung-
una, því þar gróðursetti Helga
trjáplöntur sem nú eru orðnar að
stærðar trjám. Þegar Vigdís og
Guðráður byggðu nýbýlið Nes var
ég hjá þeim fyrstu tvö sumrin.
Mikið var um tónlist á Skáney,
Bjarni var organisti í mörgum
kirkjum og stjórnaði „Bræðrakóm-
um“. Helga lék á gítar og svo fór
Magnús að spila á harmónikku og
náði mikilli leikni á það hljóðfæri.
Ég var í sjálfu sér ekkert hissa
þegar ung Reykholtsmær vestan af
Flateyri, Brynhildur Stefánsdóttir,
sem var kaupakona á Snældubeins-
stöðum, fór að koma með Magnúsi
heim, það fór vel á með þeim og
þau byggðu nýbýlið Birkihlíð í tún-
inu á Skáney. Skógræktargirðingin
var stækkuð og nú gerir hún Skán-
eyjarbunguna fagurgræna allt árið.
Garðurinn í Birkihlíð er alltaf fal-
legur enda hefur hann ætíð fengið
góða umsjá.
Já. Binna átti erindi í Reykholts-
dalinn. Þau eiga fimm böm sem
tóku til hendinni heima, en sóttu
sér nám í þéttbýlið og búa nú hér
og þar eins og gengur.
Þegar kom að því að við Ingi-
gerður fórum að hugsa um að
koma sonum okkar í sveit, þá
reyndist það auðvelt, því hjónin í
Birkihlíð tóku þá til sumardvalar í
mörg sumur. Voru þeir báðir
ánægðir með vistina og lærðu
margt hjá Magga og Binnu, sem
oft er vitnað í.
í mörg ár var síðasta hestaferð
sumarsins hjá okkur Ingigerði að
ríða upp að Birkihlíð, draga undan
og koma þeim í hagagöngu og setj-
ast svo að sælkeraborði hjá Binnu
og Magga.
Binna unni handavinnu og marg-
ar fallegar peysur vom prjónaðar.
Hún var mikil ræktunarkona og
hafði sterkar skoðanir á því sem
henni þótti fallegt eða rétt.
Heimili þeirra Magnúsar og
Brynhildar var vistlegt og bauð
mann einhvern veginn svo innilega
velkominn, að maður naut þess að
koma þangað og spjalla um allt og
ekkert.
Já, hún Brynhildur Stefánsdóttir
átti mikið erindi í Reykholtsdalinn.
Við hjónin þökkum samfylgdina,
samvinnuna og hin sterku bönd.
Með þessum orðum sendum við
Magnúsi, börnum þeirra og
tengdabörnum, barnabörnum og
öðrum ástvinum innilegustu sam-
úðarkveðjur.
Hjalti og Ingigerður.
f Borgarfirði gafst mér tækifæri
og kjöraðstæður að kynnast hús-
bændum margra framúrskarandi
heimila. Þar birtist ríkjandi áhugi
fyrir aukinni fræðslu barna og ung-
linga. Alþýðufræðslan og menning-
aráhrifin frá Reykholtsskóla höfðu
vakið almennan áhuga og verið afl-
vaki til róttækra framfara á þessu
sviði.
Eitt þeirra mörgu góðu heimila
sem unnu leynt og ljóst að bættri
aðstöðu til menntunar og fræðslu
var heimilið í Birkihlíð í Reykholts-
dal.
Brynhildur og Magnús höfðu
bæði verið við nám í Héraðsskólan-
um í Reykholti og notið uppeldisá-
hrifa frá þeim er þar unnu. Það kom
því ekki á óvart hversu sterkan bak-
hjarl Kieppjárnsreykjaskóli átti hjá
hjónunum í Birkihlíð á fyrstu starfs-
árum skólans. Heimilið í Birkihlíð
setti sterkan svip á samfélagið. Það
var hlustað með athygli þegar hús-
freyjan í Birkihlíð kvaddi sér hljóðs.
Þar fór kona með heilsteypta lífs-
skoðun og kunni að koma meiningu
sinni á framfæri. Það voru líka in-
dælar hvfldarstundir að skreppa upp
í Birkihlíð og njóta samvista við þau
góðu hjón er þar ræktuðu sinn
mannfélagsakur.
Bömin þeirra öll og dóttursonur,
er þau ólu upp, höfðu viðdvöl í skól-
anum sem starfsfólk og nemendur.
Elín sem starfsstúlka og síðar ráðs-
kona og Helga sem starfsstúlka og
síðar sem kennari. Allur hópurinn úr
Birkihlíð var heimili sínu til sæmdar
og vitnisburður um heilbrigða og
trausta skaphöfn foreldranna.
Allt ræktunarstarf hennar Bryn-
hildar á akri mannlífsins fékk sterka
samsvörun í hinni fögru skógræktar-
brekku, sem allir vegfarendur geta
séð er aka um Reykholtsdalinn.
Fyrst og fremst er það mannræktar-
konan og húsfreyjan Brynhildur
Stefánsdóttir sem er kvödd með
söknuði og innilegri þökk fyrir
heillaríka samfylgd. Blessuð sé
hennar minning, og samúðarkveðja
send til hennar nánustu.
Hjörtur Þérarinsson.
Jólunum 1997 mun ég alrei
gleyma. Þetta voru í senn yndisleg,
gleðileg og erfið jól. Erfið á þann
hátt að við vissum að við vorum að
koma til landsins til að kveðja þig í
hinsta sinn, elsku amma mín. Nú
hefur þú lagt augun aftur. Ert horf-
in sjónum okkar, en ég veit að þú
lifir áfram þó annars staðar sé og
munt aldrei fara frá okkur. Elsku
amma Binna, mig langar að þakka
þér fyrir allan þann tíma sem við
áttum saman. Þú varst ætíð svo góð
og gjafmijd, þótt þú gætir lfka verið
ákveðin. Ég mun ætíð hugsa til ykk-
ar afa með bros á vör og þakklæti í
huga fyrir öll góðu sumrin og stund-
imar með ykkur. Á hverju vori beið
ég þess með óþreyju að skólanum
lyki svo ég kæmist í sveitina til ykk-
ar, til að upplifa enn eitt sumarið
innan um dýrin og náttúruna sem
gaf mér svo mikið. Þú varst blóma-
bam, amma mín, og fallegi stóri
garðurinn þinn bar svo sannarlega
ávöxt erfiðis þíns. Þú varst ætíð svo
natin við blómin, bæði lifandi og
þurr, og náðir alltaf að gera úr þeim
hin flottustu beð, kransa, körfur og
skreytingar. Raunar var það sama
hvað það var sem þú gerðir í hönd-
unum, það varð allt svo fallegt.
Elsku amma, megir þú áfram
vera umvafin hinum fallegustu rós-
um og blómum. Þú munt halda
áfram að lifa í hjarta okkar og þar
munt þú ætíð eiga þinn fasta stað.
Þinnanda,Guðossgef,
6, Guð, oss alla vef
í hagsæld lífs og hörmum
þíns heilags kærleiks örmum.
Þín,
Sigrún Vigdís.
Elsku amma mín.
Ég lærði og upplifði margt þau
sumur sem ég var hjá þér og afa í
sveitinni. Þú sast oft í stólnum þín-
um í horninu og prjónaðir þegar ég
kom á vorin. Eg heilsaði þér með
kossi og vissi að ég ætti að verða
eftir hjá þér og afa og reyna að
hjálpa til við búskapinn. Þú reyndist
mér vel og það sem ég gerði af natni
gladdi þig en ef ég gerði eitthvað
ekki nógu vel varstu fljót að taka
eftir því og leiðbeina mér hvemig
gera mætti betur.
Þegar veður var gott og ekki
byrjaður heyskapur fórum við út í
stóra fallega garðinn þinn að gera
hann enn fallegri og það var gaman
að sjá hvernig þú næstum töfraðir
fram skrúða hans.
Það gat verið einmanalegt á
kvöldin í sveitinni og þá spilaði ég
jafnan við afa. En oft lagðir þú frá
þér prjónana og komst og spilaðir
líka, þú hlóst hæ hæ hæ, það var
sko gaman og ósjaldan var spilað
fram á nótt, en áður en farið var að
sofa tryggðir þú að ég væri öOrugg-
lega ekki svöng eða þyrst.
Skemmtilegast þótti mér þó þeg-
ar þú tókst svarta veskið, fórst í
betri úlpuna og skó því þá vissi ég
að þið afi vorað að fara í verslunar-
ferð í Borgames. Þú bauðst mér
alltaf með því þú vissir upp hár
hvað það var gaman fyrir bömin og
alltaf fékk ég eitthvað áður en hald-
ið var heim aftur því þú varst aldrei
ánægðari en þegar þú gast gefið
einhveijum eitthvað.
Þegar ég fór aftur heim að hausti
kvaddi ég með gott veganesti frá
ykkur, bæði í vasa og hjarta. En nú
hefur þú kvatt okkur eftir erfiða en
hetjulega baráttu við veikindi og
komst þú ansi langt á viljastyrknum
einum saman. Þakka þér fyrir allt,
amma mín, og hvíl þú í guðs friði.
Þín nafna,
Brynhildur Stefánsdóttir.
Á öðrum degi nýbyrjaðs árs and-
aðist tengdamóðir mín, Brynhildur
Stefánsdóttir. Lauk þar hetjulegri
baráttu hennar við illvígan sjúk-
dóm, en sú barátta hefur staðið á
þriðja ár.
Kynni mín af þá tilvonandi
tengdamóður minni hófust með því
að dóttir hennar bauð mér á sýn-
ingu Gullna hliðsins í Logalandi, en
þar lék Brynhildur Vilborgu grasa-
konu með þeim ágætum að seint
gleymist. Var það raunar eitt síð-
asta hlutverk af mörgum sem hún
tók að sér á vegum Ungmennafé-
lags Reykdæla, en félagslyndi henn-
ar og hæfileikar styrktu leikstarf
félagsins um árabil. Listfengi henn-
ar var þó ekki eingöngu bundið við
leiklist og eftir að búsumstang
þeirra hjóna léttist sneri hún sér af
auknum krafti að hannyrðum og
era handprjónaðar peysur hennar
auðþekktar kunnugum. Þá voru
blómaskreytingar hennar, oftast
unnar úr eigin ræktun, hrein lista-
verk. Sú tómstundaiðja sem Bryn-
hildur naut þó hvað best á efri árum
var að spila brids. Áttu þau hjónin
þar sameiginlegt áhugamál sem þau
stunduðu sér og öðrum til mikillar
ánægju og með þeim árangri að
verð’aunagripir þeirra urðu fleiri en
tölu verður á komið.
Oft er sagt að græna fingur hafi
þeir sem alls staðar fá gróður til að
dafna, slíka fingur hafði Brynhildur.
Til vitnis um það er garðurinn í
Birkihlíð og skógarreiturinn sunnan
1 Skáneyjarbungunni, sem mun
minna afkomendurna á hennar
grænu fingur um ókomin ár.
Brynhildur var fædd og uppalin á
Flateyri við Önundarfjörð á þeim
árum sem kjör alþýðunnar vora
kröpp en batnandi, m.a. fyrir tilstilli
öflugrar alþýðuhreyfingar sem
raunar átti rætur á Vestfjörðum.
Mótaði það hennar lífsskoðanir,
sem vora nokkuð frábragðnar
þeirri samvinnuhugsjón sem ein-
kenndi bæði borgfirskt og þing-
eyskt bændasamfélag. Deildum við
tengdamæðgin á fyrri áram okkar
kynna oft um þessar stefnur og sá
Brynhildur ýmsa annmarka á sam-
vinnuhreyfinguni. Síðustu ár hafa
slíkar deilur verið óþarfar, enda
flest það fram komið sem Brynhild-
ur þóttist sjá fyrir. Þótt dugnaður
og hæfileikar Brynhildar gerðu
henni kleift að sinna ýmsum tóm-
stundastörfum var það þó fyrst og
fremst hennar lífsstarf að vera hús-
freyja, móðir og amma á stóra
sveitaheimili í yfir 50 ár. Þar ólu
þau hjónin upp börn sín, barnabörn
að nokkru og fjöldi unglinga átti þar
sumardvöl. Þeir sem einhvern tíma
höfðu dvalið í Birkihlíð sóttu þangað
ætíð síðan og segir það meira en
mörg orð um viðmót þeirra hjóna.
Þannig hafa margir orðið til að létta
Birkihlíðarhjónunum dvölina þar
síðustu árin, bæði vinir og vanda-
menn, og verður það seint fullþakk-
að. Við fráfall Brynhildar í Birkihlíð
hefur íslensk alþýðustétt misst góð-
an málsvara. Dalurinn hefur misst
ástsæla húsfreyju. Mest hafa þó
misst vinir og vandamenn þessarar
heiðurskonu.
Blessuð sé minning hennar.
Ari Teitsson.