Morgunblaðið - 18.01.1998, Blaðsíða 27

MORGUNBLAÐIÐ
SUNNUDAGUR 18. JANÚAR 1998 27
Hann telur ekki raunhæft
að ætla að nauðsynleg
verkaskipting verði milli
fyrirtækjanna nema þeim
verði fyrst komið að mestu
leyti undir eina stjórn.
króna. Vegna tæknilegra örðug-
leika var verksmiðjan ekki tekin í
notkun fyrr en eftir sláturtíð í
haust og segir Þórir Páll að starf-
semin sé nú komin í fullan gang.
Allur úrgangur frá sláturhúsi og
kjötvinnslu fyrirtækisins er brædd-
ur í verksmiðjunni og þangað er
einnig fluttur allur kjötúrgangur og
bein frá Sorpu í Reykjavík. Úr
þessu er unnið kjötmjöl sem selt er
til útlanda eða notað í refafóður og
fita sem mest er notuð í svínafóður.
Kjötmjölsverksmiðjan í Borgarnesi
er sú eina sinnar tegundar í landinu
og gæti annað því að vinna kjöt- og
sláturúrgang af öllu Suður- og
Vesturlandi. „Þetta er merkileg
verksmiðja, í henni eru framleiddar
verðmætar afurðir úr úrgangi sem
annars væri urðaður. Hún getur
einnig skapað okkur ýmis sóknar-
færi í framtíðinni," segir Þórir Páll.
Rætt um keðjusamstarf
og sameiningu
Hann segir að höfuðverkefnið hjá
Afurðasölunni sé að stöðva tap-
rekstur fyrirtækisins og tryggja
áframhaldandi starfsemi þess. Að
þessu er unnið að hans sögn, meðal
annars með því að endurskoða
framleiðsluna og ræða möguleika á
samstarfi við önnur fyrirtæki. „Það
eru allt of mörg og lítil fyrirtæki að
berjast á markaðnum. Flest eru
fyrirtækin með svipaða framleiðslu
og kemur samkeppnin því fyrst og
fremst fram í verði afurðanna en
minna í gæðum og þjónustu,“ segir
Þórir Páll.
Kaupfélagsstjórinn segir að flest
fyrirtæki tapi á kjötvinnslu og slát-
urhúsarekstri. Því þurfi að fækka
sláturhúsunum og nýta betur þau
sem eftir eru. Síðan þurfi að nýta
betur samtakamátt kjötvinnslufyr-
irtækjanna í vöruþróun og sölu.
Telur hann ekki raunhæft að ætla
að nauðsynleg verkaskipting verði
milli fyrirtækjanna nema þeim
verði fyrst komið að mestu leyti
undir eina stjóm.
Ymsar þreifingar hafa verið í
gangi um sameiningu eða sam-
vinnu. Athugað hefur verið um auk-
ið samstarf og verkaskiptingu
þeirra kaupfélagsfyrirtækja sem
eiga aðild að Kjötumboðinu hf.
Samvinna við KASK á Höfn og
kjötvinnslur KA og Hafnar á Sel-
fossi hefur komið til tals og einnig
hefur verið rætt við aðila á Norður-
landi. „Ennþá er þetta allt í þeim
farvegi að menn em að velta fyrir
sér möguleikunum á auknu sam-
starfi með breyttu eignarhaldi eða
keðjusamstarfi. Menn eru sammála
um að þetta þurfi að gerast og þar
eru engir kostir útilokaðir,“ segir
Þórir Páll.
Mikið { húfi fyrir KB
Afurðasalan er einn af stærstu
vinnustöðunum í Borgamesi og
orðið hefur vart við ótta um afdrif
fyrirtækisins eftir sameiningu við
önnur fyrirtæki. Þórir Páll segist
ekki óttast að starfsemi sláturhúss
og kjötvinnslu leggist af í Borgar-
nesi. Sláturhúsið sé það
langstærsta á Vesturlandi og til-
tölulega vel búið og það ætti að eiga
góða möguleika þótt sláturhúsum
fækkaði umtalsvert frá því sem nú
er. Og þótt reksturinn hafi verið
erfiður sé kjötiðnaður öflugur í
Borgamesi. „Þetta er með stærstu
einstöku afurðastöðvum landsins
og bættar samgöngur við Reykja-
vík með tilkomu Hvalfjarðarganga
gefa ný tækifæri. Við þurfum hins
vegar að finna betri rekstrargrund-
völl fyrir fyrirtækið. Mér finnst
ekki raunhæft að ætla að það takist
nema í samstarfi við aðra.“
Um áramót var rekstri Afurða-
sölunnar Borgamesi hf. skipt á
milli tveggja einkahlutafélaga sem
bæði em í eigu Afurðasölunnar.
Kjötvinnslan er rekin undir merki
Borgames kjötvara hf. og slátrunin
undir nafni Sláturfélags Vestur-
lands ehf. „Tilgangurinn er að
greina á milli slátmnar og vinnslu
til að auðvelda samstarf við aðra
aðila,“ segir Þórir.
Sem stærsti eignaraðilinn hefur
Kaupfélag Borgfirðinga tekið á sig
ábyrgð á rekstri Afurðasölunnar,
meðal annars með því að tryggja
greiðslur til bænda í sláturtíðinni.
Hefur KB lánað Afurðasölunni há-
ar fjárhæðir og hafa afdrif Afurða-
sölunnar því mikil áhrif á framtíð
kaupfélagsins.
KB var rekið með 29 milljóna kr.
tapi á árinu 1996. Þórir Páll telur
að rekstur kaupfélagsins sjálfs hafi
sloppið fyrir hom á nýliðnu ári.
Ljóst er að tap verður af hlutdeild-
arfélögum. Segir hann of marga
þætti enn of óljósa til þess að hægt
sé að fullyrða um endanlega niður-
stöðu kaupfélagsins í heild.
Morgunkorn og sultur
Annar þungur baggi á rekstri
kaupfélagsins er Engjaás ehf., fyr-
irtæki sem stofnað var til að setja
upp rekstur í mjólkursamlaginu
eftir að það var úrelt. Kaupfélagið á
50% hlutafjár í félaginu. A þeim
tveimur ámm sem liðin era frá því
mjólkurvinnslu var hætt hefur ver-
ið byggð upp önnur starfsemi.
Haldið hefur verið áfram fram-
leiðslu á ICY-vodka og hafin vín-
blöndun fyrir Katco sem keypti
áfengisframleiðslu ÁTVR. Þórir
Páll segir að hjá Engjaási ehf. fari
nú fram öll blöndun á víni fyrir inn-
lenda markaðinn og útflutningur
vaxi. Borgames-pizzur em fram-
leiddar þarna eins og áður. Þá em
ennþá ákveðin umsvif í mjólkinni,
því mjólkurvörum er dreift um hér-
aðið frá Engjaási.
Þessu til viðbótar hafa verið sett-
ar upp tvær nýjar framleiðsluein-
ingar, efnagerð sem framleiðir vör-
ur undir vörumerkinu Barón og
verksmiðja sem framleiðir morgun-
kom. Framleiðsla á sultum og
ávaxtagrautum undir Barón-merk-
inu hófst á síðasta ári og hefur farið
vaxandi. Verið er að þróa fleiri vör-
ur. Þá hefur verksmiðjan tekið að
sér framleiðslu grauta fyrir Sól hf.
Fyrirtækið Morgunkom var keypt
fyrir rúmu ári og síðan hefur verið
unnið að uppsetningu tækja og
vömþróun. Úm þessar mundir er
verið að hefja markaðssetningu fyr-
ir alvöm á kókókúlum og hafra-
hringjum en báðar þessar afurðir
eiga greinilega fyrirmynd í þekkt-
um erlendum vömm á markaðnum.
Þórir Páll er afar ánægður með
uppbygginguna hjá Engjaási en
viðurkennir að hún hafi tekið lengri
tíma og verið erfiðari en menn áttu
von á. Segir að húsnæði mjólkur-
samlagsins sé fullnýtt með þeim
tækjum sem þar hafa nú verið sett
upp. Hjá fyrirtækinu starfa 25
menn og með annarri starfsemi em
í húsinu næstum því jafn margir
starfsmenn og var þegar þar var
rekið mjólkursamlag. „Við þurfum
bara að selja miklu meira til þess
að þetta sé hagkvæmt og tíminn
einn getur leitt í ljóst hvort það er
hægt,“ segir hann.
Vegna þess þróunarstarfs sem
unnið hefur verið hjá Engjaási ehf.
hefur verið tap á rekstrinum til
þessa. Segir kaupfélagsstjórinn að
þetta verkefni hafi tekið á og menn
geri sér grein fyrir því að rekstur-
inn sé áhættusamur.
Aðlögun að breyttum
aðstæðum
Þrátt fyrir erfiðleikana segist
Þórir Páll Guðjónsson vera bjart-
sýnn á framtíð kaupfélagsins. „Það
hafa orðið ægilega miklar breyting-
ar í Borgarfjarðarhéraði. Það
byggðist á landbúnaði sem mjög
hefur dregist saman. Sem dæmi get
ég nefnt að á síðustu fimm árum
hefur hefðbundnum búskap verið
hætt á 75 jörðum. Starfsemi kaup-
félagsins hefur byggst á afurðasölu
fyrir bændur og sölu rekstrar- og
byggingarvara til þeirra. Þessi
samdráttur hefur því bitnað hart á
rekstri félagsins.
Því er afar mikilvægt að stjóm-
endur félagsins haldi vöku sinni og
séu í takt við tímann. Menn verða
að laga sig að breyttum aðstæðum.
Eitthvað annað verður að koma í
staðinn og ég held að okkar leið sé
að grípa þau tækifæri sem gefast
með aukinni umferð sumarbústaða-
eigenda og annars ferðafólks. Þá
mun héraðið halda velli og kaupfé-
lagið njóta góðs af,“ segir Þórir Páll
Guðjónsson.
Allt að
Örfá verðdæmi
afsláttur
SMATÆKI verð frá kr. HEIMILISTÆKI verð frá kr.
Brauðristar 1.590 Zanussi þvottavél 1200 sn. 54.900
Samlokugrill 1.890 Zanussi uppþvottavélar 43.900
Matvinnsluvélar 4.900 Zanussi þurrkarar 29.900
Handþeytarar 2.290 Zanussi kæliskápar 29.900
Djúpsteikingapottar 4.990 Creda þurrkari 19.900
Kaffivélar 990 Teba ofn með helluborði 32.500
Hárþurrkur 790 Teba keramik helluborð 29.900
Gufustraujárn 2.290 Zanussi eldhúsvifta 6.800
Hitateppi 990 Zanussi frystikistur 150I 32.900
Baðvogir 690 Teba ofn með 2 hellum 15.900
Opið virka daga frá kl. 9.00-18.00, laugardag frá kl. 10.00-16.00
Raðgreiðslur
SUÐURLANDSBRAUT 16, 108 REYKJAVIK
Sími 588 0500
Raðgreiðslur