Morgunblaðið - 26.03.1998, Qupperneq 53

MORGUNBLAÐIÐ
FIMMTUDAGUR 26. MARZ 1998 53
5
]
í
1
|
<
1
1
4
l
i
I
4
4
a
4
1
4
4
íj
j
4
6
4
4
FRETTIR
Landssamtök hjartasjúklinga gefa búnað í neyðarbfl
Morgunblaðið/Þorkell
AGNES Smáradóttir útskýrir hvernig tækin virka. Henni til hægri handar er Gestur
Þorgeirsson, einnig frá Sjúkrahúsi Reykjavíkur.
LANDSSAMTÖK hjartasjúklinga
afhentu á mánudag slysadeild
Sjúkrahúss Reykjavíkur, bráða-
móttöku Landspítalans og Reykja-
víkurdeild Rauða kross íslands að
gjöf búnað sem mun flýta mjög
fyrir greiningu sjúklinga með
kransæðastíflu. Búnaðurinn var
afhentur og kynntur við hátíðlega
athöfn í Slökkvistöð Reykjavíkur
en hann samanstendur af hjarta-
stuðtæki, hjartarafsjá, GSM-síma
og tveimur móttökustöðvum og
kostar samtals rúmar tvær milljón-
ir króna.
Hjartastuötækið, hjartarafsjáin
og síminn verða í neyðarbíl
Slökkviliðs Reykjavíkur. Hjart-
arafsjáin mun gera sjúkraflutn-
ingamönnum kleift að senda hjart-
sláttarrit af sjúklingi með hjart-
sláttaróreglu í gegnum símann á
slysadeild Sjúkrahúss Reykjavíkur
eða bráðamóttöku Landspítalans
þar sem móttökubúnaðurinn tekur
við boðunum og prentar út hjart-
sláttarritið. Þetta gerir læknum og
Fyrstu
mínúturn-
ar ráða oft
úrslitum
hjúkrunarfræðingum kleift að
meta ástand viðkomandi sjúklings
áður en hann kemur á sjúkraliúsið
og gera viðeigandi ráðstafanir til
undirbúnings meðferð. Þannig
mun hinn nýi búnaður stytta
greiningartíma sjúklinga um
þónokkrar dýrmætar mínútur, þar
sem fyrstu mínúturnar ráða oft úr-
slitum þegar sjúklingur fær
kransæðastíflu.
Gísli J. Eyland, formaður Lands-
samtaka hjartasjúklinga, minntist
þess í ávarpi sínu þegar hann var
sjálfur fluttur á sjúkrahús fyrir
tuttugu árum með gífurlegan verk
fyrir brjósti. Hann var óþolinmóð-
ur og honum þótti óþægilegt að
liggja aftur í bflnum meðan sjúkra-
flutningamennirnir sátu frammí
og töluðu saman. „í dag þurfa
sjúklingar ekki að biðja sjúkra-
flutningamennina um að flýta sér,
því boðin eru komin á vaktina á
svipstundu," sagði Gísli.
Agnes Smáradóttir, deildar-
læknir á lyflækningadeild Sjúkra-
húss Reykjavíkur, útskýrði hvern-
ig búnaðurinn virkaði og lagði
áherslu á að hann væru mjög ein-
faldur í notkun. Sjúklingurinn er
tengdur við rafsjána þegar í
heimahúsi, eða um leið og hann er
settur á sjúkrabörurnar. Þannig er
hægt að tengja GSM-símann við
rafsjána um leið og út í sjúkrabíl-
inn er komið og senda þannig
hjartsláttarritið beint á spítaiann,
þar sem hægt er að veita sjúk-
lingnum viðeigandi meðferð um
leið og hann kemur í hús.
Kynningar-
dagur
skjalasafna
ÞJÓÐSKJALASAFN íslands og
héraðsskjalasöfnin um land allt efna
laugardaginn 28. mars nk. til kynn-
ingardags skjalasafna. Þá verður
opið hús í nær öllum skjalasöfnum.
Sýnd verða skjöl í vörslu safnanna,
leiðbeint um leit og notkun skjala
og önnur starfsemi kynnt. Dagskrá
hefst kl. 13 og stendur til kl. 16.
Kaffiveitingar verða á boðstólum.
í Þjóðskjalasafni íslands í Safna-
húsinu við Hverfisgötu verða til
sýnis gömul og ný skjöl er varða
sögu þjóðarinnar þ.á m. forn bréf á
skinni með hangandi innsiglum,
gjörðabók þjóðfundarins 1851,
gamlar kirkjubækur og bréfabæk-
ur. Lestrarsalurinn verður opinn og
þar verður m.a. leiðbeint um notkun
örfilma sem geyma ættfræðiupplýs-
ingar. Svarað verður fyrirspumum
um leit að ýmsum tegundum skjala
og notkun þeirra. I anddyri hússins
verða sýndar teikningar af skipu-
lagi framtíðarhúsnæðis Þjóðskjala-
safns á Laugavegi 162.
Opið hús með sýningum og kynn-
ingum verður í eftirfarandi héraðs-
skjalasöfnum: Borgarskjalasafninu,
Skúlatúni 2 í Reykjavík, Héraðs-
skjalasafninu á Akranesi, Borgar-
nesi, Blönduósi, Sauðárkróki, Siglu-
firði, Akureyri, Húsavík, Egilsstöð-
um, Höfn, Skógum, Vestmannaeyj-
um og á Selfossi.
Borgarskjalasafnið verður þenn-
an dag með bás í Kringlunni þar
sem hægt verður að fá upplýsinga-
rit og starfsmenn svara spurningum
um starfsemi safnsins. A Akranesi
verður fluttur fyrirlestur um skjöl
og skjalasöfnun. Á Selfossi verður
dagskrá um héraðsskjalasafnið í
svæðisútvarpinu kl. 20-22 föstudag-
inn 27. mars og bein útsending
verður frá safninu á kynningardag-
inn.
í tilefni dagsins hefur verið gefið
út veggblað og kynningarpési um
starfsemi héraðsskjalasafna.
Starfsnám
fyrir atvinnu-
lausa
UNDANFARIN misseri hefur Iðja,
félag verksmiðjufólks, greint nokk-
uð aukin umsvif í fataiðnaði á fé-
lagssvæði sínu. Þessu hefur tengst
aukin eftirspurn eftir atvinnuleyf-
um fyrir erlent launafólk til starfa á
saumastofum á sama tíma og at-
vinnuleysi virðist vera nokkuð við-
varandi á höfuðborgarsvæðinu, seg-
ir í fréttatilkynningu.
Af þessu tilefni hefur Iðja, félag
verksmiðjufólks, komið á samstarfi
við atvinnurekendur og Iðntækni-
stofnun með styrk úr Atvinnuleysis-
tryggingarsjóði og komið á starfs-
námi fyrir atvinnulausa í fata-, vefn-
aðar- og skinnaiðnaði til að mæta
aukinni eftirspurn eftir starfsfólki í
greininni.
Námið fer þannig fram að um 20
einstaklingar byrja á að sækja 40
tíma bóklegt nám sem skiptist í aÞ
mennt nám og faglegt bóknám. I
framhaldi af þessu munu þátttak-
endur fara í minni hópum til starfs-
náms út í fyrirtæki í 80 klst. Gert er
ráð fyrir að greiða fyrirtækjum sem
taka nema a.m.k. hluta kennslu-
kostnaðar sem til fellur í starfsnám-
inu. Bóklegi hluti námsins fer fram í
fundarsal á skrifstofu Iðju, félags
verksmiðjufólks.
Þátttakendur halda atvinnuleys-
isbótum meðan á náminu stendur
en eiga væntanlega góða möguleika
á störfum við iðnina að náminu
loknu.
Heildarkostnaður við starfsnámið
nemur u.þ.b. sömu upphæð og
greidd er til 20 atvinnulausra ein-
staklinga á mánuði, þannig að þó
ekki nema helmingur hinna at-
vinnulausu þátttakenda verði kom-
inn bstarf að loknu náminu mun það
aðeins taka tvo mánuði að vinna upp
þann styrk sem Atvinnuleysistrygg-
ingarsjóður leggur verkefninu til.
Frekari upplýsingar veitir Garð-
ar Vilhjálmsson, skrifstofustjóri
Iðju.
Fyrirlestur um
djúpsjávar-
hveri
VIGGÓ Þór Marteinsson, örveru-
fræðingur á Iðntæknistofnun, held-
ur fyrirlestur föstudaginn 27. mars
á vegum Líffræðistofnunar HÍ sem
nefnist „Djúpsjávarhverir".
f fréttatilkynningu segir: „Fljótt
á litið virðast hverir og umhverfi
þein-a á landi vera lífvana þar sem
ekkert sjáanlegt staðbundið líf
finnst við þá og því síður var haldið
að eitthvert líf gæti þrifist í kraum-
andi jarðhitanum. Það var ekki fyrr
en á seinnihluta sjöunda áratugar-
ins að menn uppgötvuðu að hverirn-
ir, hvort sem þeir voru tærar laugar
eða leðjupollar, voru fullir af bakt-
eríum og fornbakteríum (Archaea).
Slíkar lífverur, sem hafa kjörhita-
stig yfir 60°C hafa verið nefndar
hitakærar örverur. Hverasvæði
finnast ekki einungis á landi heldur
einnig í sjó og þá á mismiklu dýpi,
sem getur verið allt frá því að sjást
á fjöru í það að vera á nokkurra
kílómetra dýpi.
Tæpum áratug eftir að fyrsta
hitakæra bakterían var einangruð
úr landhver uppgötvaðist nýtt lífríki
við eitt slíkt hverasvæði en undir-
staða lífríkisins voru efnatillífandi
örverur. Síðan þá hafa fleiri slík
svæði verið uppgötvuð en þau birt-
ast eins og vinjar í eyðimörk á eyði-
legum sjávarbotninum. Erindið
fjallar um hvar og hvernig djúpsjáv-
arhverir myndast og um það hvers
konar líf þrífst þar. Sérstök áhersla
verður lögð á hitakærar örvéhur og
sagt verður frá einangrun einnar
slíkrar örveru undir háum þrýst-
ingi.“
Fyrirlesturinn verður haldinn í
húsakynnum Líffræistofnunar,
Grensásvegi 12, stofu G-6 kl. 12:20.
Öllum er heimill aðgangur.
Ráðstefna um
veðurfar og
sjávarstrauma
RÁÐSTEFNAN verður haldin í
Borgartúni 6. Fyrri daginn hefst
ráðstefnan kl. 9.30 (skráning frá kl.
8.45) en síðari daginn kl. 9. Ráð-
stefnan er öllum opin en þátttöku-
gjald er 2.000 kr.
Á fimmtudaginn og föstudaginn
26. og 27. mars, verður haldin ráð-
stefna um veðurfar og sjávar-
strauma í N-Atlantshafi. Á ráð-
stefnuna koma 13 erlendir vísinda-
menn sem flytja erindi um sérgrein-
ar sínar auk þess munu 8 íslenskir
vísindamenn greina frá niðurstöð-
um rannsókna sinna.
Tveimur fyrirlesurum var boðið
sérstaklega. Þetta eru þeir Robert
Dickson frá Bretlandi og Gerard
Bond frá Bandaríkjunum. Báðir eru
þessir menn heimsþekktir á sínu
sviði, Dickson fyrir rannsóknir á
sambandi veðurfars og hafstrauma
en Bond fyrir rannsóknir á veður-
fari fyrri tíma. Erindi Dickson heit-
ir „The response of the Nordic Seas
to long-term changes in the NAO“
(Viðbrögð norðurhafa við langtíma-
breytinum í Norður-Atlantshafs-
þrýstisveiflunni) en erindi Bond
„Persistent milennial-scale climate
instability in the North Atlantic
during the Holocene" (Viðloðandi
óstöðugleiki í Norður-Atlantshafi á
Nútíma).
Þó þess sé vart að vænta að fyrir-
lesarar svari beint spurningunni um
það hvort hætta sé á að Golfstraum-
urinn lamist eða stöðvist í náinni
framtíð verða stórar sveiflur í hon-
um mjög til umræðu, segir í frétta-
tilkynningu.
Fyrirlestur á
vegum
Líffræðistofn-
unar HI
STEINDÓR J. Erlingsson, Raun-
vísindastofnun HÍ, heldur fyrirlest-
ur í dag, fimmtudaginn 26. mars, á
vegum Líffræðistofnunar sem nefn-
ist „Þróun lífsins: Hugmyndir ís-
lendinga á árunum 1870-1940.“
í fréttatilkynningu segir: „í um-
ræðu íslendinga um þróun á tíma-
bilinu 1870-1940 má greina tvo meg-
inþætti: Annars vegar voru menn
almennt sammála hugmynd
Darwins um þróun lifsins, hins veg-
ar má segja að þeir sem lögðu sig
eftir því að fjalla um efnið hafi hafn-
að hugmynd Darwins um náttúru-
legt val. I erindinu verður fyrst litið
á hvernig jarðsagan og fósturfræðin
voru túlkaðar sem vísbending um
þróun. Síðan verður litið til skrifa
Benedikts Gröndals og Ágústar H.
Bjarnasonar um orsök þróunarinn-
ar. Benedikt skrifaði árið 1872 mjög
lofsamlega grein um kenningar
Darwins en í síðari skrifum hafnaði
hann alfarið hugmynd Darwins um
náttúrulegt val en tók upp hug-
myndina um stökkbreytiþróun.
Ágúst birti fyrstu hugleiðingar sín-
ar um þróun í „Nítjándu öldinni" frá
1906, en þar og í síðar skrifum sín-
um hafnaði hann einnig náttúrulegu
vali en aðhylltist í staðinn lamar-
kíska þróun.“
Fyrirlesturinn verður haldinn í
húsakynnum Líffræðistofnunar,
Grensásvegi 12, stofu G-6, kl. 16:15.
Öllurri er heimill aðgangur.
LEIÐRÉTT
Afgreiddu 62 þúsund
lítra á 23 mínútum
STARFSMAÐUR Eldsneytisaf-
gi-eiðslu Keflavíkurflugvallar hafði
samband við ritstjórn Morgunblaðs-
ins í gær, vegna fréttar um Boeing
777 í blaðinu í fýrradag. Hann vildi
upplýsa að Morgunblaðið hefði
fengið rangar upplýsingar, þar sem
greint var frá því í fréttinni, að elds-
neytisáfylling hefði dregist. Hann
segir að það hafi tekið 23 mínútur
að setja 62 þúsund lítra af eldsneyti
á vélina, sem teljist afar góð af-
greiðsla.
Leiðrétting við grein Svavars
SVAVAR Gestsson sendir Morgun-
blaðinu eftirfarandi:
„I grein minni í Morgunblaðinu í
gær segir að kannski geti A-flokk-
arnir fengið 40% hvor í sínu lagi.
Það er fullmikil bjartsýni; þarna
átti að standa að flokkarnir gætu
samtals fengið yfir 40% atkvæða
þótt þeir byðu fram hvor í sínu
lagi.“
Þverárhlíðahreppur
í FRÉTT Morgunblaðsins um sam-
einingu í Mýrasýslu láðist í myndar-
texta að geta fulltrúa Þverárhlíðar-
hrepps. Beðist er velvirðingar á
mistökunum.
Ekki hefta útbreiðslu
í GREIN um hitasóttina á fóstudag
kom fram að Gunnar Arnarsson
hrossaútflytjandi hefði verið þeirrar
skoðunar að breiða ætti sóttina út
um allt land. Hið rétta er að hann '
var þeirrar skoðunar að ekki ætti að »
hefta útbreiðslu veikinnar og leið-
réttist það hér með. 5
Formerki vantaði
ÞAU mistök urðu við birtingu “j
greinar Sveinbjöms Jónssonar Um i
gagnsemi píramíta í sérblaði Morg- i
unblaðsins Úr verinu í gær, að plús- -
ar og mínusar féllu út úr einum '
kafla greinarinnar. Fyrir vikið varð
kaflinn lítt skiljanlegur. Því er um-
ræddur kafli birtur hér á ný með
réttum formerkjum, það er plúsum
og mínusum þar sem það á við:
„Við skulum láta nægja að skoða
tilgátu tölvu Kristjáns nr. 1.: 1 árs
-s- 0.0302. Engin sérstök athuga-
semd. 2 ára + 6.3268. Hvílíkar
barnapíur. Sérhver þeiiTa leggur
stofninum til 6,3 kg af nýliðum. 3
ára + 9.1814. Hvers lags geðsveifl-
ur eru þetta, nú éta þeir 9 kg stykk-
ið! 4 ára + 3.2101. Er samviskan r
farin að segja til sín? 5 ára + t
4.3506. Vá, góðir í tvö ár í röð. 6 ára :
+ 0.0929. Eru þeir að springa á '
limminu? 7-10 ára + 0.0000. Komn- *
ir í pásu eða hvað? 11 ára + •
989.0794. Það er bara hátt í tonn á
stykkið. 12 ára + 15757.5436. Éta ‘
þeir nú 16 tonn stykkið umfram það i
sem þeir leggja til? 13 ára + \
26131.2410. Þá er bara að borga |
með 26 tonnum árið eftir. 14 ára +
39283.4166. Og ef það er ekki nóg
má bæta við 40 tonnum núna. 15 ára
+ 110008.2088. Nú er bara að hætta
að gera það og liggja í leti það sem i
eftir er. 110 tonn hljóta að duga í !
nokkur ár enn.“
Rafföng, ekki raflagnir
í GREIN Armanns Jóhannssonar í
rafverktaka um einkavæðingu raf- I
magnseftirlits, sem birtist í Mbl. 19. t
marz sl., varð meinleg misritun. Þar ,
sem stóð „raflagnapróf* átti að 5
sjálfsögðu að standa „raffangapróf* i|
og leiðréttist það hér með.
Fyrirlestur um
sjálfsvíg
ANNAR af fjórum fræðslu- og um-
ræðufundum um sjálfsvíg verður j
fimmtudaginn 26. mars kl. 20.
Að þessu sinni verður fjallað um
sjálfsvíg með hliðsjón af skömm og
fordómum. Fundurinn fer fram í
safnaðarheimili Óháða safnaðarins
við Háteigsveg. Umsjónarmaður er
Jóhann Björnsson, MA í heimspeki. 7r
Allir eru velkomnir og er aðgangs-
eyrir engrnn.