Morgunblaðið - 12.07.1998, Blaðsíða 41

MORGUNBLAÐIÐ
SUNNUDAGUR 12. JÚLÍ 1998 4 Vt
I
i
j
i
:
i
j
I
I
1
i
i
í
i
i
I
i
j
i
i
-I
Rosendal,
herragarður í
Harðangursfirði
Frá Hallgrími Magnússyni:
FIRÐIRNIR vestanfjalls í Noregi
eru rómaðir fyrir fegurð. Þeir eru
langir og djúpir og að þeim liggja
brött fjöll. Landið er skógi vaxið
milli fjalls og fjöru og undirlendi
er víða lítið sem ekkert. Rétt sunn-
an við Bergen er Harðangursfjörð-
ur, langur og djúpur og nær langt
inn í landið. í Harðangursfirði
liggur herragarðurinn Rosendal,
undir hlíðum tveggja fjalla í sér-
kennilega fallegu umhverfi. Það er
sannarlega þess virði fyrir ferða-
langa á þessum slóðum að gera sér
ferð inn eftir Harðangursfirði og
skoða herragarðinn og umhverfi
hans.
Höllin byggð
Á miðri 17. öld um það leyti sem
Sr. Hallgrímur Pétursson var að
ljúka Passíusálmunum í fátækleg-
um húsakynnum sínum uppi í
Hvalfírði, kvæntist fátækur dansk-
ur aðalsmaður Ludvig Rosen-
krantz ungri stúlku af ríkustu
bændaætt Noregs. Við giftinguna
eignaðist Rósenkranz, auk baróns-
nafnbótar, miklar jarðir á svæðinu
í kringum Harðangursfjörð og
ákvað að byggja sér höll. Rósen-
kranz hefur verið smekkmaður
mikill því hann valdi höllinni stað
við rætur tveggja snarbrattra
fjalla í umhverfi sem vart á sinn
líka hvað snertir fegurð og glæsi-
leik. Það sem er sérkennilegt við
bygginguna er hversu Mtil hún er,
miðað við glæsihallir greifa og bar-
óna í Mið-Evrópu. Alls staðar skín
þó í gegn einlægur vilji til að halda
uppi tilhlýðilegri virðingu og glæsi-
leik.
Skortur á marmara
• Við bygginguna varð ekki lagt út
í kostnað við að sækja byggingar-
efni langt að, heldur notað það sem
hendi var næst. Til dæmis er stig-
inn sem Mggur frá aðaldyrum húss-
ins upp á aðra hæð ekki úr marm-
ara eins og víða tíðkaðist, heldur úr
eik. Sama má segja um veggi
gangsins á efri hæðinni, þeir eru
klæddir eik, en ekki marmara, eins
og baróninn hefur vafalaust séð í
stærri höllum. Samt hefur hann nú
langað í marmara því þilin og stig-
inn eru máluð með marmara-
munstri. Sjálfsagt hefur þessi til-
högun þótt viðeigandi fyrir 300 ár-
um, en nú á dögum þætti þetta
vafaMtið eyðilegging á ómáluðu eik-
arþih.
ar í fornu veggfóðri að það sé
hugsanlega innflutt frá Frakk-
landi. Herbergið er allt hið glæsi-
legasta og vel skiljanlegt hvers
vegna það hefur staðið af sér all-
ar breytingar, öllum hefur verið
ljóst að sérhver breyting yrði ein-
ungis til að eyðileggja heildar-
svipinn.
f eigu manns af
íslenskum ættum
Höllin hélst ekki lengi í eigu
Rosenkranz ættarinnar. Ættin dó
út um 60 árum eftir að hölhn var
reist og féll hún þá í hendur kon-
ungs. Hann seldi hana til biskups
nokkurs sem hét Eduard Londem-
ann og var íslenskur í aðra ættina,
ættaður frá Eyrarbakka. Á síðustu
öld var hölhn miðstöð lista í Nor-
egi. Eigandinn reisti þama stórbú
og lagði sig eftir að bjóða helstu
Mstamönnum Noregs til sín til
hvfldar og hressingar. I höflinni
eru þrír flyglar, frá mismunandi
tímum og í hinum elsta er hljóm-
grindin úr tré, en slík hljóðfæri
halda illa stilMngu. Þessi hljóðfæri
eru notuð á sumartónleikum herra-
garðsins.
Dæmi um velheppnaða
ferðaþjónustu
Á öðrum áratug þessarar aldar
eignaðist háskólinn í Ósló höllina
og stórt bóndabýli sem henni var
tengt. Byggingar þessar voru í
hálfgerðri níðurníðslu fram eftir
öldinni, en uppúr 1980 réðust
áhugasöm hjón til hallarinnar og
hófu að byggja þarna upp safn.
Sleitulaus vinna og óþrjótandi
áhugi þeirra hefur skilað góðum
árangri. Núna er höllin einn af
vinsælustu ferðamannastöðum
Vestur-Noregs. Gestir eru um
40.000 á ári. Þau hafa einnig hald-
ið uppi hefðum frá fyrri öld og
bjóða til sín listamönnum í ýmsum
listgreinum. Málverkasýningar,
tónleikar og leiksýningar eru þess
vegna fastir liðir á sumrin. Auk
þess hafa þau endurbyggt bónda-
býlið sem hótel og ráðstefnusali
og geta nú tekið á móti 40 gestum
í einu og er allur búnaður í göml-
um stfl. Vegna fegurðar sinnar og
friðsældar hefur staðurinn orðið
vinsæll fyi'ir ráðstefnur og nám-
skeið og er lýsandi dæmi um vel
heppnaða uppbyggingu ferðaþjón-
ustu.
HALLGRÍMUR MAGNÚSSON,
FossahMð 3, 350 Grundarfirði.
= 448.00-
ath. Takma
Vegr>am .
Hjá okkur eru Visa- og
Euroraösamningar
ávísun á staögreiöslu
Armúla 8 - 108 Reykjavik
Öll verðin miðuð við 4 fullorðna í bíl. Barnaafslátturer veittur af þessum verðum
Fáðu nánari upplýsingar hjá okkur í síma
As sem
^UPMANNAHÖFN
^ ' V Flug og bíll í viku
* Wkr- 35.840
C/rlando
Flug og bíll í viku
frá kr.
P
ARIS
Flug og bíll í viku
Wkr'34,460
flNNEAPOUS
Flug og bíll í viku
frá kr.
í/4u
I STERDAM
Fiug og bíll í viku
Wkí 34,180
»
ARCELONA
Flug og bíll í viku
,rú kr 36.990
^þXEMBORG
IXEMBORG
Flug og bíll í viku
,rikr- 33.150
-UNCHEN
Flug og bíll i viku
wkr-31,110

ALTIMORE/
>^OSTON
Fiug og bíll í viku
,rákr49.130
£>u
USSELDORF
Flug og bíll i viku
frá kr.
jS
NDON
Flug og bíll í viku
Wkr-34.100
(ífa
GOW
Flug og bill í viku
fró icr. 24,400
^RANKFURT
Flug og bíll í viku
Wkr-34.930
CVerðin eru með^'y
^öllum sköttum^fet SMH,
Panlið i sinta
FERÐASKRIFSTOFA ' ^
552 3200
S REYKJA VIKUR
i“*h1 Aðalstræti 9 - sími 552-3200
Þrjúhundruð og flmmtíu
ára gamalt veggfóður
Á annarri hæð voru vistarverur
aðalsins. í áranna rás hafa verið
gerðar ýmsar breytingar á öllum
herbergjum nema einu, herbergi
barónsins. Það er varðveitt svo til
óbreytt frá byggingu hússins um
miðja 17. öld. Veggfóðrið er frá
þessum tíma og telja sérfræðing-
www.mbl.is