Morgunblaðið - 13.10.1998, Qupperneq 36

36 ÞRIÐJUDAGUR 13. OKTÓBER 1998
MORGUNBLAÐIÐ
MORGUNBLAÐIÐ

STOFNAÐ 1913
ÚTGEFANDI: Árvakur hf., Reykjavík.
FRAMKVÆMDASTJÓIII: Hallgrímur B. Geirsson.
RITSTJÓRAR: Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
ARFUR
KOMMÚNISTA í
RÚSSLANDI
FÁTT sýnir betur þá eymd og auðn, sem kommúnisminn hef-
ur skilið eftir sig í Rússlandi, en ákall Jevgenis Primakovs
forsætisráðherra um matvælaaðstoð af mannúðarástæðum frá
Evrópusambandinu. Primakov bar fram þessa ósk í viðræðum í
Moskvu fyrir helgina við Jacques Santer, forseta framkvæmda-
stjórnar ESB. Þá falaðist rússneski forsætisráðherrann einnig
eftir lánveitingum vegna gífurlegs ríkissjóðshalla og efnahag-
skreppu. Santer hafði góð orð um matvælaaðstoð, en hafnaði
hins vegar frekari lánveitingum til Rússa að svo stöddu.
Astandið í Rússlandi er alvarlegt og margir óttast hungur í
landinu í vetur. Aður hefur komið fram, að yfirvöld á Murm-
ansk-svæðinu hafa leitað til norrænna nágranna sinna um mat-
vælaaðstoð vegna hungurvofunnar. Ömurlegt hefur verið að
horfa upp á fréttamyndir af matarlausum rússneskum her-
mönnum að tína ber og sveppi til að seðja hungur sitt. Þrátt fyr-
ir þetta hafa rússneskir hershöfðingar boðað víðtæka hernaðar-
aðstoð við einræðisherrann Milosevic í Júgóslavíu beiti Samein-
uðu þjóðirnar og NATO-ríkin hann hervaldi til að láta af kúgun-
inni og þjóðernishreinsununum í Kosovo. Hvernig hefur rúss-
neski herinn efni á slíku á meðan þjóðin sveltur? A enn að fórna
rússneskri alþýðu vegna stórveldadrauma, sem virðast lifa góðu
lífi?
BIÐJANDI, BOÐANDI OG
ÞJÓNANDIKIRKJA
STJÓRNKERFI þjóðkirkjunnar, sem er í eðli sínu almanna-
hreyfing, byggist á tveimur meginþáttum: 1) lýðræðislega
kjörnum sóknarnefndum og kirkjuþingi, 2) embættiskerfi, þ.e.
prestum, próföstum, vígslubiskupum og biskupi. Þessir stofnar
mætast síðan í kirkjuráði, sem skipað er tveimur leikmönnum
og tveimur prestum undir forsæti biskups.
Kirkjuþing, æðsta stofnun kirkjunnar, kom í fyrsta sinn sam-
an í gær, eftir að ný kirkjulög tóku gildi. Þingið er nú í fyrsta
sinn skipað leikmönnum að meirihluta - og undir forsæti leik-
manns. Það fjallar nú og framvegis um ýmis mál, sem heyrðu
áður undir Alþingi, en þjóðkirkjan er nú fjárhagslega sjálfstæð
stofnun. Eitt fyrsta verkefni þess verður að setja starfsreglur
um ýmsa málaflokka kirkjunnar innan þeirra marka er lögin
ákveða.
Kirkjan verður sjálfstæðari, skilvirkari og sterkari með hinni
nýju lagaskipan. En boðskapurinn er einn og samur. Biskupinn,
herra Karl Sigurbjörnsson, komst svo að orði í viðtali við Morg-
unblaðið: „Við þessa messu biðjum við fyrir störfum kirkjuþings
um leið og við minnumst þess á hvaða grunni kirkjan stendur,
hverjar rætur hennar eru í sögunni og horfum til framtíðar.
Þjóðkirkjan kveður þessa öld eftir að hafa gengið í gegnum
meiri breytingar en um langan aldur og er staðráðin í því að
mæta 21. öldinni með endurnýjuðum þrótti sem myndug og
sjálfstæð, biðjandi, boðandi og þjónandi þjóðkirkja."
ÁLFTADRÁP -
SIÐLAUST ATHÆFI
SAMKVÆMT upplýsingum sjónarvotta sást til fimm manna
við álftaveiðar í Þykkvabæ helgina 3. og 4. október og taldi
einn sjónarvottanna að 40 til 50 fuglar hefðu verið drepnir. Full-
trúi sýslumanns á Hvolsvelli hefur staðfest að nærri 30 álftir
hafí legið eftir veiðarnar, en álft er alfriðaður fugl á íslandi.
Engin fundust þó álftahræin, enda er talið að mennirnir hafi
hirt þau.
Náttúrufræðistofnun hefur í kjölfar álftadrápsins ákveðið að
leggja fyrir lögreglu upplýsingar, sem hún telur sýna, að ákveð-
in veitingahús hafí boðið upp á álftir á sælkera- og villibráðar-
kvöldum. Forstjóri hennar segist hafa upplýsingar um, að álft
hafi verið á boðstólum á opinberum veitingahúsum og í veizlum
á vegum félagasamtaka. Jón Gunnar Ottósson segir álftastofn-
inn mjög viðkvæman og hafa farið minnkandi undanfarið um 3%
á ári. Síðast fór fram talning árið 1995 og reyndust þá vera
15.842 fuglar í stofninum. Helzt drepast álftir þannig, utan nátt-
úrulegs dauða, að þeim er gjarnt að fljúga á raflínur.
Veiðar á álft eru stranglega bannaðar og refisvert athæfi.
Sýslumaðurinn í Rangárvallasýslu hefur nú álftadrápið til rann-
sóknar. Vonandi næst til lögbrjótanna og þeir verða látnir sæta
ábyrgð fyrir hegðan sem er ekki siðuðu fólki sæmandi.
S
Biskup Islands við setningu þrítup;asta kirkjuþings í gærmorgun
Aldrei betri for-
sendur til kristni-
boðs meðal
þjóðarinnar
MEÐAL helstu verkefna kirkjuþings, sem starfa
mun næstu tvær vikurnar, er að setja kirkjunni
ýmsar starfsreglur samkvæmt nýjum lagaramma.
Jóhannes Tómasson hlýddi á stefnuræðu biskups
og ávarp kirkjumálaráðherra við setningu
kirkjuþings í gærmorgun.
FORSETI kirkjuþings var kjörinn í gær úr hópi
leikmanna eins og nýr lagarammi um stjórn og
starfshætti kirkjunnar gerir ráð fyrir. Kjörinn var
Jón Helgason, fyrrverandi alþingismaður, og hlaut
hann 17 atkvæði. Fyrsti varaforseti var kjörinn Jó-
hann Bjömsson og annar varaforseti Magnús Stef-
ánsson. Forsetar kirkjuþings eru kjörnir í embætti
sín til fjögurra ára, þ.e. jafnlengi og kirkjuþingsfull-
trúar eru kjörnir.
■ Við upphaf þingfundar lá fyrir að taka afstöðu til
kæra séra Þóreyjar Guðmundsdóttur sem kært
hafði kosningu fulltráa til kirkjuþings í Múlapró-
fastsdæmi. Taldi séra Þórey, sem lét af embætti
sínu sem sóknarprestur í Desjarmýri síðastliðið vor,
að kosning kirkjuþingsfulltrúa hefði með réttu lagi
átt að fara fram í apríl en hún fór ekki fram fyrr en í
júlí. Lögfræðingar kirkjumálaráðuneytisins mátu
mál þannig að kjör í apríl væri einungis viðmiðun en
ekki lögbundið. Kjörbréfanefnd kirkjuþings lagði til
að kærunni yrði vísað frá og var það samþykkt.
Söguleg tímamót
„Þetta eru söguleg tímamót sem við fögnum,"
sagði biskup íslands, herra Karl Sigurbjörnsson, í
stefnuræðu sinni við setningu kirkjuþingsins. Hann
sagði kirkjuþing mynduga stofnun sjálfráða kirkju,
leikmenn skipuðu nú meirihluta og að úr hópi þeirra
væri forseti þingsins kjörinn.
„Við höfum fengið dýrmætan arf til ávöxtunar á
Islandi,“ sagði biskup meðal annars í inngangi
stefnuræðu sinnar. „Og við berum mikla ábyrgð.
Kirkjan hefur aldrei haft betri forsendur á Islandi
til kristniboðs meðal þjóðarinnar, aldrei eins vel
menntað starfsfólk, aldrei eins góða starfsaðstöðu,
aldrei eins almennar væntingar, aldrei jafngóð skil-
yrði. Við megum ekki bregðast. Kærleikur Krists
knýr okkur til verka. Okkur er nauðsyn á að marka
stefhu tfl framtíðar, setja okkur fyrir sjónir hvemig
kirkjan geti sem best rækt hlutverk sitt í iðuköstum
samtíma síns.“
Biskup ræddi um sóknina sem grunneiningu
kirkjunnar, sókn og prófastsdæmi væri starfsvett-
vangurinn þar sem fagnaðarerindið væri boðað í
orði og verki. Hann sagði um 150 presta starfandi í
kirkjunni, fjölda meðhjálpara, djákna, organista,
starfsmanna í kærleiksþjónustu, bama- og æsku-
lýðsstarfi, tónlist og sóknarnefndum. Hann sagði
Morgunblaðið/Golli
BISKUP Islands, herra Karl Sigurbjörnsson, flytur stefnuræðu sína við
setningu kirkjuþings í gær. Á myndinni má einnig sjá Þorstein Pálsson
kirkjumálaráðherra.
Taka þarf á
misvægi í
mannahaldi
BISKUP gerði sókna- og prestakallaskipan að sér-
stöku umræðuefni í stefnuræðu sinni á kirkjuþingi
og sagði að ekki yrði hjá því komist að taka á
misvægi í mannahaldi, taldi að víða mætti lagfæra
og hagræða og horfast yrði í augu við stórfellda
fólksflutninga í landinu og vöxt þéttbýlis.
Hann rifjaði upp að samkvæmt nýgerðu sam-
komulagi kirkju og ríkis um kirkjueignir hefði kirkj-
an yfír 138 stöðugildum presta að ráða. Sagði hann
34 prestaköll með færri en 500 íbúa, 18 þeirra væru
með um eða innan við 300 íbúa og sex prestaköll
sagði hann hafa færri en 200 íbúa. í 23 prestaköllum
væru íliúai' fleiri en 5.000 og þjónuðu þeim 35 prest-
ar. „I einu prófastsdæmi eru 6.400 manns sem 8
prestar þjóna. í öðru búa tíu sinnum fleiri, 64.000
sóknarbörn, og þeim þjóna 14 prestar. Samanburð-
urinn er ekki alls kostar sanngjarn því mannfjöldi
eða fæð segir ekki alla sögu varðandi þjónustubyrði.
Ymsir aðrir þættir koma þar inn í,“ sagði biskup og
minnti á að fámenn prestaköll væru iðulega saman
sett af mörgum sóknum, víða væru vegalengdir
miklar og í fámenni væri prestur einyrki án stoð-
kerfis sem fjölmennari sóknir gætu boðið upp á.
Sameining sókna brýnt verkefni
Karl Sigurbjörnsson sagði sameiningu sókna
brýnt verkefni til að efla þjónustu kirkjunnar og
styrkja yrði prestsþjónustu jafnt í fámenni sem í ört
vaxandi byggðahverfum. „Kirkjan hefur ætíð staðið
með fólkinu þar sem byggð á í vök að veijast en ver-
ið sein að mæta fólki í nýjum byggðahverfum.
Skyldi það seinlæti hafa átt sinn þátt í rótleysi borg-
arbúans?"
Þá setti biskup fram þá hugmynd að þar sem fá-
menn prestaköll væru í nágrenni við viðamikil
prestaköll mætti fela nági’annapresti ákveðin verk-
efni.
mikla auðlind í kirkjunni í því fólki sem ynni að því
að hlúa að lífi og þjónustu kirkjunnar.
„Það er eitt brýnasta verkefni presta og forystu-
fólks sóknanna að hlúa að samfélagi tráarinnar í
söfnuði sem vill veita skilyrði til vaxtar og þroska í
trá, trú sem ekki er barnahjal heldur meðvituð lífs-
afstaða, lífsþroski, lífsviska fullorðinnar manneskju.
Ekki bara kirkjunnar vegna, sögu hennar, hefða,
hagsmuna. Heldur vegna lífsins," sagði biskup.
Hann sagði guðsþjónustu, kærleiksþjónustu og
fræðslu vera meginþætti safnaðarstarfs. Sagði hann
nauðsynlegt að efla guðsþjónustuna þannig að allir
hefðu tækifæri til að taka undir í söng. „Við þurfum
að opna kirkjurnar og greiða veg andlegri endur-
nýjun í kirkjunni með því að auka möguleika á
kyrrð og sálgæslu." Biskup sagði nauðsynlegt að
efla kærleiksþjónustu safnaðanna, auka heimsókn-
arþjónustu og húsvitjanir og auka til muna aðild
sókna að starfi Hjálparstofnunar kirkjunnar og
kristniboði. Með fræðslu kvaðst biskup eiga við boð-
unina í víðasta skilningi og sagði hann prédikunina
einhverja allra mikilvægustu boðmiðlun kirkjunnar
og mikflvægt að hefja hana til vegs á ný.
Sóknarfæri kirkjunnar mörg
Karl Sigurbjörnsson sagði að merkingin í heitinu
sókn væri venjulega það fólk sem ætti sókn að
kirkju. Hann kvaðst vilja sjá það sem herhvöt um
sókn kirkjunnar út til að opna nýjar leiðir, neyta
nýiTa sóknarfæra, ryðja nýjar brautir og byggja
nýjar brýr í hlýðni við það boð frelsarans að fara og
gjöra aðrar þjóðir að lærisveinum. Hann sagði sókn-
arfæri kirkjunnar mörg, kallað væri eftir atbeina
hennar á svo mörgum sviðum og mikilvægt væri að
nýta þau.
Við lok stefnuræðu sinnar minntist biskup á
kristnihátíð um aldamót. Hann kvaðst vilja stuðla að
því að kristniboð og hjálparstarf væri sett á oddinn
af þessu tilefni og vilja beita sér fyrir því að í stað
prestastefnu árið 2000 verði haldið landsþing kirkj-
unnar með öllum prestum og sóknarnefndum lands-
ins og fulltráum stofnana kirkju og þjóðar. Þar
verði hugað að stefnumörkun til framtíðar. Hann
vildi einnig að stefnt yrði að því að kristnitökuminn-
ing yrði ekki aðeins söguleg upprifjun eða einstaka
flugeldasýningar heldur stefnumörkun til 21. aldar-
innar.
Staðfestir
aukið
sjálfstæði
kirkjunnar
ÞORSTEINN Pálsson kirkjumálaráðherra hóf
ávarp sitt á kirkjuþingi með því að nefna þau
tímamót sem kirkjuþing stæði nú á. Nýr biskup
kallaði það saman, Ijórir áratugir væru liðnir frá
því það tók til starfa, alkirkjuráðið hefði starfað
í hálfa öld og kirkjuþing kæmi nú saman til að
heíja störf á grundvelli nýrrar kirkjulöggjafar.
Kirkjumálaráðherra sagði að vald, sem áður
hefði verið í höndum Alþingis og kirkjumála-
ráðuneytisins, hefði verið fært til kirkjunnar,
hún hafi fengið aukið sjálfstæði og nýja ábyrgð
og að meginviðfangsefni kirkjuþings yrði í sam-
ræmi við nýjan kirkjurétt, að setja þjóðkirlyunni
starfsreglur á íjölmörgum sviðum.
Ráðherra minntist einnig á þau þáttaskil sem
urðu nýverið á fjárhagslegum tengslum ríkisins
og þjóðkirkjunnar með rammasamningi þess efn-
is að framlögum til kirkjunnar væri nú komið í
fast skipulagsbundið form. Sagði hann íjármála-
samninginn staðfestingu á því aukna sjálfstæði
TVEIR fyrrverandi biskupar, Ólafur Skúlason
og Sigurbjörn Einarsson, voru viðstaddir setn-
ingu kirkjuþings í gærmorgun.
sem kirkjan væri að öðlast og væri það markmið
hans af hálfu ríkisins að treysta fremur en hitt
Ijárhagslegar undirstöður kirkjustarfsins. Hann
kvaðst þakklátur fyrir að hafa fengið tækifæri til
nokkurrar forystu í þessum efnum af hálfu
stjórnvalda og minnti á að áhugi og einbeittur
vilji fyrrum biskups, Ólafs Skúlasonar, hefði ráð-
ið miklu um hversu fljótt tókst að vinna málinu
framgang bæði innan kirkju og utan.
Þá sagði kirkjumálaráðherra að þótt það hefði
verið talsverð þraut að koma fram breytingum á
kirkjurétti mætti öllum það ljóst vera að sú þraut
yrði öllu þyngri að laga störf kirkjunnar að nýj-
um aðstæðum og háttum. „Verkefnið, sem við
blasir, er að nota það aukna olnbogarými, sem
kirkjan hefur fengið, til að efla kirkjustarfið og
treysta undirstöður þess. Stundum er það sagt,
og þá oftast til að hnjóða í kirkjuna, að hún
byggi á gömlum hefðum. Sumir segja jafnvel að
hún sé lítið annað en gamlar hefðir. Ég geri ekki
lítið úr gömlum hefðum. En öll vitum við að
hefðirnar einar og sér duga skammt. Lifandi
kirkjuhefð felst meðal annars í því að geta mætt
nýjum tíðaranda. En umfram allt þarf lifandi
kirkjuhefð að geta mótað tíðarandann í ljósi
þeirra tniarlegu, siðferðilegu og menningarlegu
gilda sem felast í kristnum boðskap."
Miklir breytingatímar
Þorsteinn Pálsson sagði nú mikla breytinga-
tíma standa yfir, ekki vildu menn að samfélagið
ræki eins og rótlaust þangið en vildu njóta
ávaxtanna af tækniþróun, opnara samfélagi og
nýjum víddum. „En í allri þeirri auðlegð, sem
nýr tími, ný tækni og ný hugsun hefur skapað,
eru líka fólgnar aðrar myndir. Við sjáum fjöl-
skyldur í meiri upplausn en áður. Við sjáum for-
eldra skeyta minna um þá ábyrgð, sem því fylgir
að eiga og ala upp börn. Við sjáum unglingana
ánetjast helvíti eiturlyíjanna, svo sæmi séu tek-
in. Hér hefur kirkjan hlutverki að gegna. En til
þess að það hlutverk verði virkt þarf hún að
vera lifandi stofnun, trú þeim boðskap, sem hún
var stofnuð til að flytja, trú þeim siðferðilegu
gildum, sem hann er reistur á og trú þeim hefð-
um, sem greina kjölfestu frá rótlausu þangi."
Undir lok ræðu sinnar kvaðst kirkjumálaráð-
herra vonast til að nýr kirkjuréttur markaði
ekki aðeins þau tímamót að menn bentu á nýtt
form og nýtt skipulag. „Hitt er miklu mikilvæg-
ara að það sjálfstæði, sem kirkjan fær um innri
málefni sín opni gáttir nýrrar hugsunar og leysi
úr iæðingi nýja krafta til þess að takast á við
verkefni nýs tíma. Það er hið raunverulega
markmið breytinganna og vonandi vígist kirkju-
þingið þeirri hugsjón."
ÞRIÐJUDAGUR 13. OKTÓBER 1998 37>)
Reykjavík - menningarborg Evrópu árið 2000
Ekki tjaldað til
einnar nætur
Reykjavík - menningar-
borg Evrópu árið 2000,
sem er sjálfstæð stofn-
un, Reykjavíkurborg og
ríkið undirrituðu í gær
þríhliða samstarfssamn-
ing vegna umfangs-
mesta menningarvið-
burðar í sögu þjóðarinn-
ar. Orri Páll Ormarsson
var viðstaddur athöfnina
í Höfða en við sama
tækifæri voru frumdrög
að verkefnum menning-
arársins 2000 kynnt.
Morgunblaðið/Golli
BJÖRN Bjarnason menntamálaráðherra, Páll Skúlason, formaður stjórn-
ar menningarborgarinnar, og Ingibjörg Sólrún Gísladóttir borgarstjóri
undirrita samninginn. Að baki þeim stendur Þórunn Sigurðardóttir,
stjórnandi verkefnisins.
REYKJAVÍK er ein af níu
menningarborgum Evrópu
árið 2000. Heildarfjárhags-
rammi verkefnisins hljóðar
upp á 610 milljónir króna. Framlag
Reykjavíkurborgar er 275 m.kr. og
framlag ríkis 235 m.kr. Var þetta
staðfest með undirrituninni í gær.
Ráðgert er að afla 100 m.kr. hjá inn-
lendum og erlendum kostunaraðilum
og sjóðum.
Páll Skúiason, formaður stjórnar
menningarborgarinnar, stóð að undir-
ritun samningsins í Höfða ásamt Ingi-
björgu Sólrúnu Gísladóttur borgar-
stjóra og Birni Bjarnasyni mennta-
málaráðherra en áður hafði Geir Ha-
arde fjármálaráðherra, sem staddur
er erlendis, undirritað hann. Kvaðst
Páll sérstaklega ánægður með við-
brögð ríkis og borgar en fjárframlagið
mun vera í samræmi við óskir menn-
ingarborgarinnar.
I máli Páls kom einnig fram að það
væri mikill heiður og mikið traust sem
okkur íslendingum væri sýnt með því
að Reykjavík skuli hafa verið valin ein
af níu menningarborgum Evrópu árið
2000 - og um leið viðurkenning á þýð-
ingu íslands fyrir evrópska menn-
ingu.
Ingibjörg Sólrún sagði ljóst að
menningarborgin hygðist ekki tjalda
til einnar nætur og vísaði í frumdrög
að dagskrá. „Þetta verður greinilega
ekki flugeldasýning í eitt ár. Hér er
verið að leggja gi-unn að menningar-
starfi sem á eftir að skila sér til borg-
arinnar og landsins alls á næstu ár-
um.“
Björn Bjarnason sagði að
ríkið myndi taka þátt í mikl-
um hátíðahöldum á sviði
menningar árið 2000. Auk
menningarborgarinnar
nefndi hann hálfrar aldar af- _____
mæli Þjóðleikhússins og Sin-
fóníuhljómsveitar íslands, auk þess
sem ríkið mun veita Listahátíð í
Reykjavík forystu það ár. Sagði ráð-
herra í öllum tilvikum mikilvægt að
vel verði að málum staðið. Að hans
mati hefur menningarborgarverkefn-
ið farið vel af stað og óskaði hann að-
standendum áframhaldandi vel-
gengni.
Þórunn Sigurðardóttir, stjórnandi
menningarborgarinnar, lagði í máli
sínu áherslu á að við íslendingar not-
uðum þetta tækifæri til að sýna hvað í
okkur býr, gera okkur dagamun og
helst skilja eitthvað eftir. Sagði hún
Reykjavík ekki endilega ætla að
standa eins að málum og fyrri menn-
ingarborgir, þó að sjálfsögðu myndi
hún reyna að læra af reynslu þeirra
og vinna vel með systurborgunum.
Þær eru Björgvin, Helsinki, Brussel,
Kraká, Prag, Avignon, Bologna og
Santiago de Compostela. Margvísleg
samvinna verður með borgunum og
Mikill heiður
og mikið
traust
mun Reykjavík taka þátt í fjölmörg-
um verkefnum sem Þórunn segir
munu kynna íslenska menningu á er-
lendri gi-und. Sameiginleg skrifstofa
borganna, AECC, er í Brussel.
Borgirnar vinna allar út frá
ákveðnu þema og kom menning og
náttúra í hlut Reykjavíkur.
Við athöfnina í Höfða kom fram að
senn verður auglýst eftir tveimur
framkvæmdastjórum menningarborg-
arinnar, öðrum til að sjá um innlend
verkefni og hinum til að annast þau
erlendu. Er stefnt að því að þeir taki
til starfa um næstu áramót.
Síðastliðinn vetur var auglýst eftir
hugmyndum og tillögum að dagskrá
menningarborgarinnar og barst á
fjórða hundrað tillagna frá einstak-
lingum, hópum, fyiirtækjum og stofn-
unum á velflestum sviðum menning-
ar-, atvinnu- og athafnalífs. Nú hefur
verið fjallað um allar umsóknir og
ákvarðanir liggja fyrir um fjöldamörg
verkefni, sem verða á dagskránni, en
einnig eru allmörg erindi enn í skoð-
un. Að áliti Þónmnar einkennir fram-
leiki og metnaður dagskrána.
Fáir erlendir viðburðir eru komnir
á dagskrá enda segja Páll og Þórunn
brýnt að beina fyrst sjónum að ís-
lenskum verkefnum. „ísland er
spennandi land í augum útlendinga og
fjölmargir aðilar hafa þegar sett sig í
samband við okkur. Við munum aftur
á móti gæta þess að yfirfylla dag-
skrána ekki af útlendingum - við
megum ekki týnast í eigin veislu,“
sagði Þórunn og Páll bætti við að
fyrst og fremst væri stefnt að íslensku
menningarári 2000.
Stefnt er að því að klára flesta
samninga fyrir næsta vor og 90% af
dagskránni liggi þá fyrir.
Þórunn vill að svo stöddu
ekki svipta hulunni af opnun-
arhátíðinni en lofar að hún
______ verði umfangsmikil. For-
”’ smekk að hátíðinni fá íslend-
ingar skömmu fyrir jól 1999, þegar ís-
lenskir og finnskir tónlistarmenn
munu hita upp saman á skemmtistöð-
um eina helgi. Reykjavík hefur við
undirbúninginn einmitt notið góðs af
samvinnu við Helsinki, sem er komin
vel á veg í sinni forvinnu.
Helstu verkefni
Af helstu verkefnum menningar-
borgarinnar má nefna þessi:
Vindhörpuhátíð 2000. Dús ehf.
skipuleggur, í samvinnu við ýmsa að-
ila, hátíð vindsins. Vindhörpur,
vindskúlptúrar o.fl. sem staðsettir
verða á víð og dreif um borgina og í
nánasta umhverfi hennar.
A la Mode Eskimo. Alþjóðleg tísku-
sýning Eskimo Models og fleiri aðila
yfir Laugardalslaug.
íslenska ævintýrið. Leiklistarhátíð
Bandalags sjálfstæðra atvinnuleik-
hópa byggð á íslandssögunni frá land-
námi til okkar daga.
Oz, Art.is og Midas-áætlunin. Al-
þjóðlegt margmiðlunarverkefni.
Listamenn byggja eyðieyjar á netinu,
sem hægt er að hanna, rækta eða
skapa samfélag á.
Baldr. Frumflutningur á sviði á
kór-, dans- og tónverkinu Baldr efth-
Jón Leifs. Sinfóníuhljómsveit íslands,
íslenski dansflokkurinn og erlendir
listamenn. Hljómsveitarstjóri er Leif
Segerstam, leikstjóri Kjai-tan Ragn-
arsson. Verkið verður einnig flutt í
Helsinki og Bergen.
Heilsa og heflbrigðisþjónusta. Sýn-
ing allra helstu heilbrigðisstofnana á
íslandi.
Fínbjalla. Verkefni ungra heimilda-
myndagerðarmanna (20-25 ára).
Þemað er veröldin fyrir árið 2000.
Orkan í sjónlistum. íslenskir mynd-
listarmenn halda sýningar á verkum
sínum inni í og í kringum virkjanir.
Listaverkabók. Hrafnhildur
Schram vinnur listaverkabók um
Reykjavík í túlkun íslenskra listmál-
ara á tuttugustu öld.
Árþúsundamótaveisla í Reykjavík.
Ráðgert er að Voices of Europe og
Björk frumflytji dagskrá kórsins og
fjölbreytt hátíðahöld í Reykjavík
verði liður í beinni útsendingu um all-
an heim.
Strandlengjan. Þriðji áfangi og há-
punktur á víðfeðmri sýningu mynd-
höggvarafélagsins í Reykjavík.
Ljósahátíðin Verði ljós. Samvinnu-
verkefni við menningarborgirnar
Helsinki og Bergen.
Ný tónverk eftir íslensk tónskáld
sérstaklega pöntuð og flutt af
Blásarakvintett Reykjavíkur,
Söngsveitinni Fílharmóníu og Lúðra-
sveitinni Svani.
Foim ísland. Aldamót í -----------
hönnun. Átta félög hönnuða
standa að sýningu, sem vekur
athygli á fjölbreytni og mikil-
vægi íslenskrar hönnunar.
Nýr klarínettukonsert eftir
Jón Nordal, sérstaklega saminn fyrir
Einar Jóhannesson, verður fluttur af
honum og Sinfóníuhljómsveit íslands.
Hjálmar H. Ragnarsson semur einnig
nýtt verk fyrir hljómsveitina.
Járnkariar 2000. Alþjóðlegt mót
eldsmiða í fyi’sta sinn á íslandi.
Tónmenntaskólinn flytur barnaóp-
eruna Stúlkan í turninum eftir Þorkel
Sigurbjörnsson og Böðvar Guð-
mundsson í samvinnu við íslensku óp-
eruna.
Græna byltingin - blómaskreyt-
ingamenn útskrifaðir frá Garðyrkju-
skóla íslands taka heilt hús í skreyt-
ingu að utan!
Hátíð eldsins í ágúst.
2000 börn. Kramhúsið og Dagvist
barna vinna saman að verkefni með
bömum. Sumarsýning árið 2000 á
Tjarnarsvæði og Árnarhóli.
Reykjavík vorra daga, heimilda-
kvikmynd Oskars Gíslasonar, verður
lagfærð og tekin til sýningar að nýju.
Arkitektafélag íslands vinnur leið-
sögurit um íslenska byggingarlist.
Bygging landnámsbústaða í
Reykjavík á vegum ÍSARK.
Tónskáldafélag íslands stendur
fyrir þrefaldri tónlistarhátíð. Caput,
Kammersveit Reykjavíkur og fjöldi
íslenski-a tónlistarmanna.
íslandssöguvefurinn. Margmiðlun-
arvefurinn Fögnuður, Kvikmyndasafn
íslands, Ljósmyndasafn Reykjavíkur
og menningardeild RÚV.
Jaðar. Rýmisverk Önnu Líndal
byggt m.a. á vísindaleiðangri Jökla-
rannsóknarfélagsins.
Fræðslumiðstöð Reykjavíkur.
Listamenn ráðnir til að vinna í skólum
borgarinnar.
Háskóli íslands: Borgarháskólinn,
ráðstefnan Líf í borg og fleiri verk-,^
efni.
Námsflokkar Reykjavíkur
kennsluefni fyi’ir nýbúa.
Rithöfundasambandið í samvinnu
við FÍL. Bókmenntadagskráin 2000
orð um Reykjavík.
Thoi’valdsensfélagið - elsta líknar-
félag landsins heldur upp á 125 ára af-
mælið með sýningu.
Klaustur á íslandi - sýning í Við-
eyjarskóla.
Thule - sýning listakvenna frá
Bergen, Helsinki og Reykjavík í
Listasafni ASÍ.
Ný bók Nesútgáfunnar um Louisu
Matthíasdóttur listmálara.
Listahátíð þroskaheftra. Mynd-
verkasýning Ævintýraklúbbsins.
Heimsreisa Höllu - Björn Thorodd-*'
sen, Egill Ólafsson og fleiri.
Collegium Musicum - samkeppni
um trúarleg tónverk.
Djasshátíð. Raf- og tölvutónlistar-
hátíð.
Stofnanir og samtök
Til viðbótar við það sem talið er hér
á undan hafa langflestar helstu menn-
ingarstofnanir landsins sent erindi til
Menningarborgarinnar varðandi sér-
stök verkefni árið 2000. Aðrar eru
með slík erindi í smíðum og þegar er-
búið að ræða við fulltrúa flestra þess-
ara stofnana, sem sumar hverjar eiga
stórafmæli á árinu. Þar má nefna Sin-
fóníuhljómsveit íslands, Þjóðleikhúsið
og Ríkisútvarpið, sem halda upp á af-
mælin með ýmsum hætti og er undir-
búningur vel á veg kominn.
Listahátíð í Reykjavík verður sér-
stakur samstarfsaðili Reykjavíkur
menningarborgar árið 2000 en sam-
eiginlega munu þessai’ tvær stofnanir
standa fyrir ýmsum stærstu viðburð-
um ársins, innlendum sem erlendum.
Þá verður Listasafn Reykjavíkur í
Hafnarhúsinu opnað. Safnahúsið við
Hverfisgötu, Ljósmyndasafn Reykja-
víkur, Borgarskjalasafn og Borgar-
bókasafn og Þjóðminjasafnið verða.
enduropnuð á árinu. Auk þess munu
lista- og menningarstofnanir eins og
íslenski dansflokkurinn, Leikfélag
Reykjavíkur, Kjarvalsstaðir, Lista-
safn íslands, Menningamiðstöðin
Gerðuberg, Árbæjarsafn, Nýlista-
safnið og Landsbókasafn íslands taka
þátt í menningarborgarárinu.
Raddir Evrópu og Björk
Reykjavík stendur fyi’ir einu af hin-
um níu stóru samstarfsverkefnum
menningarborganna.
Ákveðið hefur verið að
stofna kór ungmenna, 16-23
ára, frá öllum borgunum
níu, og hefur hann hlotið
nafnið Raddir Evrópu eða^
Voices of Europe. Tilgangurinn er að
skapa sem breiðastan samstarfsvett-
vang fyrir ungt fólk í borgunum níu,
auk þess sem verkefnið gefur þátttak-
endum tækifæri til að kynnast ríku-
legri menningarflóru Evrópu.
Tíu söngvarar koma frá hverri borg
og mun kórinn þvi samanstanda af 90
söngvurum. Raddir Evrópu mun
flytja fjölbreytta dagskrá kórverka,
þjóðlaga og annarrar tónlistar frá öll-
um löndunum níu og mun syngja á níu
tungumálum. Aðalstjórnandi kórsins
er Þorgerður Ingólfsdóttir, en hver
borg tilnefnir einnig sinn stjómanda,.
sem mun velja fulltrúana og stjórna
tónleikum kórsins í heimalandi sínu.
Björk Guðmundsdóttir, sem jafn-
framt á sæti í heiðursráði menningar-
borgarinnar, hefur samþykkt að vinna
með kórnum, semja tónlist sérstak-
lega fyrir hann og koma fram á fyrstu
tónleikunum, sem ráðgert er að verði
í Reykjavík um áramót 1999-2000. *'
Björk vinnur
með Rödd-
um Evrópu