Morgunblaðið - 11.12.1998, Side 67

Morgunblaðið - 11.12.1998, Side 67
MORGUNBLABIÐ___________________________________________________________FÖSTUDAGUR 11. DESEMBER 1998 67 FRÉTTIR Tilkynning Norrænu lífsiðfræðinefndarinnar . um gagnagrunnsfrumvarpið Létu gera átta þús- und segul- spjöld SAMSTARFSNEFND Reykjavík- urborgar um afbrota- og fíkni- efnavarnir, forvarnardeild lög- reglunnar í Reykjavík, sveitarfé- lög um land allt, áætlunin ísland án eiturlyfja og foreidrasamtökin Vímulaus æska hafa í samstarfí við embætti Ríkislögreglustjóra staðið fyi’ir átaki um útivistarmál barna og unglinga. Meginmark- miðið hefur verið að styðja og hvetja foreldra til að virða og framfylgja reglum um útivistar- tíma og hafa auglýsingar í íjöl- miðlum verið þungamiðja átaks- ins. Tuttugu og sjö sveitarfélög hafa verið aðilar að átakinu og styrkt það með fjárframlögum. Liður í útivistarátakinu er út- gáfa á 8.000 segulspjöldum með áletruðum reglum um útivistar- tímana sem framleidd voru m.a. með styrk úr Forvarnarsjóði heilbrigðis- og tryggingamála- ráðuneytisins að upphæð kr. 500 þúsund. Segulspjöldin eru hönn- uð með það í huga að hægt sé að hafa þau á ísskáp og eru til ráð- stöfunar fyrir öll sveitarfélög sem þess óska. Hugmyndin er að þeim verði dreift til foreldra barna samkvæmt nánari ákvörð- un viðkomandi sveitarfélaga og lögreglunnar. Jafnframt hafa verið prentuð, með stuðningi embættis Ríkislögreglustjóra, veggspjöld „Inn á slaginu!" með ábendingum til foreldra um mik- ilvægi þess að virða reglur um útivistartíma. Hægt verður að nálgast segulspjöldin og vegg- spjöldin á lögreglustöðvum um land allt. Þess ber að geta í þessu sam- bandi að Ingibjörg Sólrún Gísla- dóttir borgarsljóri og Böðvar Bragason, lögreglustjóri Reykja- víkur, hafa sent öllum foreldrum barna í Reykjavík, sem fædd eni 1984, 1985 og 1986, bréf ásamt nefndum segulspjöldum þar sem foreldrar eru hvattir til að virða útivistartímana. í bréfi þeirra segir m.a.: „Agætu foreldrar og uppalend- ur Með þessu segulspjaldi viljum við leggja okkar af mörkum til að styðja ykkur í að fylgjast með því að börn ykkar fari að lögum um útivistartíma og virði hann. Það hefur sýnt sig að foreldrar vilja gera vel í þessum efnum. Er gott til þess að vita, þar sem fátt er betur til forvarna fallið en samverustundir foreldra með börnum sínum. Þess utan er næg- ur svefn mikilvæg forsenda vellíðunar og árangurs í skólan- um... Við styðjum alla foreldra heils- hugar í því að vera samtaka, ákveðnir og elskulegir og virða reglur um útivistartíma barna sinna. Hafíð segulspjaldið á ísskápn- um - það einfaldar málið!“ NORRÆN lífsiðfræðinefnd á veg- um norrænu ráðherranefndarinnar er skipuð tveimur fulltnium frá hverju Norðurlandanna. I septem- bermánuði fjallaði nefndin um gagnagiunnsfrumvarpið og hefur sent frá sér eftirfarandi tilkynn- ingu. „Eitt af helstu verkefnum nefnd- arinnar er að ganga úr skugga um, ræða og láta í ljós skoðanir um sið- fræðileg álitamál varðandi líffræði og læknisfræði á Norðurlöndunum. Nefndin hefur fjallað um drög, dags. 31.7. 1998, að frumvarpi ís- lenska heilbrigðisráðuneytisins um gagnagrunna á heilbrigðissviði og vill láta í ljós áhyggjur sínar, bæði vegna ofangreinds frumvarps og skyldra hugmynda sem nýlega hafa skotið upp kollinum á öðrum Norð- urlöndum, af eftirfarandi atriðum, sem nefndin telur siðfræðilega um- deilanleg og virðast stríða gegn gildum sem haldin hafa verið í heiðri á Norðurlöndum. Frumvarpsdrögin veita einkalífi og mannhelgi einstaklingsins ófull- nægjandi vernd. Fyrir því eru eftir- farandi ástæður: Þar sem gagna- grunnurinn felur í sér upplýsingar um fámenna þjóð er auðvelt að komast að því um hvaða einstakling er að ræða í hvert skipti með þvi að skoða ættartré og sérkenni einstak- linga. Frumvai-pið kemur ekki í veg fyi’ir að unnt sé að afla upplýsinga um ákveðna þjóðfélagshópa án upp- lýsts samþykkis þeiiTa. Hér höfum við einkum í huga fólk sem ekki getur veitt upplýst samþykki sök- um aldurs, sjúkdóma eða andlegi’ar fötlunar, og er því í sérstaklega við- kvæmri stöðu og getur átt á hættu að fá á sig óæskilegan stimpil sé upplýsingum um það ekki haldið fullkomlega leyndum, og að sjálf- sögðu einnig þá sem látnir eru. Sú hætta er ávallt íyrir hendi, að með nútímatækni verði tiltölulega auðvelt og raunhæft að komast að dulmálslykli hvaða dulkóðunarað- ferðar sem er, þegar nægilega sterkir viðskiptahagsmunir eru í húfi. Þar sem um miðlægan gagna- gi-unn er að ræða verður unnt að komast að öllum upplýsingum er í honum felast í einu sé viðeigandi hugbúnaður notaður. Þetta þýðir einnig að auðvelt verður að flytja gagnagrunninn ólöglega til annarra landa. I frumvarpsdrögunum eru engin ákvæði um undir hvaða skilyrðum leyft verður að afkóða gögnin. Nauðsynlegt er að skilgreina regl- ur um það hvernig og hvenær rétt sé að afnema dulkóðunina og t.d. nálgast einstakling í því skyni að afla ítarlegri upplýsinga um heilsu- far hans/hennar eða til að tilkynna einstaklingi, að af rannsóknum á gögnunum megi ráða að ákveðin áhætta sé á því að hann/hún fái sjúkdóm sem unnt er að koma í veg fyrir. Frumvarpið virðist ekki fela í sér nægileg fyrirmæli um það hvernig stjórnun gagnagrunnsins skuli háttað. Við teljum nauðsyn- legt að allar rannsóknir á gögnun- um í framtíðinni séu undir eftirliti vísindalegrar siðfræðinefndar, sem gæti hagsmuna og réttar þeirra sem gögn grunnsins varða og ákveði hvort og þá hvenær nauð- synlegt er að afla upplýsts sam- þykkis í hverju einstöku tilfelli. Astæðan fyrir þessu er sú, að ókleift er að afla upplýsts sam- þykkis þegar ekki er vitað fyrir- fram í hvaða skyni gögnin munu verða notuð. Ekki virðist nein ástæða til að fyrrgreindur gagna- gi’unnur sé undanþeginn slíku eft- irliti sem almennt er krafist þegar um rannsóknir á mönnum er að ræða. Nefndin vill einnig lýsa yfii' áhyggjum sínum af þeim höftum sem frumvarpið hefur hugsanlega í för með sér á rannsóknafrelsi vís- indamanna. Af frumvarpsdrögun- um, eins og þau eru nú orðuð, má ráða að aðgangur annaira vísinda- manna en þeirra sem starfa á veg- um leyfíshafa verði alltaf háður við- skiptahagsmunum leyfishafa og skyldum hans gagnvart hluthöfum. Nefndinni er ljóst mikilvægi þess að hið opinbera, vísindamenn og einkafyrirtæki stai-fi saman að vis- indarannsóknum. Notkun við- kvæmra heilsufarsupplýsinga í við- skiptum hefur þó í för með sér sér- staka áhættu þegar það er einka- fyrirtæki sem ræður yfir slíkum upplýsingum, þar sem fyrirtækið þarf að þræða vandrataðan meðal- veg á milli viðskiptalegra hags- muna sinna og verndunar á rétti einstaklingsins. Ef fyrirtækið á við fjárhagslegan vanda að stríða eða aðsetur þess flyst til annarra landa gæti hagsmunum þeirra einstak- linga, sem gögnin varða, einnig ver- ið teflt í tvísýnu. Frábænt hágsða útivistarfatnaði Verslunin Skúlagötu 51, sími: 552 7425 Verslunin Faxafeni 12, sími: 588 6600 Akureyri, Glerárgötu, sími: 461 3017 66°N - Vestmannaeyjum, sími: 481 3466 í l | i

x

Morgunblaðið

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.